KỶ NIỆM92NĂM NGÀYTHÀNH LẬP ĐẢNG CỘNGSẢN VIỆT NAM (3-2-1930 - 3-2-2022)
ĐỒNG CHÍ TRƯỜNG-CHINH NHÀ LÃNH ĐẠO ĐỔI MỚI, SÁNG TẠO
PGS, TS LÊ VĂN LỢI
Phó Giảm đốc Học viện Chỉnhtrị quốcgia HồChỉ Minh
Ngờynhận:
9-2-2022
Ngày thẩm định, đánhgiá:
10-2-2022 Ngày duyệt đáng:
15-2-2022
Tómtắt: Tổng Bí thưTrường-Chinh, tên khai sinhlàĐặng Xuân Khu(1907-1988), sinh ra trong một gia đinh có truyền thông khoa bảng,giàutinhthần yêu nước,tại làngHànhThiện,xãXuánHồng, huyện Xuân Trường, tỉnh NamĐịnh. Với 81 tuổiđời, hơn 60 năm hoạt động cáchmạng liên tục, được phân công đảm nhiệmnhiều trọng trách của Đảng, Nhà nước, đồng chíTrường-Chinh luônthể hiệnrõ phẩm chất chính trịkiênđịnh, trí tuệuyên bác và bản lĩnh sáng tạo,dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm,vì lýtưởng độc lập dân tộc vàCNXH,vì tự do, hạnhphúc của nhân dân.
Từkhóa:
Tổng Bí thưTrường-Chinh;
nhà lãnh đợođổimới, sáng tạo.
Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng (tháng 5-1941), đồng chí Trường-Chinh đã chỉ đạo kiện toànhệthống tổchứccủa Đảng từ Trung ương xuống các địa phương; tổ chức thực hiện
“chính sách mớicủa Đảng”theo tinh thần đặtvấn đềgiải phóngdân tộc lên trên hết;trướchết, chỉ đạo chuẩnbị chuđáo, toàn diện cuộc khởi nghĩa giành chínhquyền,đặc biệt là trong thời gian lãnh tụ Hồ Chí Minh đi công tác nước ngoài1. Bản Chỉ thị “Nhật -Pháp bắn nhau và hành độngcủa chúng tá” (tháng3-1945) dođồng chíkhỏi thảo đã mở ra cao trào kháng Nhật,cứu nướcvà chỉ đạo Đảng bộ các địa phương ương cả nước tíchcực, chủ động tiến hành khởi nghĩa khi thời cơ đến.
Tháng 8-1945,dưới ánh sáng tư tưởng và sự chỉ đạo củalãnh tụ HồChí Minh, đồng chí đã cùng với Trung ương Đảng lãnh đạo Tổngkhởi nghĩa
1. Nhà lãnh đạo góp phần vào thắng lợi cuộc
cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân ờ Việt Nam
Tiếpthu truyền thốngvănhóa tốt đẹp của gia đình vàquêhương,đồngchí Trường-Chinh sớm hình thành ý chí cứu nước, cứu dân. Hoạtđộng trong phong trào yêu nướctừ năm 1925, gia nhập Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên năm1927, đồng chí làmộttrongnhững người tích cựctham gia cuộcvận động thànhlậpĐảngCộng sảnViệt Nam vàtrở thành một đảng viên thếhệ đầutiên củaĐảng.Sau phong trào cách mạng dân chủ (1936- 1939), trước sự khủng bố ác liệt của thực dân Pháp, phong trào cách mạng bị tổn thất nghiêm trọng, hầuhếtcác đồngchítrong Ban Chấp hành Trung ương Đảng bị bắt, hoặc bị giết hại. Trên cươngvị QuyềnTổng Bí thư (tháng 11-1940) và
3
TẠPCHÍ LỊCH sử ĐẢNG 2-2022
giành chínhquyền thành côngrực rỡ, mởra một kỷnguyên mới trong lịchsử dântộc - kỷ nguyên của độc lập, tự do, hạnh phúc và CNXH.
Sau ngày Cách mạng Tháng Tám thành công, đồng chí Trường-Chinh cùng Trung ương Đảng vừa vững vàng, kiên định về nguyên tắc, vừa khéo léo, linh hoạt về sách lược,lãnh đạo cách mạng Việt Namvượt qua tình thế “ngàn cântreo sợi tóc”, thù trong, giặc ngoài, giữ vừng thành quả cách mạng, từng bước xây dựng chế độ xã hộimới, đồng thời chuẩnbịsẵn sàngđốiphó với âmmưu quay lại xâm lược của thực dân Pháp.
