Tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng Tgp chí Cộng sàn
COI TRỌNG KHÀO SÁT, LÁY Ý KIÊN CỦA NHÂN DÂN VÉ UY TÍN CỦA CÁN BỘ, GÓP PHẨN HJA CHỌN,
SÀNG LỌC KỸ NHÂN sụ CẮP Ú y
DƯƠNG TRUNG Ý*
* PGS, TS, Phó Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh
Sự lãnh đạo của cấp ủy là nhân tố quyết định thực hiện thẳng lợi mọi nhiệm vụ chỉnh trị ở địa phương, cơ quan, đơn vị. Bởi vậy, việc xây dựng, lựa chọn nhân sự cấp ủy phục vụ đại hội đảng bộ các cắp là vô cùng quan trọng, không chỉ cho khóa đương nhiệm mà còn cho các nhiệm kỳ tiếp theo.
Trong đó, khảo sát, xin ý kiến của nhân dân về uy tín của cản bộ là một biện pháp có ý nghĩa quan trọng.
1“ Trong mỗi kỳ đại hội đảng bộ các cấp, cùng với việc thảo luận, góp ý kiến xây dựng báo cáo chính trị, kiểm điềm hoạt động cấp úy câp mình trong nhiệm kỳ và đỏng góp ý kiên vào báo cáo chính trị đại hội đảng bộ cấp trên trực tiếp..., công tác nhân sự cấp ủy có vai trò đặc biệt quan trọng, có ý nghĩa quyết định thành công của đại hội và cũng là điều kiện tiên quyết thực hiện thắng lợi các chủ trương, nghị quyết của cấp úy cẩp trên và nghị quyết đại hội đảng bộ cùng cấp.
Thực tể cho thấy, theo quy định về cơ cấu độ tuôi trong cấp ủy và do những biến động của công tác cán bộ trong nhiệm kỳ, hiếm có trường hợp toàn bộ cấp ủy khóa trước lại tiếp tục tham gia cấp ủy khóa sau, nhất là đôi với cấp ủy cấp trên cơ sở. Bời vậy, trước khi tô chức đại hội nhiệm kỳ, việc chuẩn bị nhân sự cho cấp uy khóa mới là trách nhiệm trước hêt của cấp ủy đương nhiệm. Việc lựa chọn nhân sự phải được chuân bị chu đáo, kỳ lưỡng, dựa trên nhiều cơ sở: Từ yêu cầu nhiệm vụ chính trị; nguồn quy hoạch cấp ủy; độ tuôi; trình độ, năng lực; kết quả thực
hiện chức trách, nhiệm vụ đến sức khỏe, nhu cầu, nguyện vọng của cán bộ; yêu cầu công tác cán bộ; uy tín, sự tín nhiệm của đảng viên và nhân dân,...
Đê lựa chọn được những người có đủ phấm chất, trình độ, năng lực, uy tín vào cấp ủy khóa mới, Đảng đà có hệ thống các tiêu chuẩn, điều kiện được quy định khá đầy đủ, cụ thế. Các nhân sự dự kiến đưa vào bẩu cấp ủy khóa mới dâ được các cấp ủy, tồ chức đảng chuẩn bị khá kỹ lưỡng, từ khâu đánh giá, thẩm định hồ sơ, lý lịch, đến trình cấp ủy cấp trên xem xét, kiềm tra, rà soát, thâm định, phê duyệt. Hầu hết các đông chí được cấp ùy đương nhiệm dự kiến giới thiệu tham gia cấp ủy nhiệm kỳ mới đểu đủ tiêu chuân, điều kiện, có quá trình phẩn đấu, rèn luyện tích cực, thê hiện được năng lực trong thực tiễn công tác tại địa phương, cơ quan, đơn vị. Tuy nhiên, việc đánh giá, lựa chọn nhân sự cấp ủy ở một sổ
38 Số 953 (tháng í ỉ năm 2020)
Tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII cùa Đảng Tọp «hí sàn
nơi vẫn để lọt nhừng người không đù tiêu chuẩn, điều kiện; Những trường hợp này mặc dù có đầy đủ tiêu chuân, điều kiện về hồ sơ, lý lịch, văn bằng, chứng chỉ, nhưng năng lực thực tế lại không đáp ứng yêu cầu;
thậm chí, là những người cơ hội, vụ lợi, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, loi sống; có uy tín thấp trong cán bộ, đảng viên và nhân dân.
