Phát huy vai trò của Ban Chỉ đạo phòng, chống tham nhũng, tiêu cực cấp tỉnh
PGS, TS LÊ VĂN CƯỜNG
Viện Xây dựng Đảng, Học viện Chính trị guốc gia Hồ Chí Minh
T
rong thời kỳ đổi mới, do tác động của nhiều nhân tố khách quan và chủ quan, tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối
sống trong một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên đang có những diễn biến phức tạp.
Từ Hội nghị toàn quốc giữa nhiệm kỳ khóa VII (tháng 01-1994) Đảng đã chỉ ra những biểu hiện của tình trạng này và coi đó là một trong bốn nguy cơ cần quan tâm đấu tranh phòng, chống. Các Đại hội Đảng và nhiều hội nghị Trung ương Đảng các khóa sau này tiếp tục đánh giá thực trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên; xác định việc ngăn chặn và đẩy lùi tình trạng này là nhiệm vụ vừa cơ bản lâu dài, vừa có ý nghĩa cấp bách trước mắt. Ngày 01/02/2013, Bộ Chính trị ban hành Quyết định số 162-QD/TW thành lập Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng do Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng làm Trưởng Ban Chỉ đạo. Ngày 16/9/2021, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã ký ban hành quyết định sửa đổi tên gọi Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng thành Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực (sau đây gọi tắt là Ban Chỉ đạo Trung ương). Ban Chỉ đạo Trung ương chịu trách nhiệm trước Bộ Chính trị, Ban Bí thư trong việc chỉ đạo, phối hỢp, kiểm tra, đôn đốc công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong phạm vi cả nước và đã đạt được nhiều kết quả quan trọng. Từ sau Phiên họp 21 đến nay, các cơ
quan tố tụng cả nước đã khởi tố, điều tra 2.474 vụ/4.646 bị can, truy tố 2.157 vụ/4.564 bị can, xét xử sơ thẩm 2.198 vụ/4.620 bị cáo về các tội tham nhũng, kinh tế, chức vụ (trong đó về tham nhũng đã khởi tố mới 414 vụ án, 939 bị can). Riêng Ban Chỉ đạo Trung ương đã tập trung chỉ đạo xử lý 108 vụ án, vụ việc tham nhũng, tiêu cực nghiêm trọng, phức tạp, dư luận xã hội quan tâm. Nhất là đã khởi tố mới, điều tra nhiều vụ án tham nhũng, tiêu cực đặc biệt nghiêm trọng, phức tạp, dư luận xã hội rất quan tâm xảy ra trong những lĩnh vực chuyên môn sâu, hoạt động khép kín, cả trong khu vực nhà nước và khu vực ngoài nhà nước, như: Vụ án xảy ra tại Cục Lãnh sự (Bộ Ngoại giao); các vụ án xảy ra tại Tập đoàn FLC, Tân Hoàng Minh, Công ty AIC; vụ án xảy ra tại Tập đoàn Vạn Thịnh Phát...; xử lý nhiều bị can là cán bộ cấp cao, cả đương chức và nghỉ hưu, được cán bộ, đảng viên và Nhân dân hoan nghênh, đồng tỉnh, ủng hộ, đánh giá cao (đã khởi tố, điều tra 15 cán bộ cấp cao thuộc diện Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý.
Gồm: 4 ủy viên, nguyên ủy viên Trung ương Đảng là Bộ trưởng, nguyên Bộ trưởng và Bí thư Tỉnh ủy; 4 Thứ trưởng, nguyên Thứ trưởng và tương đương, 2 nguyên Chủ tịch tỉnh và 5 sĩ quan cấp tướng trong lực lượng vũ trang); khẩn trương đưa ra xét xử nhiều vụ án trọng điểm theo kế hoạch của Ban Chỉ đạo.
Từ đầu nhiệm kỳ Đại hội XIII đến nay đã xử lý hình sự 25 cán bộ diện Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý(1).
