( So 4(69) . 2009 ^
NGHIEN CLTU • TRAO 001I i f i ; ; •ilrr,'-^if\ ',\;:]-.) •iU '•
DjNH Gifl BflNQ SflNG CHE - MOT VfiN DE W<i\ 6 VIET NfIN
, V , i ' Ths. Pham Tiln Oat(*) Pham Thj Tipang Van(**)
M Mipn nay moi tru&ng cgnh tranh dd thay doi do qud trinh todn cau hoa, viec bdi bd nhirng quy f ' ' ^ dfnh mang tinh chat quoc gia dd tgo ra nhirng thdch thirc l&n cho cdc cong ty do Id: cgnh . M . . M . tranh quoc tegia tdng hinh thanh nen cdc ddi thu canh tranh &tdin quoc te, su tham gia thi tru&ng cua cdc nganh cong nghipp m&i, nhu cau cua ngu&i tieu dung thay doi, ranh gi&i thi tru&ng gidm b&t dan den siirc ep ve th u lai nh udn.
Tir dd ma gia trj cdng nghiep assets): la tai san khdng cd hinh thay ddi. Gia trj thay ddi tir san
phim hCru hinh sang san pham vd hinh, dau vao thay ddi tir nhan to lao dgng va vdn sang lgi ich ciia thj trudng va khach hang.
Trudc day cae doanh nghiep quan tam nhieu den co sd vat chit, ylu td diu vao lam the nao dl re nhit thi nay quan tam nhieu din vifc siir dyng thdng tin tri thirc va nhan lye
Nen kinh te tri thirc la diem tya cho nhiing thay doi tren va mgt trong nhung nhan td quan trgng dl hinh thanh nen dd la TSVH.
Theo hudng dan djnh gia
19/9 199?
Ngudn: Les Nouveltes 03/2003 quoc tl so 4- Djnh gia tai san vd hinh: Tai san vd hinh (intangible n HQC viQti Ngan hang (") Vi$n Khoa hgc Tai chinh
thai vat chat nhung nd tao ra nhiing quyen va uu the cho ngudi sd hiru va mang lai lgi fch
Tai san vd hinh cd the phan loai nhu:
+ Sd huTj trf tue : sang che va mau hiru fch; nhan hieu; quyen tac gia; kieu dang cdng nghiep;
thiet kl bo tri mach tich hgp.
+ Von trf tue: ngudn nhan lye
; cac phuang thirc kinh doanh;
cac mdi quan he kinh doanh(
trong dd cd cac quyen theo hgp ddng, li xang, giay phep, dac quyen kinh doanh, quyen phan phdi va quyen tiep thj)
+ Uy tfn: Cac lgi fch kinh te trong tuong lai thu dugc tir cac tai san khdng the nhan dien, khdng cd kha nang nhan dang mdt each rieng biet va dugc thira nhan mgt each ro rang.
Hoac phan loai nhu:
+ Cac quyIn (rights): quyen sir dyng dit, hgp ddng bao hilm, hgp ddng lao dgng, hgp ddng cung cap nguyen vat lieu, hgp ddng vay mugn tai chfnh....
+ C a c m d i q u a n h e
(relationship): lye lugng lao ddng ciia doanh nghiep, quan he khach hang, quan he vdi nha phan phdi...
+ Tai san tri tue (intellectual property): sang che, ban quyen tac gia
+ Tai san vd hinh cdn lai nhu uy tin (goodwill)
Tai san tri tue la loai tai san vd hinh dac bi?t dugc luat phap bao V? khdi sy sir dyng trai phep cua ngudi khae. Tai san trf tu? la thanh qua cua cac hoat dgng sang tao cua con ngudi va ton tai dudi dang phi vat chat: sang che, ban quyen tac gia. Nhu vay sang chi la mdt thanh phan nam trong tai san trf tue.
Bang sang che (patent) la quyen dugc cap cho mdt san phim hoac quy trinh ve mgt each lam mdi hoac cung cap mgt giai phap ky thuat mdi cho mgt vin de. Thdi han ciia mgt bing sang chi mdi hay cdn ggi la tinh hi?u lye ciia bang sang che phy thuge vao luat cua timg nudc, vi dy nhu d My la 20 nam ke tir khi don xin dang ki cap bing sang che dugc de trinh va viec cap bang sang
T a p chf nghien cufu T d i chfnh k e ' t o d n <^3
NGHIEN C Q U - T R A O DOI
( So 4(69) - 2009 )
che d My chi cd hieu luc trong nudc My, dja hat My va thuoc dja My. Khi dugc cap bang sang che, ngudi dugc cap se cd
"quyen khdng cho ngudi khac che tao, sir dung, ban hoac bieu tang vdi muc dfch ban" hoac
"nhap khau" phat minh dd d My vavaoMy.
