THlJC HIEN CHJONG TRINH MUC TIEU QUOC GIA VE GIAM NGHEO GIAI DOAN 2006-2010
Vdn p h o n g Oieu phoi Chifdng trinh Muc tieu Quoc gia ve Giam ngheo - Tap c h i Lao d o n g va Xa hoi phoi hop thuc hien
hay chinh 5ach tro cap cho nguoi co thu nhap thap'f ?
Den nay, chua co mot nudc nao tren the gidi co chuan ngheo rieng cho cong nhan, nhung cung da CO ngudi dgt van de
nen... "Ban hdnh chuan ngheo cho cong nhdn de
tranh thu su ho trg cua Nhd nudc vd Idm ca so keu ggi todn xd hoi tiep sue...". Cai thien vd ndng cao ddi song cho giai cap
cong nhdn Id doi hoi tdt yeu, mang tinh khdch quan trong qud trinh cong nghiep hod- hien dai hod
dat nudc. Tuy nhien, neu tiep can tren quan diem
xdy dung chinh sach thi ddy khong the Id chinh sdch nhu doi vdi ngudi ngheo md phdi Id chinh sdch trg cap cho ngudi co thu nhdp thd'p nhu nhieu quoc gia tren the gidi dd vd dang thuc hien.
Ngheo doi va chuan ngheo
Vao nhi/ng nam d a u eua thap nien 70 (the ky XX), mdt sd qudc gia nhan thaiy, kinh te thi lien tuc tang trudng, khoa hpc va y hpc dat dugc nhieu thanh tuu quan trpng, gdp phan nang cae chat lugng cudc sdng eua nhan dan, nhung thanh qua eua su tang trudng va tien bd
T S . N G U Y E N H A I H U U
Cue trudng Cue Bdo trp Xd hpi
¥1
Hien nay, chua co nudc nao tren the gidi cd chuan ngheo rieng clio cdng nhdn.
khpa hpe ay khdng dugc phan bd' ddng deu giifa cae tang Idp dan cu; xa hdi dirng trudc nguy ea phan haa giau nghep, bat binh dang gia tang va ed the d i n d e n s u bat d'n xa h d i . Chinh vi le dd ma nhieu qud'c gia da dua ra cac chinh sach, chuang trinh t r g giiip n g u d i ngheo, trong dd Trung Qud'c la mdt trpng nhL?ng qud'c gia dau tien trong khu vue de ra ehinh sach trg giiip ngudi ngheo sdng d khu vue ndng thdn giai quyet van de no am (an no, mac am).
Oen nam 1980, khi cai an, cai
mac cua ndng dan da dugc cai thien, Trung Qud'c dirng trien khai chuang trinh nay va tap trung eho phat trien ndng thdn.
Tuy nhien, den nam 1987, trudc tinh trang an khdng du no, mac khdng dii am lai xuat hien tren quy md Idn vdi khoang 125 trieu dan trong td'ng so 1 ty ngudi, Trung Qud'c lai hinh thanh ke hoach giai quyet van de an no mac am cho ngudi dan va ggi t§t la Ke hoach 87, sau nay ggi la chuang trinh giam ngheo va thuc hien cho den hien nay (td'ng t h d i g i a n t h u c h i e n
LD & XH - Sd334 (Id 1-15/5/2008)
T H l / C HIEN C H l / O N G TRINH MUC TIEU QUOC GIA V E GIAM NGHEO GIAI D O A N 2 0 0 6 - 2 0 1 0
van phong Oieu phoi ChUdng trinh Muc tieu Quoc gia ve Giam ngheo - Tap chi Lao dong va Xa hoi phoi hdp thuc hien
chuang trinh nay den nay khoang 30 nam). Mdt nude khac trong khu vue la Han Qudc cung da cd chinh sach phat then ndng thdn mdi vao nhi?ng nam dau ciia thap nien 60, trong dd cd de ra muc tieu giam ngheo cho ngudi dan va thuc hien keo dai sang mai thap nien 80 (the ky XX).
Tiep dd, nhieu qud'c gia khac tren the gidi va khu vuc cung thuc hien cac chinh sach, chuang trinh trg giup ngudi ngheo, nha't la cac qud'c gia dang phat trien va cham phat trien trong dd cd Viet Nam.
Nudc ta bat dau quan tam va giai quyet van de ngheo ddi eiia ngudi dan tu nam 1992, bat dau tif Thanh phd Ho Chi Minh...
Trude bdi canh dd, thang 9/1993, Uy ban Kinh te - Xa hdi khu vuc Chau A - Thai binh Duang (ESCAP) da td' chirc hdi nghj chdng ngheo khd' trong khu vuc tai Bangkok, Thai Lan va tai day, lan dau tien cac nude trong khu vuc thdng nha't dugc khai niem ve ngheo khd' (sau nay ggi la ngheo ddi) nhu sau: " Ngheo khd' la tinh trang mdt bd phan dan cu khdng cd kha nang thoa man nhL?ng nhu cau ca ban ciia eon ngudi ma nhi?ng nhu eau ay phu thudc vao trinh do phat trien kinh te xa hdi, phong tue tap quan cua tirng viing va nhi?ng phong tuc ay duge xa hdi thira nhan."
