CÔNG TÁC SƯU TẦM, TỔ CHỨC VÀ KHAI THÁC TÀI LIỆU VỀ PHỐ HIẾN TẠI THƯ VIỆN
TỈNH HƯNG YÊN
KHÓA LUẬN TÔT NGHIỆP
GIÁO VIỆN HƯỚNG DẪN: PGS. TS NGUYỄN VĂN CẦN SINH VIÊN THỰC HIỆN: VŨ THỊ HẬU
LỚP: THƯ VIỆN 39A
HÀ NỘI - 2011
LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành bài khóa luận tốt nghiệp này ngoài sự cố gắng, nỗ lực của bản thân em đã nhận được sự giúp đỡ của thầy cô, cán bộ thư viện và gia đình.
Vì vậy, em xin bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc của em tới:
Trước tiên, em xin bày tỏ lòng cảm ơn chân thành tới PGS.TS Nguyễn Văn Cần, người đã trực tiếp hướng dẫn tận tình, chỉ bảo em hoàn thành bài khóa luận tốt nghiệp này.
Em xin chân thành gửi lời cảm ơn tới quý thầy cô giảng dạy đã truyền đạt cho em những kiến thức và kinh nghiệm quý báu trong suốt thời gian em học tại trường.
Em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới ban lãnh đạo cùng toàn thể cán bộ của Thư viện tỉnh Hưng Yên đã tạo điều kiện thuận lợi cho em có điều kiện tìm hiểu, học hỏi thực tế và cung cấp nhiều số liệu.
Sau cùng em xin gửi lời cảm ơn tới tất cả người thân trong gia đình và bạn bè đã động viên, khích lệ tinh thần, giúp đỡ em trong suốt thời gian qua.
Em xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, tháng 6 năm 2011 Người thực hiện
Vũ Thị Hậu
1. CNTT 2. CSDL 3. ĐKCB 4. KHPL 5. NDT
: Công nghệ thông tin : Cơ sở vật chất : Đăng ký cá biệt : Kí hiệu phân loại : Người dùng tin
LỜI NÓI ĐẦU
1 Lý do chọn đề tài
Văn hóa của mỗi địa phương là một bộ phận quan trọng cấu thành nền văn hóa của một quốc gia, làm nên sự phong phú, đa dạng cho nền văn hóa của dân tộc. Giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc là giữ gìn các giá trị văn hóa của các vùng, miền, các địa phương. Trong kho tàng di sản văn hóa đó, loại di sản văn hóa thành văn – tài liệu địa chí – có tầm quan trọng đặc biệt.
Tài liệu địa chí là tài liệu ghi chép, khắc họa diện mạo của một vùng đất, một địa phương. Tài liệu địa chí có ý nghĩa quan trọng trong việc xây dựng và phát triển địa phương. Nó ghi lại tâm tư, tình cảm, tri thức của người địa phương; phản ánh mọi mặt của địa phương từ quá khứ đến hiện tại. Đối với mọi người, tài liệu địa chí giúp con người hiểu biết về các địa phương từ đó có cơ hội mở rộng phạm vi sinh sống, hoạt động. Đối với cán bộ lãnh đạo địa phương, tài liệu địa chí là cơ sở để xây dựng phương hướng, kế hoạch phát triển địa phương. Với người nghiên cứu, tài liệu địa chí là công cụ giúp họ hiểu rõ lịch sử nghiên cứu về địa phương; từ đó xác định đề tài nghiên cứu chính xác, tránh nghiên cứu trùng lặp, tiết kiệm thời gian và công sức. Đối với người làm công tác tuyên truyền, giáo dục (như giáo viên, cán bộ thư viện, cán bộ văn hóa, những người làm công tác Đảng, Đoàn, Đội…), tài liệu địa chí là phương tiện để tuyên truyền, giáo dục về địa phương, phổ biến các tri thức của địa phương. Tài liệu địa chí có giá trị về nhiều mặt. Do đó việc sưu tầm, thu thập, giữ gìn và khai thác để phát huy giá trị của tài liệu địa chí là nhiệm vụ của các thư viện ở địa phương và của công tác địa chí.
