Hdp tac kinh te giijfa Savannakhet, Salavan (Lao) va Quang Trj (Viet Nam)
giai doan 1989-2014
LE VAN ANH*
TRAN THI QUYNH PHlfCfNG**
Tom tdt: Ngdy 30/6/1989, Qudc hpi khda VIII cua nudc CHXHCN Viet Nam dd quyit dinh tdch tinh Binh Tri Thien trd lgi ba tinh: Quang Binh, Qudng Tri, Thda Thien Hui. Sau khi chia tdch vd tdi lap tinh, tren co sd thdnh tUu cua mdi quan he gida hai tinh Savannakhet, Salavan (Ldo) vdi tinh Binh Tri Thien (Viet Nam), Ddng bd vd nhdn ddn tinh Qudng Tri tiip tuc day mgnh hgp tdc vdi hai tinh cua Ldo len mpt bddc cao han. Mdi quan he hgp tdc cila hai ben tiep tuc ddgc cung cd vd tdng cddng tr&n tdt cd cdc linh vdc, trong dd linh vUc kinh te dd dgt ddgc nhdng thdnh qud quan trgng. Npi dung bdi viet tap trung trinh bdy vd phdn tich nhdng thdnh tuu quan trgng trong quan he hgp tdc gida ba tinh tren cdc Unh vUc ndng nghiep, ldm nghiep, cdng nghiep, xdy ddng, giao thong van tdi vd thdang mgi giai dogn 1989 den 2014. Kit qud dgt ddgc trong giai dogn ndy tgo tiin di vdng chdc cho quan he hgp tdc todn di&n gida ba tinh Savannakhet, Salavan vd Qudng Tri trong giai dogn tiip theo.
Tit khda: Kinh ti, thdang mgi,hgp tdc, Savannakhet, Salavna, Qudng Tri.
1. Tang ciictag hpfp tac nong, lam n g h i | p 1. l.Linh vdc ndng nghiep
Nong nghiep, lam nghiep la thg' manh Hap tac trong h n h vUc ndng nghiep va la hnh vu'c ddng vai trd chu dao trong ^^^ ^ac tinh Savannakhet, Salavan v l boat ddng kinh te' cua ba t i n h tinh Quang Tri trong giai doan 1989-2014 Savannakhet, Salavan va Quang Tri. Do tap trung vao cac npi dung ca ban: Quy dd, hpp tac tren linh vUc nong nghiep va hoach rudng dat canh tac; phat trien ndng lam nghigp dUpc ba tinh xac dinh cd vi tri nghi,ep b i n vtftig g i n vdi xay difng ndng quan trpng trong hpp tac kinh te, khdng thon mdi; tiep tuc d i y manh viec cung ffng chi gdp phan cai thien ddi sd'ng cua nhan giong cay trong, vat nudi, phan bdn, thudc dan ma cdn tao lap co sd d l phat t r i l n cac trff sau, thudc phong trff benh cbo gia sue, linb vffe kinh te khac. gia d m ; dau tff xay dung cac cdng trinh ' PGS.TS. Le Van Anh, TrUcfng Dai hoc Su pham, Dai hoc Hue
'"•' ThS, Tran Thi Quynh Phflong, thanh pho Dong Ha, Quang Tri
Lg Vdn Anh, Trdn Thi Qu^nh Phuang - Hgp tdc kinh te gida Savannakhet.. 83 thuy ldi va t i l p tuc dao tao, boi dffdng can
bd quan ly va chuydn mdn ndng nghigp.
Xuat phat tff iinh hinh thffe te ciia Savannakhet va Salavan, de giup hai tinh ban tulig bffdc vffon len tff tuc Iffcftig thffe, trong hai nam 1990-1991, tinh Quang Tri da cff cac chuyen gia ndng nghiep den tinh Savannakhet trien khai quy hoach thi dilm tai huyen Mffdng Nodng. Tfl kinh nghiem dat dffpc cua Mffdng Nobng, Savannakhet da nhan rdng viec quy hoach dat dai r a toan tinh. Dff an phat trien ndng nghiep gan vdi xay difiig ndng thdn mdi cung da dUdc Quang Tri t r i l n khai thi dilm tai mdt so huyen cua tinh Savannakhet. Du an da tap trung vao cac chUdng trinh trpng diem:
giao dat cho cac hd nong dan canh tac; fliig dung cac thanh tUu khoa hpc ky thuat vao san xuat, ehan nudi; phat trien kinh tg' hp gia dinh; xay dffng va phat t r i l n ndng thdn mdi. Dd'i vdi tinh Salavan, tinh Quang Tri da dau tff kinh phi va cff chuyen gia sang phdi hpp thffe hign cdng tac quy hoach dat dai tai cac huyen Ta 6i, Sa Mudi, giup hai huyen nay hoan thanh chffong trinh quy hoach d i t trong trpt'^l
Trong chffong t n n h hpp tac hang nam, nganh ndng nghiep Quang Tri chiu trach nhiem cbinh trong viec cung ffng cac loai gio'ng cay trong, vat nuoi, phan bdn, thud'c trff sau va thuo'c trff benh dich cho gia sue, gia cam cua hai tinh Savannakhet va Salavan. Nam 1999, Quang Tri da chuyin giao cho huyen Se Pdn, Mffdng Nobng (Savannakhet) cac gio'ng Iffa cd nang s u i t cao, dau, s i n , cao su, ca phe, tidu. D l thffe hien thi diem dff an phat trien kinh te hp theo mo hinh mdi tai cac huyen Sa Muoi, Ta 01 (Salavan), nam 2001, nganh ndng nghigp Quang Tri da chuyen giao cho tinh
Salavan 1 t a n gio'ng lac va cff can bd ky thuat trong trpt sang hffdng dan ky tbult, cham sdc lac tai trai gio'ng Nong Den'^).
