NGHIEN CUfU • TRAO DOI
Han che rui ro khi cap tin dung thifcfng mai
ThS. Vii Thuy Unh, Bd mdn Til chinh doanh nghiep - Khoa Ke toan Dai hpc Lao dpng - xa hdi
Trong boi canh canh tranh khoe liet cua n^n kinh te thi trudng, huy dpng vdn la nhu chu tat yeu cua h^u het cac doanh nghiep.
Oe dap uTig nhu ciiu von trong ng^n han cua cac doanh nghiep, ben canh hinh thtfc tin dung chu yeu la tin dung ngan hang, hinh thCfc tin dung thtfOng mai cung dang dUOc cac doanh nghiep sis dung kha pho bien.
Tin dung thuang mai la quan he tin dung giOa cac doanh nghiep duoc thuc hien dudi hlnh thtfc mua ban chiu hang hoa va dem lai lai ich cho ca hai phia.Hanh vi mua ban chju hang hoa dUdc xem la hinh thifc tin dung - ngifdi ban chuyen giao cho ngUdi mua quy^n sif dung von tam thdi trong mpt thdi gian nhat djnh, va khi den thdi han da duac thoa thuan, ngudi mua phai hoan lai vd'n cho ngUdi ban dudi hinh thifc tiSn te va ca phhn lai cho ngudi ban chiu.
1. Val Iro cua tin dung thuong mai 1.1. odi vdi nhi cung ilhg - Tiet kiem chi phi luu thdng tiin te Tm dgng thuong mai vcfi edng cu 11 thoong phieu duoc COI la hinh thUe lUu thdng khdng dung tien mat, Nd hit kigm chi phi lOu thdng v l giam bat trac trong chuyen tiln. SU dung vdn tin dung thuong mai gitip cic nha san xuat giam chi phi sU dgng vdn. Od dap Ung nhu clu vdn, thay vi di vay tai eac cac ngan hing hole eac td chUe tin dgng khae vdi mUc lai suat cao, thO tue phifc tap, phat sinh nhilu ehl phi frung gian tif viee vay vdn, nha san xuit mua chiu nguyen vat ligu,hay nhap hing tiJ nha eung Ung vdi chi phi tra sau va cd mUe chiet khau hop ly thda thuan duoc.
Vigc sU dung ngudn vdn tin dung khdng ehi cd loi eho nha san xuat ma edn cd loi cho kmh t l ve mat vT md, khi khdng phai eung Ung ttiem lupng tiln ra lou thdng. Ben canh dd, nd cdn giup Ngin hang Trung uong tfiuc hign ehinh sach tiln tg d l dang hon.
- Day nhanh tdc do chu chuyen hang hda, rut ngin chu ky kinh doanh
Ngudn vdn ti'n dung thuong mgi giiip dap Ung nhu clu vdn frong ttidi vu san xuit eao diem.
dap Ung nhu cau thi trudng, Ddng thdi dudi CO che boat ddng ciia tin dung thuong mgi, nha san xuat cd till ban difoe hang hda, giai quyet tinh frang tdn kho, giam thieu chi phi lien quan do tdn trU hing hda. Ngudi san xuit duoe d p tin dung thoong mai bit diu ehu ki san xuit mdi ma khdng d n ehd dpi den khi cd \i6n mdi, Nhif vay, tin dung thuong mai da huy ddng dooc ngudn vdn nhan rdi vao vdng quay san xuat, giiip qua trinh san xuat kmh doanh dign ra lien tgc, khdng ngat quang,
- Khuyen khfch san xui't kinh doanh Quan he tfn dung thuong mai chu yeu dga trgn CO sd tm chip, khdng cd nhiing ring bude v l t i l san the chap eho khoan tin dung ml doanh nghiep dUOc thu hudng ngoai vigc doanh nghiep thue hien dung cam ket thanh toln vdi nha eung Ung.
