Tạp chi Khoữ hcK DYiQC'A ỈN, Lu.ịt học 26 (2010) 44-49
_ ' ' '
B à n v ê q u ỹ b ả o h i ê m y tê ở V i ệ t N a m t r o n g g i a i đ o ạ n h iệ n n a y
L ê K im Nguyệt*
Khoa Luíỉí. D ạ i học Quắc g ia H à iWội.
l4 4 X u á n Thuỷ. C ơuG idy. ỉíà N ộ ì. l'iệ í Nam Nhận ngày 30 iháni; 02 năm 2 0 10
Tóm tát. Bảo hiểm y lế (B H Y T ) từ (rước đến nay luôn là một lình vực dỏng vai trò liểl sức quan irọng trong đời sống kinh lẻ xH hội ciia bấl kỳ quốc gia nào, dăc biộl là đối với các quốc gia danii plìál iricn. ở Việt Nam, mộl 4Uổc gia luôn đẻ cao quycn con người ih i vấn dẻ trẽn luôn dành đưực sự quan tảm không chỉ của riêng các cơ quan lập pháp và hành pháp mà còn là sự quan tàm chunu cùa toàn xẫ hội. Qua bải vicl này chủriiỉ (ỏi sỗ đi lim hiểu chi liỗ l VC lin h hinh quàn iý và sử dụna quỹ bảo hiểm y lể ở Việt Nam hiẻn nay, dặc biệl tập irung vảo các kien nghị lộp plìáp trong ITnlì vực này nhàm góp phần hoàn thiện pháp iuậl bào hicrn y lê V iiịl Nam liến lới mực tiêu bảo hiẽm y (ế (oàn dân (rong giai đoạn hiện nav.
I . Pháp iu ậ t v ề n g u ồ n h i ii li U iả n h , sử (lụ n g và q u â n iv q u ỹ b ảo h iể m V Ic
Trên (hé g iớ i, B I I Y T là m ộ l vẩn đè khỏng mới n iiun g rất được các nhà khoa học phảp iý quan tâm nghiên cứu v i B H Y T luôn mang ý nghĩa nliân đạo, có tính chia sè cộng đồng sâu sẩc, góp pliẩn quan trọ n g tliự c hiện mực ticu công bảng xã h ộ i iro n g việ c bào vệ, chăm sóc và nâng cao sửc khỏe nhân dãn. ở V iệ t Nam, bảo iìiểm y lế m ớ i dược hình thành và phát iriồ n từ lìăni 1992 đến nay. Qua gằn 2 llìậ p kỷ, Bào hiểm y tế đă dần di sâu vào dời sổng nlìán dản^
người dãn đà th ấ y được sự cằn th iể t của bào lìiểm y lé với chính bân thân và gia đìnlì mình.
T ro n g hoạt độ n g bảo hiềm y lé tliì vấn đề về quản lý và kiề m soái quỹ bảo hiểm > tc, í i g u ồ n
ih u chi chính ch o cỗtìg tác bào hiểm là m ộ ỉ vẩn đề rất quan trọ n g . C ó ih ề hiểu qu ỹ bảo hiéni y té là tập hợp những d ó n g góp bằng tiổn của
DT: 84-4-38319348.
r.-mail: lckimnguyetíừyahoo.com
người (ham gia bảo lìicm y lé và các nguồn ihu hợp plìáp kháo, được sử d ụ n g đổ chí trà ch i phí kháin bệnh, chữa bựnh ch o lìgười tham gia bảo h iểin y lể , c lìi p lií quàn lỷ bộ lu á y cùa lổ chức bảo hiểm y lế và nhừng khoảti c lii phí hợp pháp khác liẻn quan đển B I IY T ^*\
Q u ỹ bào hiểm y Ic dược liin h thành lừ rihièu nguồn khác nhau. T lic o Đ iểu 33 l.u ậ l bào hiểm y íế, q u v bảo hiềm y tế được hình thành từ các nguồn: ngirờ i sừ dụng lao động, người lao động, hồ Irợ của N h à nước. Q u ỹ bào hicin y tế còn được hình thành từ lio ạ í động sinh lờ i, lức lá viêc sử dụ n g m ột bộ phận nhán rỗ i tươìig dổi của quỳ đầu lư vào hoạt động kin h doanh- M ột bộ phân khác nữa của quỹ bào lììcm y té là các khoản là i trợ , việ n Irợ của các [0 chửc, cá nhân tro n c nước và nước ngoài. N g o à i ra, quỹ B I lY T cỏn bao gồm cả các nguồn thu Uọp pháp khác.
