• Tidak ada hasil yang ditemukan

CAO OAI BACH Y UEN DOAI\l CHOfN LY LICH suf VA HIEni TAI

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2024

Membagikan "CAO OAI BACH Y UEN DOAI\l CHOfN LY LICH suf VA HIEni TAI"

Copied!
4
0
0

Teks penuh

(1)

NGHIEN CL/U TRAO DOI Tap chi Cdng tic Tdn giio

CAO OAI BACH Y UEN DOAI\l CHOfN LY

LICH suf VA HIEni TAI

• • •

N G U Y I N C A O THANH' ia dinh Cao Oai cd

nhieu chi phai, trong dd cd chi phai Cao Oai Bach Y Li^n Doan Chdn Ly (quen gpi la Cao Oai Bach Y). Phai dao nay dupe hinh thanh vao giuia nhQng nam 1930 d mien Tay Nam Bd. Tuy khdng ddng tin 66, chQc sac nho mdt sd phai Cao Oai, lai hoat ddng trong pham vi hep nhong Cao Oai Bach Y Lien Doan Chdn Ly cd qua trinh tdn tai va phat trien kha ddc dao. trong dd cd nhieu hoat ddng tien bp gan vdi xa hdi va nhan sinh.

Nhan djp Hdi thanh Cao Oai Bach Y Lien Chanh Oan dudi so d i n dat cua dng Td BQu Ooan Chdn Ly (COBYLOCL) td chQt Oai hdi Tai, Ngd Van Nhd, Truong Minh Tdng, Cao Nhdn sanh lan thQ IV. chung tdi xin gidi thieu Van Lai.... Oau nhung nam 1930. khi Tda khai lodc ljch sQ cQa chi phai Cao Oai nay thanh Tay Ninh xay ra bat ddng npi bd. Phdi so

van Ca rdi Tay Ninh ve My Tho lap Cao Dai Minh Chon Ly. cac dng Td BQu Tai, Tn/ong

Bii con dao Cao Ddi ldm tg thi6n Anh: TL

cung ddc gia

1. Qua trinh ra ddi va phat trien cho den nam'1975

Oao Cao Oai phat trien rat nhanh d Nam Bd trong giai doan dau sau khi ra ddi. Nhdm tin 66 Cao Oai dau tien d Rach Gia dupc hinh thanh ngay tQ nam 1926 - cung nam vdi so ra ddi cua dao Cao Oai. gdm cac dng: Td BQu Tai. Pham Van Nhdn, Nguyen Van Nguyen.

Tran Oai. Phan Van Nhi,... Hp chfnh la nhQng

Minh Tdng. Oinh Van Phuong.... da nga theo dng Nguydn Van Ca va cho xay dung ttiem thanh that nQia d xa Mong Thp, Rach Gia. Tuy nhien. khi ttiay Minh Chon Ly cua ong Nguyen van Ca cd mdt sd dieu khong phu hop vdi Cao oai, cac dng To BQu Tai, Truong Minh Tdng,...

da tach ra.

Oau nam 1935, dupc Co but d i n dat, cac ngudi tham do le khai dao vao thang 11 nam dng Td BQu Tai, TrUOng Minh Tdng, Oinh Van 1926 d chua Gd Ken. Tay Ninh. Oen nam Phuong... da chinh thOt thanh lap co quan 1927, nhdm tfn 66 va chQc sac d khu voc Rach Hiep Thien Oai, va sau dd, Co but cac ngay 01 Gia, Ha Tien da xay dong thanh that Hong thang 7 nam 1935, ngay 16-8-1935, ngay 10-

8

S^ 3-2012

(2)

Tap chi Cong tac Ton giao NGHIEN CCrU TRAO DOI

9-1935, tai Thanh that Nguyet Thanh Am d Nui Cam vung Bay Nui (That Sdn). Chau Odc da ndi den viec thanh lap chi phai Cao Oai thQ 12 vdi 12 de tQdau tien la: Tran Oai (dia chQ). Ly van My (hdi te). Td BQu Tai (nghiep chQ), TnJdng Minh Tdng (nghiep chu), TrUdng Qudi (thQdng gia), Nguyen Van Od (ndng dan), Nguyen Thanh Hdi (ndng dan), Giang Minh Tan (dien chQ), Nguyin Van Ghi (ndng dan), Nguyen Van Trien (ndng dan), Nguyen Van Cdng (ndng dan). Luc Van Giang {6\a chQ).

