111
ỨNG DỤNG MÔ HÌNH KINH TẾ CHIA SẺ VÀO HỌP TÁC XÃ ĐÊ KIẾN TẠO
CUỘC SỐNG THỊNH VƯỢNG, HẠNH PHÚC
★ PGS, TS ĐỎ MINH CƯƠNG
Đại học FPT
if ThS ĐÀOTHANH TÙNG Công ty cổ phần Tư vấn và đào tạo ICT
• Tóm tắt: Mô hình kinh tẽ chia sẻ là một hình thức kinh tế mới, trong đó tài sản và dịch vụ được chia sẻ cho nhiều người sử dụng trên thị trường thông qua việc sử dụng các nền tảng số. ứng dụng mô hình kinh tế chia sẻ có thể khắc phục những hạn chê của mô hình hợp tác xã ở nước ta hiện nay. Bài viết phân tích những đặc trưng của mô hình kinh tê chia sẻ, sự cần thiết và giải pháp để ứng dụng mô hình kinh tê chia sẻ vào hợp tác xã nông nghiệp ở nước ta nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh, nâng cao đời sống người dân. Bài viết là kết quả nghiên cứu của đề tài cấp quốc gia: “Đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp ứng dụng mô hình kinh tế chia sẻ vào hoạt động của hợp tác xã trong sản xuất nông nghiệp”, do PGS, TS Đỗ Minh cương làm Chủ nhiệm.
• Từ khóa: mô hình kinh tê chia sẻ; chuyên đổi số; nông nghiệp; hợp tác xã.
1. Kinh tế chia sẻvàmô hình kinh tếchia sẻ Kinh tế chia sẻ (KTCS) truyền thống có từ cách đây hàng trăm năm, khi các cộng đồng người tổ chức hoạt động chung theo các nguyên tác côngbàng, họp tác, san sẻ, giúp đỡ lẫn nhau trong lao động vàđờisống. Tiêu biểu cho hình thức KTCS truyền thốnglà mô hình họp tác xã (HTX)và công tycổ phần ởcácnước tư bản chủ nghĩa vàXHCNtrong thếkỷXIX-XX.
Nửa cuối thế kỷ XX, vớisự pháttriển mạnh mẽ của internet, xuất hiện nhiều doanh nghiệp
cung cấphạ tầng thôngtin xãhộivànềntảng thưongmạixuyên biêngiới với giá rấtrẻ, KTCS có sự phát triển mới vói sự ra đời của sàn thưong mại điện tử kinh doanh trựctuyến do các tập đoàn xuyên quốc giasởhữu và quản lý như Ebay, Amazon (Mỹ), Flipkart (Ấn Độ), Alibaba (TrungQuốc)...
Mô hình KTCS là hình thức hiện đại của KTCS xuất hiện rõ nétvào đầuthế kỷ XXI với sự ra đòi của các mạng xã hội như Facebook, Youtube, Tiktok, Zalo... Trên các nền tảng mạng
LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ -Sô 532 (6/2022)
xãhội này, nhiều doanh nghiệp đã tạo nêncác nền tảnghoạt động kinh doanh, phát triển cộng đồng khách hàng lớn vói chi phí thấp nhàm tối ưu hóa các nguồn lựcvà tài sản của xã hội. Mô hình KTCS ra đòivà phát triển nhanh chóng hỏi các doanh nghiệp cung cấp nền tảng kinh doanh trực tuyến, quảntrị phi tập trung như Uber, Grabtrong vận tải, Airbnb trongchia sẻ phòng ở, khách sạn, Wework - chia sẻ phòng làmviệc, Kickstarter - gọi vốn đầu tưtừcộng đồng, các doanh nghiệp chia sẻ tài chính phi tập trung(DeFi)...