Người xưa có câu "Thứ nhất Kinh Kỳ, thứ nhì Phố Hiến". Phố Hiến nằm trong khu vực đồng bằng Bắc Bộ cạnh sông Hồng. Nhắc đến Phố Hiến là nhắc đến cả một thương cảng nổi tiếng của mấy thế kỉ trước. Phố Hiến giàu
và đẹp. Nhưng chưa hết… Đây còn là mảnh đất văn hiến. Vùng đất có linh khí của sông nước, của nền văn minh sông Hồng đã sinh ra nhiều danh nhân đất Việt, sống mãi trong lịch sử dân tộc như Hoàng Thái Hậu Ỷ Lan, Phạm Ngũ Lão một danh tướng đời Trần, Hải Thượng lãn ông Lê Hữu Trác - một danh y trác tuyệt thời Lê - Trịnh...
Mảnh đất ấy còn là trung tâm văn hoá, tín ngưỡng dân gian, với hàng trăm di tích lịch sử văn hoá có giá trị như: Đền Mây, đền Ngọc Thanh, đền Tống Trân - Cúc Hoa, đền Đa Hoà…
Tuy nhiên, trải qua biến cố của thời gian cùng những thăng trầm của lịch sử, hình ảnh về một Phố Hiến buôn bán sầm uất đã bị phai mờ, những thương điếm, thành quách, những khu phố cổ đã bị mài mòn theo năm tháng.
Việc làm thế nào để bảo tồn các giá trị văn hóa Phố Hiến, làm thế nào để văn hóa Phố Hiến ăn sâu vào tiềm thức mỗi người dân địa phương cũng như với người dân Việt là một vấn đề đặt ra đối với hoạt động địa chí nói chung và hoạt động địa chí tại thư viện tỉnh Hưng Yên nói riêng.
Nhận thức được tầm quan trọng của công tác sưu tầm, khai thác tài liệu về Phố Hiến đặc biệt là đối với hoạt động địa chí của thư viện tỉnh Hưng Yên em chọn đề tài: “Công tác sưu tầm, tổ chức và khai thác tài liệu về Phố Hiến tại Thư viện tỉnh Hưng Yên” làm đề tài khóa luận tốt nghiệp.
Thông qua việc thực hiện khóa luận này em muốn củng cố kiến thức đã học, giúp người dân đặc biệt với độc giả thư viện có thể hiểu rõ hơn về lịch sử, văn hóa, con người Phố Hiến góp phần vào việc thực hiện đề án bảo tồn và tôn tạo Phố Hiến cổ của tỉnh đã đề ra.
2 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Công tác sưu tầm, tổ chức và khai thác tài liệu về Phố Hiến tại thư viện tỉnh Hưng Yên từ năm 1971 tới nay.
3 Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1 Mục đích
Nghiên cứu thực trạng công tác sưu tầm, tổ chức và khai thác tài liệu về Phố Hiến và đề xuất giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả của công tác này và công tác địa chí tại thư viện tỉnh Hưng Yên.
3.2 Nhiệm vụ
- Hệ thống hóa tài liệu nghiên cứu về Phố Hiến và ý nghĩa của loại tài liệu này tại Thư viện tỉnh Hưng Yên.
- Khảo sát thực trạng công tác sưu tầm, tổ chức và khai thác tài liệu về Phố Hiến.
- Nhận xét, đánh giá mặt mạnh mặt yếu của công tác sưu tầm, tổ chức và khai thác tài liệu về Phố Hiến.
- Đề xuất giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác sưu tầm, tổ chức và khai thác tài liệu về Phố Hiến tại Thư viện tỉnh Hưng Yên trong thời gian tới.
4 Phương pháp nghiên cứu - Khảo sát thực tế
- Phỏng vấn trao đổi trực tiếp với độc giả và cán bộ thư viện - Phân tích và tổng hợp tài liệu
5 Ý nghĩa lý luận và thực tiễn
- Lý luận: Góp phần bổ sung kiến thức về sưu tầm, tổ chức và khai thác tài liệu về Phố Hiến cho Thư viện tỉnh Hưng Yên.
- Thực tiễn: Đề ra các giải pháp để nâng cao hiệu quả công tác sưu tầm, tổ chức và khai thác tài liệu về Phố Hiến tại Thư viện tỉnh Hưng Yên trong thời gian tới.