Hien nay do nhirng Igi fch ciia bang sang che ma chung ta thay nhu cau can dugc cap bang ngay cang Idn qua sd lieu sau:
Lgi ich ciia bang sang che:
Thir nhat: la bao hd: Bao ve cac san pham / quy trinh ciia minh khdi bj sao chep. Doc quyen sang che la quyen cd thdi han ddi vdi viec doc quyen sir dung sang che dugc cap bang.
San pham hoac quy trinh da
300 250 200 150 100
50 -I 0
. ^ . ^
Bao ve cac san pham/quy trinh trong tuong lai hoac san pham/quy trinh dugc cai tien.
Ddi thii canh tranh bj budc phai thiet ke vdng quanh de tranh sang che dd, vi vay ma cac ddi thii phai bd chi phf phat trien cao hon. Bang sang che dugc dimg de bao ve hoat ddng kinh doanh trong tuong lai.
Thir ba la nham ngan chan cac san pham cua ddi thu canh tranh.
Vi vay ma can trd cac ddi thii canh tranh xam nhap vao thj trudng, cac ddi thii canh tranh bd chi phf phat trien cao hon, chu ciia sang che se dugc hudng thj phan Idn hon. Bang sang che dugc su dung de bao ve kinh doanh.
Thir tu la li xang cheo tiep can cdng nghe ciia ben thur ba thdng qua viec dam phan vdi cac ddi
500 1 -Dan xin
c^p patent CO" quan SC&NH IV^
R&D -Chi phi My
400 300 200 100 0
ngoai dk tham nhap thj trudng tdt hon, kha nang san xuit/ tilp thi tang them. Nhan tiln ban quyIn de tao thu nhap thdng qua viec cho phep ddi tac sir dyng bang sang che nay.
Thir sau la chuyen giao bing doc quyen/ thau tdm va sap nhap de tao thu nhap hoac tilt ki?m chi phi tir viec ban sang che; tao ca sd cho hgp tac, lien doanh thay vi tien hoac la sy dau tu vao congty mdi khdi nghiep. Bang sang che la CO sd cho cac giao djch tai chinh. sang sang che dugc diing de tao ra hoat dgng kinh doanh mdi vi myc dich tai chinh ho|ic tao ra thu nhap.
Thir bay la lam mo ho/de dga de cac doi thu canh tranh phai chi nhieu tien hon vao hoat dgng nghien curu va phat triln dl thiet ke, tranh xam pham sang che d3
^
• Dan xin cip patent ca quan patent Chdu Au - R&D- Chi
phf cdc mrirc OECD
Nguon : Hgi thao Dinh gid tdi sdn tri tue - Cue sa hiru dugc cap bing doc quyen sang tac khac vl sang chi ciia minh va che thudng dugc ban vdi gia cao
hon va cd chat lugng tdt hon.
Giam chi phf bang viec sir dung cac quy trinh san xuat da dugc cap bang. Thyc thi quyen doi vdi sang che chong lai cac ben thir ba xam pham. Nhu vay bing sang che dugc sir dung dl bao ve hoat ddng kinh doanh hien tai.
Thir hai la duy tri/cai tiln:
ciia ddi tac de cd the sir dyng sang chi ciia nhau, giup cho chi phf phat trien thap hon. Li xang cheo nhu sy din bii cho hanh vi xam pham, tiep can cdng nghe thdng qua gdp vdn bing sang che. Bang sang che dugc sir dung nhu cdng cu de thda thuan, mua ban.
Thir nam la li xang ra ben
tri tue thdng 2/2008 dugccipbing.
Cudi ciing la danh tieng/dgng CO thuc day dl cai tiln hinh anh nhu mgt cong ty cd tinh doi mdi, tranh xay ra tranh chip, dgng co thuc day nhan vien tang cudng sang chi va dl danh gia vai tr6 ciia nhan vien. Bing sang che dugc sir dung de cai tiln hinh anh va khuyin khfch nhan vien.
