TAP cai CONS THlfdNIi
DANH GIA VE CHINH SACH KHOAN HONG Cf MOT SO Ni;6C TREN THE GlCfl VA
VA KINH NGHIEM CHO VIET NAM
NGUYEN NGOC QUYEN
TOM TAT:
Chinh sach khoan hong ke tif ngay dau xuat hien nhif mot cdng cu giiip cd quan canh tranh phat hien cac thda thuan ban che canh tranh da dan dan ddng vai trd quan trong trong phap luat canh tranh cac nifdc tif Hoa Ky, Lien minh Chau Au, Nhat Ban, Han Qudc... Bai viet khai quat chinh sach khoan hong cua mot sd ntfdc tren the gidi, danh gia va nit ra mot vai kinh nghiem cho Viet Nam trong bdi canh chinh sach nay da du'dc quy dinh trong Luat Canh tranh nam 2018 va sap tdi thdi diem cd hieu life.
Tir khoa: Chinh sach khoan hong, Luat Canh tranh, Luat Chdng doe quyen, Thda thuan ban che' canh tranh.
1. Dat van de
Chinh sach khoan hong/ khoan dung (leniency program) ngay cang du'dc phap luat canh tranh cac nifdc u'a chuong vi stf thanh cdng cua no trong viec kham pha cac thda thuan ban che canh tranh (cartel) "ngam". Ve ban chat, chinh sach khoan hong se giup cac doanh nghiep tham gia vao thda thuan ban che canh tranh cd the bao cao va ban giao bang chiing cho cd quan canh tranh de ddi lai sif mien, giam hinh phat. Ben canh dd, chinh sach nay ciing giup ich rat nhieu cho cd quan canh tranh cac nu'dc trong viec xtf ly cac vu viec thda thuan ban che canh tranh bi mat, dong thdi cd dtfdc cac bang chiing quy gia ve cartel.
Chinh sach khoan hong cdn cd tac dong tdi thda thuan ban che canh tranh da, dang dien ra va ngay ca tnfdc khi hinh thanh, vi nd gay mat long tin va gieo stf nghi ngd giffa cac doanh nghiep tham gia.
Ly do vi stf miin trii hoan toan hinh phat chi danh cho duy nhat mot doanh nghiep la chu the thdng bao dau tien ve vu viec tdi cd quan canh tranh. Doanh nghiep nay phai hdp tac tuyet ddi vdi cd quan canh tranh trong sudt qua tiinh dieu tra, cung cap tat ca
cac bang chiing ve stf tham gia cua minh vao thoa thuan va phai cham diit hanh vi vi pham ngay lap tiic. Tuy nhien, chinh sach khoan hong khdng difdc danh cho doanh nghiep ep buoc hoac td chiJc cho cac doanh nghiep khac tham gia vao cartel. Vay trong trtfdng hdp khdng the la doanh nghiep dau tien nop ddn xin hifdng khoan hdng, doanh nghiep van cd the ttf nguyen cung cap cac bang chiing cd gia tri dang ke cho viec chiing minh sif vi pham cua thoa thuan ban che canh tranh ma ho da va dang tham gia de du'dc hifdng stf giam trif hinh phat len den 50% tiiy thuoc vao thii ttf nop ddn va gia tri cua bang chiing cung cap.
2. Chinh sach khoan hong tai mot sd ntfdfc va Vidt Nam
Chifdng trinh khoan dung danh cho thoa thuan ban che canh tranh lan dau tien dtfdc ban hanh cl Hoa Ky vao nam 1973. Tuy nhien, nd khdng that sii hieu qua cho den khi duTde sufa ddi, bd sung vao nam
1993, quy dinh nhffng dieu kien va quy trinh danh gia cu the ddi vdi eac doanh nghiep nop ddn xin hu'dng khoan hong. Nhffng su'a ddi nay da gdp phan gia tang sd Iffdng cac vu viec thda thuan ban che
46 So 13 Thang 10/2018
LUAT
canh tranh bi phat bien len tdi 20 trffdng hdp moi nam va mffc phat thu dffdc la gan 5 ty USD sau 10 nam thifc thi.
Chffdng trinh khoan hdng sau dd dffdc ed quan canh tranh cac nffdc hpc tap va ap dung trong qua trinh cai each viec thffc thi phap luat chd'ng doe quyen. 6 Chau Au, Uy ban Chau Au (EC) da thdng qua chinh sach khoan hdng lan dau tien vao nam 1996 va dffdc sffa ddi, bd sung them hai lan vao nam 2002 va 2006 nham cu the hda ngffdng dffdc hffdng khoan hdng danh ebo doanh nghiep va ca nhan nop ddn. Trong cac nffdc Chau Au, Bi la nffdc dau tien ban hanh chinh sach khoan hong vao nam 1999, tiep theo do vao nam 2002, lan Iffdt Cong hda Sec, Phap, Ireland, Ha Lan va Thuy Dien da thdng qua chffdng trinb khoan hdng cua minh. Tiep theo dd la Ao, Dffe, Hy Lap va Bo Dao Nha thdng qua vao nam 2006;
Dan Mach, Y, Tay Ban Nha thdng qua vao nam 2007... Den nam 2011, tat ca cac nffdc thanh vien Lien minh Chau Au (ngoai trff Malta) da dffa ra cac chinh sach khoan hdng danh cho doanh nghiep tham gia thda thuan ban che canh tranh.
