Dù thj xanh, Kien trùc & cong trình xanh
LÀ DÒNG LL/C THUC DAY TÀNG TRUÒNG XANH
Tàng trudng xanh
Vào thàp nién 1960,1970 sau nhCfng vg gay hpi Iòn nhu khùng hoàng dàu mò, khùng hoàng nàng lupng, moi nguòi mài tinh ngò ràng xày dUng Iòn cung mang lai su phà hoai mòi tniòng tu nhién.
Hòi nghj ThUdng dinh Trai dàt tai Rio de Janero - Brasil (RIO) nàm 1992 vài chù de "Mói tnjòng và phàt trièn" dà thóng qua "ChUdng trình nghj sg cho thè ky 21 (LA 21)° ve bào v?
mói truòng Tàt nhién, quan tàm dén mòi truòng khòng co nghTa là ngùng lai moi sg ptiàt trìén kinh té ma là càn nghièm tue ve vàn de phàt tnén ben vùng (PTBV).
Hai mudi nàm sau Hòi nghj LHQ ve phàt trìén ben vOng RIO+20 cung tgi Rio de Janero Brasil nàm 2012, chfnh phù càe nuòc cùng dà thào luàn và làp ké hoach ve 'Tàng trUÒng kmh té xanh de dàm bào PTBV" nham giàm toc dò suy thoài mòi truòng, thfeh ùng và giàm nhe bién dói khf hàu (BDKH), xà hói eàc bon thàp, giàm khf phàt thài nhà kinh. Day cùng chinh là càc muc tiéu cùa COP20 tgi Lima Perù nàm 2014
Hién nay, moi nguòi nói nhiéu ve nén kinh té xanh và tàng trUÒng xanh.
ChUdng trình mói truòng cùa LHQ (UNEP) djnh nghTa kinh té xanh là mot nén kinh té nham cài thién hanh phùc cùa con nguòi, còng bang xà hòi và giàm thiéu nhùng nguy ed kièt què ve mòi sinh. Chuyén djch sang nén kinh té xanh sé làm chàm lai sg già tàng càc hàm lUpng càc bon và ngàn chàn bién dói khi hàu (BDKH) sè eó Ipi cho sue khòe con nguòi, dàm bào tinh chju dung cùa hành tinh và su song con cùa nhàn logi, thj trUòng toàn càu hòa sè di theo chuòi già tri xanh vói dòng ehày màu djch và dàu tu dupc theo quy djnh nghièm ngàt theo nguyèn ly ben vi/ng Con tàng tn/òng xanh là hUdng mÒ thùc day kinh té xanh phàt trièn theo N6UYÉHflAH6S0fN|
Phó vièn truòng. Vièn Nghién cùu dó thi
& phàt tnén ha tàng
Ox
D S6 73 2015I v kién Chu/én ^ a H B H E S H
mó hinh tìèu thg san xuàt ben vifrig nhàm dàm bào nguón vón tu nhièn tiép tgc cung càp nhùng nguÓn igc và dich vg sinh thài ma dòi song chùng ta phg thuòc vào cho thè he này eùng nhu thè he mai sau.
Theo tó chùc Sàng kien tàng truòng xanh cùa LHQ Tàng trUÒng xanh hay xày dung nèn kinh té xanh là qua trinh ed càu l^i hogt dòng kinh té và ed so h? tàng de thu hùt dupc tòt hdn tU càc khoàn dàu tu cho tài nguyèn, nhàn lUc và tài chinh, dÓng thòi giàm khi phàt thài nhà kfnh, khai thàc và sù dgng ft tài nguyèn thién nhién, tao ra it chat thài hdn và giàm màt càn bang trong xà hói".
Con theo Ngàn hàng Thè giòi (WB): Tàng tn/òng xanh là qua trinh tàng truòng sù dgng tài nguyèn hièu qua, xanh hdn và tàng cuòng khà nàng chóng chju và làm chàm qua trình này".
Co thè nói, tàng th/Òng xanh và kinh té xanh co quan he màt thiét vài nhau. De eó dUdc tàng trUòng xanh thi khòng thè khòng eò kinh té xanh và ngupc I9Ì.
Dmh nghTa tàng truòng xanh ò Viét Nam là sg tàng truòng dga trèn qua trình thay dÒi mò hinh tàng trUÒng, tài ed càu nén kinh té thòng qua vièe nghién cùu nhàm Ipi dung so sành, nàng cao hièu qua sUc c^nh tranh nèn kinh té thóng qua viéc nghién cùu và àp dung còng nghè t'èn tién, phàt trién ed so ha tàng hièn dgi de ùng dung hièu qua tài nguyèn thièn nhién, giàm khi phàt ttiài nhà kfnh, ùng phó vdi BDKH gòp phàn xóa dòi giàm nghèo và là dóng lue de tàng trUòng kinh té mot càch ben vùng.
