TẠP CHÍ CÔNG THŨONG
ỨNG DỤNG CÃC MÔ HÌNH QUỐC TÊ MỘT CỬA CUNG CÂP
DỊCH VỤ CÔNG TẠI VIỆT NAM
• NGUYỀN THỊ PHƯỢNG
TÓM TẮT:
Việc triển khai xây dựng và đưavàohoạtđộng mô hình “một cửa” là quyết tâm lớn của cả hệ thông chính trị nhằmthựchiện bước đột phá quan trọng trong tiếntrìnhhiệnđại hóa nền hành chính nhà nước củacác tỉnh, thànhphố, trọngtâmlà nâng caohiệu lựcquảnlý nhà nước trong cải cách hành chính, xây dựngnền hành chínhphục vụ,tăng tính công khai, minh bạch, đẩy mạnh thuhút đầu tư, hướng tới xây dựng chính quyền điện tử, thúc đẩy quátrình phát triển kinh tế - xã hội nhanh và bền vững. Bàiviết đưa ra một số mô hình“một cửa” cung cấpdịch vụ công tại một số nước trên thế giới.Từ đó đưa ra giảiphápbài học choViệt Nam trong xây dựngmôhình mộtcửa này.
Từ khóa: môhìnhquốc tế, cung cấp dịch vụ công, cơchếmột cửa, ngườidân, Chính phủ.
1. Đặtvấnđề
Việc thực hiện cơchế “mộtcửa” là giải pháp hữu hiệu thay đổi phương thức làm việc của cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương,góp phần làm thay đổicơbảnmôiquanhệgiữachính quyền và người dân, tổ chức theo hướng nền hành chính phục vụ, tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệpkhi đến giaodịchvới cơ quan hành chính, giảmđượctìnhtrạng cá nhân, tổ chứcphải đi lại nhiều lần, gặp nhiều cơ quan, nhiều cấp hành chính để giải quyết công việc. Thông qua đó, tạo điều kiện để chính quyền gần dân hơn, chống tệ quan liêu,hách dịch, cửa quyền trong độingũ cán bộ, công chức; cá nhân, tổ chức khi có nhu cầu giao dịchcông việc không còncảmgiácngại ngần khi tiếp xúc với các cơ quan hành chính. Đồng thời, từngbước tách dầncôngviệcquản lý chuyên sâuvới các công việc sự vụ nhằm nâng cao hiệu quả công tácquản lý của cơ quan hành chính nhà nước và giải quyết tốt nhất các công việc liên quan tới cá nhân, tổ chức.
Trong điều kiện của các địa phương hiện nay, thực hiệncơ chế một cửagiúp choviệcsắp xếp, sử dụng có hiệu quả cơ sở vật chất của cơ quan nhà nước, hình thành môi trường làmviệc lành mạnh, nghiêm túc, trang trọng của cơ quan công quyền.
Góp phần phát huy quyềndân chủ của người dân, tăng cường sự giám sát của nhândân đôi vớihoạt động củacơ quan nhànước và đội ngũ cánbộ,công chức, qua đó từng bước nâng cao chát lượng phục vụ của cơ quan hành chính nhà nước trong giải quyết các công việc cho tổ chức và cá nhân. Qua đó, tăng thêmsựhài lòng,tintưởng của người dân, tổ chức trong và ngoài nước vào chính sách phát triển kinh tế, xã hộicủa Đảng và Nhà nước.
2. Kinh nghiệm quốc tế trong xây dựng các môhìnhmột cửa cung cấp dịchvụcông
2.1. Mô hình một cửa thông qua Trung tâm chuyển đổi đô thị(UTC) Malaysia
Trong những nămgần đây,xu hướngcung cấp các dịch vụ công cộng thông qua các trung tâm
“một cửa” đã được tổ chức trên toàn thế giới,
148
SỐ 7- Tháng 4/2022
QUẢN TRỊ-QUẢNLÝ
ngày càng hướng tớiviệc lấy công dân làm trung tâm. Mục tiêu này được thể hiện thông qua các giải pháp như cung cấp một địa điểm cho tất cả cácdịch vụ, địa điểm dễ tiếp cận,tăngcường các tiện ích phục vụ, giảm thờigian chờ đợi, nângcao chất lượng phục vụ, cắt giảm thủ tục hành chính và giảm tham nhũng.