Hiện tại, KTCS đượchiểulà một hình thức kinh tếmới,trong đó tài
sản và dịch vụ được chia sẻ cho nhiều người sử dụng trên thị trường thông qua việcsửdụng các nền tảngsố. Mô hình KTCS là một hệ thống quản trịkinh doanh mói vàlà mộthình thức phát triển caocủa nền KTCS.
Quy mô và tầm ảnh
hưởng của kinh tế chia sẻ ngày càng lớn trên thế giói vói nhiều hình thức hoạt động đa dạng.
Theo nghiên cứu của AlexStephany (2018),chỉ riêng ở Mỹ, nền kinh tế chia sẻhoặc“tiêu dùng họp tác”cho phépmọingười thu được hon 15 tỷ USDmỗi năm bàng cách thuê vàbán những gì họ sở hữu, như xehoi, nhà cửa đếntiềnbạc và thòi gian. Theo hãng kiểm toán quốc tếPwC, nền kinh tế chia sẻ sẽpháttriển thành mộtthị trường trị giá 335tỷUSD vào năm2025 ở Mỹ.
Tạp chíTime gọi đólà mộttrong10ý tưởngsẽ thay đổi thế giói.
Theo báo cáo của Chính phủ Trung Quốc, năm2019, có khoảng 800 triệu người tham gia nền KTCS, có nghĩa là hon một nửa dân số
Hiện tại, KTCS được hiểulà mộthình thức kinh tế mới, trong đótài sảnvà dịch vụ được chia sẻ cho nhiều ngườisử dụng
trên thị trường thông qua việc sử dụng các nền tảng số.Mô hình KTCSlà một hệ thống quản trị kinh doanh mới và làmột hìnhthứcphát triển cao của nền KTCS.
Trung Quốc. Khối lượng giao dịch trong nền KTCS của TrungQuốc năm 2020 khoảng 3,38 nghìn tỷ nhândân tệ(522,47 tỷ USD), tăng 2,9%
so với cùngkỳnăm2019, chiếm10% GDP(1). Nền KTCS tại Trung Quốc có mức độ phát triển nhanh, nóngvàquy mô lớn nhấtthếgiói.
Trong bối cảnhnền kinh tế thế giới bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19, hàngtriệu doanh nghiệp bị dừng hoạt động hoặc phá sản, nhưng nhìn chung mô hình KTCS vẫn tăng trưởng, số doanh nghiệp mới trịgiá hàngtỷ, chụctỷUSDvãntănglên. Theo dữ liệu củaCB Insights - công ty chuyên theo dõi startup,tính
đến tháng 8-2021, thế giói có hon 400 startup kỳ lân (doanh nghiệp khởi nghiệp dựa trên các nền tảngcôngnghệ được định giá từ 1 tỷ USDtrởlên). Trong 10 doanh nghiệp lớn nhất, Bytedance (Trung Quốc) - chủ của dịch vụ chia sẻ video clip ngán Tiktok đứng đầu, được định giá 140 tỷ USD;
Didi Chuxing (Trung Quốc) phát triển ứng dụng chia sẻ vận tảixecông nghệ đứng thứ 2, được địnhgiá 56tỷ USD. Năm doanh nghiệp tiếp theo hoạtđộng theo môhình KTCS được định giá từ 16 tỷ USD trở lên là Stripe (Mỹ) dịch vụ thanh toán trực tuyến, xếp thứ 4;
Airbnb (Mỹ) - chiasẻ phòng ở,xếp thứ 6;thứ7 là Kuaishou (TrungQuốc) - mạng xãhội chia sẻ video Kuaishou; thứ 9 là One97 Communications - doanh nghiệp cung cấp nền tảng thanhtoán điệntử hàng đầu của Ấn Độ; thứ 10 là DoorDash (Mỹ) - một trong những côngtygiao đồ ăn hàng đầutại Mỹ trên nền tảng số(2).