Chién lUdc tàng truòng xanh cùa Viét Nam de ra ba nhièm vg quan trong. (i) Giàm CUdng dó phàt thài khf nhà kfnh và thùe day sùdgng nàng lupng sach, n ^ g lupng tàllio (11) Xanh hóa san xuàt, thuc hièn mot chién lupe "cóng nghièp hóa sach" thóng qua rà soàt diéu chinh nhCmg quy hoach hìèn co, sù dgng tiét kièm và hiéu qua tài nguyèn, khuyén khich phàt trièn còng nghièp xanh, nòng nghièP xanh vdi ed càu ngành nghé, cóng nghè, «lièt bj dàm bào nguyèn tàc thàn thièn vói mói truòng, dàu tu phàt trièn vón tu nhién, tich cUe ngàn ngùa và xù ly ó nhièm (iii) Xanh hòa lói song và thùc day tièu dùng ben vùng (trong dó eó thuc thi dó
thi hóa ben vùng, dó thi hóa là dóng lue thùc day kinh té xanh và nàng lue canh tranh...).
Cd thè nói, ò nude ta, tàng trUòng xanh khóng ehi ià mot su phgc hói lai nhùng tàc dóng bàt Idi doi vdi mói truòng, ma hdn thè nùa dò là mot su dói mói, àp dung tu duy he thóng trong phàt tnèn và tàng truòng, thuc hién tàng truòng xanh vói su eàn bang hai muc tièu ve kinh té và mòi tn/òng là sg tièm càn dén phàt trién ben vùng ma trong dò 3 yéu tó ve kinh té, mói truòng và xà hòi càn hai hòa, trèn cP sÒ phàt trìén dò thi tich hdp.
D ò thj x a n h , kién trùc xanh và còng trinh xanh là dòng lUc thùc day t à n g truòng xanh TrUòc xu huòng dó thi hóa ngày càng nhanh, trong tUdng lai khòng xa co tòi 60% dàn so thè giòi song trong càc dó thi, kinh té dó thj góp khoàng 70% GDP. Dó thi hóa ben vCfng chinh là dòng lue thùe day kinh té xanh và tàng truòng xanh do vày càn phàt tnén khóng gian xanh toàn dièn, trong dó eó xày dgng dò thi xanh, kién tnJe xanh và còng trình xanh làm dóng lue thùe day kinh té xanh, tàng tn/òng xanh. Nói càch khàc xày dung dò thj xanh de kinh té tàng truòng xanh là bude di tat yéu hudng tòi tudng lai
• Dò thi sinh thài, dò thi xanh Khài nièm dò thj sinh thài, dò thj xanh dà và dang dUdc nghién cùu thào luàn, àp dung nhièu ò càc quóc già, Jà Ioai dò thi co khà nàng dàm bào eho càc cu dàn sinh song trong diéu kién chat lUpng cuòc song tòt hdn, sù dung tòi thiéu càc tài nguyèn thién nhièn, hudng tòi su PTBV ùng phò vài BDKH. Phàt trìén càc dò thj sinh thài, dó thi xanh là lUa chpn mang tfnh chién lupe cho su PTBV và là xu the dièn ra trén toàn the giÒi.
Dó thi xanh trùòc tièn phài là dò thi sinh thài, dàm bào hai hóa giùa kinh té, xà hòi, mói tniòng de song tot, cóng bang xà hòi và PTBV, npi ty lè cày xanh dàng ké dóng góp vào su càn bang sinh thài trèn mot dia bàn quàn cu dòng due.
Thành phò xanh dupc cho là khài nièm toàn càu ve càe y tuòng và giài phàp thuc tièn ve mói truòng ben vùng nhu còng trinh xanh, giao thòng ben vifng, tróng cày gay TiinQ, sù dung nàng lupng tài tao và nén kmh té xanh.
d nude ta dà co de xuàt bay tièu chi cùa dò thi xanh là: Khóng gian xanh, còng trình xanh, giao thóng xanh, cóng nghièp xanh, chat ìUdng mòi truòng dò thj xanh, bào tón cành quan thièn nhièn danh lam ^àng cành cóng trình vàn hóa Ijch sù, vàn hóa còng dóng dàn cu thàn thièn vtìi mòi truòng thièn nhièn
Kién tnic xanh, cóig trinh xanh là mot bó phàn hoàn ehinh cùa dò thi xanh.