Kết quả công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực đã góp phần ổn định tình
Tạp chi Thanh tra I số 01-2023
Hà Nội là địa phương đấu tiên thành lập Ban Chi đạo Thành ủy phòng, chống tham nhũng, tiêu cực do Bí thư Thành ủy Đinh Tiên Dũng làm Trưởng Ban
hình an ninh, chính trị, phát triển kinh tể, xã hội, củng cố niềm tin của cán bộ, đảng viên và Nhân dân đối với các cấp ủy đảng, chính quyền trong công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; đồng thời cũng là tiếng chuông răn đe, giáo dục cũng như góp phần
đấu tranh phòng, chống suy thoái trong Đảng.
Kế thừa những kết quả mà Ban Chỉ đạo Trung ương đạt được, Trung ương đã có chủ trương thành lập Ban Chỉ đạo phòng, chống
tham nhũng tiêu cực tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (sau đây gọi tắt là Ban Chỉ đạo cấp tỉnh), về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, tổ chức bộ máy, chế độ làm việc, quan hệ công tác của Ban Chỉ đạo phòng, chống tham nhũng tiêu cực tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương được quy định rõ trong Quy định 67-QD/TW ngày 02/6/2022 của Ban Bí thư.
Việc các Ban Chỉ đạo cấp tỉnh đi vào hoạt động đã nhận được sự đồng tình, ủng hộ của cán bộ, đảng viên với kỳ vọng về một bước đột phá mới trong cuộc chiến chống giặc “nội xâm” vì những lý do sau đây:
Thứ nhất, tạo ra hệ thống tổ chức bộ máy về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực có tính đồng bộ, thông suốt từ Trung ương đến cấp trực thuộc Trung ương góp phần đấu tranh phòng, chống suy thoái trong Đảng.
Đây là một thành tựu, bước tiến về mặt tổ chức, góp phần xóa được tình trạng “trên nóng dưới lạnh”. Lâu nay cứ có việc nào Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực vào cuộc thì mới có tiến triển, nhưng thực tế vẫn còn có rất nhiều vụ có xu hướng “chìm xuồng”. Nay với việc Ban Chỉ đạo cấp tỉnh đi vào hoạt động với chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn quy định rất rõ ràng sẽ đưa cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực tiến lên một bước mới.
Nhiều địa phương đã phát hiện, xử lý nghiêm nhiều vụ việc, vụ án tham nhũng, tiêu cực, trong đó: Tuyên Quang (12 vụ), Nghệ An (11 vụ), Hải Phòng (10 vụ), Bắc Giang (9 vụ), cần Thơ (8 vụ), Thanh Hóa (8 vụ), sơn La (7 vụ), Phú Thọ (6 vụ), Hà Nội (5 vụ)... có 20 địa phương đã khởi tố 23 vụ án/63 bị can liên quan đến vụ án xảy ra tại Công ty cổ phần Công nghệ việt Á.
Thứ hai, hoạt động của Ban Chỉ đạo cấp tỉnh góp phần quan trọng trong tổ chức thực hiện quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng, pháp luật của Nhà nước về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực từ Trung ương đến địa phương, góp phần đấu tranh phòng, chống suy thoái trong Đảng.
Thông qua hoạt động của Ban Chỉ đạo cấp tỉnh, việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền, trách nhiệm của từng cơ quan, đơn vị, từng vị trí cán bộ, công chức; đặc biệt là trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, đơn vị trong việc ngăn chặn, đẩy lùi những hành vi suy thoái trong Đảng xảy ra ở cơ quan, đơn vị mình, với sự lãnh đạo, chỉ đạo của Ban Chỉ đạo cấp tỉnh, các cấp ủy đảng, mọi cán bộ, đảng viên thực hiện tốt việc kiểm tra, giám sát các hành vi tham nhũng, tiêu cực và xử lý nghiêm khi có vi phạm thì tham nhũng, tiêu cực sẽ được ngăn chặn, đẩy lùi, mặt khác sẽ nâng cao tính tự giác tu dưỡng, rèn luyện đạo đức lối sống cho cán bộ, đảng viên. Qua đó đường lối, chủ trương, quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực được thực hiện có hiệu quả trên thực tế góp phần đấu tranh phòng, chống suy thoái trong Đảng.