Với đường lối hết sức đúng đắn, sáng tạo: kháng chiến toàn dân, toàndiện, trường kỳ, dựa vào sức mình là chính, vừa khángchiến vừakiến quốc, đồng chí đã cùng Trung ương Đảng lãnh đạo cuộckhángchiến chống thựcdân Pháp vượt qua mọi khó khăn, gian khổ, đi đến thắng lợi, giải phóng miền Bắc, đồng thời, góp phầnvào sự sụp đổ của chủnghĩa thựcdân kiểu cũ trên phạmvi toànthế giới.
Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước,trên cương vị ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch ủy ban Thường vụ Quốc hội, đồng chí đã cùnglãnh đạo Đảng, Nhànước vừa chỉ đạoxây dựng CNXH ở miền Bắc, vừa tiến hành đấu Uanhgiải phóng miền Nam, thốngnhấtTổ quốc, hoàn thànhcáchmạng dân tộc dânchủ nhân dân ưên cả nước, đưa cả nước đi lên CNXH.
sát, nắm bắt tìnhhình thực tếở các địa phương, như Hải Phòng, Đắk Lắk, Lâm Đồng, Đồng Nai, Vũng Tàu - Côn Đảo, Long An, Thành phố Hồ Chí Minh,Quảng Nam -Đà Nằng, An Giang, ĐồngTháp, cầnThơ,... Trên cơsở đó, đồng chíđã hìnhthànhtư duy đổi mới về con đường đi lên CNXH của đất nước, đặc biệt là yêu cầu phải xóa bỏ cơ chế tập trung quan liêu, bao cấp, chuyển sang hạch toán, kinh doanh XHCN; cầnphải nhận thức đúng đắn về vai trò của các thành phần kinh tế. Đồng chí đã đóng góp những ý kiến tâm huyết tại các Hội nghị của Ban Chấp hành Trung ương Đảng và Bộ Chính trị, góp phần quan trọng vào sự hình thànhđường lối đổi mới của Đảng.
Tháng 7-1986, sau khiđồngchí Tổng Bí thư Lê Dưẩn từtrần, đồng chí Trường-Chinh đảm nhận Uọng tráchTổng Bí thư củaĐảnglầnthứ ba vàothời điểmđặc biệt của“đêmtrước”đôi mới, khiđãgần tuổi 80. Qua nghiên cứu, nắm bắttình hình, đồng chíđãchỉđạodự thảo lần thứhai Báo cáo Chính trị trình Đại hộitoànquốc lầnthứ VI của Đảng, với những nội dung bổ sung thểhiện tinh thần đổi mới. Khẳng định đổi mới là yêucầu kháchquan của đấtnước, đồng chí nhấn mạnh:
“quá trình cách mạngxãhội chủ nghĩaởnước ta đòihỏichúngta phảiđổi mới trên nhiều mặt:đổi mới tư duy, nhất là tư duykinh tế, đôimới phong cách làm việc, đổi mớitổchức và cán bộ. Đạihội
Vỉcủa Đảng ta phảiđápứng yêu cầu đó"2, “Đối với nước ta, đôimới càng làyêucầubức thiết, là vấn đềcó tầmquan trọng song còn"2.
2. Kiến trúc sư của công cuộc đổi mới ở Việt Nam
Trước những khó khăn, phức tạp của tình hình quốc tế và trong nước những năm cuối thập niên 80 của thế kỷ XX,đồng chí Trường- Chinhđãnhậnthứcđược yêu cầu bức thiếtphải đổi mới vàchỉđạo thành lậpnhóm nghiên cứu về những vấn đề lý luận, thực tiễn của đất nước trong quá trình đi lên CNXH. Để có cơ sở lý luận và thực tiễn, đồng chí đã trực tiếp đikhảoĐồngchíđãtổng kếtba bài học hết sức quan trọng đối với công cuộc đối mới: “Sức mạnh của một nước, của cách mạng chínhlà ở nhân dân”; “tôn trọng quy luật khách quan, vận dụng đủng đắn, hành động theoquy luật chính là cách đi lên chủ nghĩaxã hội đúng nhất và nhanh nhất, không có con đường nào khác
4
KỶ NIỆM 92 NĂM NGÀY THÀNH LẬP ĐẢNG CỘNGSÀN VIỆT NAM (3-2-1930 - 3-2-2022)
“phảigiữ vừng và tăng cường vaitrò lãnh đạo của Đảng’*.