LÝ LUẬNCHÍNHTRỊ - số532(6/2022)
IB
ở Việt Nam, các doanh nghiệpđược tổ chức theomô hình KTCStrong ngành vậntải, dịch vụ như: Grab, Gojek,Bee, Giaohàng nhanh...; trong lĩnh vực thươngmại điện tử, hình thức bán hàng online, live stream trên các mạng xã hội như Youtube,Facebook, Tiktok... đã thíchứng, phát triển nhanh và đạt hiệu quả cao ngay trong điều kiện đại dịch...
Thực tiễn cho thấy, mô hình KTCS có sức chống đỡ vàthích nghitốtvóiđạidịchCovid-19 và môi trường kinh doanh biến động mạnh. Nó là sản phẩmcủaCách mạng côngnghiệplần thứ tư, của chuyển đổisố và đồng thòi là mộttác nhân, động lực thúcđẩy chuyểnđổi số trong nền kinh tế.
2. Sựcần thiết ứng dụng mô hình kinh tế chia sẻ vào hợp tác xã nông nghiệp nước ta
Theo Sách trángHTX ViệtNam năm 2021 của Bộ KếhoạchvàĐầu tư,số vốn đầu tư cho sản xuất kinh doanh của khu vực HTX năm 2019 là 225.783 tỷ đồng, đạt doanh thu thuần là 99.929tỷ đồng, tổng số lợi nhuận trước thuế của 14.388 HTX đang hoạt động là 2.663 tỷ đồng, tỷ suất lợi nhuận trên doanh thuthấp, chỉ đạt 2,7%/năm. Trong khi đó, khu vực doanh nghiệp sử dụng tổngvốn đầu tưlà 43,3 triệutỷ đồng,tạora doanhthu thuần 26,3 triệu tỷđổng,lợinhuận trước thuế đạt 889,9 nghìn tỷ đồng, tỷ suất lợi nhuận trên doanh thulà 3,4% năm(3).
Thu nhập bình quân đầu người/tháng của HTX giaiđoạn 2016-2019 là4,43 triệu đồng, chỉ bàng 47,3% so vói mức bình quân của khu vực doanh nghiệp (9,3triệu đồng). Phân theokhu vực kinh tế thì HTXnông, lâmnghiệp vàthủy sản có thu nhập thấp nhất là 2,43 triệu đồng/tháng, chỉ bàng 43% thu nhậpbình quân của lao độngkhu vựcdoanhnghiệp nông, lâm nghiệp và thủy sản (5,6 triệuđồng).
Tuy nhiên, HTXcó khả năng tạo việc làm, duy trì đượcsinh kếnhiều hơn so với doanh nghiệp, nhấtlà ởvùng kinh tế nông thônkhó khăn, vùng đồng bào dân tộc, vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới, hảiđảo...Vì vậy,quan điểm của Đảng talàphát triển kinh tếtậpthể, HTX là tất yếu khách quan,có ýnghĩa chiến lược, lâu dài, là chủ trương xuyên suốt, nhất quán của Đảng và Nhà nước, làthànhphần kinhtế quan trọng, phù họp với cơ chế thị trường định hướng XHCN, cùng vói kinhtế nhà nước giữ vai trò nềntảngtrongnềnkinh tế - xãhội ở nước ta, là cầu nốigiữa Đảng, Nhà nướcvói các tầng lóp nhândân(4).
Muốn kinh tế HTXpháttriển cầnnângcao hiệu quả kinh doanh và mức thu nhập của ngườilao động trong HTX. Có thể thấy, nguyên nhâncủa thực trạng hiệu quả kinh doanh của HTXkém là phương thức sản xuất- kinh doanh lạc hậu, thiếu các công cụ và công nghệ tiên tiến, năng lực quản trị kinh doanhthấpvàsự hỗ trợ chưahiệu quả từ Nhà nước. Vì vậy, việc ứng dụng và phát triểncông nghệ số và mô hình KTCS vào HTX nông nghiệpđể nângcao nănglựckinh doanh và quảntrị tổchức là rất cần thiết.