Theo khai niem nay thi khdng the dua ra dugc chuan ngheo chung cho eac qud'c gia vi dieu kien kinh te - xa hdi, phong tuc tap quan mdi nude ed khac nhau va chuan ngheo
la mdt dai lugng bien dd'i theo khdng gian va thdi gian. Sau hoi nghi nay, nhieu qud'c gia da dua ra chuan ngheo cu the khac nhau, nudc ta cung da dua ra chuan ngheo ddi cho khu vuc ndng thdn va thanh thi nhu sau: Hd ddi la hg cd thu nhap binh quan dau ngudi quy gao/thang dudi 13 kg dd'i vdi thanh thj, dudi 8 kg dd'i vdi khu vuc ndng thdn. Hd ngheo la hd cd thu nhap binh quan dau ngudi quy gao/ thang dudi 20 kg ddi vdi khu vuc thanh thi va dudi 15 kg ddi vdi khu vuc ndng thdn; tL? dd den nay chuan ngheo da 5 lan thay dd'i (khoang 2-5 nam 1 lan), hien tai thi ehi cdn chuan hd ngheo (200 nghin dd'i vdi khu vuc ndng thdn va 260 nghin dpng dd'i vdi khu vuc dd thj) va ap dung chp mpi thanh phan trong xa hdi, khdng cd su phan biet cdng nhan, ndng dan hay tri thLfe, ai rai vae hpan canh nghep deu nhan dugc su trd giup pua Nha nude va cpng dong, dieu nay eung phii hgp vdi thdng le qud'c te.
Ban chat cua chuan ngheo la dua vao nhu cau chi tieu cho luong thuc thuc thue pham va nhu eau chi tieu eho phi luang thue thuc phan de duy tri muc sdng tdi thie'u (rat tha'p) va theo thdng le qud'c te, nd chi bing mdt phan ba den mot phan hai thu nhap binh quan dau ngudi hd gia dinh. Nhifng ngudi sdng dudi chuan ngheo dugc xep vao nhdm ed nguy ca de td'n thuang nhat.
Ciing vdi viec ban hanh tieu ehi xac djnh hd ngheo, Nha nudc cung da ban hanh mdt so
chinh sach, chuang trinh trg giup hp ngheo, ngudi ngheo nham han che nguy ca gay ton thuang dd'i vdi hg; gan day Nha nudc cung dua ra tieu chi xac djnh hg can ngheo (hg cd thu nhap binh quan dau ngudi bang chuan ngheo den gap 1,5 lan chuan ngheo) va chinh sach trg giiip ve tin dung cho hgc sinh, sinh vien thuoc hp can ngheo va chinh sach trg giiip cac thanh vien hp can ngheo tham gia bao hiem y te tu nguyen. Thuc chat cua cac chinh sach nay la tirng budc md rdng dien bao phu hudng tdi giam ngheo ben vifng, chdng tai ngheo vi hg can ngheo ludn cd nguy ca rai xudng nhdm hg ngheo vdi nhieu ly do khac nhau
Lieu CO can thiet phai cd
"chuan ngheo cho cdng nhan"?
Den nay, chua cd mot nudc nao tren the gidi cd chuan ngheo rieng cho cdng nhan, nhung cung da cd ngudi dat van de can "ban hanh chuan ngheo cho cdng nhan de tranh thu su hd trg cua Nha nudc va lam ea sd keu ggi toan xa hpi tiep sire...".
Ngudi viet bai nay cho rang, vdi muc tieu xay dung giai cap cdng nhan khdng ngirng Idn manh ca ve so lugng va chait lugng xirng dang vdi vai trd dpi quan tien phpng trong su nghiep cdng nghiep hoa, hien dai hoa dat nudc thi can phan dau bao dam chp cdng nhan va gia dinh hg ed mirc sdng trung binh cua cdng ddng dan cu hoac it nhat cung cao han mufc sdng tdi thie'u. Trong bdi canh
So 334 (lu 1-15/5/2008) - LD & XH
THIJC HIEN CHl/ONG
T R I N HMUC TIEU QUOC GIA VE GIAM NGHEO GIAI DOAN 2006-2010
Vdn phong Dieu phoi ChUdng trinh Muc tieu Quoc gia ve Giam ngheo - Tap chi Lao dong va Xa hoi phoi hdp thuc hien
ddi sdng ciia mdt bd phan cdng nhan cd khd khan, nha't la trong thdi budi "gao chau, cui que"
nay thi cd the khuyen nghj Nha nudc day nhanh Id trinh cai each tien luang hoac nghien cuu ban hanh ehinh sach trg caip cho cac gia dinh cd thu nhap thaip d khu vue dd thj.