"Ngudl cho vay" - nhi eung img thudng khdng ygu d u doanh nghigp xuit trinh phuong an san xuat kmh doanh hay ehUng minh tinh mmh bach eiia bio cao t l i chinh ml ehl ein doanh nghigp thuc hien dung cam ket doanh sd hai bdn da tiida thuan.
Tren thiTc te, cic nhi san xuat sU dgng vdn
tin dgng thuong mgi trong hiu hit cac frudng hop mua nguyen vat ligu, nh|p hang, tigu thg san pham... thay vi di vay tgi ngan hang vdi thii tuc phUc tap. Hi suit cao, Trong nhUng giai doan lam phat, ehinh sach that chat tien tg lam ngudn vdn din tay eac doanh nghiep khd khan hon thi tin dung thuong mai vdi cam kit don gian git/a cac doanh nghiep, eting chi phi s j dgng vdn cifc thip ehinh la giai phap huy dpng vdn tdi uu cho cae doanh nghiep, giup duy tri san xuat kinh doanh.
- Ben eanh dd, tin dung thuong mai con giup nha cung Ung phat tnIn he thdng khach hang trung thanh va giao dich thudng xuygn.
Mat khac, tin dung thu'Ong mai giiip nha cung Ung gia tang doanh sd ban va chiem Ifnh mdt khu vUc thi frudng nhit dmh.
1.2. Ddi v<^ doanh nghiep thg hudng So vdi nhUng dilu kien rang budc tif cac kenh tai tro tU vigc phit hanh cd philu, trai phieu va vay ngan hing thi ngudn tai tn?
thdng qua vigc chiem dung vdn cua ddi tac dope doanh nghigp khai thac frigt de bSi le - Tin dung thUong mai la kenh tai trp von thuan hgn cho doanh nghiep trong dieu ki^n tai chmh hign tai. Tren thifc te, do cd sU khac biet vg chu ky san xuit kinh doanh giiia cac doanh nghigp nen hien tUOng thUa vdn 6 doanh nghiep nay va thieu vdn d doanh nghiep khic la phd bien, tat ydu.
Thdng qua tin dung thuong mgi, cic doanh nghigp cd thi t i n dung dUpc nguon udn nhin rdi de san xuat, lam ting ngudn vdn kmh doanh trong thdi gian ngin, vdi chi phi thap hole chl phi cd the bing khong, tuy theo mdi quan he giUa ngUdi cap tin dungva ngodi sUdgng ngudn vdn dd, - Trong quan he mua ban chiu, ngUdi mua thudng cd nhilu ipi the hon ngUdi bin do sif canh tranh giUa cac nha cung Ung, tif do doanh nghigp cd nhilu co hdi dim phan cac dieu khoan ti'n dgng thUong mai cd ipi hdn cho minh, eg the nhU d l nghi ngay cdng no lau ban hay hgn mUe np Idn hdn, - Cd duoc tin dung ttiuong mgi tU nhi cung 16 « TAPCHITIN HOC NGAN HANG • s6 5(145). 7/2014
NGHIEN COU - TRAO Odl
Ung, doanh nghigp cd ngudn diu vao dn dinh de hoach dinh nhiing ke hoach san xuat kmh doanh dli hgn eua don vi minh, Hon nUa, nhtTng ddi t i e lau dli vdi nha cung Ung cdn dooc hd tro to van them v l ky thuit san phim, dio tao ky nang bin hang eho nhin vign va duoc cung d p nhOtig thdng hn thi trudng giiip doanh nghiep cd the img phd trUdc nhOtig bien ddng eua nganh ed the gay thigt hai cho doanh nghigp.
Vl viy, trong nen kmh te thi frudng, tin dung thuang mai mdt mat giiip eac nha cung tmg heu thg hing hda. Mat khic so tdn tai ciia hinh thUc tin dung niy gitip cho cic doanh nghigp chil ddng khai thae ngudn vdn, nham dap tmg kip thdi eho hoat ddng san xuat kinh doanh.