Nhu vay chfnh vi loi ich cua
v34) Tap chf nghien cufu Tdi chfnh ke'todn
( So 4(69)-2009 ^
NGHIEN Cllru - TRAO 001 sang che ma ddi vdi nhungdoanh nghiep cd nhilu sang chi dugc bao hd thi gia chimg khoan ciia cdng ty dd rit cao. Nha diu tuthay doanh nghiep dd rit cd uy tin cdn cac doanh nghiep thay ty hao khi cdng ty di dang ky sang chi vi da chuyin dugc tir "vat vd hinh" sang "tai san hii-u hinh" cd gia tri dd. Gia trj dd la bao nhieu thi can phai biet each djnh gia sang chi, day la mgt cdng viec
phuc tap. ,.,.,,1, Quy trinh djnh gia bang
phat minh sang che ;;T r;i i,^j De hieu rd qua trinh djnh gia mdt bang sang che chiing ta se tim hilu thdng qua tinh hudng sau dayf^ ^" n'•'"I" sup J3>! a'
Quy ddu tu mao hiem muon mua lgi cdng ty A, cong ty lap ddt ong ddn khi vd khoan tham dd. De dinh gid dugc cong ty A thi quy mgo hiem de nghj To chirc dinh gid sdng che hay dinh gid cdc sdng che cita cong ty A.
Cdc danh muc sdng che duoc tich hgp vdo trong sdn phdm vd dich vu.
Vay van de dau tien la td chirc djnh gia phai xac djnh dgng co djnh gia dd la de phyc vu viec mua lai congty A.
Thir hai, muc dfch ciia viee djnh gia. Myc dfch djnh gia khac vdi dgng co djnh gia. Khi cd gia tri sang chi thi sir dung gia trj dd lam gi? vao viec gi?. V^y myc dich quy diu tu cin nhung thdng tin nay dl dua ra quylt djnh diu tu xem hg cd nen diu tu vao hay khdng 'rtj imni MJJJ iismi
Thir ba, doi tugng djnh gia.
Ddi tugng djnh gia d day ia sang chi, la toan bd danh muc sang chi ciia cdng ty A. Dieu nay kha la quan trgng vi ngudi djnh gia khdng djnh gia bang sang che don le. Nguyen tic trong djnh gia chiing ta da biet dd la tdng gia trj ciia timg tai san rieng le trong danh myc hay he thdng se khac hoan toan vdi gia trj cua danh myc hay he thdng dugc cau tao nen bdi nhung tai san dd.
• - Thir tir, phai xac djnh dugc cau true gia trj co ban (basic valuation). Cd nghTa chiing ta can phai lam rd gia trj tai san dugc xac djnh la ciia tai san dang sir dung -gia trj sir dung hay tai san chuyen giao - gia trj chuyen giao. Nhu vay se cd hai tinh huong nay sinh:
+ Tinh hudng thir nhat la tinh hudng sang che dugc khai thac ngay trong cdng ty vi cdng ty cd the sir dung chinh sang che nay de bd sung vao cac dac tfnh ciia san pham
+ Tinh hudng thir hai la chuyen giao sang che, tire la cdng ty thir nhat cd sang che chuyen giao cho cdng ty thii' hai de cdng ty thir hai bd sung nhung tai san can thiet va dua vao qua trinh khai thac.
Quay trd lai vf du de xac djnh cau triic djnh gia co ban, chiing ta phai xem day latinh hudng gia trj tai san xac djnh de sir dung hay gia trj tai san chuyen giao. Quy diu tu mudn mua va sd hiru toan bg cdng ty A, nhung trong tuong lai thi ai se la ngudi khai thac danh muc sang che nay? Cdng vi?c ciia quy dau tu la di mua lai
cac cdng ty va thu lgi tire ciia cac cdng ty hg mua, trong khi dd cdng ty A mdi la cdng ty thyc hien cac hoat dgng san xuat, van tiep tuc hoat ddng kinh doanh ciia minh. Cdng ty A chi khdng cd quyen sd hiru cdn van cd quyen sir dung, van hoat ddng nhu binh thudng, bat ke ai la ngudi sd hiru va se chuyen Igi nhuan cua minh cho quy dau tu.