• Kién tnic xanh
Kién trùc xanh hay con goi là kièn tmc ben vOng de càp dén còng tàc kién tgo càc cóng trinh kìè'n trùc và sù dgng càc phUdng phàp mang tfnh thàn thièn vói mói tn/òng và tfnh hièu qua trong viéc sù dung nguyèn lièu thién nhién trong suót dòi song cùa cóng trình, tù thiét ké, xày dgng diéu hành, bào trùm cà cài tao cho dén thào dd. Khài niém này dUde mò ròng và bo sung thèm vào nhu nhùng mgc tiéu cùa cóng tàc thiét ké, xày dung truyén thóng là kinh té, tièn dung, kién co và tién nghi.
Mac dù con nguòi khòng ngUng phàt trìén nhOng ky thuàt mòi de tàng cUòng cho cóng tàc kién tao càc cóng trình xanh, muc tiéu cùa kién trùc xanh là xoay quanh eàc xung dot chfnh giùa mòi truòng xày dung nhàn tao vói sue khòe con nguòi và mòi trUòng thièn nhièn bang nhiéu càch:
(1) Sù dung mot càch eó kiéu qua nàng lUdng nuòc và tài nguyèn thièn nhièn (il) Bào ve sue khoè nguòi sìf dgng cóng trình
& X D
| Y kién Chuyèn già
và tàng sue san xuàt cùa nhàn lue (III) Giàm phàt thài ò nhiém và sU suy giàm chat lupng cùa mói trUòng
• Cóng trinh xanh
Theo so lièu thóng ké Ò càc nUÒc dang phàt trién, nghành xày dgng tièu thg tcS 70% vàt li&j tu nhièn, 40% nàng lUdng quóc già, 30% nguon nuòc sach, gay ó nhièm mói trUÒng, làm suy thoài tal nguyèn thièn nhièn, dóng thòi phàt thài ra khoàng 30% khf gay hièu ùng nhà kinh. Do vày, thè glòl dà xuàt hièn xu huóng manh me phàt tnén cóng trình xanh de giàm 30- 50% mùc tiéu thu nàng lucftig, giàm 10-20% mùc tiéu thu nuòc sach, giàm 10-20% chi phi vàn hành còng trình...
Tièu chi còng trình xanh bao góm: sù dgng nàng lUOng hièu qua, tàn dgng ành sàng tu nhién và tiét iièm nuòc, còng trình co làc dóng tich cUc tòi cành quan xung quanh thàn thién vói mói truòng, dàm bào sue khòe cho ngUòI sùdung, giàm tói da chat thài ó nhièm làm suy thoài mói truòng song...
HÓI dong cóng trình xanh Vièl Nam (VGBC) dà nghièn cùu he thóng LOTUS, day là he thóng dành già cóng trinh xanh góm 10 tiéu chf nhu sau: (1) Giàm thiéu tièu thu nàng lUOng nhàn tao, tàn dung nàng lupng tu nhièn, nàng [gong tài tao (2) Tiét kièm sù dung nUÒc, tàn dung nUòc mua và tài sù dgng nUòc thài (3) Tiét kièm sù dgng vàt liéu xày dung (VLXD), sùdung vàt lièu tài che, vàt liéu de che tao, vàt liéu dupc tao thành it tièu thu nàng lUdng (4) Bào ve sinh thài, giàm thiéu tàc dòng tièu cgc cùa vièc xày dung cóng trình dén he sinh thài xung quanh, bào ve da dang sinh hpc, phàt tnén thàm thuc vàt, trong cày xanh trén mal nha và càc tàng nhà (5) Giàm thiéu chat thài ò nhiém mòi trUòng, giàm thiéu xà nuòc thài, chat thài ràn, khi thài, khuyén khich tài che sù dung chat thài trong suót qua trình xày dung và giai doan vàn hành (6) Dàm bào tièn nghi, sUc khoè, chat lupng khf thài trong nhà, tién nghi nhièt, vi khf hàu, tièn nghi ành sàng, tién nghi dó rung (7) Thich ùng giàm nhe thièn tal, phòng chóng ùng ngàp, dàm bào còng trinh ben vùng dUÒI tàc dòng cùa bào tó, cóng trình khòng gay ra hièu ùng dào nhièt, khuyén khich ngUòi sù dung cóng trình di bang xe dap và sù dgng giao thóng còng cóng, sù dung vàt liéu dja phUdng de giàm nhu càu giao thóng vàn tài (8) Két nói còng dóng, tham vàn còng dóng khi dàu tu xày dUng, két nói càc tièn fch Cd so ha tàng và dich vu san co, co khòng gian phuc vu còng cóng tìèn nghi cho nguòi (9) Quàn ly trong giai dogn thiét ké. giai doan thi cóng còng trình déu là tói Uu hoà càc hoat dòng mói truòng (10) Khuyén khich càc sàng kién mang 1^ Ipi ich cho mò tn/òng nàm ngoài càc yéu càu.