Vậy, làm thế nào để khảo sát, lấy được ý kiến nhân dân về uy tín của cán bộ, nhât là trong khi nhân dân được xin ý kiến không cùng làm việc với cán bộ đó ở cơ quan, đơn vị? Trong thực tế, người dân có thề không nắm bắt và hiểu hết về trình độ, năng lực chuyên môn cùa cán bộ trong các cơ quan, đơn vị, nhưng qua tiếp xúc, giao tiêp khi giải quyết những; việc liên quan đên nhân dấn, qua thái độ, tinh thần trách nhiệm, kêt quả xử lý, giải qụyết công việc và qua việc ứng xử hằng ngày với nhân dân ở cơ sở và ở nơi cư trú... người dân có thê đánh giá khá chính xác phầm chất, tư cách, năng lực, trình độ, khả năng của cán bộ. Uy tín của cán bộ trong cấp ủy, cơ quan, đơn vị là sự tín nhiệm của một số ít, vài người cho đên vài chục hoặc vài trăm người, nhưng uy tín của cán bộ đối với nhân dân, rộng hơn với xã hội là sự tín nhiệm, đánh giá, ghi nhận, tin tưởng của hàng trăm, hàng nghìn, thậm chí hàng triệu người dân. Một vài người dân có thể nhận xét, đánh giá chưa đây đù, chính xác và khách quan, nhưng đông đảo quần chúng nhân 'dân cùng đánh giá thì độ chính xác là rất cao. Để cán bộ có uy tín, sự tín nhiệm cao đối với nhân dân, không chỉ thông qua một vài việc và trong một thời gian ngắn mà có được, mà còn đòi hỏi môi cán bộ phải có tinh thần trách nhiệm cao với công việc được giao, không ngại khó khăn, gian khổ; phải gương mẫu, quyết liệt
trong công việc; đặt lợi ích chính đáng cùa nhân dân, của đất nước lên trên, lên trước lợi ích cá nhân, lợi ích cục bộ, thậm chí có thể dùng cảm hy sinh lợi ích cá nhân; nói đi đôi với làm, nói ít, làm nhiêu, làm đên nơi, đến chốn, không “đánh trông bỏ dùi”; phải gần dân, sẵn sàng lắng nghe, chia sẻ, hồ trợ, giúp đỡ, tuyên truyền, thuyêt phục nhân dân; phải tôn trọng nhân dân, sống giản dị, hòa đồng, không quan liêu, quan cách, xa hoa, làng phí.
2- Tùy đặc thù của cơ quan, địa phương, đơn vị và yêu cầu công tác nhân sự, các cấp ủy, tổ chức đảng có thế thực hiện việc khảo sát, lấy ý kiến của quần chúng nhân dân (bao gồm cả cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức không giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý và người lao động trong các cơ quan, đơn vị, nhà máy, xí nghiệp...) về uy tín của cán bộ bằng nhiều cách thức, trong đó cần lưu ý một số cách thức có thề sử dụng sau đây:
Một là, tồ chức hội nghị đại diện cán bộ, công chức, viên chức, người lao động (đôi với cơ quan, đơn vị, nhà máy, xí nghiệp) và nhân dân (đối với các địa phương, xã, phường, thị trấn) để lấy ý kiến trực tiếp về sự tín nhiệm của quần chúng nhân dân đôi với nhân sự dự kiến. Chủ trì hội nghị là đông chí đại diện thường trực, hoặc ban thường vụ cấp ủy, nếu là đồng chí trong thường trực hoặc ban thường vụ không tiếp tục tham gia cấp ùy thì kết quả càng khách quan. Tại hội nghị này, cấp ủy có thể lấy ý kiên trực tiêp của các đại biểu về nhân sự tiêp tục được giới thiệu tham gia cấp ủy nhiệm kỳ mới và nhân sự được giới thiệu tham gia lần đầu, có ghi biên bản cụ thể, đầy đủ hoặc lấy ý kiên của quần chúng bàng phiếu khảo sát, đánh giá uy tín cùa cán bộ được chuân bị sằn. Đê nhân dân có ý kiến nhận xét, đánh giá uy tín cùa cán bộ một cách đây đù, chỉnh xác,
Tiêh tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng Tạp chí Cộng sàn
câp ủy cần cung cấp đằy đủ nhũng thông tin rõ ràng, mình bạch liên quan đến lý lịch, chức trách, nhiệm vụ của cán bộ, kết quả thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao ở cơ quan, đơn vị. Nếu lấy ý kiến bằng phiếu khảo sát, việc thiết kế nội dung câu hòi, cung cấp thông tin trong phiếu cần đầy đủ, cụ thê và khoa học.