Cd but cung ndi rd ten gpi cQa he phai la Cao Oai Bach Y Lien Doan Chdn Ly. cdn gpi la Cao Oai Bach Y:

"Thay phe sic lenh Phat Tien

Khai Tda thanh dao, tap lien doan Thay Mien A Ddng Thay gay mdi chanh

Lap Lien doan Tda thanh Bach Y Ldng eon chd da van vi

Nai nao Thay ngu tClc ta Ngoc kinh"

Cudi tiiang 3 nam 1936 (nham ngay ram thang hai nam Bfnh Ty) modi hai de tQdau tien cQa COBYLCL dOdi sO din dat cQa dng Td BQu Tai va dng Tn/dng Minh Tdng td chQc le ra mat tai thanh tiiat Mong Thp. Rach Gia vdi so tfiam do cQa ti'n 66, chQc sac Idn cQa bay he phai Cao Oai nhodng Nguyen Ngpc TOdng - Giao tdng Cao Oai Ban Chinh Oao, dng Tran Oao Quang. Cao Trieu Phat Chodng quan Cao Oai Minh Chdn Oao. Nguyen BQu Tai Cao oai Tay Tdng Vd COc. dng Phan Van Long - Hdi trodng Cao Oai Lien Hda Tdng Hdi, dng Pham TrOdng Manh - Cao Oai Trung Hda Hpc Phai. Cao Oai Bach Y xac dmh nhiem vu

"ti gach nd'i lien de dung hda sU dung cham cCia cac ehi phai, dung hda eac chi phai ngoi vdi nhau".

Cao oai Bach Y cung da lay Thanh that Mong Thp, Rach Gia lam Tda thanh Td dinh gpi la Tda tfianh Ngpc Kinh.

TQ sau ngay 9-3-1945. Nhat dao chfnh

Phap, tinh hinh chfnh tri - xa hdi d Nam Bd cd nhieu thay ddi, Cao Oai Tda thanh Tay Ninh md rdng cac hoat dpng d mien Tay Nam Bd trong dd cd viec Idi keo cac chi phai Cao Oai trd lai vdi Tda thanh Tay Ninh. Trong khi lanh dao Cao Oai Bach Y (COBY) cd nhQng thay ddi do mdt sd chQc sac qua ddi nen mdt sd chQc sac nho cac dng Tran Oai, Nguyen Van Vi, Phan Thanh Truyen,... da nga sang Cao Oai Tay Ninh, mdt sd khac nho cae dng Ngd SQKy. Ngd Thanh Chdn.... chuye'n sang theo Phat giao Hda Hao. Tuy nhien, tQcach mang Thang Tam, COBY 6upc so giup dd cQa each mang nen da cd chuye'n bie'n Idn ve chfnh tri, xac dinh di theo dodng hodng tie'n bd gan bd vdi dan tdc va each mang. Nam 1955. sau khi tham gia thanh lap Lien giao gdm 5 phai Cao Oai Qng hd each mang tai Can Thd (Lien Giao I), COBY da cung cd lai Hdi thanh Lodng dai vdi thanh phan Chodng quan cd quan CQu Tmng Oai la Oau so Td BQu Tai, Chodng quan Hiep Thien Oai la dng Tran Van Phat.

dQng dau phai nQ la Oau so Vd Thi Quynh.