Năm 2002, k lìi ban hành Q u yé l định số 20 /2 0 Ũ 2 /Q Đ -T T G cúa T lìù lưcTiig chính phủ ban
(h Khoản 3 D ièu 2 L uạ l ỉ ì l lY T nảm 200X.
44
/ A, / to p c lu KI:m iw c D H Q G II S . l.iiậ l /]ọr 26 (2 lH í)i •N -íi) 45
h à iili n g ii\ 2 4 /0 1 C 0 02 \ c v iv c c lu is c n b jo liic m Y tc V iệ t Nani sang bào liic in Nã liộ i V iệ t Nam.
V ớ i sự chm ồn giao Iiàs, quỹ bào liiổ iii xà liộ i V iệ t Nam dã có m ội íỊu ỹ llià n h p liã ii là l lớn nữa là q u ỹ bào liic n i y tể. V iộ c liợ p n liiĩt quỹ hào liic m V tế và q iiỹ bào liic in \ã liõ i i1:ì kéo tlic o m ột số lliíiy d ối về c a chií' hoạt dộ n g tà i c liín li cua Q iiỹ Báo liic m xà liộ i. V à o lliờ i dicm này Q iiv Bào liiô m xà liộ i dược ch ia llià n íi 3 quỹ tlià íili pluni gồm Ọ uỹ bào h ic in \ ă tiộ i bắt buộc;
q ii\ kliám clũra b ộiili băt buộc \i'i q u \ kliám clũ ìa bệnh tự m iii\ỷ n . Các qii> nà> dược hạch toán ric im vá ciin đ ối ih ii c lii t;n c liiiih tlic o từng q u \. C'ác q u \ khám c liĩra bệnh b ill buộc và lự n a iiyệ n dirạc hạch toán hìing nãm . N ăm 2007.
T lìù Urứỉig C liin li p liú han lià n h Q u y ẽ l dịnh sô 4 1 '2 0 0 7 /Q f)-T T g vê q iiá ii K lò i ch ín h dòi với bàa liiề m xã liộ i V iộ l Nam . T lie o đỏ, qụỹ bào hiềm xã hội bẳl buộc, q u ỹ báo Iiic n i ỵ tế được quàn lý thõng n h iỉl (ron g liự ih ồ iig n à o hicm xã h ộ i V iệ t Nam . dược hạch toán riê n g vã cân đ ô i lliu , ch i llie o từng q u ỹ. i)ế n năm 2008, k lii C h ín li p liiì ban h iiiili N g h i J |n li số 9 4 /2 0 0 8 /N Đ - CP ngày 22/08/2008 qu y d ịiiỊi c h ú c tiãng.
n liiệ m vụ. quyền hạn và cơ cấu tổ chức eiia Bào liiề m X ã h ội V iệ t N a m , t lii bào h iê m xã hội V iệ t Nam được lách ra tlià n li bào h iể m xã h ộ i và bảo hiềm Y tc, k h i đó. q n ỹ bão h iê m xà hội cũng được lách ra thànli q u ỹ bào liic m \ ẫ h ộ i và quỷ bào hiềm Y tế, hai q u ỹ này được quản i> riêng biệt- T ro n g đó. qu ỹ bào h icm y tc bao gồm ; quỹ bão hiểm y tế bắt buộc, qu ỹ bào h ic m y tê tự nguyện, lliộ n nay. q u ỹ bào h icm ỵ tế ờ nước ta dưục quàn lý tập trung, Ihống nhất, công khại, m inh bạch trong cân đ ố i thu chi và có sự pliãn cấp quàn lý trong liệ lliố n g tổ chức bào h icm y le.