N a m 2005, n h i m t r p giiip tinh Savannakhet k h i c phuc hau qua lu lut trong raua raffa, Quang Tri da hd trp 250 trieu dong de tinh ban mua 40 tan gio'ng lua, 2 van ca gidng va cff can bp ky t h u l t sang giup(4'. Nam 2012, tai huyen Ta 6 i (Salavan), tinh Quang Tri da diu tff xay dffng vffdn ffom, trai gio'ng d l cung cap gidng cly trong, vat nudi cho dia phffcfng.
Linh vuc phdng chd'ng bdnh dich va cung ffng phan bdn, thud'c trff sau da dffpc hai ben phdi hpp kha dong bd va dat higu qua cao. Nam 1998, cac doanh nghiep cua tinh Quang Tri md cac dai ly tigu thu phan bdn tai rapt so' huyen cua tinh Savnankhet.
Cung trong thdi gian nay. Ban Bign gidi tinh Quang Tri da cung Cftig cho Dac khu kinh te La Con 10 t i n phan NPK'S'. De phdng bgnb Id mora, long mdng cho trau bd thudc tinh Savannakhet, nam 2001, nganh thff y tinh Quang Tri da hd tra mpt so' Iffpng ldn thud'c phdng dich cho cac huyen Mffdng Nodng, Mffdng Phin. Benh vang la lua tai huyen Sd Pon (Savannakhet) dffpc dap t i t do sff phd'i hpp hieu qua cua cac ehuygn gia ndng nghigp tinh Quang Tri va can bp chuyen mdn cua dia phuang nay. Trong thdi gian nay, tai tinh Salavan boat ddng giup dd, hpp tac va dau tff cung dffpc tang cffdng hpn trffde.
Dffpc sfl dong y cua nganh ndng nghiep tinh Salavan, nganh vat tff ndng nghigp Quang Tri da mcf dai ly tai mdt so huyen de cung cap phan bdn, thud'c trff sau, thud'c thff y d l phuc vu ba con ndng dan. Nhd dd, dich Id mom long mdng cf cac huyen Ta 01, Sa Muoi da dfldc khd'ng che kip thdi'^^.
84 Nghien cdu Ddng Nam A, sd 8/2019^
V l thuy lpi, tinh Quang Tri da trien khai cdng tac diu tff sffa chffa, nang cap va xay dffng mpt sd' cdng trinh thiiy lpi tai mdt so' dia phffcfng cua Savannakhet, Salavan. Tfl nam 1989 de'n nam 1990, cac chuyen gia nganh thuy lpi tinh Quang Tri tie'p tuc thiet ke hoan chinh va ban giao ho so t h i l t ke cdng trinh thuy ldi Hudi Bic, huyen Cham Phon (Ho so cdng trinh thuy lpi Hudi Bic do cac chuyen gia thuy lpi Binh Tri Thign thiet ke trffde nam 1989) de tinh Savannakhet trien khai cong tac xay dffng''^'. Nam 1991, cac chuydn gia thuy lpi Quang Tri da tig'n hanh khao sat va quy hoach phffcfng an phat t r i l n hd thd'ng tffdi tidu cho huyen Mffdng Nodng va x l y dffng ho chffa nUdc loai vffa va nhd tai dia phucfng nay*^'. Tff nam 1999 de'n nam 2003, Cdng ty thuy lpi Quang Tri tig'n h a n h thi cdng mdt sd cdng trinh thuy lpi tai cac huyen Vilabuly, Mffdng Nodng, Sg Pdn va Mffdng Phin (Savanankhet). Nam 2010, cdng ty thuy lai nay tiep tuc dau tU xay difng dap h i chUa nUdc cung he thdng kenh muang d i n nudc tai hai huyen Se Pdn va Mudng Phin'^l He thd'ng ho chffa nudc va kenh mUOng dan nUdc cua tinh Salavan, tff n a m 2001 da dffpc cdng ty thuy Ipi va mpt so' doanh nghiep tU nhan cua tinh Quang Tri t r i l n khai giup ban'^"'. Qua thifc t l cho thay, trong giai doan 1989-2014 nganh thuy lpi Quang Tri chi mdi tap trung xay dUng cac cdng trinh cd quy mo vfla, nhd, it vdn. Tuy nhien, cac cdng trinh thuy lpi nay da gdp phan vac viec md rpng dien tich dat canh tac va nang cao nang suit lua cho hai tinh Savannakhet, Salavan tie'n tdi thifc hien muc tieu tU tffc dffpc Iffcfng thffe.