Tai Chau A, Han Qudc la nffdc dau tien ban hanh chinh sach khoan hdng vao nam 1997 va chinh sach nay da trd thanh bien phap hieu qua nhat trong viec kham pha cac thda thuan ban che canh tranh. Tff nam 1999 den nam 2013,141 tren 325 vu viec thda thuan ban che canh tranh dffdc phat hien nhd chinh sach khoan hdng, chiem 43,4% sd vu viec cartel bi cd quan canh tranh xff phat hanh chinh. Chffdng trinh khoan hdng tai Nhat Ban dffdc quy dinh khi Luat Chdng doe quyen cua nffdc nay sffa ddi, bd sung vao nam 2006, theo do, doanh nghiep dau tien bao cao ve cartel trffde khi Uy ban thffdng mai lanh manh Nhat Ban (Japan Fair Trade Commission JFTC) bat dau dieu tra se dffdc miSn trff hoan toan hinh phat ke ca cao buoc binh sff. Trong vdng mffdi lam thang sau khi chinh sach dffdc ban hanh tai Nhat Ban, 105 trffdng hdp da nop ddn xin hffdng khoan hdng, con sd ndi len tinh hieu qua cua chinh sach nay tai Nhat Ban va dang khdng ngffng gia tang.
Mot vai qudc gia Chau A khac cung cd quy dinh ve chinh sach khoan hdng, bao gdm: An Do nam 2003, Singapore nam 2004 va Trung Qudc nam 2011.
Chinh sach khoan hdng lan dau tien dffdc dffa vao Luat Canh tranh nam 2018 cua Viet Nam. Dffa tren nhu cau cap thiet phai cd mot cdng cu du manh de tac ddng tdi cac doanh nghiep tham gia thda thuan han che canh tranh. Luat Canh tranh nam
2004 khdng cd quy dinh ve ehinh sach khoan hdng ma mdi chi dffng lai d viec quy dinh giam nhe binh phat cho doanh nghiep khai bao ttf nguyen, hdp tac.
Viec quy dinh chi la tinh tiet giam nhe chffa du sffc manh pha vd vd hoc bi mat cua cac thda thuan ban che canh tranh tren thtfc te. Do do, chinh sach khoan hdng dffdc dffa vao Luat Canh tranh mdi vdi ki vpng se phat huy tac dung kham pha ra nhieu cartel d Viet Nam tai Dieu 112. Doanh nghiep ttf nguyen khai bao giiip Uy ban Canh tranh Qudc gia phat hien, dieu tra va xff ly hanh vi thda thuan han che canh tranh bi cam se dffdc mien hoac giam mffc xff phat theo chinh sach khoan hdng khi dap ffng du eac dieu kien sau:
Da hoac dang tham gia vdi vai trd la mdt ben cua thda thuan ban che' canh tranh;
Ttf nguyen khai bao hanh vi vi pham trffde khi cd quan cd tham quyen ra quyet dinh dieu tra;
Khai bao trung thtfc va cung cap toan bo cac thdng tin, chffng cff cd dffdc ve hanh vi vi pham, cd gia tri dang ke cho viec phat hien, dieu tra va xff ly banh vi vi pham;
Hdp tac day du vdi cd quan cd tham quyen trong sudt qua trinb dieu tra va xff ly hanh vi vi pham.
Ddng thdi, chinh sach khoan hdng chi danh cho 3 doanh nghiep dau tien nop ddn xin hffdng khoan hdng tdi Uy ban Canh tranh Qudc gia, theo dd doanh nghiep dau tien cd ddn xin hffdng khoan hdng va dap ffng du dieu kien dffdc mien 100% mffc phat tien; Doanh nghiep thff hai va thff ba cd ddn xin hffdng khoan hdng va dap ffng du dieu kien lan Iffdt dffdc giam 60% va 40% mffc phat tien. Dang chu y chinh sach khoan hdng khdng danh cho doanh nghiep cd vai trd ep buoc hoac td chffc cho cac doanh nghiep khac tham gia thda thuan.