Mô hình KTCS hiện đạicó các ưu điểm là: (1) giao kết giữa người dùng với người cung cấp dịch vụ bàng họp đồng điện tử với ưu thế nhanh, tiện lợi, chi phí thấp, minh bạch; (2) KTCS hoạt động trên các nền tảng công nghệ số, yếu tố mà HTX chưahoặc còn íttiếp cận được; (3) khảnăngpháttriển quymô tổ chức và thị trường kinh doanh của KTCS cao gấp nhiều lần HTX; (4) KTCS có tinh thần kinh doanh, tinhthần doanhnghiệpcaohơn nhiều so vớimô hìnhHTX có mục tiêu làổn định thu nhập và sinh kế trong nội bộ, ưu tiên bảođảm việc làm và dịch vụ chungcho các thành viên;
LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ- Sô 532(6/2022)
(5) mức thu nhập trung bình của người lao độngtrongmô hìnhKTCS cao hon trong HTX.
Quyết định 749/QĐ-TTg năm 2020của Thủ tướng Chính phủ về phêduyệt “Chưong trình Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm2030” đã xác định mụctiêu xây dựngnềnkinhtế số, xã hộisố, chính phủ số và một hệ thốngcác doanh nghiệp số, vói các mục tiêu cụ thể: đến năm 2025, tỷ trọng của kinh tế số chiếm 20% và năm 2030 chiếm 30% GDP.
Tronglĩnh vực kinh tế nôngnghiệp vànông dân, nông thôn, Chưong trình đã xác định nhiệm vụ:
ứng dụngcôngnghệ số để tự độnghóa các quy trình sản xuất, kinh doanh và xem xét thử nghiệmtriểnkhai sáng kiến "Mỗi nôngdân là một thương nhân, mỗi họp tác xã là một doanh nghiệp ứng dụng côngnghệsố”.
3. Định hướng, giải phápứng dụngmô hình kinhtếchiasẻvào hợp tác xã nông nghiệp
Địnhhướng mục tiêu phát triển
Môhình HTX cóvaitrò quan trọng đối vóisự phát triển kinh tế- xã hộicủa thế giói. Theobáo cáonăm 2021của Liên đoàn HTXquốctế(ICA), HTX liêntục phát triểnở các nước phát triển và đang phát triển;đã có hon 3 triệuHTX, đóng góp hon 10% GDPvà bảo đảmđờisống cho honmột nửa dân số thế giới. Thí dụ, ở Cộnghòa Liên bang Đức,hầuhết nông dân là thành viên HTX, sảnxuấttừ 30-90% sản lượng lưong thực, thực phẩm, chiếm 35% thị phần tín dụng nông thôn;
HàLancó25,5 triệu thànhviên HTX, gấp1,5 lần dân số, đónggóp 18% GDP;Nhật Bản có 65 triệu thành viên HTX, gần 50% hộ gia đình ở Nhật Bản sử dụngdịch vụ củaHTX; Thái Lan có 6.626 HTX nông nghiệp và phinông nghiệp,đóng góp13%
GDP; Hoa Kỳ có 50.000 HTX, chiếm 25% thị phầnnông sảnchế biến và tiêuthụ...
Tổng thưký Liênhọp quốc đánh giá:“HTXlà một ưào lưu có tổ chứclớn nhấtcủa xã hội văn
minh, đóng gópquantrọngtrong việc đápứng nguyện vọng, nhu cầu của con người trong những nỗ lực phát triển kinh tế cân bàng sâu rộng ở các quốc gia nói riêng và thế giới nói chung”, “HTXlàđốitác chính trong hệ thống của Liên họp quốc, HTX làmô hình vềtự trợ giúp và đoàn kết, đóng gópcủa HTX rấtđặc biệt và vô giá”(5).