Hai ỉà, lây ý kiên băng việc niêm yết danh sách nhân sự được giới thiệu tham gia câp ủy, trong đó ghi rõ những đồng chí dự kiên tiếp tục tái cử và các đồng chí dự kiến tham gia lần đầu, sau đó lấy ý kiến nhân dấn qua hòm thư góp ý đặt tại trụ sở cơ quan, đơn vị và nơi cư trú của nhân sự. Trong cách này, cơ quan làm công tác tồ chức của cấp ủy cần niêm yết danh sách nhân sự dự kiến tham gia cấp ủy nhiệm kỳ tới với đầy đủ thông tin (về tuổi, quê quán, trình độ, chức vụ đảng, chính quyền, chuyên môn) tại địa diêm thích hợp, thuận tiện cho việc đọc và nghiên cứu danh sách ở trụ sở cơ quan, đơn VỊ và nơi cư trú trong một thời gian nhất định; đông thời, có thông báo, hướng dẫn nhân dấn (băng bảng treo, dán tại chỗ và băng thông báo hướng dẫn trong cơ quan hoặc qua hệ thống loa truyền thanh ở địa phương, khu dân cư) về cách thức thể hiện ý kiên đánh giá, nhận xét, góp ý đối với các nhân sự trước khi cấp ủy họp xem xét, quyết định giới thiệu danh sách nhân sự dự kiến chính thức tham gia bầu cử cấp ủy nhiệm kỳ tới.
Ba ỉà, lây ý kiến trong các hội nghị đoàn thê quân chúng ở cơ quan, đơn vị và địa phương nơi cư trú của nhân sự. Tại hội nghị này, đại diện thường trực hoặc ban thường vụ cấp ũy chủ trì, cơ quan tham mưu về công tác tô chức, cán bộ của câp ũy sè nêu chủ trương, tiêu chuẩn, điều kiện, định hướng nhân sự và danh sách nhân sự dự kiến có 40sò
đủ tiêu chuấn, điều kiện giới thiệu tham gia cấp ủy khóa tới để các đoàn thể, hội quần chúng nam rỗ và tham gia đóng góp ý kiến về chú trương, tiêu chuẩn, điều kiện và nhận xét, đánh giá uy tín đối với các nhân sự dự kiến được giới thiệu tham gia cắp ủy khóa tới. Ngoài cách lấy ý kiến thông qua những phát biêu nhận xét, đánh giá trực tiếp của các đoàn thê được ghi biên bản tại hội nghị, có thê sử dụng phiếu khao sát, đánh giá sự tín nhiệm của cán bộ được chuần bị sằn.
Bon là, lấy ý kiến bằng phiếu khảo sảt, thăm dò tín nhiệm nhân sự của cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, người lao động trong cơ quan, đơn vị và ý kiến của nhân dân nơi nhân sự cư trú. Đây là cách làm đơn giản, có tính khả thì, không gây ôn ào, có thê thu được nhừng ý kiến nhận xét, đánh giá độc lập của từng cá nhân, bảo đảm khách quan. Đe thực hiện tốt hình thức này, cấp ủy và cơ quan tham mưu về công tác tô chức, cán bộ của câp ủy cần chuẩn bị phiêu khảo sát ý kiến thật khoa học, ngắn gọn nhưng đây đủ nội dung thông tin cần thiết, dề híêu, dề ghi nhận xét hoặc thề hiện ý kiên đánh giá mức độ tín nhiệm đối với nhân sự, dề lổng hợp.... số lượng mầu phiếu khảo sát có thể rộng, hẹp tùy theo yêu cầu.
Năm là, lấy ý kiến nhận xét, đánh giá về uỵ tín của nhân sự thông qua gặp gỡ, trao đôi, thăm dò đại diện một số tồ chức, cả nhân liên quan và cá nhân tiêu biểu, người có uy tín ở cơ quan, đơn vị, địa phương, cán bộ nguyên là lãnh đạo cơ quan, đơn vị, địa phương đã nghỉ quản lý hoặc nghỉ hưu. Đây là cách làm tuy mất nhiều thời gian nhưng có hiệu quả thiết thực, có thể thu được nhiều ý kiến nhận xét, đánh giá có giá trị, sâu sắc.
Vì đôi tượng lấy ý kiến nhận xét, đánh giá tín nhiệm nhân sự là những tổ chức, cơ quan, đơn vị, cá nhân chịu sự lành đạo, chỉ
Tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII cúa Đàng Tạp<híCộng sàn
đạo trực tiếp của nhân sự hoặc từng là nơi nhân sự đã công tác, sình hoạt đảng, sinh hoạt chuyên môn, hoặc đang trực tiếp cùng sinh hoạt đảng, sinh hoạt chuyên môn với nhân sự, nên họ có nhiều thông tin, kiểm nghiệm thực tế về nhân sự.