6 Bố cục bài khóa luận
Ngoài phần Lời mở đầu, Kết luận, Phụ lục, Danh mục tài liệu tham khảo, nội dung khóa luận gồm 3 chương:
Chương 1: Khái quát về Phố Hiến và tài liệu về Phố Hiến tại Thư viện tỉnh Hưng Yên
Chương 2: Thực trạng công tác sưu tầm, tổ chức và khai thác tài liệu về Phố Hiến
Chương 3: Nhận xét và giải pháp nâng cao hiệu quả công tác sưu tầm, tổ chức và khai thác tài liệu về Phố Hiến
MỤC LỤC
LỜI NÓI ĐẦU ... - 1 -
1 Lý do chọn đề tài ... - 1 -
2 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu... - 2 -
3 Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ... - 3 -
4 Phương pháp nghiên cứu ... - 3 -
5 Ý nghĩa lý luận và thực tiễn ... - 3 -
6 Bố cục bài khóa luận ... - 4 -
Chương 1: KHÁI QUÁT VỀ PHỐ HIẾN VÀ TÀI LIỆU VỀ PHỐ HIẾN TẠI THƯ VIỆN TỈNH HƯNG YÊN ... - 5 -
1.1 Vài nét về Phố Hiến ... - 5 -
1.1.1 Đặc điểm địa lý, lịch sử ... - 5 -
1.1.2 Đời sống kinh tế, văn hóa Phố Hiến... - 6 -
1.1.3 Sự suy thoái của Phố Hiến ... - 9 -
1.2 Nguồn tài liệu về Phố Hiến và ý nghĩa của nó với hoạt động của Thư viện tỉnh Hưng yên... - 11 -
1.2.1 Nguồn tài liệu về Phố Hiến ... - 11 -
1.2.2 Ý nghĩa của tài liệu về Phố Hiến đối với hoạt động của Thư viện tỉnh Hưng Yên ... - 15 -
Chương 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC SƯU TẦM , TỔ CHỨC VÀ KHAI THÁC TÀI LIỆU VỀ PHỐ HIẾN ... - 19 -
2.1 Sưu tầm tài liệu về Phố Hiến ... - 19 -
2.1.1 Yêu cầu sưu tầm, bổ sung tài liệu về Phố Hiến ... - 19 -
2.1.2 Các hình thức bổ sung tài liệu về Phố Hiến ... - 20 -
2.2 Xử lý, tổ chức và bảo quản tài liệu về Phố Hiến ... - 22 -
2.2.1 Xử lý tài liệu về Phố Hiến ... - 22 -
2.2.2 Tổ chức, sắp xếp và bảo quản tài liệu ... - 35 -
2.3 Khai thác tài liệu về Phố Hiến ... - 38 -
2.3.1 Đối tượng khai thác tài liệu địa chí Phố Hiến ... - 38 -
2.2.2 Bộ máy tra cứu tài liệu về Phố Hiến ... - 40 -
2.3.3 Hình thức khai thác tài liệu về Phố Hiến ... - 49 -
Chương 3: NHẬN XÉT VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC SƯU TẦM, TỔ CHỨC VÀ KHAI THÁC TÀI LIỆU VỀ PHỐ HIẾN ... - 57 -
3.1 Nhận xét ... - 57 -
3.1.1 Sưu tầm tài liệu về Phố Hiến ... - 57 -
3.1.2 Xử lý, tổ chức và bảo quản tài liệu về Phố Hiến ... - 59 -
3.1.3 Khai thác tài liệu về Phố Hiến ... - 61 -
3.2 Giải pháp nâng cao hiệu quả sưu tầm, tổ chức và khai thác tài liệu về Phố Hiến ... - 62 -
3.2.1 Định hướng ... - 62 -
3.2.2 Giải pháp ... - 65 -
KẾT LUẬN ... - 78 -
VŨ THỊ HẬU
CÔNG TÁC SƯU TẦM, TỔ CHỨC VÀ KHAI THÁC TÀI LIỆU VỀ PHỐ HIẾN TẠI THƯ VIỆN
TỈNH HƯNG YÊN
PHỤ LỤC KHÓA LUẬN
HÀ NỘI – 2011
VỀ PHỐ HIẾN
Để đáp ứng nhu cầu nghiên cứu tài liệu về Phố Hiến của người dân đồng thời nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng phục vụ bạn đọc tại thư viện tỉnh Hưng Yên, bạn có thể vui lòng cho biết một số ý kiến sau:
1. Đôi điều về bản thân
Họ và tên: ...