Thứ ba, hoạt động của Ban Chỉ đạo cấp tỉnh là một trong những phương thức phòng ngừa tham nhũng, tiêu cực có hiệu quả trong các cơ quan từ Trung ương đến địa phương.
Thông qua việc xử lý nghiêm minh với các hành vi tham nhũng, tiêu cực sẽ kịp thời phát hiện những “kẽ hở” trong các quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước để kịp thời sửa đổi, bổ sung hoàn chỉnh cơ chế, chính sách, nhằm ngăn chặn nguy cơ tham nhũng, tiêu cực xảy ra. Khi Ban Chỉ đạo cấp tỉnh thực hiện tốt nhiệm vụ thì mỗi tổ chức đảng, cán bộ, đảng viên luôn cảm thấy có người theo dõi, giám sát nên sẽ tự giác thực hiện nhiệm vụ, thận trọng sử dụng quyền lực một cách đúng đắn, tự giác tu dưỡng, rèn luyện, giữ gìn hơn và không dám có hành vi tham nhũng, tiêu cực, qua đó góp phần đấu tranh phòng, chống suy thoái trong Đảng.
Thứ tư, hoạt động của Ban Chỉ đạo cấp tỉnh được xem là một trong những phương thức phát hiện nhanh và hiệu quả các vụ tham nhũng, tiêu cực từ đầu, từ xa, từ sớm. Thông qua hoạt động của Ban Chỉ đạo cấp tỉnh có thể phát hiện được các dấu hiệu tham nhũng, tiêu cực để tiến hành kiểm tra, kết luận và xử lý
Tạp chi Thanh tra I sô 01-2023
(nếu CÓ). Thực tế, qua hoạt động của Ban Chỉ đạo Trung ương thời gian qua đã phát hiện nhiều vụ vi phạm chế độ, chính sách, tham ô, chiếm dụng tài sản của Nhà nước, tập thể.
Qua hoạt động của Ban Chỉ đạo cấp tỉnh có thể phát hiện sớm các vụ tham nhũng, tiêu cực vì nếu để các cơ quan điều tra vào cuộc thì đó là khi vụ án về tham nhũng đã xảy ra, thậm chí đã gây ra hậu quả mới tiến hành điều tra, xem xét.
Thứ năm, thông qua hoạt động của Ban Chỉ đạo cấp tỉnh sẽ góp phần cảnh tỉnh, răn đe, ngăn chặn, đẩy lùi tham nhũng, tiêu cực trong đội ngũ cán bộ, đảng viên. Thực tể hiện nay, hầu hết các vụ tham nhũng, tiêu cực bị phát hiện ở nước ta đảng viên là những người có chức, có quyền và là đối tượng vi phạm trực tiếp, hoặc gián tiếp. Do vậy, một trong những mục tiêu của Ban Chỉ đạo cấp tỉnh là phát hiện kịp thời và kiên quyết đưa ra khỏi Đảng những đảng viên có hành vi tham nhũng, tiêu cực; khi đã phát hiện thì phải xử lý nghiêm minh với phương châm “không có vùng cấm, không có ngoại lệ”; người ở chức vụ càng cao, càng phải làm gương; làm mạnh từ trên xuống dưới, từ trong ra ngoài, không sỢ đụng chạm, không sỢ liên lụy để làm tăng lòng tin của Nhân dân với Đảng.