1.3. Odi vdi xa hdi
- Tin dung tiiifOng mai gdp phin lam phong phu ngudn hing hda thi trudng, bing viee elp han mUc tin dgng eho cic kgnh phin phdi, dai ly cua ele nha san xuit da dua hang hda den tay ngUdi tieu dung nhanh hon va dap Ung tdt ban nhu elu tieu diing cua xa hdi.
- Tin dung thoong mai gdp phin dn dmh ddi sdng, tao cdng an viee lam cho xa hdi.
Tuy nhien, bgn cgnh nhUng mat tich cue ma tm dung thuong mai mang lai, hinh thUe huy dpng vdn niy vin him In nhilu riii ro.
2. Rui ro cua tin dung thuong mai 2.1. Khli nl§m
RUI ro tin dgng thuong mai la tdn that ed thi xay ra khi d p tin dgng eho khich hang. Rui ro tin dung thuong mgi diffle the hign:
- Sd tiln mua np khach hang thanh toan khdng dung han cam kit, goi la rui ro qui ban thanh toan cdng np;
- S6 tiln mua np khach hang khdng thanh toan diy du hole khdng cd kha ning thanh toan khi ddn han, gpi la rui ro mat tiln nptU ngUdi mua no.
2.2. Nguyen nhin efla rui ro cua tin dung thuong mgi
2.2.1. Nguyen nhan khach quan - Tin dung thUOng mai chua dUOC thUa nhan chinh thUc, tilm In nhieu rui ro vi quyln ldi ciia ngudi kinh doanh ehUa dupe bao dam din den sg pha san hing loat khi mpt khau kinh doanh dd b l . Tin dung friuong mai d
nude ta hien nay chi dua fren eo sd tin tifdng lin nhau giii'a nhiing ngOdi mua - ngOdi bin din den tinh trang quyt no, no day dUa giUa cic doanh nghigp.
- Do thj trudng bien ddng va nhilu riii ro.
-Do tiiien tai, dieh benh,
- Do mdi trudng phip ly chua ddng bd, chua cd nhu'ng quy dinh cu the cho tin dung thifOng mai va viec thue thi phap luat edn kem hieu qua,
Dg dam bao ngOdi mua chiu tra no dung hgn, ben canh so tin tUdng, ngodi ban chiu edn ddi hdi phai cd mdt chimg eU phip ly, dd ehinh la td giay chUng nhan quan he mua bin chiu ngu fren, td giay ehUng nhan nay ed thi do chii no lip d l ddi tiln, hole do eon no lap d l cam ket tra tiln, nd dupe goi la
"ky philu thoong mai" hay "thuong phieu"
(hdi phieu va lenh phieu). Trong do, hdi phieu 11 glly ddi tiln vd dilu kien do ngOdi bin phat hlnh, lenh phieu 11 giay cam kit tra tiln vd dilu kien do ngudi mua phat hanh.
Tuy nhign, Phip Ignh thuong phieu cd higu lue thi hanh tU ngiy 1/7/2000 va Chinh Phu da ban hanh nghi djnh 32/2001/NO -CP ngiy 5/7/2001 hOdng din thi hanh phap lenh tren nhutig vin edn nhilu bit d p , chua rd rang, thilu cg the, ehua phti hop vdi thdng Ig qudc tl.., Cu the, do tinh frUu tuong efla thoong phieu, se dan ddn tinh trang hai doanh nghiep thdng ddng nhau lap ra thuong phieu khdng (thuong phieu khdng phat sinh tU quan hg mua ban chiu) de mang din ngin hang xin chiet khiu hoae cam cd Chinh dieu niy da lam eho cfl set dam bao eua thuong philu khdng the tdn tai, do dd, giy can trd cho boat ddng ciia tin dung thuong mai.
2.2.2. Nguyen nhan chu quan Do doanh nghiep cung d p tin dgng thoong mai ehua thuc hign dung quy trinh d p tin dung thupng mai.