Viec bd sung quy dinh ve chinh sach khoan hdng se thiic day doanh nghiep vi pham ttf nguyen khai bao va cung cap thdng tin ve cartel, tang kha nang phat hien, dieu tra va xff ly ddi vdi cac hanh vi thda thuan ban che canh tranh tai Viet Nam ke tff thdi diem Luat Canh tranh nam 2018 cd hieu life.
3. Mot so'lifu y khi ap dung chinh sach khoan hdng tai cac ntfdc va kinh nghiem cho Vi§t Nam a. Tinh trung thUc cua doanh nghiep nop dcfn xin hudng khoan hong
Trong thffc te, cd quan canh tranh cac nffdc thffdng hay phu thuoc vao cac bang chffng va ldi khai ciia doanh nghiep nop ddn xin hffdng khoan
So 13-Thdng 10/2018 47
TAP CHi CONG THlTQlNG
hdng de xac dinh viec cd hay khdng thda thuan ban che canh tranh giffa cac ben. Tuy nhien, nay sinh nhffng trffdng hdp ben xin hffdng khoan hdng ldi dung viec dffdc mien trff binh phat de chdi xau ddi thu cua minh nhff thdng bao giffa ho cd tdn tai mdt
"cartel", mac du day cd khi chi la mdt thda thuan hdp tac thdng thffdng. Do dd, can cd mot cd che tham dinh lai cac thdng tin ma doanh nghiep bao cao vdi cd quan canh tranh, ddng thdi cd the bd sung them thu tuc dieu tran ddi vdi doanh nghiep xin hffdng khoan hdng hay xff phat khi cung cap thdng tin sai sif that.
b. Thong tin, chitng dtdiitic coi Id cd gid tri ddng kede hudng khoan hong
Phap luat canh tranh mot sd nffdc ddi hdi doanh nghiep xin hffdng khoan hdng phai cung cap cac bang chffng can thiet de chffng minh stf tdn tai cua thda thuan ban che canh tranh va coi day la dieu kien tien quyet de dffdc mien, giam hinh phat. Vay thdng tin, bang chffng nhff the nao se dffdc coi la cd gia tri dang ke trong viec phat hien, dieu tra va xff ly hanh vi ban che canh tranh? Khi chiing dap ffng mot trong hai dieu kien sau:
Thd nhdt, thdng tin hoac bang chffng cd the xac minh trffc tiep sff tdn tai ciia thda thuan ban che canh tranh, vi du nhff tai lieu ve thda thuan hoac bien ban cuoc hop diSn ra giffa cac doanh nghiep tham gia.
Thd hai, thdng tin hoac bang chffng md ta cac sff kien hen quan den viec cac doanh nghiep thao luan hoac thffc hien cac hanh vi ban che canh tranh ma cartel de cap.
c. Doanh nghiep xin hiidng khoan hong phdi chdm dut hanh vi han che canh tranh
Hau bet phap luat cac nffdc deu dat ra dieu kien cho doanh nghiep dffdc hffdng chinh sach khoan hdng dd la phai cham dfft ngay viec thtfc hien hanh vi ban che canh tranh da thda thuan. Tuy nhien, cd mot van de nay sinh khi ap dung dieu kien nay tren thtfc te, khi doanh nghiep ngay lap tffc cham dfft hanh vi da dffdc thda thuan, vi du vdi thda thuan an dinh gia, doanh nghiep xin hffdng khoan hdng bdng dffng ngay lap tffc thay ddi gia thanh mdi, khdng gidng vdi thda thuan thi se danh dpng cho cac ben ve viec cd chffdng trinh khoan hdng dang ap dung.
Khi do, doanh nghiep cd the se buy hoai chffng cff, tai heu ve thda thuan, gay khd khan cho cd quan canh tranh trong qua trinh dieu tra cartel. De xff ly van de tren, cd quan canh tranh cd the yeu cau
doanh nghiep nop ddn xin hffdng khoan hdng tam thdi khdng thay ddi hanh vi nham giup cd quan nay cd du thdi gian de dieu tra va xff ly eac ben vi pham.
d. Chinh sdch khoan hong khong ditdc dp dung vdi doanh nghiep td chdc hoac ep buoc doanh nghiep khac tham gia cartel
Quy dinh nay da the hien rd muc tieu eua chinh sach khoan hdng, chinh sach khoan hdng khdng the danh cho cac doanh nghiep da ep buoc doanh nghiep khac phai tham gia vao mot thda thuan han che canh tranh, vi neu mien, giam hinh phat cho doanh nghiep cam dau thi cac doanh nghiep khac se khdng thay hdp ly va ed the cd sff phan khang.