Neu ap dung chinh sach nay thi can nghien ciru ban hanh chuan thu nhap thap va ap dung cho mgi thanh phan trong xa hdi chir khdng phai ap dung rieng ehe cdng nhan. Oieu dd cung ed nghTa, cho dii la cdng nhan, ndng dan, tri thifc, ai rai vao hoan canh thu nhap tha'p thi deu dugc su trg giiip cua Nha nudc, ed nhu vay mdi bao dam cdng bang xa hdi. Trong khi chua ed ehinh sach trg cap xa hdi cho ngudi cd thu nhap thap nhu nhieu nudc khac tren the gidi da va dang thuc hien, cd the khuyen nghj Nha nudc ap dung cac giai phap va ehinh sach khac cho phii hgp vdi mue tieu cap bach trudc mat la kiem che lam phat, d'n dinh kinh te vT md, bao dam an sinh xa hdi va tang trudng ben viTng.
Mdt cau hdi dat ra la, vay nhL?ng ngudi khdng thudc dien hd ngheo cd nhan dugc su trg giiip tif chinh sach an sinh xa hdi cua Nha nudc hay khdng?
De ly giai van de nay, ngudi viet mudn thdng tin den ban dgc ve ehinh sach an sinh xa hdi mang tinh phd bien hien nay tren the gidi va d nudc ta. Thdng thudng ddi vdi mdt qud'c gia, chinh sach an sinh xa hdi khdng phai c h i tap trung duy nha't v a o nhdm ddi tugng ngudi ngheo ma h u d n g t d i bao phii mgi thanh vien trong xa hdi, bao
dam an toan cudc sdng cho hg khi hg rai v a o h o a n c a n h k h d k h a n , g i a m h o a c m a t ngudn thu nhap nhu gia ca, d m d a u , tai n a n . He thd'ng c h i n h s a c h an sinh xa h d i t h u d n g d u g e ehia theo cae nhdm ehinh sach khac nhau nhu chinh sach bao hiem xa hdi, bao hiem y te, bao hiem that nghiep, uu dai xa hdi va trg giup xa hdi. Nhifng ngudi lam c d n g an l u a n g (cdng n h a n , cdng ehire, vien ehire ggi chung la ngudi lao ddng) hau het deu tham gia vao he thdng bao hiem xa hdi, bao hiem y te va bao hiem that nghiep (nudc ta se thuc hien chinh sach bao h i e m t h a t n g h i e p v a o nam 2009). Trong qua trinh tham gia he thd'ng chinh sach nay, ben canh su ddng gdp eua ngudi lao ddng, ngudi sd dung lao ddng cdn cd su bao trg va ddng gdp cua Nha nude, nhat la khi cd bien ddng bat Igi ve mat kinh te. Ben canh dd, nhieu qud'c gia cdn ap dung ehinh sach trg g i u p cho n g u d i g i a , n g u d i khuyet tat, tre em trong cac gia dinh cd thu nhap tha'p (mifc thu nhap tha'p la bao nhieu la tuy thudc d tirng qud'c gia eung gidng nhu cae xac djnh chuan ngheo vay, nhung thdng thudng mirc thu nhap thap it nhat cung cao gap rudi mirc sdng tdi thie'u hoac chuan ngheo). COng cd qud'c gia ap dung ehinh sach trg cap xa hdi cho tait ca cac thanh vien trong eac hd gia dinh ed thu nhap tha'p. Hau het cae qudc gia phat then da va dang thuc hien chinh sach trg caip eho ngudi cd thu nhap thaip, khdng phan biet ngudi dd la cdng nhan hay ndng dan, ngudi
lao ddng hay khdng lao ddng va td'ng sd ngudi dugc trg caip thudng chiem khoang 2- 3%
dan sd. Trung Qudc la nude lang gieng vdi nudc ta eung da ap dung ehinh sach trg cap xa hdi eho ngudi ed thu nhap tha'p d khu vuc thanh thj tir nam 1998 va khoang 2,4% dan sd d 36 thanh phd cua Trung Qudc da dugc thu hudng chinh sach nay vao nam 2006. Nam Phi eung thuc hien chinh sach I r g cap xa hdi eho ngudi thu nhap thap va khoang 3,5% dan sd dugc thu hudng chinh sach nay va chi trg cap xa hdi len tdi 5%
ehi tieu CLJa Chinh phu hang nam. Trong bdi canh hdi nhap va phat trien theo xu hudng chung, nudc ta cung tirng budc hdi nhap vdi he thdng an sinh xa hdi eua the gidi, dieu dd cd nghTa la trong tuang lai eung can nghien cuu chinh sach cho ngudi cd thu nhap thap.
Thdng qua bai nay, ngudi viet mudn chia se vdi cac ban ddc gia ndi ban khoan ve cudc sdng khd khan cua nhL?ng ngudi lam cdng an luang ndi chung va cdng nhan ndi rieng, nhat la nhL?ng ngudi cd thu nhap tha'p trong bdi canh can "bao gia"
dang tran qua nhieu nude tren the gidi va mong mudn tim ra mdt hudng giai quyet phii hgp cho hien tai va tuang lai. Tuy nhien, viee ra ddi chinh sach trg cap eho ngudi cd thu nhap tha'p cdn phu thudc vao rat nhieu yeu td va phai phii hgp vdi dieu kien, bd'i canh phat then kinh te- xa hdi ciia mdi qud'c gia.»