Hoạt động của các UTC tạiMalaysia đã thành công trong việc triển khai các hoạt động bám sát nguyên tắc lấy người dân làmtrungtâmnày. Trước hết, đó là cácdịch vụđược cung câp ởUTC rất đa dạng và ngườidânchỉcầnbiếtđến một nơi để thực hiện tất cảcácnhu cầu của mình.Cộng đồng cư dân có thể thực hiện nhiều hoạt động giao dịch với Chính phủ và các cơ sở tư nhân trong một tòa nhà một cách tiện lợi,nhanhchóng mà không cầnphải đi đến nhiều nơi như trước đây. Tiếp đến, đó là quan điểm cung cấp dịch vụ phải từcông dân - những khách hàng củaTrungtâm “một cửa”. Việc thiết lập danh mụcdịch vụ được cungcấp tại UTC là kết quả của việc lấy’ ýkiến rộng rãi công chúng, dịch vụ nào công chúng cần nhiều,dịch vụđó được đưa vàocácUTC. Trêncơsởcác danh mục dịch vụ đã được xác định, các cơ quan cử người đến thực hiện. Các dịch vụ hành chính công được cung cấp tại UTC đã đáp ứng được những giao dịch hành chínhphổbiếnnhấtcủa người dân như hộtịch, làm hộ chiếu, giáo dục, việc làm, đăng ký doanh nghiệp...
Trong thực tế, bên cạnh xu hướng ngày càng tăng về thựchiệndịch vụ côngtrực tuyến, vẫnrất đông người dân vẫn đếncácUTCđể thực hiệncác thủ tục hànhchính vì sựtiện lợi vànhanh chóng ở đây. Trênnềntảng các cơ SỎ dữliệu sẵn có, ngươi dân có thể làm thủ tục hành chính tại bấtcứ UTC nào, không phân biệt địa giới hành chính. Các thông tinvề việcgiải quyết thủtục hànhchính được công bô’rộng rãi tại trang web, tại cổng dịch vụ công, tại hệ thốngmáy tính tại UTC và các bảng thông tin niêm yếttạiquầy.
Ngoài các dịch vụ hành chính công, các UTC còn mởrộngcungcấp nhiều dịch vụ để phục vụđời sống của người dân, như dịch vụvề giáo dục, việc làm; các dịch vụ công ích nhưđiện, nước; dịch vụ an ninh; dịch vụ về phúc lợi và phát triển cộng đồng; dịch vụ của các nhómhội phi chínhphủ hoạt động để tác động đến cộng đồng địa phương; các
dịch vụ phát triển doanh nghiệp, khởi nghiệp, tổ chức các khóa tập huấn cho khởi nghiệp và phát triển kinh doanh; dịch vụ y tế, bao gồm dịch vụ ngoạitrú và dịch vụ nha khoa; dịch vụ tàichính,các kios ngânhàng để ngườidân có thể giao dịch; các dịchvụ phục vụ thanh niên như phòng gym, phòng chơi game,... Các dịch vụ này có thể thay đổi, không đượccungcấp tại UTCnữanếungười dân có nhu cầu thâ’p hoặckhôngbảo đảm được chất lượng phục vụ.
Một khía cạnh khác được thể hiện tinh thần phục vụ của các ƯTC thể hiện ở quy định về thời gian làm việcởcácUTC. Cáccơ quan làm việc tại UTC thực hiện nhiệmvụ trong suốt thời gian từ 8 giờsáng đến 10giờtối,không nghỉ thứ 7, chủnhật mà chỉ nghỉvàonhữngngày lễchung của quốc gia giúp tăngtính tiếpcận cho ngườidân. Mặc dù thời gian làmviệc nhưvậy nhưng cácUTC vẫn phải bảo đảm chất lượng và thái độ phục vụ cho người dân.
Theođó, mỗi ngày làmviệc được chia thành2đến 3 ca để bảo đảmchấtlượngcungứngdịch vụ hoàn hảo nhátcho người dân. Những côngchức đượccử đến làm việc tại UTC được đào tạo, tập huân vài khóa trong một năm để liên tục cập nhật các kỹ năng, kiến thứcvàhiểucác nhu cầucủangười dân - những khách hàngcủaUTC.
Xuất pháttừ quan điểm phải thuận tiện cho công chúng, có thờigian triển khai nhanh chóng và chi phí thực hiện thấp nhát, các UTC của Malaysia được sửa chữa, chuyểnđổi côngnăng từ cáctòanhà hiệncómà khôngsử dụng hoặccó tỷ suâ’tkhai thác thâ’p nhưbếnxe buýt cũ, trung tâm mua sắm, các cửa hàng kinh doanh. Đến nay, giải pháp này đã đáp ứng đượccácmục tiêu đã đặt ra.