Kién trùc xanh thuòng gàn lién vói cóng trình xanh chù yéu nhu tiét kièm nude, nàng lUdng và bào ve sue khòe con nguòi, nhung eó phgm trù ròng hdn co lién quan dén giàm phàt thài ò nhiém và sù suy giàm mòi truòng, gàn thièn nhièn, thàn thièn vài mói tn/òng.
0 nuòc ta phàt tnén dó thi xanh, kién trùc xanh và cóng trình xanh con chàm hdn càc nuòc trèn thè giòi khoàng 15 nàm
|:1JI,Ì.|.|UÌ,|J
• Chinh sàch phàt trien dó thj xanh, kièn trùc xanh và còt^
trình xanh ' Nhu dà néu ò trén, dó thi xanh, kién trùc xanh và cóng trinh
xanh là dóng ed thùc day tàng truòng kinh té xanh de dàijL bào phàt trìén ben vE&ig, nhàm giàm toc dò suy thoài m Ì | truòng và BDKH Tuy nhièn, hièu biét ve dó thj xanh, kiéni trùc xanh và cóng trình xanh cùa cóng dóng dàn cu nói chung, eàc nhà dàu tu xày dung, eàc ed quan, càn bò cóng nhàn vièn ngành xày dung nUòc la con thàp, dàc biét là chua thày hét Idi fch cùa phàt tnén dò thi xanh, kién trùc xanh và cóng trình xanh mang 1^1.
Càn dua quan diem làng trUòng xanh, phàt trìen xanh và;
ì
tièu chi xanh vào cóng tàc quy ho^ch, thiét ke, xày dung^
Cd SÒ ha tàng dò thj, Tuyèn truyén vàn dòng khuyén khfch cóng dóng xà hòi tham già phàt trièn dò thj xanh, kién trùc xanh và còng trình xanh.
Càn co chfnh sàch phàt trién dò thj theo huòng dò thj xanl^l kién trùc xanh và còng trình xanh và col dò là mot hUdng Uu tièn trong phàt tnén dó thi Vièt Nam de làm dóng IgC cho tàng truòng kinh té xanh.
Nhung de dUa chfnh sàch vào cuóc song càn cài thièn the che. Thè che là nhOng yéu lo lièn quan dén ed che, chinh sàch, Ky nàng quàn In, khà nàng diéu phói và phói hdp lién ngành và lién vùng. The che là nàng lue nói tal và khó co thè vay mUdn sao chép hoàc thay dói trong thòi gian ngan.
Do vày, càn co quyét làm chfnh tri ben bl và phài tfnh theo khung thòi han tù 5-10 nàm hay xa hdn nUa Néu nhif nhùng bUòc di nóng vói trong glai dogn quy hoach sè phà tra già trong giai doan thuc Ihl, thi su thiéu quyét tàm trong vièc cài tièn the che sè khién chùng ta mal quanh quàn vài càc glài phàp kém hièu qua và ngày càng xa ròi lem nhln dal han
TAI LIEU THAM KHAO
1 Phi/Ong phàp tién càn mdi ve quy hoach va quàn ly dó thi - Nguyèn Bang San, NXB Xày Dùfig nSm 2005, Tàp 2 nàm 2006.
2 Khài niém dò thi xanh khòng phài dò th nào cùng gQi àUiX - ftteo Petrotimes, ngày 12/12/2011.
3 Càn xày dùng dinh nghi chuan ve dò th; smh thài - Theo BTCK n^
5/2/2012
4. Thành phó xanh - Nguyèn Dàng San, TCSC DTXD.Ihàng 5/1012.
5. HUdng dén xu hilct\^ hén tnJc mò, kién tnic xanh. kién file sinh thài à ni/òc ta - Nguyèn Bang San. TC SC DTXD, Ihàng 9/20Ì2 6. Tuonglaidòlhi Vi^t Nam, Hanh dòng hàm nay-Ci;r: Phàt tnén dò ihi, Sp Xàydi/ng, Tap chi Quy hoach Xày diAig sé 59/2012
7. Kién Irùcxanh KU hdSng kién truclhé ky 21 -Nguyèn Dàng San, TCKién tlùc thàng 5/2014
8 Tàng tniòng xanh càu Uà Idi cfio tilong lai - Dién dàn làng tniòng xanh, ngay ì 1/I/20Ì5.