Oac biet nam 1957. Cao Oai Bach Y da cho xay dong Tda thanh Td dinh kien ed tai Mong Thp theo miu thie't ke cua Cd but ngay 05 thang 01 nam 1937

Giao ly cQa COBY khdng khac vdi da sd phai Cao Oai. cung "Quy tam giao", "Hiep ngu chi", cung "Oai Oao Tam Ky Phd Dp",... nhung COBY nhan manh ve so thdng nhat cac tdn giao vi "eae tdn giao deu mot gd'c ma ra, deu tdn trong mot ehan ty, gid'ng nhau d chd vd hinh, ehl khac nhau a eho hCtu hinh ma thdi"

Cao Dai Bach Y sQ dung Kinh luat Ngpc Oe Chan truyen va hanh dao chiu anh hodng cQa Phat giao, nhat la ve tu Bat Chanh dao (tam con dodng tu hanh chan chfnh tf-ong ly thuyet TQ Dieu de la Chfnh ngQ, Chfnh nghiep. Chfnh tfnh tien, Chfnh dinh, Chinh niem, Chfnh tri kien. Chfnh to duy Chfnh menh) va Quy y Tam bao (trd ve dua vao ba dieu tdn quy la Phat Phap - Tang). Net ddc dao nhat cQa phai dao nay la tin 66, chQc sac mac toan quan ao

S^3

2012

(3)

NGHIEN CCru TRAO DOI T9P Chi Cong tac Ton giao

trang, dung nho danh xong - Cao Oai Bach Y.

Trong chang dodng tdn tai va phat trien trOde nam 1975, COBY ludn tao ra va gin giQ ngudn mach vdi dan tdc va dat node, tham gia tfch cut vao hai cude khang chien chd'ng Phap va chdng My xam lope. Nam 1945. khi td chQt Cao Oai CQu Qudc ra ddi la thanh vidn cQa Mat tran Viet Minh, COBY tham gia vdi to each la thanh vien chfnh thQc. TQ nam 1947. khi Hdi nghi khoang dai Iin thQ nhat hpp tai Chidn khu Odng Thap Modi, dng Tran Minh Nhat (Cao Dai Bach Y) dupc giQ chQt Tdng ThQ ky cQa td ChQt Cao oai CQu Qudc Modi Hai Phai Hiep Nhat (dng Cao Trieu Phat la Chu tich). Cung thdi gian nay dng Ho Tien Nghi lam Hdi trodng, dng Nguyin DQc Thang lam Tong ThO ky eua Cao Oai CQU Qudc tinh Rach Gia. Nam 1955, td chQc Lien giao Cao Oai (quen gpi la Lien giao I) - mdt hinh thQc tap hdp hdp phap de dau tranh ddi My va chfnh quyen Sai Gdn thut hien Hiep dinh Gid-ne-vd (1954) cua cac ehi phai Cao Oai, Cao Oai Bach Y dOdi so dan dat cua Chodng quan TrQdng Sy Tan da tham gia ngay tQdau vdi tinh than sdt sang va nang dpng. Sau nay nam 1972. COBY lai tham gia Lien giao mdi (quen gpi la Lien giao II) - mdt td chQc tap hdp hdp phap cua 18 chi phai Cao oai de da'u tranh vi dan sinh. dan ehu, ddi My va chfnh quyen Sai Gdn thoc hien Hiep dinh Pa-ri (1973). Chinh nhong ddng gdp nho ndi tren nen nhieu tfn 66, chQc sac cua COBY da 6upc Nha node tang thodng danh hieu eao quy nho Huan chOdng Khang chien, Ba me Viet Nam Anh hung,...

Theo Ban Dan van Tinh uy Kien Giang, d thdi diem nam 1975, COBY cd tat ca 14.000 tfn 66,15 thanh that, trong dd d Rach Gia va Ha Tien cd 14 thanh that, d Sai Gdn 01 thanh that.

2. Cong nhan tucach phap nhan va dudng hirdng hoat dong mdi

Cao Oai la mpt trong nhQng tdn giao Idn d Viet Nam mdt tdn giao npi sinh, ke thOa. luu giQva phat huy nhong gia tri dao dQc. van hoa

eua dan tdc Viet Nam. Do vay bode vao thdi ky ddi mdi, dao Cao Oai la tdn giao sdm dope xem xet, binh thodng hda eac hoat ddng, trong dd cd hoat ddng ve td chQc. Nam 1992. Ban Bf tho Tmng Qdng Oang ra Thdng bao sd 34 ve chu trOdng cdng tac ddi vdi dao Cao Oai.