MÔ hình các UTC được người dân đánh giá rất tích cực cả về tiện ích và chát lượng phụcvụ, tạo nên một thương hiệu UTC quen thuộc với từng công dân Malaysia. Mô hình này đã nhận đc giải thưởng cao nhất của Thủ tướng Malaysia và các UTC vẫn liên tục cải thiệnđể tiếp tục nhận được sự ghi nhậncả từ 2phía công và tư. Trên toàn lãnh thổ Malaysia,hiện đã có 21 UTC được hình thành.
2.2. Mô hình cải cách hệ thông cấp phép một cửa(OSS) của Indonesia
Indonesia đã đưara 15 gói chính sáchkinh tế nhằm thúcđẩy đầu tư. Một trong sô’ đó là Dịch vụ một cửa (OSS)trực thuộcúy Banđiều phôiđầu tư
SỐ 7
- Tháng 4/2022 149
TẠP CHÍ CÔNG THƯƠNG
Indonesia (BKPM) thực hiện từ năm 1/2015. oss tạo thuận lợi cho hoạt động kinh doanh và cung cấp dịch vụ tích hợp, đơn giản hơn, nhanh hơn và minh bạch hơn cho các nhà đầu tư tại Indonesia.
Các nhà đầu giờ đâykhông cần phải chạy quanh Jakarta để xin ý kiến và xin cấp phép. Tại trung tâm dịch vụmột cửa,cánbộ cấp cao của 22Bộ và các cơquan chức năng ngồi tập trung tại đâyđểxử lý các đơn xin đầu tư. Điều này cho phép các cấp chính quyền giảm thời gianxửlý, quy trình tổng hợp, tránh sự chồngchéo và loại bỏ nhũng nhiễu.
Indonesia cũng cho phép tấtcả các nhàđầu tư đã có giấy phép đầu tư có thểbắt đầu dựán xây dựng ngay trước khi có giấy phép xâydựngtạicác khu công nghiệp. Giây phép xây dựng có thể xin cấp song songvới quá trìnhxâydựng. Đồng thời, Indonesia cũng cho phép thông quan nhanh hàng hóa đầu vào cho hoạt động xây dựng của dựán đầu tư, thời gian thông quan giảm từ 3-5 ngày xuống còn 30 phút.
3. ứng dụng các mô hình quốc tế một cửa trong cung cấp dịchvụ công tạiViệtNam
Tại Việt Nam hiện nay, các tỉnh, thành phố đang có xu hướng thành lập các Trung tâm hành chínhcông tập trungtiếp nhậnhồ sơthủ tục hành chính của các cơ quan.Đây là một hướngđiđúng, phù hợp với nguyên tắc lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm và cần đẩy nhanh tiến độ triển khai, để người dân sớm được hưởng các tiện ích, chỉ cần đến mộtđịa điểm để thực hiệnthủ tục hành chính và đó sẽ là nơi cung cấp được nhiều các dịch vụ cho ngườidân.
Nhữngmôhìnhmộtcửa/Trung tâm hành chính công tập trung phần lớn mới chỉ dừng lại ở cung cấp các dịch vụ hành chính công. Ớ một số tỉnh, Trung tâmhành chính công bước đầu đã bổ sung những dịch vụ bổ trợ nhưbưu điện, ngân hàng hay công chứng,các dịch vụ điện, nướcvà các dịch vụ tiện ích khác đểcung cấp cho công dân. Điểm tiến bộ mà chúng ta có thể học hỏi được từ mô hình UTC của Malaysia chính là việc mạnh dạn đưa các dịch vụ khôngphải do Nhà nước cung cấpvào Trung tâm phụcvụhành chính công và Nhà nước đứng ra điều phối, quản lý việccungcấp các dịch vụ này với mục tiêu là tạo thuận lợi,phục vụ nhu cầu của nhân dân, bảo đảm chất lượng và giá thành hợp lý.
