DDC : Khung phân loại thập phân Dewey ISBD : Mô tả thư mục tiêu chuẩn quốc tế LCC : Phân loại của Thư viện Quốc hội Hoa Kỳ MARC21 : Biên mục có thể đọc bằng máy.
Tính cấp thiết của đề tài
Để thư viện giáo dục đại học thực sự đảm bảo và nâng cao chất lượng giáo dục, hệ thống này phải tăng cường các hoạt động nghiệp vụ chuẩn hóa, tích hợp và liên thư viện. Với những lý do nêu trên, tôi chọn đề tài “Vận dụng chuẩn nghiệp vụ trong xử lý tài liệu và biên mục trong thư viện các trường đại học trên địa bàn Hà Nội” làm đề tài cho luận văn của mình. Tuy nhiên, do nguồn tư liệu và trình độ cá nhân có hạn, tôi không có tham vọng trình bày toàn bộ vấn đề mà chỉ đi sâu vào một số vấn đề của đề tài, đó là mô tả, phân loại, mục đích của đề tài. chủ đề, xác định từ khóa, tổ chức mục lục truyền thống và mục lục máy đọc trong thư viện các trường đại học Hà Nội.
Mục đích nghiên cứu
Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Phương pháp nghiên cứu
Ý nghĩa của đề tài
Bố cục của bài khóa luận
VAI TRÒ CỦA VIỆC CHUẨN HÓA TRONG CÔNG TÁC
Tổng quan về công tác xử lí tài liệu
- Mô tả tài liệu
- Phân loại tài liệu
- Định chủ đề tài liệu
- Định từ khoá tài liệu
Phân loại tài liệu là công việc được các hãng truyền hình, thông tấn ở Việt Nam và trên thế giới rất quan tâm. Đề mục là quá trình xử lý nội dung văn bản mà kết quả của nó được thể hiện dưới dạng đề mục. Ở Việt Nam, công việc tư liệu hóa đề tài bắt đầu được thực hiện bởi người Pháp.
Mục lục chuyên đề là loại mục lục cơ bản phản ánh nội dung của văn học những năm đầu thế kỷ XX.
Tổng quan về công tác biên mục
- Tổ chức mục lục truyền thống
- Biên mục đọc máy
Biên mục có thể đọc bằng máy (MARC) xuất hiện vào khoảng năm 1960 với định dạng MARC đầu tiên là định dạng biên mục có thể đọc bằng máy của Truyền hình Quốc hội Hoa Kỳ. Trên thế giới đã có nhiều định dạng mẫu khác nhau như: UKMARC, USMARC, AUSMARC, INTERMARC, CAN MARC, v.v. Trước sự phát triển của nhiều định dạng, các cơ quan truyền hình và thông tin cũng đã và đang chuẩn hóa nhằm tạo ra một định dạng chung có thể phát hành rộng rãi trên thế giới để thuận tiện cho việc trao đổi và chia sẻ tài liệu biên mục. Trên con đường hoàn thiện để trở thành mô hình chung của thế giới, cùng với UNIMARC, MARC21 ra đời trên cơ sở USMARC và CANMARC.
Hiện nay, trong số các định dạng biên mục mà máy đọc được trên thế giới, định dạng biên mục mà máy đọc được là MARC21 được sử dụng rộng rãi nhất.
Vai trò của việc chuẩn hoá trong công tác xử lí tài liệu và biên mục
- Một số chuẩn nghiệp vụ trong công tác xử lí tài liệu và biên mục
- Tầm quan trọng và ý nghĩa của việc chuẩn hoá trong công tác xử lí tài
Ở Việt Nam, ngoài các khung phân loại trên, các hãng truyền hình, thông tấn báo chí còn sử dụng bảng phân loại 19 loại, bảng phân loại dùng trong trường phổ thông, khung tiêu ngữ quốc gia, v.v. Như vậy, công cụ điều khiển đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong xử lý thông tin. Bảo đảm khả năng liên thông giữa các cơ quan thư viện, thông tin trong nước và quốc tế.
Bởi nếu không có sự chuẩn hóa trong xử lý tài liệu và biên mục thì sẽ không có sự thống nhất và tương thích về thể thức và quy tắc xử lý thông tin, tiền đề chia sẻ, trao đổi thông tin giữa các cơ quan, tổ chức TT, TV trong khu vực và quốc tế.
THỰC TRẠNG ÁP DỤNG CÁC CHUẨN NGHIỆP VỤ
Xu hướng áp dụng các chuẩn nghiệp vụ trong xử lí tài liệu và biên mục ở
- Thực trạng việc áp dụng các chuẩn nghiệp vụ trong công tác xử lí tài
- Mô tả tài liệu
- Phân loại tài liệu
- Định chủ đề tài liệu
- Định từ khoá tài liệu
- Thực trạng việc áp dụng chuẩn nghiệp vụ trong công tác biên mục
- Tổ chức mục lục truyền thống
- Biên mục đọc máy
TV ĐH là một bộ phận quan trọng trong mạng lưới TV ở Việt Nam. Hệ thống TV ĐH là hệ thống tiên phong trong việc chuẩn hóa truyền hình bài bản và chuyên nghiệp. Vào thời điểm đó, công việc xử lý tài liệu và biên mục được các TV đại học đặt lên hàng đầu.