So vói mô hìnhdoanh nghiệp, lọi thế của HTX là mô hình tựquản, trợ giúp và đoàn kếtmột cách nhân ái trong kinh tế nông nghiệp vói những cộngđồngnôngthôn rộng lớn, ở những noi có hoàn cảnh kinh tế khó khăn màdoanh nghiệpít quan tâm. Điểm yếu của mô hình HTX sẽđượckhác phục khinângcaođược tinh thần kinh doanh, ứngdụng công nghệcao và các mô hìnhkinhdoanh mói như môhình KTCS. Tầm nhìn và mục tiêu chiến lượccủa kinh tếtập thể và HTX cân cósựkết họp giữa các chỉ tiêukinh tế vói môi trườngsinh thái và chất lượng sốngở vùng nông thôn. Quanđiểm này cũng đã thể hiện trong Chiến lược phát triển nông nghiệp và nông thôn bền vữnggiai đoạn 2021-2030 được Thủ tướng Chính phủphê duyệt, trong đó xác định mụctiêupháttriểnnôngnghiệp dựa trên batrụ cột: nông nghiệp sinh thái, hiệu quả;nông thôn hiện đại; và nông dân văn minh.
Việt Namcó thể ứng dụngthànhcông môhình KTCS vào HTX nông nghiệp vói mục tiêu nâng cao mức độhạnh phúc, theo 6 tiêu chí đang được sử dụngttong Báo cáo Hạnh phúc thếgiói (World Happiness Report) của Liên họp quốc: GDPbình quân đầu người, hỗ trợxã hội, sự hào phóng, kỳ vọng sốnglànhmạnh, quyềntự do lựa chọn cuộc sống và nhận thức về tham nhũng*71. Đối vói HTX, đó làcác tiêu chí: (1) Thu nhập bình quần của thành viên HTXvà người lao động thuêngoài theo họp đồng; (2) sự hỗ trợ và chia sẻ về nhận thức, tìnhcảm, kinh tế đối vói xã viên; (3) sự hào
LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ- Sô 532 (6/2022)
115
phóng của các thành viên HTX qua các hoạt động chia sẻ, giúp đỡlẫn nhau,các hoạt độngtừ thiện, vì cộng đồng;(4)khảnăngsống lànhmạnh,sức khỏe và tuổithọ bình quân của thành viên HTX;
(5) quyềntự do lựa chọn về đòi sống và công việc của mỗi xã viên; (6) mức độ nhận thứcvà hành động vì sự ttong sạch và chốngthamnhũng, tiêu cực ưong vàliên quan tói HTX.
Các giải pháp
Một là, củngcố nền tảng đạo đức trong HTX, phát huy sự chia sẻ giúp đỡ lẫnnhau, khuyến khíchlối ứng xử vàkinh doanh trung thực,tử tế, trọng tình nghĩa; tinh thần “tưong thân, tương ái”, giúp đỡ người nghèo khó để “không để ai bị bỏ lại phía sau”.
Úng dụng mô hình KTCS vào HTX nông nghiệp một cách khoa học và nhân văn, xây dựng nềntảng công nghệ 4.0 và năng lực quản trị theo tinh thần doanhnghiệp, góp phần nâng cao năngsuấtlao động và hiệu quả kinh doanh của HTX, tăng thunhậpcủaxã viên; người nông dân không phải lyhương,di dân racác đô thị...
Đến năm 2025, thu nhập của lao động trong HTXnông nghiệp cần nâng từ mức khoảng 45%
hiện nay lên mức55% so vói doanhnghiệp cùng ngànhvà mức 65% năm2030.