Thứ sáu, thông qua hoạt động của Ban Chỉ đạo cấp tỉnh có tác dụng góp phần tăng cường ý thức trách nhiệm của tổ chức đảng, chính quyền và Nhân dân vể quyết tâm phòng, chống tham nhũng, tiêu cực. Từng tổ chức đảng, từng đảng viên thực hiện nghiêm túc các nguyên tắc xây dựng Đảng nhất là nguyên tắc tập trung dân chủ, nguyên tắc tự phê bình và phê bình, đồng thời thực hiện tốt việc công khai, minh bạch. Từ đó, cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực được đẩy mạnh và có hiệu quả trong Đảng và cả hệ thống chính trị.
Hoạt động của Ban Chỉ đạo cấp tỉnh cũng là bước tiến quan trọng để Đảng, Nhà nước và chính quyền gần Nhân dân hơn, mặt khác cũng là điểm tựa để Nhân dần cùng tham gia góp sức vào cuộc chiến đầy khó khăn, thách
HOẠT ĐỘNG CỦA BAN CHỈ ĐẠO CẤP TỈNH ĐƯỢC XEM LÀ MỘT
TRONG NHỮNG PHƯƠNG THỨC PHÁT HIỆN NHANH VÀ HIỆU QUẢ CÁC VỤ THAM NHŨNG, TIÊU cực TỪ ĐẦU, TỪ XA, TỬ SỚM.
THÔNG QUA HOẠT ĐỘNG CỦA BAN CHỈ ĐẠO CAP TỈNH CÓ THỂ PHÁT HIỆN ĐƯỢC CÁC DÀU HIỆU
THAM NHŨNG, TIÊU cực ĐE TIẾN HÀNH KIỂM TRA, KET luận
VÀ XỬ LÝ (NẾU CÓ).
thức hiện nay. việc lập Ban Chỉ đạo phòng, chống tham nhũng, tiêu cực ở các địa phương được Nhân dân chờ đợi và kỳ vọng hạn chế được nhũng nhiễu, tiêu cực của một bộ phận cán bộ, đảng viên có biểu hiện suy thoái vốn gây ra nhiều nhức nhối, hệ lụy cho xã hội hiện nay.
Đê’ nâng cao hiệu quả hoạt động của Ban Chỉ đạo cấp tỉnh trong thời gian tới, ngoài việc lựa chọn được các thành viên đáp ứng yêu cầu, tiêu chuẩn, điều quan trọng là các Ban Chỉ đạo cấp tỉnh phải có cơ chế hoạt động đồng bộ, thông suốt, chặt chẽ và đặt dưới sự theo dõi, giám sát, hướng dẫn của Ban Chỉ đạo Trung ương. Thời gian tới, cần thực hiện đồng bộ một số giải pháp sau:
Một là, chú trọng đến tính công khai, minh bạch của hệ thống các cơ quan nhà nước để góp phần phòng ngừa, đấu tranh có hiệu quả đối với các hành vi tham nhũng, tiêu cực.
Kinh nghiệm của một số quốc gia có tỷ lệ tham nhũng thấp cho thấy, các cơ quan công quyền càng công khai, minh bạch bao nhiêu
thì hành vi tham nhũng, tiêu cực càng bị ngăn chặn, đẩy lùi bấy nhiêu.
Hai là, phát huy vai trò của các cơ quan báo chí, truyền thông nhằm hỗ trợ Ban Chỉ đạo cấp tỉnh tiến hành đâu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực để công tác phối hỢp chặt chẽ, có trách nhiệm và đạt hiệu quả cao hơn. cơ quan chủ quản báo chí chỉ đạo cơ quan báo chí thuộc quyền chủ động phối hợp chặt chẽ với Ban Chỉ đạo cấp tỉnh. Khi nhận được thông tin khiếu nại, tố cáo hoặc những thông tin phản ánh có liên quan đến tham nhũng, cơ quan báo chí ngoài việc xử lý theo thẩm quyền và quy định của Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo gửi các cơ quan chức năng giải quyết theo thẩm quyền thì cần gửi tới Ban Chỉ đạo cấp tỉnh để xem xét, tập hỢp thông tin, nếu thông tin có cơ sở thì theo thẩm quyền Ban Chỉ đạo cấp tỉnh sẽ có chỉ đạo làm rõ. cơ chế trao đổi, cung cấp thông tin cũng phải được chủ động từ phía Ban Chỉ đạo cấp tỉnh.