Đặc biệt, cấp ủy đương nhiệm cần tổ chức lấy ý kiến đánh giá tín nhiệm của nhừng cán bộ nguyên là lãnh đạo, cán bộ cao tuôi, nhừng cá nhân tiêu biểu, có uy tín ở cơ quan, đơn vị hoặc địa phương. Vì đây là những người có nhiều kinh nghiệm, trải nghiệm, hoặc có nhiều năm công tác, làm việc với nhân sự nên họ có thế đánh giá, nhận xét về nhân sự một cách đúng đắn, khách quan hơn, do bản thân họ không còn e dè, nê nang như khi đang công tác và hầu hết đều là nhừng người có trách nhiệm, mong muốn sự phát triển và nhừng điều tốt cho cơ quan, địa phương, đơn vị.
Sáu là. lây ý kiến nhận xét của cấp ủy, tồ chức đảng và nhân dân nơi cư trú theo đúng Quy định số 213-QD/TW, ngày 2-1-2020, của Bộ Chính trị, '“về trách nhiệm cùa đáng viên đang công tác thường xuyên giừ méì ỉiên hệ với tô chức đảng và nhân dán nơi cư trữ'. Đây là một yêu cầu bắt buộc của các câp ủy, tô chức đáng đoi với đảng viên phải thực hiện khi kiểm điểm, nhận xét, đánh giá, xêp loại đảng viên hằng năm và khi làm hô sơ điêu động,, bố nhiệm, giới thiệu cán bộ ứng cữ, hoặc chuẩn bị giới thiệu nhân sự tham gia câp ủy tại đại hội đảng bộ các câp. Tuy nhiên, trước đây, việc lấy ý kiến nhận xét này nhiều khi chưa được thực hiện nghiêm túc và ý kiến nhận xét đôi khi chưa thật chính xác, đầy đủ, khách quan; hơn nừa nội dung nhận xét, đánh giá theo mầu in sẵn, cấp ủy nơi cư trú chỉ cần đánh dấu (X) vào ô trông với nội dung tương ứng mà không ghi nhận xét gì thêm. Nội dung nhận
xét vê uy tín của đảng viên chưa được thể hiện rõ, cụ thê.
Quy định số 213-QD/TW của Bộ Chính trị đã nêu rõ và cụ thể hơn về trách nhiệm của đảng viên, trong đó quy định đảng viên đang công tác ớ các cơ quan, doanh nghiệp, đơn vị sự nghiệp, lực lượng vũ trang (gọi tắt là đảng viên đang công tác) vừa thực hiện quy định cua Điều lệ Đang về sinh hoạt đàng tại nơi làm việc, vừa có trách nhiệm thường xuyên giừ mối liên hệ với tổ chức đảng và nhân dân nơi cư trú; gần gũi, gắn bó với nhân dân; khắc phục những biếu hiện sông xa dân, thiếu trách nhiệm trong các công việc cùa nhân dân nơi cư trú; cúng cố mối quan hệ mật thiết giừa Đảng với nhân dân; nêu cao vai trò, trách nhiệm cùa người đảng viên trong xây dựng Đàng, xây dựng hệ thống chính trị cơ sở.
Đặc biệt là, theo Quy định số 213-QD/TW, việc thực hiện 7 nội dung về nhiệm vụ rất cụ thê đôi với đảng viên ờ nơi cư trú, đó là:
1- Nêu gương về phẩm chất chính trị, đạo đức, lôi sông và vai trò tiền phong, gương mâu của người cán bộ, đàng viên trước nhân dân nơi cư trú; 2- Gương mẫu thực hiện nghĩa vụ công dân; tuyên truyền, vận động gia đình và nhân dân trên địa bàn dân cư thực hiện các chù trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật cúa Nhà nước và các quy định của địa phương nơi cư trú;
3- Tham gia đây đủ, nghiêm túc các cuộc họp định kỳ và tích cực tham gia các cuộc họp khác do câp ủy nơi cư trú triệu tập.