2. N h ữ n g b ié n d(5n|* củ a Q u ỹ b iio liic n i y lỂ ò‘
V iệ t N iim lừ n ã n i 1*^92 (Icn n a y
Ọ u ỹ B ilY T qua lừ tig th ờ i k ỳ d c ii có sự biến động liên tục vì Iilu ìn g lý do khách quan và chù quan khác nhaii, T ín ii ưu v iệ l c iia B i lY T được thề h iệ n ở tính xã h ội cùa IIÓ. Đ ó là sự chia sè.
liên k ế l ctìa cliín h các th à iilì viê n tro n g xâ hội tliô n g qua việc đóng góp dựa trên ih u nbập cùa họ và o q iiỹ B ilY T . D ãy c liin h là sự iicn kêt
rộrm rài dỏ n iọ i ngirÌTÌ iro n g c ộ n g dồng cìing nhau clúíí SC r iii ro hệnli tậl. Q u ỹ í i l l Y l liìn li tlìà n ii v i inục đ ic li nãy và nó lồ n tại Jirợc do có sự hỗ Irợ cùa cộng d ồ iíg \ à liộ i. l) i i tlu i Iiliập cao lia y lliấ p . người llia in gia l i l l Y T ai cũng
đ ó n g m ộ t t ỷ lộ li ề n lư t ĩn g I i l i ầ t đ ịn h v à k h i d a ii
yếu họ sẽ dược chàin sóc n!ur nhau. Vãn bàn pháp lý tiầ ii tiê n ờ V iộ t Nam qii> d ịn li vỗ [3MYT là N g lÌỊ dịnh số 2 9 9 / i ỉn i iT ngiíy 15/8/1992 cùa t lộ i đồng bộ iriK'm g ban hành kùm líic o D iê ii lộ báo hieni V lế (sail liã y g ọi tảl lá i) iè ii lệ bào liié m y lề năm 1Q‘)2 ) tià góp phẩn iliự c liiệ ii khám chừa bộtih. bào d à iii sức k iio è d ối với cán bộ còng níiân \ iijn cliức và nuirừ i lao động; đặc biệt góp pliàn g ià n b in gáiìli nặng cho ngân sách nhà nước. T uv n liic n sau gần 6 năm thực hiện, Đ iều !ộ B l lY T nãy cũng bộc lộ n liic u bấl cặp cần dược sửa dổi- V i vẶy. ngày 13/8/1998 C h ín íi phũ đã ban lìành D ic u lộ bão liiể m y lế kòm theo N g h ị đ ịn li số 5 8 /1 9 9 8 /N D -C P (sau đây g ọi tẳt là D iồu lệ bão liiố m y lé năm 1998) tlia y ih c Diều lệ báo liiẻ m y té năm 1992. Tíieo dó, quy d ịn li inírc p lií B I I Y T tlu i còn thấp, k liô iig tlia y đ ổ i lừ n liiồ ii nãin cim g với việc B H Y T hạn ché mức ch i trà do vậy bệnh nliân k liô n g được chĩra ir ị d iin g mức. k liô n g được liường các phương liệ n y lé tiê n tic ii đẳt tiền, ở thời đ iềm này h iệ n tượ iig người đ i kh ám , cliữa bệnh theo B I I Y T còn bị các cơ sờ khám chữa bệnh phân b iệt d ối xừ Ihco kiề u “ x in - c lio ".
T ro n g k h i các phương liộ n th õ n g tin đại chúng phàn ánh liê n lụ c VC n h ừ iig hạn chế cùa pliáp liiặ l B I I Y T thì quỳ B I I Y T lạ i kết dự hcm 2000 tỳ đồng vào giữa năm 2004’' ’. C ó ih ề nói dãy !à m ột vấn đẻ lớn cần được N hà nước quan tâm g iả i quyết nhăm dàm bão quyền lợ i chinh đáng cho những người ih a n i gia n i lY T . Ngày 16/5/2005 C liín li plu'i đíì ban hành Diêu lệ bảo hiềm y tc kèm tlic o n g liị đ ịiili số 6 3 /200 5/N Đ - CP (sail đây g ọi tSl là D iổ ii lộ bào hiêm y tê nám 2005) thay thế D iề ii lệ bảo liiẻ m y té năm 1998 ra đời đã mờ rộng đ ối tư ợ iig tham gia B I I Y T bắt buộc, quyền lợ i của rigirời tlia m gia B H Y T cũng được tảng lên đáng ké nliư bỏ che
12) Theo Ihồng kc ciia tơ quan n i i x i l n lm 2004.