Ban Chỉ đạo cấp tỉnh có trách nhiệm cung cấp thông tin cho báo chí trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn cho phép, việc cung cấp thông tin nhằm định hướng cho báo chí và cùng với báo chí, truyền thông thực hiện nhiệm vụ đấu tranh, phòng chống tham nhũng, tiêu cực góp phần đấu tranh phòng, chống suy thoái trong Đảng.
Ba là, tăng cường tuyên truyền, bồi dưỡng kiến thức về các quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực nhằm nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho mỗi cán bộ, đảng viên và Nhân dân cũng như đội ngũ nhà báo để trong quá trình thực thi nhiệm vụ cũng như thực hiện nhiệm vụ giám sát tổ chức đảng, đảng viên theo quy định của Hiển pháp cũng như Điều lệ Đảng, mỗi người luôn thực hiện đúng quy định của pháp luật, vì 1ỢĨ ích chung của cộng đồng cũng như góp phần đấu tranh phòng, chống suy thoái trong Đảng.
Bốn là, chú trọng lựa chọn nhân sự tham gia Ban Chỉ đạo cấp tỉnh để chọn đúng, chọn trúng được những người thật sự có “tầm, tâm và tài”. Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn
mạnh: “Nếu như Ban Chỉ đạo phòng, chống tham nhũng cấp tĩnh không gương mẫu, lại có những cá nhân vương vào tham nhũng tiêu cực thì xử lý được ai. Đây là vấn đề vô cùng quan trọng, chăm lo công tác cán bộ là đúng, chọn người bố trí sắp xếp phải chuẩn. Nếu anh nào làm không tốt thì thay luôn, chúng ta không thiếu người, cán bộ làm công tác phòng, chổng tham nhũng phải trong sạch, gương mẫu, bản lĩnh, có trình độ và có phương pháp. Tiền bạc chết có mang theo được đâu, danh dự mới là điều thiêng liêng cao quý nhất. Mình đi làm chống tham nhũng mà lại tham nhũng thì nói được ai”(2).
Năm là, phát huy vai trò của cả hệ thống chính trị và Nhân dân tham gia vào cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực củng cố niềm tin của Nhân dân đối với sự lãnh đạo của Đảng, cũng như phát huy vai trò tham gia của Nhân dân để hoạt động của Ban Chỉ đạo cấp tỉnh ngày càng có hiệu quả góp phần đấu tranh phòng, chống suy thoái trong Đảng.
Dựa vào dân để xây dựng Đảng, tăng cường phối hỢp giữa Ban Chỉ đạo cấp tỉnh với các cơ quan liên quan một cách bài bản, nhịp nhàng sẽ giúp cho hoạt động của Ban Chỉ đạo cấp tỉnh ngày càng có hiệu quả và có tác dụng thiết thực góp phần đấu tranh phòng, chống suy thoái trong Đảng. “Điều này không những không làm nhụt chí mà còn củng cố thêm niềm tin của Nhân dân vào công cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực và cũng chính là động lực thúc đẩy tiến lên, nội bộ ngày càng đoàn kết hơn”(3)./.
Chú thích:
(1) .
hung-tieu-cuc-102221118185641235.htm.
https://baochinhphu.vn/phat-bieu-ket- luan-cua-tong-bi-thu-tai-cuoc-hop-thuong-truc- ban-chi-dao-trung-uong-ve-phong-chong-tham-n
(2) .
.
https://vtc.vn/tong-bi-thu-anh-nao-lam- khong-tot-thi-thay-luon-chung-ta-khong-thieu- nguoi-ar695131.html
(3) .
.
https://vtc.vn/tong-bi-thu-anh-nao-lam- khong-tot-thi-thay-luon-chung-ta-khong-thieu- nguoi-ar695131.html