Nhu vay trong tinh hudng nay cau triic djnh gia co ban dd la tai san dang sir dung - gia trj sir
d u n g . ,- — '• J " - -;•• - '••
Thir nam, ap dung phuong phap djnh gia . Theo kinh nghiem tren the gidi khi djnh gia sang che thudng hg phai can eir eir vao lgi fch hay chuc nang cua bang sang che de cd the dua ra phuong phap thfch hgp. Day la bang thdng ke phuang phap djnh gia dugc sir dung:
Trong tinh hudng tren ket qua djnh gia de Quy dau tu mua lai cdng ty A do vay tham djnh vien cd the sir dung ca ba phuong phap nhu phuang phap thj trudng, phuong phap chi phi, phuong phap thu nhap. Tuy nhien phai tuy theo ngudn lye ciia td chirc djnh gia va ciia khach hang de cd the quyet djnh bao nhieu phuong phap dugc ap dung.
Trong trudng hgp cu the nay Quy dau tu thue djnh gia danh muc sang che cdng ty A la de phuc vu cho viec dua ra quyet djnh dau tu ngi bd lieu rang viec mua cdng ty A cd thu lai dugc nhieu Igi nhuan trong tuong lai hay khdng. De cd cau tra Idi thda
Tap chf nghien cufu Tdi chfnh ke todn <'35
NGHIEN CLTU - TRAO o 6 l ( So 4(69) • 2009 )
dang thi thdng thudng cac tham djnh vien thudng khuyen khach hang sir dyng phuong phap thu nhap vi trong qua trinh djnh gia bing phuang phap nay khach hang se nhin thay dugc lgi nhuan dy kiln cac nam trong tuong lai cua minh nhu thi n^o, va vdi lgi nhuan nhu vay thi gia trj tai san cin djnh gia la bao nhieu dl tir dd ra quylt djnh mua hay khdng mua theo gia d§ dugc dua ra.
Ngoai ra khdng thi sir dyng bi?n phap tiep can thj trudng vi thj trudng sang che lien quan den may khoan hiu nhu khdng cd.
Cuoi ciing la cin phai khach quan hda qua trinh djnh gia. Day la budc tac dgng tori tit ca cac budc tren nhim cho toan bg qua trinh djnh gia dat dugc hi?u qua cao nhat.
Khong cd gia trj cua tai san
c6 ging danh gia mgt each toan dien dya tren nhung nhan to khach quan de cho bit ky ai nhin vao kit qua djnh gia cua tham djnh vien diu cdng nhan kit qua djnh gia la minh bach va khach quan
Tuy nhien muc do khach quan hda khi djnh gia phy thuge vj trf cua nhung chuyen gia djnh gia nim d dau. Khach hang cd thi thue thim djnh vien ba chirc nang sau: chirc nang tu vin; chirc nang hoa giai, dan xep hoac thda thuan; chirc nang y kiln dge lap cuachuyen gia
Neu thim djnh vien dang d vj trf tu vin tiirc la xac dinh gia trj cua mgt tai san de lam co so cho khach hang cd nhiing quyet djnh lien quan den tai san nhu.cd dau tu hay khong, co mua hoac bdn tai san hay khdng....
hoac di tai thda thuan nao do dl tranh mit thcri gian va tien bac, giam thilu xung dgt lgi ich hai ben.
Neu thim djnh vien dang d vj trf y kiln dge lap. Vf dy nhu trong qua trinh xet xir tai tda an ben tda an yeu cau djnh gia tai san dl cd co sd dua ra phan quylt, hoac co quan thue yeu ciu dinh gia tai san dh ap thul suit, nhu vay gia trj djnh gia la nguon thong tin tham chieu tu van ben ngoai. Dilu quan trgng khdng chi la ngudn tham chilu cho khach hang yeu ciu djnh gia ho^c cho hai khach hang ma cdn cho tat ca cac ben cd nhu cau sir dyng kit qua djnh gia tai san do.