46 L .K , N ^ u ự ệ t! lạ p c h i Khon học D ỈÌQ C t llN . L itậ l ÌỈỌC 2 6 (2 0 Ĩ0 } 44-49
độ cùng c lìi irà 20% , bỏ q u y định mửc trần ĩhanh toán chi p lỉi kháỂiì chữa bện lì, trẽn 200 đầu ihuốc được ihỗm vào danh mục cho phép cảp cho người bệnh... T u y nhiên, sau k h i Oicu lệ bảo hiềm y lé niìni 2005 th i hành cUrợc hơn 1 năni llii so lư<i1 người đ i khám , chừa bộnl) trong 6 llu u m đầu nãm tâng nhiều dan dcn chi phí khám chừa bviìh lãng trên 100%. Do vậy. hầu liet q u ỹ khmn chữa bệnh B H Y 'r ỉạ i các địa phương dều bị llìâm hụt. Các bệnli viộn dâ phải d iin u q u v dự phòng dể thanh toán cũ n ịỊ khònc đù. *rheo số liộu cùa B H X H V iệ i Nam, tỉn h đcn 31/12/2006 b ội chi cúa q u ỹ B I I Y Ĩ* vào khoàng ì .500 tỷ dồng, N hư vậy, sơ bộ tíjjh (oáti, đểri hét tiă iii 2006, sổ dư cùa q u ỹ fí\ ỈY 'r cơ bảỉi phải dùng hc( đc bù dap số b ội ch i q u ỹ B IIY T của năm 2006. T ừ năm 2007, néu khôn g sừa đoi* bồ sung chinh sách B I I Y T , lliì dự kiến mồi năm qu ỹ lì H Y T bị thâm hụt khoáng 2.000 IV đổng,
Đẻ khẳc phục những tồn tại dồng thời đáp ứng dược vớ i sự phát triể n chung vồ k in h lế và xă hội ciìa đắl nước, L u ặ l B t lY T dã dược Quốc hội ban hành ngày 14/11/2008 và bẳt đau triền khai (ừ ngày 1 /1 0 /2 0 0 9 , VC c a bảrt vẵtì giữ nguycn quyẻn lợi của người iham gia, lu y nhiẽn có m ọt íliẻ in mới rất đáiìg qiixin lăm, đó lá áp dụng đồng ch i irả ch i phí khám chưa bộnh iheo nhiều mức, tlic o các lu yén, hạng bộnlì viộn và cảc nhóm đ oi (ưựng khảc nhau. Cụ ihổ, quỹ B IỈY T sỗ thanh toán 95% ch i phi klìám chừ bệnh cho các nhỏm đ o i tượng: người hường ỉương hưu, trợ cấp m ất sửc lao động, trợ cấp bảo trợ xà h ội hàng tlìáng; người Ihuộc hộ gia đình nghco, người dân tộ c ỉlìiề u số &áĩ)ũ, sinh sổng tại các vùng cỏ điểu kiộ n k in li tẻ - \ â hội khó khảiì. đặc b iộ l khó khăn. N m rờ i bộnh dảrìg chi trả 5% p h i còn lại. Q u ỹ n t l Y T llia n li loán 80% ch i p hỉ khám chữa bệnh đ ối với các đối lượtig khác, rigirời bênh đong ch i iTầ 2i)% cùn lại. Trường hợp khảm chữa bệnh có sử dụiìg dịch vụ kỹ ỉlu ỉậ ỉ cao, ch i p hi lớn Uii q u ỹ B IIY T ihanh toán theo các mức như ỉrôn, nltưng khỏng vượt quá 40 llìá ng lư ơ iig lố i Ih icu cho m ộ i lẩn sử dụng dịcK vụ dô, N g o à i ra, cảc lìlió n i: trè em dưới 6 (uối, người có c ô iig , m ộ i số d o i tượng
thuộc lực krợng công an nhản dán; khám chữa bộnlì lạ i iu >cn Nă; ch i phí cùa m ột lẩn K C B liiể p hmì 15% mức lư o im lố i th icu (itiắ p hơn lOO.OOUđ) sẽ vẫn được q u ỹ B I I Y T ch i irà 100%. 1)6 là với nlìững irư ờ n ii lìợp khám chữa hệtilì dùng theo quv ciịrili của [.uậl E ĩllY T . V á i irư ờ tiiỊ hợp khám clìừa bérih klìỏng d ú n ii cơ sở khám chữa bệnh ban đầu hoặc k lìô n g theo tu \ế n chu\C*n m ôn ky ih u ặ l (trừ trưÍTiìg luTp cấp cửu) ỉh i quỹ B U Y 'f (hanh toán ih c o 3 m ức: 79% chi plìí doi vớ i các trư òng hợp khám ờ c a sở khám chừa bộtilì hạng 3,5% ch i phí đ ối với cơ sở K C ỈỈ hạng 2, 30% c lii p hi k liá m clỉừa bcnh đổi với cơ sờ klìátn chữa bộíìli liạng 1, liạng đặc biột. M ức than lì toán klìỏrig virt.yl quá 40 tháng lương tố i th iề u cho m ỗi larì sử dụng d ịch vụ kỹ Ihuậl cao, c h i phí lớn. T ừ ngày 1/10 mức đóng B H Y T sỗ tăng lén 1,5 lằn, lừ 3% lìiựn nay !cỉì 4,5% mức liề n iươim, liề n cỏng, liẻ n lư ơ iìg liưu.