Với vai trò chủ trì của đồng chí Trường- Chinh, Đạihội lầnthứ VI của Đảng (tháng 12- 1986) xuất phát từ sự đổi mới tư duyvà tinh thần “nhìnthẳng vào sự thật, đánhgiá đúng sự thật, nói rõ sự thật”, đã kiểm điểm những mặt yếu kém, phân tích những sailầm, khuyếtđiểm trong quá trình xây dựng CNXH, từ đó đề ra đường lối đổi mói toàn diện. Đặcbiệt,Đại hội đã xác định đúng đắnđặc
điểm,mụctiêu, nhiệm vụ, bướcđicủa thòi kỳ quá độ lên CNXH ở Viẹt Nam, phù hợp với tình hình cụ thể của đất nước, đápứng mong muốn,nguyện vọng của cán bộ, đảng viên và nhân dân. Đại hội lần thứ VI của Đảng đã đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong quá trình Đảng lãnh đạo xâydựng CNXH, mở ra con đường đúng đắn đi lên CNXH ở Việt Nam.
Trên cương vị TổngBí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng, chủ trì công
tácchuẩn bịvà tổ chức thành côngĐại hội lần thứ VI của Đảng, đồng chíTrường-Chinh đã để lại dấu ấn sâu sắc đối với công cuộc đổimới. Những hoạt động, cống hiến của đồng chí đối với công cuộc đổi mớiđãchothấy tầm vóc một nhà lãnh đạo chiến lược, nhà tổ chức tài năng. Đồng chí chínhlàmột trong những người khởi xướng và là kiếntrúc sư của công cuộc đổimớiđi lênCNXH ở Việt Nam.
Sau Đại hội lần thứ VI của Đảng, đồng chí Trường-Chinhtiếptục cốnghiếncho sựnghiệp
Trên cương vị Tổng Bí thưBan Chấp hành Trung ương Đảng, chủ trì công tác chuẩn bị và tổ chức thành công Đại hội lần thứ VI của Đảng, đồng chí Trường-Chinhđã để lại dấuấnsâu sắc đốivới công cuộcđổi mới. Những hoạt động, công hiến của đồng chí đối với công cuộc đổi mới đã chothấy tầmvóc một nhà lãnh đạo chiến lược, nhà tổ chức tài năng. Đồng chí chính là một trong những người khởi xướng và là kiến trúc sưcủa công cuộc đổi mới đi lên CNXH ở Việt Nam.
cách mạng của Đảng và dân tộc trên cương vịcố vấn BanChấp hành Trung ương Đảng.Vớikinh nghiệm hoạt động thực tiễn phong phú và tư duy lý luận sắc sảo, đồng chí đã dành hết tâm lực, trí lực, góp phần cùngtoànĐảng, toàn dân đưa công cuộc đồi mới tiến lên.
3. Tấm gương người cộng sản mẫu mực, không ngừng đổi mới, sáng tạo vì sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc
Từ một thanh niên trí thứcyêunướcđến với lý tưởng cộng sản, đồng chí Trường-Chinh đã phấn đấu trọn đời vì mục tiêu, lý tưởng của Đảng, vì độc lập của Tổ quốc, tự do, hạnh phúc củanhân dân.
Cuộc đời hoạt động cách mạng của đồng chí là tấm gương tiêu biểu của người cộng sản tuyệt đối trung thành với sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc, giữ vừng khí tiết người cộng sản, kiên định, vững vàngvượt qua những khó khăn, thách thức, đặc biệt là những năm tháng bị giam cầm nơi ngục tù đế quốc.
Đồng chí Trường-Chinh là một nhân cách văn hóa lớn. Trong quá trình hoạt động cách mạng liên tục, đồng chí luôn nêu cao đạo đức cách mạng trong sáng, chân thành, khiêm tốn, giản dị, gắn bó mật thiết với đồng chí, đồng bào.
Đặt lợi ích của Đảng, của dân tộc lên trên hết, lấyđó làm tiêu chí chohànhđộng,đồngchísẵn sàng từ bỏ những gì đã bị thực tiễn vượt qua, đón nhận và thực hành theo cái mới, cái tiến
5
TẠPCHÍLỊCH sử ĐẢNG 2-2022
bộ. Đầunăm 1943, bản Đềcương vănhóa Việt Nam do đồng chí khởi thảo và được Thường vụ Trung ương Đảng thông quađã góp phần đặt cơ sởlý luận cho việc xây dựng nền văn hóa mới Việt Nam theo phương châm: Dân tộc - Khoa học- Đại chúng.