Tuổi: ...
Nghề nghiệp: ...
Cơ quan công tác: ...
Cán bộ lãnh đạo, quản lý Cán bộ nghiên cứu
Học viên cao học, sinh viên Các thành phần khác 2. Bạn có thường xuyên đến thư viện hay không?
Thường xuyên Không thường xuyên 3. Bạn có nhu cầu đọc tài liệu về Phố Hiến không?
Có nhu cầu Không có nhu cầu 4. Mục đích đọc tài liệu về Phố Hiến của bạn là gỉ?
Nhu cầu học tập, nghiên cứu, công tác
Do nhu cầu của bản thân
Để giải trí
5. Bạn có nhu cầu tìm hiểu về các lĩnh vực:
Lịch sử Phố Hiến Văn hóa, xã hội Phố Hiến
Danh nhân Phố Hiến Di tích Phố Hiến
7. Các hình thức tra cứu thông tin và dịch vụ thông tin thư viện mà bạn thường sử dụng:
Mục lục Thư mục
CSDL vi tính Các loại hình khác
8. Chất lượng và thái độ phục vụ bạn đọc của thư viện tỉnh Hưng Yên như thế nào?
Tốt
Bình thường
Chưa tốt
Ý kiến khác: ………
………...
9. Theo bạn thư viện tỉnh Hưng Yên cần làm gì để phục vụ tốt hơn nữa nhu cầu tài liệu Phố Hiến của độc giả?
………
………
………
………
Xin chân thành cảm ơn!
Để phục vụ nhu cầu nghiên cứu, tìm hiểu về Phố Hiến – Hưng Yên, tác giả khóa luận đã biên soạn thư mục gồm một số tài liệu chủ yếu về Phố Hiến.
1. Bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị đô thị cổ Phố Hiến (Hưng Yên)//
Quân đội nhân dân.- 2010.- Ngày 30 tháng 5.- tr.8
2. ĐỖ MẠNH HÙNG. Di tích lịch sử văn hóa trên nền đất Kinh Kỳ / Đỗ Mạnh Hùng // Tạp chí văn hiến Việt Nam.- 2006.- Số 16.- tr.16
3. Đô thị cổ Việt Nam.- H.: Nxb. Hà Nội, 1989.- 851tr. ; 19cm
4. Gương mặt thơ Phố Hiến: Thơ.- Hưng Yên: Hội văn học nghệ thuật.- 19cm.
T1.- 1999.-137tr.
5. HIỀN HÒA. Chuẩn bị phục dựng Phố Hiến chẳng lẽ lại mô phỏng Hội An? / Hiền Hòa // Thể thao văn hóa.- 2005.- ngày 28 tháng 1.- tr.34
6. Hội thảo khoa học về Phố Hiến.- Hải Hưng: Thư viện tỉnh,1992.- 110tr. ; 27cm
Tài liệu đánh máy
7. Hưng Yên 170 năm .- Hưng Yên: Sở Văn hóa thông tin, 2001.- 151tr.; 22cm
8. Hưng Yên danh tích lược biên / Ngô Đức Thọ dịch.- Hưng Yên: Thư viện tỉnh, 1997.- 28tr.; 27cm
9. Hưng Yên địa chí / Trịnh Như Tấu .- H.: Ngô Tử Học, 1934 .- 125tr.;
19cm
11. HỮU THẮNG. Nhất Kinh Kỳ, nhì Phố Hiến / Hữu Thắng // Hà Nội mới.- 2005.- Ngày 12 tháng 10.- tr.6
12. LÊ BÁ CHỨC. Lê Đình Kiên người có công lớn với Phố Hiến / Lê Bá Chức // Hưng Yên hàng tháng. – 2001.- số 33.- tr.21
13. MẠNH HUÂN. Xây dựng bến cảng đón khách du lịch Phố Hiến / Mạnh Huân // Văn hóa thông tin.- 2008.- Số 753.- tr.1,2