tiền Irợ cấp mất sức lao động hàng iháng íìa>
niửc lương to i thiểu. R icn g học sinh, s in li viôn.
inức dóng B H Y T bang 3% mức lư ư iig lố i llìic u . T u y n liic n , cùng theo thông lin lừ Bào hiểm X à hội Viựt N a m , năm 2009, qu ỹ bào liic m y tố tiế p tục thảm lìụt xấp x i 2.000 lỷ đồng. T ỷ lệ bội chi là 15%. So với năm 2007 và năm 2008.
mức ihám hụt quỹ tăng cac hơĩi (năm 2007, quỹ bảo hicm y té bội ch i K 8 ngàn tỷ. N ả in 2008.
con số này g iả m xuống còn 1,4 ngàn lỷ ).
3. N g u y c n n h ã n v à m ộ t số k iế n nghị
MỘI Iro n g những nuuycn nhâiì cùa v iệ c quỹ ihãm h ụl nặng hơn tro n g năm 2009 lá do lượng người ih a n i gia B H Y T tăng v ọ l. Hiộn nay\ cả nước có trẽ n 50 triệ u người ctân tham gia B IIY T (c lìié m khoáng 57% dãn số). So vớ i các nãm Irưởc, số này đà lăng lừ 22 đcn 23% (trên 10 iriộ u rìg ư ờ i/ ^ N u o à i ra còn phái ke đểiỉ những n g iivê n nhản khác phát sinh từ cà phía cảc CCT quan ban Iigàalì Y tc lẫn B í lX H nhơ chưa iliố n g nhất ban liân h b iể u m ầu. c lm a có hộ tìiỏ n g phần m ềm ih ó n g nhai đé thcu d õ i và quân
Ih co llìốn g kê cùa ban Giám d ịn h y ỉc (Bào hiểm Xồ hộl Viv'i Nani).
/ , K . s ^ u v c t ' / V r D H Q G Í i N , Ỉ M Ọ Ị h ọ c 2 (y í 2 ( i ì t ỉ > 4 4 ‘ ĩ ^ f 47
l\ VC IỈII> 'T . chưa cõ eiâi pliap lììn i hiệu dè cùi liên các ih ù tục klìãrn, clu n i bộnlì (lìco B ỉiY T . clura phối hiỵp lổ l ironiz \iè c iríc n khai ihực hiộn K C IÌ IỈF [\' 1 lạ i các cơ sớ KC 'B: C'hưa phoi hợp lồ l tron u việc k icm (ra, ihanlì tn i cũ iig ntur ir.Ki dôi thông lin : Clura Iric n khai (lìỏtìg tin.
Iruvcn th ỏ íig đé người dân Iiliận lliử c dúng đan V niịhĩa cùa B U Y r . 'ĩ hậiìì c lìi nm iyên niìân iàm cho quỳ B I I Y T ih ã in liụ l còn xu â l p liá l từ plìía ngirờí c!i kliám bệnh (heo llìè [ Í I Ỉ Y T . iiA cỏ hiộíì Uĩựng m ột số d ối tượng gian lân ih c khám B llY T dc di khám bệiilì, và m ột sỏ d ô i tư(.Tĩig nhờ quen bict nhân v icn y to khâm x in Ih uốc...