Ndi dung cd ban cua chu tfi/dng mdi cQa Trung Qdng ddi vdi dao Cao Oai cd the khai quat nho sau:

1. Nhan thQc mdi vd dao Cao Oai: sO ra ddi cQa dao Cao Oai la mdt ta't yeu khach quan d Nam Bd; qua trinh phat trien cua dao Cao Oai cd nhQng ye'u td chinh tri phOt tap. tham chi cd mdt bd phan bi cac the lot de qudc Ipi dung nhong dao Cao Oai van la mdt tdn giao vdi day 6(i cae thanh td da dn dinh nhQ giao ly, luat le.

Id nghi. chQc sac, td chQc giao hdi, va dac biet la dao Cao Oai cd ti'nh quan chung kha rdng rai va niem tin tdn giao sau sac. Trong qua tfinh tdn tai va phat trien, ben canh mdt bd phan chQt sac cua mdt sd chi phai Cao Oai bi the lut de qudc mua chudc, Ipi dung, cdn tfjyet dai da sd tfn 66 va sd ddng chQt sac cd tinh tfian yeu node, tfch cpt ung hd va tfiam gia each mang.

2. Tdn trpng to do tfn ngoQng cua tfn 66 dao Cao Oai. khdng phan biet ddi xQgioa dao Cao Oai vdi cac tdn giao khac tf-ong chfnh saeh va phap luat eua Nha node. Phat huy tfnh than yeu node va nhQng nhan td tich cut ve dao dQt, van hda de giup dao Cao Oai hoat ddng tuan thu chfnh sach, phap luat gan bd vdi dan tdc va che dp mdi. Oay manh cdng tac van ddng quan chung, bao gdm ca viec tuyen truyen giao due, tap hpp quan chung trong cac doan the nhan dan, cham lo ddi sdng vat chat, tinh thin, nang cao ddi sdng dan sinh. trlnh dp dan tri cho ddng bao ttieo dao Cao Oai.

3. Hodng din cac chi phai Cao Oai xay dong td chQc giao hpi mdi vQia phu hpp vdi luat dao visa phu hdp vdi yeu cau quan ly xa hpi va thut te chQt sac hien cd. trong dd chu trpng hai cap: Hdi thanh tmng Odng (cap toan dao) va Hp dao (cap cd sd). Sau khi cd to each

10

S^ 3-2012

(4)

Tap chi Cong tac Ton giao NGHIEN CLTU TRAO DOI

phap nhan ve mat td chQc. cae chi phai Cao Oai tfen hanh cae hoat ddng theo dung nhO quy dinh cQa phap luat tren cae mat: sinh hoat tfn ngodng cQa tfn dd, hoat dpng cQa chQc sac va cua td chQc giao hpi nho dao tao, cdng cQ, dieu chuyen chQc sac. viec sQa chQa xay dong ndi thd to. viec in an xua't ban kinh sach, cac sinh hoat ve Hdi Nhdn sanh, Hdi thanh, ThOdng hdi, Hpi Van linh,...

Thoc hien chu truong tren, trong thdi gian gan ba nam, tQ nam 1995 den nam 1997. da cd 06 he phai Cao Oai td chQc dai hpi (dudi cac hinh thQc Hpi Van linh, Hdi Nhdn sanh, Oai hdi dai bie'u) de Nha node cdng nhan to each phap nhan ve td chQc (Cao Oai Tien Thien 1995, Cao Oai Minh Chdn Oao 1995, Cao Oai Chieu Minh Long Chau 1995, Tmyen Giao Cao oai -1996, Cao Oai Tay Ninh -1997, Cao oai Ban Chinh Oao 1997). Cdn lai cac chi phai nho Cao Oai Bach Y, Cao Oai Chdn Ly, Cao Oai Cau Kho Tam Quan.... va mdt sd cd sd nghien cQu, phap mdn tu hanh cQa Cao Oai tiep tuc td chQc dai hdi cdng nhan to each phap nhan. Dupc so hodng dan cua chfnh quyen dja phOdng. ngay 08 thang 12 nam 1998, Cao Oai Bach Y thanh lap Ban Van ddng Cao Oai Bach Y gdm 20 chQc sac do Oau so Nguyen Oac Thing lam Tmdng ban, eac dng Pham Tan Be,

Ngd van Le. Nguyen Van LOdm lam Phd ban.