Hailà,ứng dụng các nềntảngcôngnghệ4.0 vào sản xuất - kinhdoanh của HTXtheo tinh thầnKTCSđểkết nối, xây dựng các chuỗi cung ứng - giá trị, nâng cao giá trị nông sản, tăng hiệu quảkinh doanh của HTX vàthu nhập củangười lao động.Theo nguyên tácKTCS, các HTX nông nghiệp sẽquản trị tài sản, nguồnlực của mình mộtcáchthông minh, tăng cường mua chung, dùng chung, hạn chế mua sám, sở hữu các phươngtiệnvàcông nghệhiện đại đòi hỏi vốn đầutư lớn; pháttriển cáchình thứckết nối, thuê, họp táckinh doanhvói các tổ chức chuyên cho thuêtư liệu sảnxuấtvà tổ chức cung cấp công
nghệ theonguyêntác “lọi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ”, cùng giảiquyết các nhiệmvụ:
ứng dụng công nghệ họp đồng điện tử, họp đồng thông minh để giúpcác bêntham gia thực hiện các giao kèo, bảo đảmcáckế hoạchđược triển khai nhanh,có cơ sở pháp lý,bàngchứng vững chác, thông tin minh bạch. CácHTX cho thuê máy móc, thiếtbịnhưmáy cày, máy gặt, máythu hoạch rau củ... trên nềntảng ứng dụng KTCS sẽhỗtrợ giảm nhẹ các hình thứclao động nặng nhọc trong nông nghiệp.
ứng dụng internet vạn vật đểthực hiệnnông nghiệp chính xác, nông nghiệpthông minh,sản xuấtsản phẩm sạch,chất lượng cao, hướng đến phân khúc thị trường sảnphẩm hữucơ,phục vụ trong nước và đủ điều kiện xuấtkhẩu.
ứng dụng côngnghệ thông tin và các nền tảng số xây dựngcácchuỗicung ứng - giá trị có tính chia sẻ và công bàng giữa các HTX vàdoanh nghiệp lõi, thay thếchotình ttạng bất bìnhđẳng, thua thiệtvàthu nhập thấpcủa nông dân. Phát triểnthương mại điện tử, bán hàngtrực tuyến và tối ưu hóakho bãi, vận chuyển để phân phối hiệu quả sảnphẩmtrựctiếp đến ngưòi tiêu dùng cuối, xóa bỏ tình trạng “được mùa mất giá”, thườngxuyênphải “giải cứu nông sản”.
Ba là, Nhà nước cần tăng đầutư vàcóchính sách khuyến khíchđào tạo, bồi dưỡng nguồn nhânlựcchonông nghiệp, hỗttợnôngdân và các HTXnâng cao tư duy, năng lực quảntrị kinh doanh theo phương châm “Doanh nhân hóa nông dân” (trước hết là đối với cán bộ quản trị HTX) và “Doanh nghiệp hóa HTX” (theo môhình doanhnghiệp xã hội, doanh nghiệp kinh doanh có vănhóa); chúttọngphát triển kỹ năngsố để trở thành nôngdân hiện đạiđể mở rộng khả năng chia sẻ, tự do lụa chọnvà nâng cao nhận thức chínhtrị,xây dựng cộng đồng vàxãhội dân chủ, ttongsạch,phòng chống thamnhũng hiệu quả...
LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ - Sô532(6/2022)
Bốn là, bảo đảm cuộcsống hạnh phúc của nông dân trướcnăm 2025vóiđủ 19tiêu chíxây dựng nông thôn mới theo Quyết định 1980/QĐ-TTgcủaThủ tướng Chính phủ, bao gồm cáctiêu chí về kinh tế, văn hóa, xã hội, môi trường...
Cần phát triển kinh tế nông nghiệp vóikinh tế du lịch và dịch vụ ở nông thôn, để nông thôn trở thànhhình mẫucủa lối sốngxanh, tiêu dùng sinh thái. Khai thác hiệu quả và bền vững các hình thức du lịch cộng đồng, du lịchsinhthái, noi thực hành giáo dục kỹ năng sống, trải nghiệmcác đặc sản địa phưong và món quà lưu niệm...để tăng nguồn thu cho các hộ gia đìnhvà HTX, gópphần nângcaochất lượng sốngvàmở rộng hạnh phúc cho xã hội.