Vấn dồ quân K \ à k ic m soái khôn g h iộ u quả là cũng là rnột Iro n g íìhữm i nguycn nhàn chínlì klìic n qu ỳ B H Y T tlìàm h ụỉ rìậng nc hơn. Thực Irạ n g lạm dụng q u ỹ B I1 Y I hiộn nay ờ V iệ l Nam hiện nay khá Irâ n i trọn g và díìng có chiêu lìvrớtìg gia lũ ỉìg cẩn plìài được N lìà nước và \ả hội qiuìíi tảm g iả i quye l. Theo d iồ ii ira cúa ca quan [Ị1 IX M , m ộ i sổ cơ sở khám chữa bệnh như I'rung tâm M ắ l N ir ili 'riu iặ n , Bộnh w iịn Chợ Ray (ihành plìố H ồ C liỉ M itìlì)... dă lặp lìè sơ bộíìli án khốn g dể thanh toán bảo lìiề m y lé. T ại các iin h B in li Đ ịn h , B iỉili T huận, Hưng Yen, riìá i Bình... bội chi Ọ uỹ bảo hiểm y té lớn do lạm đụng c lii định các dịch vụ y tc khôn g cần ứiiết tm n g chẩn đoản vả điều trị cho bệnh nhản, cấp (huốc ngoài danh mục qu y định. T ạ i Bệnh viện ỉ)a khoa lin h Binh Đ ịnh, ch i cho chẩn đoản hinh ánh, xét n ^ iệ m chiếm lớ i 30% lồ n g c h i (à các bộnh viộn khác mửc chi này c h i vào khoảng 10- 20% ) khiến bội chi Q uỹ bào liiểm y té lẽn tới
200 %''".
CÓ thồ thấy rằng cách tlìức rú l q u ỹ B IIY T plìồ bicn nhát đó tà lạm dựng d ịch v ụ kỹ thuật, chủ yếu là xét ng lìié m , chản doán hinh ảnh, nliữ ng d ịc h vụ k ỹ ih u ảt rnarig \\ù n g uồn lliu cho các cơ sờ khám chữa bệnh. Hệ quả nh ìn ih ấ y dc dàng là cơ cấu c h i phí khám chửa bệnh dang ngày càng nahiêng về phía các k ỹ th u ậ l này.
^ ^ Xem: ỉ.ạm dụng quỹ IY 1 ’ cỏ chiẻu hướiìg lảiìg (ại irang hup ://linlu con lin e.\ictna m nct.vn/vii/lhu o ng nh al/4 27 57 0 /m dcx.hlm l.
Theo con sò llìồ n g kẽ cua cơ quan B H X Ìl. cAc bệnh việ n oùiì 40/63 lỉn h , ih à n li ờ nưởc la đcu da iỉ2 tro ỉìu lin tì trạnu k m b ội chi- Đ írn ii đau là tin h Bình D ịn lì ch i ị\ m 2 lằn so với nauồii ihu lỉ t Ì Y T , sau là '1'liái lỉiiì lì vớ i ti lệ bội chi 74%.
Các bệnh viộn ở llìà nlì pho i là N ộ i cũng b ội chi trOn 300 li/n ãm . Plìiíp luật B l lY l' liiệ ỉì hành q u \ d ịn lì việc 111 ờ rộng dịch vụ được thanh toán B H Y Ĩ ' íìhư llu iiìli loan ch i phí điều trị tai nạn g ia o thông, c lii p hí clio bệnh bảm sinh là những bện tì cần nhicu c lii p lií d ic ii trị vả khó Irong ih a iìlì loan, đ icu này cùng là m ột nlìán 10 íàm cho q u ỹ B H Y T càng irở tiên dễ bị lạm dụng.
H iện tưỊTim vụ án “ r íil ru ộ l“ qu ỹ bào hiềm V tế vừa xảy ra Ini iiÌỊu h viện C hợ Ray, Thành phố Hổ C h i M i nil có ih c nói 1â m ột hành \ i tham ỏ tiền dc dành chừa bệnlì ciia những người đă Irích phằiì liè n lira n g , tici) côna ít ỏ i cùa mình vào q u ỹ bào h ic n i y ié. Trên thực iế thì vụ việc này klìỏ n g phủi !à cá biệt. D icu này cho Ihấy việc k icm soát q u ỳ liH Y T ở rurớc ta hiện tiay chưa mang lại liiộ u quả, dầrì dển v iệ c vỡ quỹ B Ỉ I Y T triề n m iên suốt 4 ỉiătn Irờ lạ i đây. C liín lì v i thé mà quyền lợ i cùa người dân n ói chung và của nhũng người llia n i gia B I 1Y T nói riêng lliự c chất là đang bj ảnh lurcVng nghiêm trọng. Trong tình hình hiộn nay, d ối tượTìg tham gia B M Y T ngàv càn g được m ớ rộng, d ể q u ỹ bảo h iểm dạt dược hiệu quá và ch i dủng, c h i đủ cho người bệnh, Nhà nước ta vả đặc b iệt là các ngành y tế vả bảo hicm xẫ h ộ i plìải hết sức quan tãm đến nguổn q u ỹ này. V i vậy, v iệ c chống lạm dụng qu ỳ B H Y T tro n g tình h in lì hiện nay là hết sức cần ih ic t.