Trong ba vj tri tren thi vj tri thim djnh vien voi chuc nSng tu van CO the ap d^t nhQng gia trj mang tinh chii quan vi khach
Bdoh^
Duy tri/cdi tiin Ngdnch^n Li xing chte Li xdng ra M n ngoii Bdn sdng chi Thdu t6ni & sdp nh(ip
Phu>ang phdp chi phi
o o
Phvong phdp thi trird^g
• ' - • -
o o o o
Phirong phdp thu nh^p
o o o o o o o
nao la hoan toan khach quan, trong qua trinh djnh gia co the mang tfnh chu quan nhimg thim djnh vien sS c6 ging toi da dl lam cho qua trinh djnh gia do mang tinh khach quan bing each
NIU thim djnh vien dang dvj tri hoa giai, dan xep hoac thda thuan. Vi dy cd hai cong ty dang dam phan ve gia ca cua mgt tai san va muon thue ben ngoai djnh gia tai san dd dl cd thi dan xIp
hang CO the hai long vdi djnh %\i
mang tinh chu quan va khach
hang cam thay du, khong can
phai qua trinh chi tiet hon nOa,
do v^iy thong thuong khach hang
chi can dinh gia bing mgt
Tap chf n g h i e n curu Tdi chfnh k e ' t o d n( So 4(69) - 2009 ^
NGHIEN CLTU - TRAO o 6 l
phuang phap la du. Trong khi dd vdi chirc nang thir ba hoa giai, dan xep hoac thda thuan thi ddi hdi vi?c khach quan hda rit cao vi gia trj djnh gia lien quan den rit nhieu ddi tugng, dugc cong khai do vay, thdng thudng ddi hdi cac to chiirc djnh gia phai thuc hi?n bang nhieu phuang phdp khac nhau dl dam bao tinh khdch quan.
Trong tinh huong dugc dat ra
cua Quy dau tu mua cdng ty A, vai trd tham djnh vien la tu van myc dich sir dung ngi bd vi vay khdng nhit thilt phai bat eir cac ylu td, thdng tin nao cung phai tien hanh khach quan hoa . Nhung cung cd thi khach quan hoa neu dugc yeu ciu bdi khach hang ciia chiing ta. Vi du khi ude tinh doanh thu khach hang ciia cdng ty tham djnh vien cd thi ude tfnh chii quan tuc la dya vao
bao cdo ve doanh so do cdng ty cung cip, khdng nhit thiet phai tien hanh kiem tra doanh so dd cd hgp ly khdng, so sanh vdi thj trudng, vdi ddi thu cua cdng ty de kiem tra tinh chinh xdc thong tin chiing ta cd. Tat nhiSn neu khdch hang muon tien hanh qud trinh khdch quan hod thi tham djnh vien phai nghien ciiru them nhilu thdng tin phai tdng them chi phi cho qud trinh djnh gid./.
n;>if:
,'! -jX:
Giai phap Mtro^ cac to cbirc khoa hoc
• • I (Ti6p theo trang 28)thue theo tinh than khuyen khfch
cdc doanh nghi?p diu tu vao nong nghi?p, nong thon.
- Giiip nong dan trong vi?c gidi thi?u, quang bd sdn pham KH va CN do hg t^o ra tren cdc phuang ti?n thong tin dai chiing hodc qua cdc hgi chg, trien lam d timg viing, dja phuong hoac toan Ngodi ra, can cd co che khuyen khich tat cd cdc thanh phin kinh te tham gia nghien ciiru, cdi tien de tao ra nhieu sdn pham KH va CN cho ndng
nghi?p nhat la cdc cdng ty (doanh nghi?p) hoat dgng sdn xuat kinh doanh ndng nghi?p, nhu cdng ty mia dudng, che, ca phe,.... Ve lau dai cdc tdng cdng ty (cdng ty) theo nganh se co phin hod va trd thanh nhung to chirc kinh tl manh cd vj thi va tilm lye trong san xuit kinh doanh. Vi vay, ve co chi chinh sdch cd lien quan den hoat dgng KH va CN cin t^o dieu ki?n, khuyen khich cdc doanh nghi?p ty diu tu nghien curu va doi mdi cong ngh?, thyc hi?n lien kit vdi
cdc to chirc KH va CN de nghiSn cuu KH phyc vy sdn xuat kinh doanh cua chinh doanh nghi?p.
Khi cdc thanh phin kinh te tham gia nghien curu KH vd CN phyc vy ndng nghi?p sS tao moi trudng canh tranh binh ding, giu-a cdc to chirc KHCN, t^o ra nhilu sdn phim KH va CN hihi ich cho nen kinh tl ndi chung vd ndng nghiep ndi rieng./.
T a p chf nghien cufu Tdi chfnh k e ' t o d n