Giữa nhữngnăm 1950, trước những sai lầm trong cải cách ruộng đất, đồng chínêurõ: “Công tác cáchmạng củachúng tacó thànhtích và cũng có sai lầm. Điều cốt yếu là Đảng ta tránhđược những sai lầmvề đường lối cách mạng, vàmột khi phạm sailầm dù lớn, dù nhỏ đều thành khẩn nhận hết sai lầm và kiên quyết sửa chữa...”1 2 * *5.
Đồngchíđã nêu gương nghiêmkhắc tự phê bình về ưách nhiệm của bảnthânvàxin từ chứcTổng Bí thưđểnhận và hoànthànhnghiêmtúc nhiệm vụTrưởng Ban sửa sai, góp phần giữ vững uy tín của Đảng, Nhà nước.
1. Từ tháng 8-1942 đến tháng 10-1944, lãnh tụ Hồ Chí Minh sang Trung Quốc tìm bắt liên lạc với lực lượng Đồng Minh, nhưng bị chính quyền Trung Hoa Dân quốc bắt giam.
Tháng 2-1945 đến tháng 5-1945, Người tiếp tục đi công tác ở Trưng Quốc
2. Trường-Chinh: “Bài nói tại Hội nghị cán bộ nghiên cứu Dự thảo Báo cáo chính trị sẽ trình Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI của Đảng”, báo Nhân Dân, ngày 26- 7-1986
3,4. Trường-Chính: Đổi mới là đòi hỏi bức thiết của đất nước và của thời đại, Nxb Sự thật, Hà Nội, 1987, tr.66,
10-16
5. Tạp chí Học tập, số 11-12, năm 1956, tr.23.
Trong quá trình hình thành đường lối đồi mới củaĐảng, lúcđầucònnhiều ýkiến khác nhauvà phải ưải qua cuộc đấu ưanhgay gắt giữa cáicũ và cái mới, giữa những quan điếm bảo thủ, lỗi thờivới những quan điểm tiếnbộ, phát triển. Với bảnlĩnh chínhtrị vững vàng,ý thứctrách nhiệm và quyết tâm cao của người cộng sản trước vận mệnh của đất nước, của dântộc, đồng chí Trường-Chinh đã kiên trì, kiên định tưduy đổi mới và đóng góp những ý kiến quan frọng với Trung ương Đảng, góp phầnhình thành đường lối đổi mới toàndiện đất nước.
Luôn xuấthiện trước những bước ngoặt của cách mạng, đồng chí Trường-Chinhđãthể hiện sự hội tụnhững phẩm chấtđặc biệt của một nhà lãnh đạo: tận tụy, trung thành với mục tiêu, lý tưởng của Đảng; quyết định mọi vấn đề đúng đắntrướcnhững bước ngoặt đầykhó khăn, thử thách với thái độ dứt khoát, kiên định; đổi mới, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dámhành động vì lợi íchcủa đất nước vànhân dân. Đồng chíxứng
đáng là một ưong những người học tròxuất sắc và gần gũi của ChủtịchHồ Chí Minh, nhà lãnh đạo kiệt xuấtcủaĐảngvà cách mạng ViệtNam, nhàvănhóalớn, nhà lý luận sắc sảo.
Kỷ niệm 115 năm Ngày sinh đồng chí Trường-Chinh diễn ra trong không khí toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta chào mừng 92 nămNgày kỷ niệm thành lậpĐảng, mừng Xuân mới Nhâm Dần 2022. Đây cũng là thời điểm chúngtađang tích cựcđẩy mạnh triểnkhaithực hiện Nghị quyết Đại hội toàn quốc lầnthứ XIII của Đảng vào thực tiễn đời sống;tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW và Kết luận số 01- KL/TW củaBộ Chính trị về Đẩy mạnhhọc tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh;đồng thời, thựchiện những biện pháp thích ứng an toàn, linh hoạt để kiểm soát hiệu quả đại dịch COVID-19, bảo vệ sức khỏe của nhân dân; đẩy mạnh phát triển kinh tế-xã hội, đưa đất nước phát triển hùng cường,phồn vinh, hạnh phúc.