Trước liìự c Irạng bicn dộ n g ciìa Q uỹ BI lY T troDg g ia i doạn h iộ ii nay ờ lìirớc la, đà có lìhiều ý kién khác ĩihaii đề xuất các biện pháp nhàm cân đ ối quỷ B H Y I' với m ục dich đàm bảo quyền lợ i người Iham gia B H Y T kh i bị om đau, bệnh tậ l như nàag dần mức đóng B H Y T , điểu chinh quyền lợ i người íham gia B H Y T cho phù hợp vớ i mức dóng, lăng cưởng quàn lý quỹ.
ngăn chặn các irường hợp lạm dụng q u ỹ...
C húng lô i cho ràng các biện pháp đó là hết sức cần th iế t và cần đưực triề n khai k ịp thời. Bên cạnh đó cũng cần phái dặc biệ t quan tâm đến
48 Ị . x . N ,^ỊiỊỉệt ỉ T rp c h ỉ Khoa học D U Q G H N . ỈAi ậl học 26 (2 0 1 0 ) 44-49
m ột Số đ iể m quan trọ n g sau dây nhằm dảm bảo quyền lợi n g irò i bộnh. nâng cao chất lượng khám chữa bệnh B I I Y T , dòng th ò i quản iý, sừ dụ n g hiệu quà q u ỹ B H Y l :
Thứ nhấi, ngoài các phương ihức khoán
d ị n l ì s u ấ t , k h o á n c a b ệ n h t h e o q u y đ ị n h c ủ a
pháp Lu ậ t B H Y T hiện hành, chún g ta cẳn quan lâ m lăng cường lu m nữa công lác giảm định lì H Y T nhằm bào vệ cỊuyèn lợi rigưài bệnh, nâng cao chất lượíig k lìá iiì chữa b ciilì B IIY T , đổ n g th ờ i quản lý . sừ dụng hiệu quả quỹ lìH Y T . T lie o qu y đ ịn h tại diềụ 29 Luạl B llY T ih i giám đ ịn h B I I Y T plìài k icm ira, đãnh giá việc chi đ ịn h đ iồ u ir ị. sử dựng llìu ốc. hóa chấl, vặ l lư, th iế t b ị y tc, dịch kỹ tliu ả t cho người bộnh B H Y T . ờ d â y g iám định ỉ ì l l Y T ià cõng cụ giám sát hoại động khám chữa bộiìli B H Y T ỉại các cơ sở y tế dược liiậ ỉ pháp qu y dịnh dồng thời pliải chịu Irách nhiệm trước pháp liiậl về kct quả giám đ ịtih B M Y T của m inh. N hơ vậy, vai trò cùa cõng tác giảm đ ịn li B IIY '1 ’ lo rầi quan trọng k h ô iii; những tro ỉig viộc nâ»g cao chất krọng khám chữa bộnlì mà còn góp phần klìỏng nhỏ Iro rig kiểm soát quỹ. c ầ n íiáng cao irin h clộ của giám đ ịn li viẽn nhảm dáp ứng các ycu cầu mới, đảnệ ih à i cần tảng cường tuyển dụng, bổ sung nguorì nhản lực làm cỏngtác giám dính.
Thử hai, vớ i thực Irạ n g lạm dụng quỹ B I I Y T !ừ nhiều phía ở V iệ l N am hiện nay cho llìấ y lin h h in h quản lý qu ỹ B Ỉ I Y T ih co quy định của pháp lu ậ t h iệ n lìàn li thực sự k lìỏ n g ilìề đảm bào tuyệt đ ố i ngăn cliặn các tiê u cực. Theo chúng tò i, ngoái sự nỗ lực của các cư quan quảti lý N lìà nư ỏc như B ộ Y tế, Bộ T ài chinh, dơn vị tổ chức ih ự c hiện chính sách như cơ quan Bào h ic n i X â h ộ i V iệ t N a m , cẳn có sự vảo cuộc cùa lẳ l cả các cấp uỷ, chính quyền, đoàn Ihc và nhân dân. Trước hếl, để irá n h lạm dụng quỹ bào hiểm y té, ngành y té cần chù đ ộ n g nâng cao tin h thần trách nhiệm của các bác sỹ tro n g việc khảm và đ iề u tr ị ch o người bệnh, irá n h hiện tượng các bác sỹ cho thuốc theo yẻu cầu của bệnh nh ản , c lio thuốc k lìỏ n g đ ú n g clìi đ ịn h . !ừ
dỏ người hộnlì cỏ th ỏ i quen khám bệi)h clc lấy ihuốc. B c ii cạnh đó, cần tàna cườiig hơn tiửa cônc lác Uiông tin tuyển thông đẻ nâng cno nhặn tlìức người dán về B H Y T và va i irò quan trọ n g của m ỗi ih à n h v iê n tro n g xâ hội > tlìừc
đ ư ợ c v i ệ c p h ả i h i ộ n v à h ạ n c h e n h ừ n g h n n h v i
v i phạm pháp lu ậ l B H Y T từ đó góp phần khỏng nhò vảo quá ư in h nátìg cao hiộu quả quàn lý.