Nhận thấy tầm quan trọng của việc chuẩn hóa quy trình nghiệp vụ, nhiều trường đại học đã áp dụng các chuẩn nghiệp vụ như MARC21, AACR2, DDC trong xử lý tài liệu và biên mục. AACR2, tất cả TV đại học được khảo sát ở trên đều sử dụng quy tắc mô tả ISBD. Do đó, đại đa số các trường đại học đã bắt đầu áp dụng tiêu chuẩn mô tả AACR2 cho các tài liệu TV của họ.
Thực tế trên đã cho chúng ta thấy thực trạng và xu hướng áp dụng tiêu chuẩn DDC trong công tác phân loại các trường đại học trên địa bàn Hà Nội. Hiện nay, chưa có sự thống nhất về việc sử dụng bảng phân loại trong các chương trình truyền hình từ các trường đại học. Trước đây, truyền hình đại học ở Việt Nam sử dụng nhiều khung phân loại 19 lớp hay còn gọi là bảng phân loại BBK.
Công việc xây dựng chủ đề trong TV đại học có tầm quan trọng rất lớn. Thực tế khảo sát đã cho thấy rõ thực trạng áp dụng các tiêu chuẩn trong xác định từ khóa tại các trường đại học trên địa bàn Hà Nội. Phân loại Mục lục 4 TV Học viện Kỹ thuật Quân sự Mục lục Phân loại 5 TT TT – Truyền hình Đại học Văn hóa.
KHÔNG. Tên Đơn vị Phần mềm Ứng dụng 1 TT TT–TV Đại học Quốc gia Hà Nội.
Đánh giá về thực trạng áp dụng các chuẩn nghiệp vụ trong công tác xử lí
- Ưu điểm
- Những tồn tại và nguyên nhân
MỘT SỐ KIẾN NGHỊ VÀ GIẢI PHÁP NHẰM TĂNG
Một số kiến nghị đề xuất với cơ quan quản lý Nhà nước về hoạt động thư
Các cơ quan chức năng, trong đó có bộ phận thư viện, cơ quan quản lý nhà nước về hoạt động truyền hình, tổng cục tiêu chuẩn - đo lường - chất lượng, ban TC46 cần quan tâm hơn nữa đến việc xây dựng và công bố quy phạm pháp luật, tiêu chuẩn quản lý tài liệu và biên mục. Ban kỹ thuật TCVN TC46 về Thông tin và Tư liệu phải thường xuyên rà soát, sửa đổi các tiêu chuẩn hiện có và xây dựng các TCVN mới liên quan đến xử lý tài liệu và biên mục. Có thể áp dụng một số tiêu chuẩn quốc tế liên quan đến các giai đoạn công việc này.
Để hỗ trợ cho các hoạt động này, Hội Truyền hình Việt Nam cần xác định việc chuẩn hóa trong xử lý tài liệu, biên mục là nội dung quan trọng mà các đài truyền hình cần hướng tới. Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh công tác định hướng nghiệp vụ: tuyên truyền, áp dụng các chuẩn nghiệp vụ… Đây là công việc không thể bỏ qua nếu muốn thực hiện chuẩn hóa trong xử lý tài liệu, xử lý tài liệu, biên mục. Để đạt được điều này, có thể thực hiện một số biện pháp như biên soạn sổ tay nghiệp vụ, đào tạo và mở các lớp tập huấn hướng dẫn thực hiện các tiêu chuẩn cho những người làm công tác xử lý tài liệu và biên mục ở các đài truyền hình nhiều hơn.
Thực hiện biên mục tại nguồn và đổi mới công tác biên mục tập trung. Thực tế công tác biên mục trên thế giới cho thấy, nhiều nước đã thực hiện biên mục trong xuất bản phẩm. Công việc biên mục tại nguồn thường do các TV đầu ngành thực hiện nên độ chính xác cao.
Hình thức biên mục này cho phép TV thêm sách vào TV của họ để hưởng lợi trực tiếp từ kết quả biên mục được xử lý. Nếu làm được điều này thì không những việc tiêu chuẩn hóa được thực hiện trong các TV mà còn tiết kiệm được công sức và thời gian cho những người làm công tác xử lý tài liệu và biên mục.
Một số giải pháp đối với các thư viện trường Đại học
Các đài truyền hình đại học, trung tâm thông tin phải áp dụng thống nhất và hoàn thiện các tiêu chuẩn nghiệp vụ xử lý văn bản, biên mục. Chuẩn hóa trong hoạt động truyền hình nói chung và chuẩn hóa trong xử lý, biên mục tài liệu ở các trường đại học nói riêng có ý nghĩa hết sức quan trọng. ÁP DỤNG CHUẨN NGHIỆP VỤ TRONG XỬ LÝ VĂN BẢN VÀ PHẬT MÔN TẠI THƯ VIỆN ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI.
Hiện tại, thư viện của bạn sử dụng quy tắc mô tả thư mục. Thư viện của bạn sử dụng bảng phân loại nào để phân loại tài liệu? Thư viện của bạn hiện có đang xử lý tài liệu không?
Nếu có thì thư viện sử dụng có chuẩn trong chuyên đề không? Thuận lợi và khó khăn trong việc xác định từ khóa hiện tại của thư viện. Hiện thư viện đang trong giai đoạn tổng hợp tài liệu và kết xuất các loại tài liệu cần ứng dụng.
Thư viện của bạn hiện có sử dụng hệ thống lập chỉ mục truyền thống không? Công việc biên mục đọc bằng máy của thư viện của bạn có tuân theo các tiêu chuẩn MARC21 không?