14. Nét đẹp quê nhãn.- Hưng Yên: Báo Hưng Yên.- 21cm
15. ĐỖ MẠNH HÙNG. Nghiên cứu bảo tồn văn hóa phi vật thể về lễ hội cổ truyền Phố Hiến/ Đỗ Mạnh Hùng.- Hưng Yên, 2009.- 135tr.; 24cm
16. NGUYỄN HÒA. Phố Hiến sẽ như phố cổ Hội An / Nguyễn Hòa //
Văn hóa.- 2002.- Ngày 22 tháng 5 .- tr.3
17. NGUYỄN HOÀNG NHẬT. Phố Hiến/ Nguyễn Hoàng Nhật// Nhân dân cuối tuần.- 2001.- số 49.- Ngày 9 tháng 12 .- tr.10
18. NGUYỄN KÔNG. Trên nền đất Phố Hiến xưa / Nguyễn Kông //
Nhân dân.- 2006.- Ngày 4 tháng 2.- tr.2
19. NGUYỄN MINH NGỌC. Chông chênh phục dựng Phố Hiến cổ / Nguyễn Minh Ngọc // Lao động.- 2002.- Số 142.- ngày 4 tháng 6.- tr.1,2
20. NGUYỄN MỸ. Phát hiện dấu tích của thương điếm Hà Lan ở Phố Hiến/ Nguyễn Mỹ // Thể thao và văn hóa.- 2007.- Ngày 31 tháng 10.- tr. 15
21. NGUYỄN QUANG DŨNG. Phố Hiến hồi sinh / Nguyễn Quang Dũng // Sức khỏe và đời sống.- 2008.- Ngày 16 tháng 2.- tr.12
23. Những di tích danh thắng tiêu biểu Phố Hiến- Hưng Yên.- H.: 2005.- 212tr.; 21cm
24. PHẠM NHƯ TIÊN. Sơ lược lịch sử đất Hưng Yên / Phạm Như Tiên, Hoàng Văn Trị.- Hưng Yên: Ty văn hóa, 1968.- 62tr.; 19cm
25. Phê duyệt quy hoạch tổng thể bảo tồn Phố Hiến // Thể thao Việt Nam.- 2010.- Ngày 4 tháng 6.- tr.14
26. Phố Hiến – Hải Hưng.- Sở Văn hóa – Thông tin, 1992.- Tờ rơi.
27. Phố Hiến lịch sử - văn hóa.- Hưng Yên: Sở Văn hóa xb., 1998.- 78tr.+ảnh; 25cm
28. Phố Hiến: Kỷ yếu hội thảo khoa học tổ chức tại thị xã Hưng Yên từ ngày 10 đến 11 tháng 12 năm 1992.- Hải Hưng: Sở Văn hóa – Thông tin xb., 1994.- 251tr.; 22cm
29. Phố Hiến: Kỷ yếu hội thảo khoa học.- Hải Hưng: Sở văn hóa thông tin, 1994.- 252tr.; 21cm
30. QUANG MINH. Trên nền đất Phố Hiến xưa / Quang Minh // Tài nguyên và môi trường.- 2008.- Số 1.- tr.38
31. QUANG NGỌC. Phố Hiến từ suy tàn đến phục hưng / Quang Ngọc //
Quân đội nhân dân cuối tuần.- 2001.- số 305.- Ngày 4 tháng 11.- tr. 8
32. THĂNG LONG. Quy hoạch du lịch Phố Hiến / Thăng Long// Quốc tế.- 2003.- Ngày 27 tháng 3
33. THU HƯỜNG. Cơ hội phục hưng Phố Hiến cổ / Thu Hường // Hưng Yên .- số 642.- Ngày 3 tháng 7.- tr.1,4
35. THU LƯƠNG. Một tiềm năng bỏ ngỏ/ Thu Lương// Hưng Yên.- 2001.- số 498.- ngày 30 tháng 7.- tr.1,2
36. Tỉnh Hưng Yên: La Provice de Hung Yen 1933.- Hưng Yên: Thư viện tỉnh, 1997.- 36tr.; 27cm
37. TRẦN ĐĂNG THAO. Ơi người Phố Hiến / Trần Đăng Thao // Người công giáo Việt Nam.- 2002.- số 23.- tr.14