Sau khi thanh lap Ban Van ddng, cae ehi phai Cao Oai ndi tren bat tay vao xay dong Hien chOdng va chua'n bi mpi mat de td chQc dai hpi.

Tren ed sd hieu biet rd ve dac diem cQa chi phai minh. quan triet ve chu tmdng. chfnh sach cQa Oang va Nha node, lai cd so tham khao mt kinh nghiem tQ eac ehi phai di tmdc, viee xay dung Hien chOdng va chua'n bi cQa COBY kha thuan ldi va sudn se.

Ngay 12 va 13-3-1998. tai Tda thanh Td dinh Mong Thp (Kien Giang). Hdi Nhdn sanh Cao Oai Bach Y 6upc to chQc vdi so tham do cQa 737 dai bieu tfn 66, chQc sac. chQc viec.

Oai hdi da thdng qua Hien chOdng va nhan so 36 ChQc sac lanh dao Hpi thanh. Hien chOdng

COBY vin duy tri ten gpi ma hp cho rang 6Upc ThQdng Oe ban danh hieu tai Nguyet Thanh Am (Nui Cam) la Bach Y Lien doan Chdn Ly;

vin thoc hien "hanh dao theo Ngoc De Chan truyen Tan udc Tri nguyen, lay Cdng binh Bac ai - TCfbi tam muc dich tien tdi quy nguyen

Tam giao, hiep nha't Ngu chi" Oac biet, tie'p ndi truyen thdng yeu node cQa minh, Hien chOdng COBY khing dinh "ludn ludn ddng gdp cdng sUc cho su vCfng manh cija khoi dai doan ket cung CO phat trien tinh huynh de, tuang than, hda ai vdi cac chi phai ban, quan he binh ding va tdn trong iin nhau vdi cac tdn giao ban",...

"nghiem chinh chap hanh Hien phap va phap luat node CHXHCN Viet Nam" Ve td chQc, COBY cung xay dong cd cau td chQc giao hpi hai cap Hpi thanh trung Qdng va Hp dao d cd sd. Trong cd che Tam hpi (ThQdng hpi, Hdi thanh, Hpi Nhdn sanh), COBY lay Hdi Nhdn sanh la Hdi Van linh la can ban.

DOa tren td trinh ket qua Hdi Nhdn sanh cua Ban Van ddng, dupc so uy quyen cQa Ban Tdn giao Chfnh phu (tai Cdng van sd 258/TGCP-V3, ngay 29-6-1998) UBND tinh Kien Giang da ra Quye't (Jnh sd 60n"B-UB ngay 08-7-1998 cdng nhan to each phap nhan ve td chQc cua Hdi thanh Cao Oai Bach Y Lien Doan Chdn Ly. Oen nay ke ca lan dai hdi de edng nhan to eac phap nhan ve td chQc, Hdi thanh Cao Oai Bach Y trai qua ba lan td chQc cae Oai hdi Oai bieu Nhdn sanh theo nhiem ky. Oai hdi lan I nam 1998 vdi so tham do cua 737 dai bieu; Oai hdi lan II vdi so tham gia gan 500 dai bieu; Oai hdi lan III nam 2007 vdi so tham gia cQa tren 500 dai bieu. Tat ca cac ky dai hpi deu dien ra tai Tda thanh Td dinh Mong Thp, tinh Kien Giang. Dieu dang quan tam la cac ky Dai hpi sau nay Hdi thanh Cao Oai Bach Y deu khing dinh la tie'p nd'i truyen thdng yeu node va dodng hodng tien bd da 6upc xac dinh de ddng vien tin 66, chQc sac sdng td't ddi dep dao, Qng hp va tham gia tfch cOc vao cdng cude dd'i mdi cua da't node >

So 3'2012 II

Referensi

Dokumen terkait