Muốn hoàn thành vàvượt các tiêu chí xây dựng nông thôn mói thì cồng tác quản lýnhà nước cầnquyết liệt ttong việc xây dựng và thực hiện quy hoạch,kế hoạch phát triển khoa học, hỗtrợ bà conphátưiển kinh tế, nângcao chất lượng cuộc sống.Các ngân hàngvà tổchức tài chính cần có chính sách hỗ Uợ HTXnôngnghiệp tiếp cận vốn vay, nhấtlàhình thức tín dụng bàng tín chấp. Các tổ chứckhoa học, công nghệ cần tăng cường chia sẻ kiến thức, công nghệ,chuyển giao cáckỹ năng và mô hình kinh doanh mói đạt hiệu quả cao cho cácHTX.
Bộ phậnlãnh đạo,quảnừị HTX cần nâng cao năng lựcvà đạo đức quản trịkinh doanh, đặt mụctiêu xây dựngthưonghiệuHTX mạnh,quy mô lón.Quản trị quốc giavà quản trị địaphưong cần có sự thốngnhất, chia sẻvề mục tiêu, kế hoạch đào tạo vàxây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo,quản trịHTXcó khát vọng làmgiàu, quyết tâmphát triển HTX vànông nghiệp, nôngthôn thịnh vượng và hạnh phúc.
Năm là, tăng cường phòng chống tiêu cực, thủ đoạn lùa đảocủa các đốitượng giả danhhoặc lọi
dụng mặt tráicủachuyển đổi số và KTCS để làm giàu bất chính.
Phòng chống các thủđoạn giả danh, lừa đảo trong mua bán trên mạng, tín dụng đen, tiền ảo, kinh doanh đa cấp, bán hàng giả, hàng nhái...; đồng thờilà nạn đánh cáp và muabán thông tin khách hàng, nạn mạodanhcơ quan công quyền... để tốngtiền, lừa dốingườidân, đặc biệt là nông dân. Cần chủ động tăng cườnggiáo dục,truyền thông, nâng caonhận thức và cảnh báo kịp thời cho bà con nông dân, nhândân các nguy cơ, taihọa tiềm ẩn.Có chế tài xử phạt nghiêm khác các tội tham nhũng, lãnh phí củacông, tội phạm công nghệ cao, tội phạmtàisản kỹthuật số và anninh phi truyền thống... □
Ngày nhận bài:21-5-2022;Ngày bình duyệt: 24-5- 2022;Ngày duyệtđăng:20-6-2022.
(1)
nen-kinh-te-chia-se-cua-trung-quoc-653135.html, truy cập ngày 26-6-2021.
https://vietnamnet.vn/vn/kinh-doanh/dau-tu/
(2)
. https://cafef.vn/10-startup-ky-lan-duoc-dinh- gia-lon-nhat-the-gioi-20200828160159747.chn (3) Bộ Kế hoạch và Đầu tư:Sách trắnghọp tác xã Việt Nam năm 2021,Nxb Thống kê, Hà Nội 2021.
(4) Xemhttps: //vca.org.vn/phat-trien-kttt-htx-thoi- ky-moi-phai-phu-hop-voi-duong-loi-chu-truong- boi-canh-moi-a26049.html, truy cậpngày 19-5-2022.
(6)XemLiên minhHTXVìệt Nam,
kinh-te-tap-the-hop-tac-xa-gop-phan-tich-cuc- vao-tai-co-cau-nong-nghiep-a26048.html, truy cập ngày 19-5-2022.
https://vca.org.vn/
(7) Xem https://tapchicongthuong.vn/bai-viet/
nghien-cuu-ve-bao-cao-hanh-phuc-bai-hoc-kinh- nghiem-tu-nhung-quoc- gia-tren-the-gioi- 71245.htm.
LÝ LUẬNCHÍNHTRỊ - Số 532 (6/2022)