3. Bien phap khac phuc rui ro 3.1. TUphia Nhi nudc
3.1.1. Hoan thien he thong luit vi tin dung thuang mat.
Tao dung hanh lang phip ly cho so ton tai v l eho viee thifc hien d e nghigp vg hen quan den thuong phieu di/dc an toan va thuan loi, ban hanh van ban hudng din cu thi cho doanh nghiep cting cac tiiuong nhin biet rd
tinh chit CLia tUng loai thUPng phieu hay nhan dien dope thoong phieu.
3.1.2. Hien dai hda he thdng ngan hang Nang cao nghiep vu ciia ngan hang dae bigt la nghiep vu chiet khiu, bao lanh, va cam cd thuong phieu, dam bao eho tin dung thuong mai phat trien thuan loi
3.1.3. Xay dUng thi trudng co phieu Viee xay dung thi frOdng co phieu lam tang kha nang lOu thdng va hoan chuyin cua thuong phieu, qua dd giam thilu rui ro cho ngudl ban chiu, Trong trifdng hpp ngUdi bin ein vdn, hp de dang dem ban quyln sd hUu thucmg phieu de lay tien trudc thdi han.
Thdng qua thi trudng, thuong phieu difOC bin vdl gia eao nhat, tUdd tao dieu kign cho cae doanh nghiep tang cudng nang lUc tai chinh.
3.1.4. Ban hanh luit cac cong cu chuyen nhifong
Trong nen kmh te thi trudng, da xuat hign nhifng edng eu giup doanh nghiep thanh toan, ddi np nhan no, Nhifng edng cu niy gdm: hdi philu ddi nd (bill of exchange), hdi philu nhan no (promisory note), see (cheque),.. NhUng edng eu nay ed thi chuyen nhuong dOOc nen difOc gpi chung 11 cdng cg chuyen nhifOng,
Hign nay, d Vigt Nam, ele doanh nghigp va cic ngan hang sii dung hdi phieu trong thanh toan qude te'. Trong thanh toan ndi dja, viee mua ban chiu da xuat hign "giay nhan no" hay "gily ddi no" do ngUdi ban hang hole ngUdi thanh toan phat hanh d l thoc hien viec mua-ban chju nhung chua duoc Phip lenh dilu chinh. Vi vay, ein hinh thanh mdt he thdng cic quy dmh ciia phap luat de bao ve cd higu qua quyln ciia ehu np. Mat khae, trong dieu kign hau hit cic doanh nghiep nude ta ed quy md san xuat nhd be, thilu vdn kmh doanh, viec dua thuong phieu vio sU dung la cin thiet, nhim tao them kenh huy ddng vdn, tiep can tin dung thuang mai eho d c doanh nghigp.
Oilu nay cho thiy viee the ehe hoa cac quan hg tin dgng thuong mai bing cac quy dmh eua Luat Cac edng eu chuyen nhUOng ndi Chung v l phap luit ve thuong phieu ndi ngng la mdt ddi hdi tat yeu khach quan eiia nin kmh t l ,
3.2. TUphia doanh nghipp
TAP CHI TIN HOC NGAN HANG « SO 5(145) - 7/2014 • 1 7
NGAN HANG TRMb TUYEN
3.2.1. Thuc hien dung quy tinh cap tin dung thuang mai
Quy frinh d p tin dgng thuong mai gdm d e budc sau:
Budc 1: Tham dmh nang lUc tai ehinh, kmh doanh eiia khach hang va kha nang phit trien cua khach hing mdi thinh khach hang tiem nang.
Budc 2: Theo doi hch sfl giao dieh mua ban cua khich hang qua mdt ttidi gian nhat dmh.
Bifdc 3: Oanh gia ke hoach cam kit doanh sd CLia khach hang vdi nha eung d p . Budc 4: Quylt dmh d p han mUc tin dung
cho khach hang
3.2. 2. Nang cao chat luang hoat ddng tin dung thuang mai
c i n phat trien he thdng dich vg tin dung thuong mai da dang, da tien ich, dap Ung nhu d u eiJa nin kinh te trgn ca sfi tiep tgc nang cao chit lUang va hieu qua d e dieh vu fruyin thdng, ddng thdi nhanh chdng tiep cin va phit tnen eac loai hinh djch vg mdi vdl him lifong edng nghg cao.