Ngoài ra, nâng cao chất lượng thực hiện cơ chế một cửa trong phục vụ công dân cần thông qua việc thực hiện có hiệu quả Nghị định về thực hiện cơ chế một cửa, một cửa liên thông trong giải quyếtthủ tục hành chính. Theo đó cầnthiết lậpvà vận hànhcóhiệu quả các Trung tâmphục vụ hành chính công, nâng cao chất lượng giải quyết thủ tục hành chính thông qua việc minh bạch về thông tin thủ tục hành chính, minh bạch về quytrình thực hiện vàbảođảmcông tác đánh giá được thực hiện thực chất, các kết quả đánh giá được xử lý nghiêm túc.
Một trong những yếu tố giúp Malaysia thành công trong việc triển khai các UTC một cách nhanh chónglà đã xác định được các mục tiêuvà nhiệm vụ cụ thể theotừng mốc thời gian để thực hiện thông quaviệc thiết lập được chỉ số’ đánh giá hiệu quả công việc (KPI) cho từng mục tiêu, nhiệm vụ. Đây là một trong những nội dung chúng ta cần học hỏi trong quá trình triển khai Nghị địnhvề thực hiệncơ chế một cửa,một cửa liên thông trong giải quyết thủ tục hành chính theo hướng xây dựng các KPI giúp triển khai thànhcác chương trình hành động cụ thểcho từng cơquan, từnglĩnhvực (về nhân sự; về tổ chức các Trung tâm phục vụ hành chính công; về xây dựng và vận hành cổng dịch vụ công quốc gia; thiết lập các hệ thống một cửa điện tử cấp Bộ,cấp tỉnh; về nâng cấp cơ sở vật chất cho các Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả,...) và từng cá nhân cán bộ, công chứcvàdựatrênviệc hoàn thành KPI để có các đánh giá chuẩn xác nhất trong thực hành công vụ. Ở thời điểmhiện tại, Việt Nam cần tiếp tục nghiên cứu các ý tưởng này để có thể có những đề xuất cụ thể đôi với việc thành lập và hoạtđộng của cácTrung tâm phục vụ hànhchính công ở ViệtNam, nhằm vừa nâng cao hiệu quả hoạt động quản lý nhà nước thông qua giải quyết các thủ tục hành chính, vừa tạo điều kiện thuận lợi, vì lợi ích của người dân và cộng đồng doanh nghiệp.
Bên cạnh đó, Việt Nam cũng cần đẩy nhanh việc hoàn thiện các cơsở dữ liệu dùngchung và đẩymạnh công tác tuyêntruyền, truyền thông về Cổng dịch vụ công quốc gia đểphục vụ ngườidân một cách hiệu quả, bảo đảm tính tiếp cậndễ dàng vàthuận tiện■
150
SỐ 7- Tháng 4/2Ũ22
QUẢN TRỊ-QUẢN LÝ
TÀI LIỆU THAM KHẢO:
1. Chính phủ (2018), Nghị định sô'61/2018/NĐ-CP về thực hiện cơ chế một cửa, một cửa liên thông trong giải quyết thủ tục hành chính.
2. Nguyễn Ngọc Hiến (2003), Những giải pháp thúc đẩy cải cách hành chính ở Việt Nam. NXB Chính trị Quốc gia, Hà NỘI.
3. Viện Nghiên cứu và Đào tạo về quản lý (2005), Hành chính công và Quản lý hiệu quả chính phủ. NXB Lao động Xã hội, Hà Nội.
Ngàynhận bài: 15/2/2022
Ngàyphản biện đánh giá và sửa chữa: 6/3/2022 Ngày chấpnhận đăng bài: 16/3/2022
Thông tintácgiả:
TS. NGUYỄN THỊPHƯỢNG Khoa Quản trị kinhdoanh
Trường Đại học Kinh tế - Kỹ thuật công nghiệp
APPLYING INTERNATIONAL EXPERIENCES IN BUILDING THE ONE-STOP SHOP MODEL
FOR PUBLIC SERVICES IN VIETNAM
• Ph D
NGUYEN THI PHUONGFaculty of Business Administration
University of Economic and Technical Industries
ABSTRACT:
The developmentand implementation of the one-stopshop modelisagreatdetermination of the whole political system in Vietnam in orderto make important breakthroughs in theprocess of modernizing the state administration. It is also a major goal in the country’s administrative reform to improve the effectiveness of state management, build a service-oriented state administration, increase the publicity and transparency, build the e-govemment, and promote the sustainable socio-economic development. This paper presents some one-stop shop models for public services in some countries around the world. Based on the paper’s findings, some solutions are proposedto help Vietnam buildaone-stop shop model.
Keywords: international model, public services, one-stop shop mechanism, people, government.
SỐ 7