Tích cực tham gia góp ý kiến với chi ủy, chi bộ, đảng ủy cơ sỏ- nơi cư trú về các công việc chung của địa phương, nhất là những vân đề bức xúc ở thôn, bản, tổ dân phố;
4- Tham gia các cuộc họp của nhân dân nơi cư trú; thường xuyên giừ mối liên hệ với chi ùy. trưởng thôn, trường bán, tô trướng
Tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng T<ip <hí Cộng sàn
tô dân phổ, ban công tác mặt trận nơi cư trú đê nam băt tình hình nhân dân; phản ánh những ý kiến của nhân dân tới cơ quan có thẩm quyền; 5- Tuyên truyên, vận động nhân dân tham gia góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền ở cơ sở, giám sát cán bộ, đảng viên trong việc tu dường, rèn luyện đạo đức, loi sổng và thực hiện trách nhiệm nêu gương; 6- Tham gia và vận động các thành viên trong gia đình tham gia các cuộc vận động, các phong trào thi đua do địa phương phát động. Vận động gia đình và nhân dân xây dựng mối quan hệ gan bó đoàn kết, xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư; 7- Báo cáo kết quả thực hiện các nhiệm vụ tại Điều 2 Quy định này với chi ủy nơi công tác vào dịp kiêm đìêm, đánh giá đảng viên hằng năm. Kịp thời báo cáo với chi ùy nơi công tác và nơi cư trú khi chuyên sang nơi cư trú khác.
Đảng viên nào thực hiện tốt, đầy đủ các nội dung nhiệm vụ trên chăc chắn sẽ tạo được uy tín và niềm tin của quan chúng nhân dân, được nhân dân tín nhiệm, tin yêu.
Tuy nhiên, đê thực hiện tốt quy định này, vấn đề đặt ra hiện nay là cân phát huy vai trò, trách nhiệm của cấp ủy nơi cư trú khi nhận xét, đánh giá đàng viên thực hiện quy định này. Việc đánh giá phải dựa trên bản tự kiêm điêm của đảng viên về nhiệm vụ của đảng viên theo Quy định số 213-QD/TW của Bộ Chính trị và ý kiên nhận xét, đánh giá của tập thể cấp ủy nơi đảng viên cư trú chứ không phài chỉ là ý kiến tự nhận xét của cá nhân bí thư hoặc phó bí thư chì bộ nơi đảng viên cư trú, lại càng không phải việc chỉ tích, đánh dấu (X) vào ô tương ứng hay chép lại các nội dung đã có theo mẫu.
Trên đây là một số cách thức, phương pháp chính yếu đe các cấp ủy, tô chức đảng có thể tiến hành khảo sát, lấy ý kiến của
nhân dân vê uy tín của cán bộ góp phân lựa chọn, sàng ỉọc kỳ nhân sự dự kiên tham gia cấp ủy tại đại hội đảng bộ các câp. Tùy theo đối tượng nhân sự dự kiến tham gia cấp ủy mà mỗi cấp ủy, tô chức đáng có thê sử dụng một hoặc một sổ hình thức, cách thức cho phù hợp. Mục đích của việc khảo sát, lây ý kiến của nhân dân vê uy tín đôi với nhân sự dự kiến tham gia cấp ủy là đê thăm dò, đánh giá mức độ tín nhiệm của nhân dân về nhân sự dự kiến tham gia cấp ủy. Đê có kêt quả khảo sát có độ tin cậy, sự chính xác cao, giúp người dân có thê nhận xét, đánh giá sát thực tế, thì việc lựa chọn đối tượng, phạm vi, nội dung, phương pháp, cách thức khảo sát là rất quan trọng, có ý nghĩa quyết định chất lượng, hiệu quả khảo sát.
Đe thực hiện đúng phương châm dựa vào dân để xây dựng Đảng như Đảng ta khẳng định, báo đảm phát huy dân chủ rộng rãi, khách quan, việc khảo sát, lấy ý kiến cua nhân dân vê uy tín của cán bộ, góp phân đánh giá, lựa chọn, sàng lọc kỳ nhân sự tham gia cấp ùy các cấp phải trở thành chủ trương chỉ đạo chung, thống nhât đe triên khai thực hiện rộng rãi trong các tổ chức đảng và các tồ chức khác của hệ thống chính trị khi dự kiến giới thiệu nhân sự tham gia cấp ủy hoặc khi thực hiện quy trình bồ nhiệm, giới thiệu cán bộ ứng cử, tránh tình trạng coi công tác nhân sự nói chung, việc dự kiến nhân sự tham gia cấp ủy phục vụ cho đại hội đảng bộ các cấp là vấn đề bí mật, chỉ là việc riêng, trong phạm vi hẹp của các câp ủy, tô chức đảng. Tuy nhiên, đây cũng chì là một phương pháp, cách thức đê thực hiện một khâu quan trọng trong công tác cán bộ.
Việc lấy ỷ kiến của nhân dân về uy tín cũa cán bộ cần được thực hiện nghiêm túc, chặt chê, khoa học gắn với các khâu khác trong quy trình nhân sự đại hội đảng bộ các cấp. □ 42 Số 953 (tháiiK 11 nám 2020)