kiểm soát quỹ B I Ỉ Y T vớ i m ục đích (láni hào quyền lợ i chíiìh đáng của người dăti nói c lu iiig và người K C IỈ llic o B I I Y T nói rierig.
Thử ba, viộc v i phạm pháp luật B IIY T xây ra ngày càng Iiliic u với tính chai ngáy càng plìửc lạp. T u y nhicn pháp luật quy clịnh xừ pìiại các lìành v i vi phạm pháp !uặt B U Y ĩ hiện ÌU \ còn clìira rõ ràng nên chưa đủ sức rãn đc, cliưa dù sức đau Iranh phỏng ngừa các vĩ pluun B! lY T . C húng tô i cho ràng cần hinh sự hoá mội sồ v i pliạm pháp lu ậ l tro n g lĩn h vực B IIY I*
mang lín li clìất ngtiiỗnì Irọ n g xâm hụi dcn quyền và lợi ích cùa người dân nói chung và cùa người K C B Ih co B H Y T nói ricng càng SỚIIÌ càng lố i, nẽiì bồ sung ihẻm vào B ộ luỹt 1 lình các lộ i phạm về B H Y T , Iihư lộ i iron dỏng
B f lY 'r , lộ i lạm dijing q u ỹ B H Y T , tội làm giả hồ sơ, là i liệu, tộ i sừ dụng liề n đóng B H Y I...
nhằm g iá o dục ý thức tuân theo pháp hiật, dẩu Iranìì plìòrìg ngừa các v i phạm nghicm irọ n g vè B H Y T .
T à i lic u liia n ) k h ả o
[1] Khoản 3 Diều 2 Luật Bảo hiểm Y lế năm 2008.
[2] Tlieo Ihống kẽ cúa cơ quan Bào hiềm Xíl hội Iilm 2004.
[3] Theo thống kc cùa ban Giám định y lé (Dào hicm Xà hội Việt Nam).
[4] Xem: Lạm dụng qu7 Đâo hiếm Y 1C cồ chicu
h ư ó iig lã n g {ậ\ ư a n g
h tt p: //I i ntu co n I i ne. V i e tn amn e(. v a Vn '\huon gnh ai'4 2 7570/lndcx,himt.
ỉ . K N \ịỉỉ\fv t ỉ Tạp ch', Khoa liọv Ỉ') ỊỊQ G H N , L u ậ t Itọc 2 6 (2070) 44 4 9 49
Discussion on health issLirance in V ietnam during recent period
Ì X K im N guyct
School o f ỈAĨ\\\ I'ictnum .Wvional L'niversiiv. Hanoi.
144.Vium Thin. C'auGiav. Hanoi, llcỉỉĩam
I lc ;ilili insiirftiicc is alw ays considered as a ver\' im p o rta jii nied in e co -so cia lisl life o f any c o iitu ry , espccialK d c v c io p p in g co u n lrics. [n V ieinam , one countrv w h ic h h ig h ly cstiin a lcs h u m ain rights, \[\is issijs rc c c iv c a itc n iio i) from le g isla tive and executive organs as w e ll as fro m the w h o le society.
Throug h this a rtic le , w e slial! research o il detail o f managCTiicnt and use o f hca ld i insurance funds in V ietnam recently, espe cially focus on e x c c iiliv c proposal in th is fie ld w ith tlie purpose o f c o n trib u tio n to perfecting legal syslctn on health insurance in V ietnam 10 ih c aim o f im p le m c n la lio n o f p u b lic health iiis iira iic c .