Trong nhUng nam gin day, eiing vdi viee gia nhap WTO, eae doanh nghigp node ta ngiy eang md rdng quan hg giao luu thuong mai diu to vdl cic nUdc trong khu vuc va trgn
thi gidi, Trong qua frinh hdi nh|p vl giao luu thuang mai nay, ddi hdi eac doanh nghiep Vigt Nam phai tim hieu va sil dgng thanh thao cac phuong tien thanh toan phi biln trong quan he tfiuang mai qudc t l , quan hg tin dung qude te nhu thu tin dgng, sec, hoi phieu ddi np, hdi phidu nhan no,., 3.2.3. Dinh gia hoat ddng cda doanh nghiep va bao cao lai
Thdng qua viee danh gil hoat ddng cua doanh nghiep va bao d o lai, thdng tin ve doanh nghigp tuong ddi diy dii va cap nhat, gitip khich hang tranh rui ro, gdp phin on dinh kmh te, x l hdia
M\g Data va he thong Ngan hang
Le Thj Cam Tu, Mpc Vign Ngan hang
Ban CO cho r§ng Visa hay bat l<y mot ngan hang nao tren the gidi 6hu SLf dung he thong phan tich hang loat 6e phat hien cac gian lan trong giao djch?
Gian lan trong giao djch chac chan se la vin de dau tien ma cac ngin hing phai nghT tdi Steve Rosenbush cua td Tap chi phd Wall da cd mdt bai phan tich vdi tieu d l "He thdng phan tich Big Data mdi ciia Visa", vilt v l mdt bign phap mdi da thay ddi each thUe phdng chdng gian lan eiia d c cdng ty nhuthi nao.
Visa da Udc ti'nh ring, vdi hg thdng Big Data mdi nay.cdng ty sg tiet kigm dupe 2 ty USD mdl nam trong riii ro do gian lln gay ra va Visa cd till nghien eUu 500 khia canh thdng tin khic nhau trong mdt lin giao dich, Dd la sg cai thien Idn so vdi he thdng phan tieh frude diy chl nghien ctlU 40 khia canh thdng tin eung mdt liic, Thay vi chi s& dung mdt md hinh phin tieh thi nay Visa dang sit dgng 16 md hinh phan ti'eh vdi kha nang bao quit nhigu linh vi/c ttii trudng ching han nhu khu vuc dia ly,..
Ban ed thUe sUcho ring Visa hay bit ky mdt ngan hang nao diu ehi sU dgng phoong phap phin tieh hing loat de phdng ngUa gian lan frong giao dieh?
Nganh cdng nghigp ngan hang di/pc dUa
trgn dU lieu; d e san phim va dich vg cDa nd la phi vat the. Do do, d c ngan hang phai ddi mat vdi khdi luong ngay d n g tang (tde dd va so da dang) cua dU lieu. Ngoai cac dU lieu giao dieh co ban lign quan den np, ti'n dyng va thanh toln, eac ngan hang hien dang phai:
Thu thap do lieu tU nhigu ngudn ben ngoai (bao gdm ca tin tUc) de nhin nhan rd hdn v l cae riii ro;
Oang tai bang xep hgng uy tin thuong higu cua ho tii d e phuong tien truyen thdng x l
hdi va d c dien dan frUc tuyen khac.
DU lieu nhu vay dope ehia Ilm hai loai, elu triic va phi cau true. Bing each ap dung phuang phap phan ti'ch nang eao, ngan hang ed thi bien khdi luong dU lieu nay vao cac hoat ddng cu till v l bao mgt thdng tin vdi cac img dung bao gdm:
- Kmh nghiem cua khach hang;
• Quan ly rui ro;
- Tdi UU hda d e hoat ddng.
Luu y, I p dyng nhOhg cdng nghg men nhU Hadoop chl la bUdc khdi diu (Nd ehi chiem
1 8 • TAP CHi TIN HOC NGAN HANG • SO 5 ( 1 4 5 ) . 7/2014