Do dd, luat Canh tranh cua eac nffdc deu khdng ap dung chinh sach khoan hdng cho cac doanh nghiep cd hanh vi cffdng che doanh nghiep khac nhff sau:
Cd hanh vi bao life hoac de dpa de buoc cac doanh nghiep khac tham gia vao cartel hoac ngan can khi hp mudn ngffng viec tham gia vao cartel;
Tao ra ap life de ngan can boat ddng binh thffdng cua doanh nghiep khac de buoc hp tham gia vao cartel hoac khi hp mudn ngffng viec tham gia vao cartel.
e. Sd hap tdc lien tuc vd day du cua doanh nghiep trong sudt qua trinh dieu tra vd xd ly vi pham
De dffdc hffdng chinh sach khoan hdng bat buoc doanh nghiep nop ddn phai hen tuc hdp tac vdi cuoc dieu tra cho den khi dieu tra hoan tiianh. Sau do, cd quan canh tranh se xem xet va quyet dinh viec hc5p tac cua doanh nghiep ed day du va lien tuc hay khdng dffa tren cac yeu td sau day:
Doanh nghiep cd thdng bao tat ca cac stf ki6n lien quan den thda thuan ban che canh tranh ma ho biet ngay lap tffc khdng?
Doanh nghiep cd nop tat ca thdng tin va tai lieu ma hp cd khdng?
Doanh nghiep ed hdp tac kip thdi vdi cd quan canh tranh de xac minh cac van de ve thda thuan ma hp biet?
Doanh nghiep cd buy hoai hoac che dau nhifng bang chffng lien quan tdi thda thuan khdng?
Nhffng ngffdi hen quan tnfe tiep den thda thuan eua doanh nghiep nhff Ban lanh dao, nhan vien c6 hdp tac vdi cd quan canh tranh mot each thanh that, lien tuc va day du khdng?
/ . Bdo mat danh tinh cua doanh nghiep hU&ng khoan hong
Viec bao mat danh tinh ciia doanh nghiep
48 So 13 Thdng 10/2018
LUAT
hffdng khoan hdng la dieu can thiet de tang cffdng kha nang thffc thi eiia chffdng trinh khoan dung.
Neu thdng tin ve doanh nghiep hffdng khoan hdng dffdc cdng khai hoac d l dang bi phat hien thi se khdng cd doanh nghiep nao thdng bao ve cartel, vi hau qua danh cho hp la qua Idn. Do do, cd quan canh tranh cac nffdc deu cd quy dinh bat buoc dieu tra vien hoac nhan vien cd lien quan den vu viec phai tuyet dd'i bi mat danh tinh va thdng tin thu dffdc tff doanh nghiep.
4. Ke't luan
Chinh sach khoan hdng cua Viet Nam cung da tiep thu rat nhieu tff quy dinh phap luat cac nffdc, da the hien dffdc tff tffdng mdi trong viec xay dffng va thffc thi luat canh tranh. Tac gia hi vpng khi Luat Canh tranh 2018 cd hieu life, chinh sach khoan hdng se the hien vai trd ciia nd trong viec phat hien, dieu tra va xff ly hanh vi thda thuan han che canh tranh bi cam, nang cao nang life thffc thi luat Canh tranh •
TAI LIEU THAM KHAO:
1. Luat Canh tranh ndm 2018.
2. Bdo cdo thudng niin cua Uy ban thuang mai Idnh manh Hdn Qud'c, ndm 2014 (2014 Korea Fair Trade Commission Annual Report).
3. Joan Borell & Carmell Garcia, Evaluating antitrust leniency program. Journal of competition law & economics (10,1), 2013.
4. MarkLeddy, Cartel Leniency Programs: Caveats and Costs, Competition Law & Policy Debate, Vol 1, 2015.
5. Roberto Grasso, The EU Leniency Program and U.S Civil Discovery Rules: A Fraternal Fight, Michigan Journal of International Law, Vol 29, 2008.
Ngay nhan bai: 12/9/2018
Ngay phan bien danh gia va sufa chffa: 22/9/2018 Ngay chap nhan dang bai: 2/10/2018
Thdng tin tdc gid:
ThS. NCS. NGUYEN NGOC QUYEN
Giang vien Khoa Phap luSt Kinh te, Dai hpc Luat Ha N6i
EVALUATING LENIENCY POLICIES IN THE WORLD AND EXPERIENCES FOR VIETNAM
• Ph.D student. Master. NGUYEN NGOC QUYEN Lecturer, Faculty of Economic Law, Hanoi Law University ABSTRACT:
Since the launch of the leniency policy, the policy has been used as an effective tool to help competition authorities detect cartels and has gradually played a key role in the Competition Laws of the USA, the E.U, Japan, the Republic of Korea... This article summarizes the leniency policies of some countries in the world, analyzes and draws some experiences for Vietnam when the leniency pohey of Vietnam has been stipulated in the Competition Law 2018 of Vietnam and this policy is going to come into effect soon.
Keywords: Leniency policy. Competition Law, Anti-Monopoly Law, cartels.
So 13 Thang 10/2018 49