1.2.Linh vdc lam nghiep
Trong giai doan 1989-2014, hdp tac tren linh vffe l i m nghiep gifla ba tinh tiep tuc day manh theo hai hffdng: khai thac, che b i l n va van chuyen lam san xuat khau;
quy hoach, trong va bao ve rtfng.
Viec hap tac khai thac, che biln va van chuyin lam san xuat khau giffa ba tinh chu yeu dffpc thuc hien b i n g cac hinh thffe lien doanh, Hen k i t va d i u tff trffc tiep. Bgn canh cac boat dpng vien trp va giup dd hai tinh ban ve kinh phi, ky thuat, tff nam 1991 d i n nam 1995, Cdng ty che b i l n xuit khau iam san Viet-Lao cua tinh Quang Tri da lien doanh vdi Cdng ty khai thac che' bie'n lam san xuat k h i u tinh Savannakhet de khai thac gd tron tai cac huyen Mudng Nobng va Mffdng Phin. Cung trong thdi gian nay, Cdng ty lidn doanb tinh Quang Tri da dau tU xay dUtig n h a may c h i b i l n g5; CO sd san xuat do moc gia dung, do my nghd, may, tre tai tinh Savannsikhet. Nam 2001, Cdng ty khai thac lam san Quang Tri da day manh lien doanh, lidn k i t va hdp tac vdi cac doanh nghiep cua tinh Salavan d l khai thac cac loai gd quy. Nam 2005, Cong ty Thucfng mai Quang Tri dau tU xay diftig nba may chg' b i l n lam san n ^ y e n lieu tre, gd tai huyen Sa Muoi^^^*. Tff cac dia dilm khai thac tren dat Lao, go da dUdc van chuyin theo Qud'c Id 9 va dudng 15B ve tap kg't tai cang Cffa Vidt (Quang Tri), sau dd xuat khau sang Trung Qud'c, Nhat Ban, Han Qud'c, Dai Loan va mdt so nffdc khac tren t h i gidi b i n g dfldng bien,
Cdng tac quy hoach, trdng rCftig va bao ve rflng da dUpc ba tinh quan tam hpp tac diu tff d l ngan cban tinh trang khai thac lam san bffa bai, lam can kiet nguon tai nguyen thidn nhign quy gia cua hai tinh
Le Vdn Anh, Trdn Thi Quynh Phuang - Hap tdc kinh te gida Savannakhet... 85 ban. Cac tinh Savannakhet va Salavan da
cd chinh sach Uu tign, Uu dai, n h a m khuye'n khich cac doanh nghiep Quang Tri diy manh hpp t i c vao linh viic nay. Tfl nam 1989 den nam 1991, theo thda thuan hop tac vdi tinh Savanankhet, nganh l i m i^higp tinh Quang Tri da trien khai dU an dilu tra, quy hoach rtfng cho cac huyen Mffdng Nobng, Mffdng Phin. Trdn cd sd cac chinh sach Uu dai ciia tinh Savannakhet cho cac doanh nghiep tinh Quang Tri trong viec dau tff trong rtftig, n a m 2005, cac doanh nghigp cua Quang Tri bat dau t r i l n khai cac boat ddng dau tff trong cac loai cay cong nghiep cd gia t i i xuat k h i u cao:
cao su, ca phe, ho tidu. Nam 2007, Cdng ty CO phan cao su QuaSa Geruco (do tong Cdng ty cao su Vigt Nam lien doanb vdi Cdng ty cao su Quang Tri, dffpc t h a n h lap tai tinh Savannakhet), da dau tU 150 ty dong trong 2.800 ba/18.600 h a cao su tai huydn Mudng Phin va Mudng Nodng*^'.
Cac doanh nghiep tinh Quang Tri cung da trien khai nhilu dd an dau tu trong va bao vg riftig tai cac huyen Ta Oi, Sa Muoi (Salavan). Nam 2001, vdi sU giup dd ve chuydn mdn, ky thuat va bd tra v l kinh phi ciia tinh Quang Tri, nganh Lam nghigp tinh Salavan da tie'n h a n h dieu tra, quy hoach rffng va t6 chffc giao da't, giao riftig cho cac hp ndng dan quan ly. Nam 2014, Cdng ty cao su Quang Tri lien ket vdi nganh Lara nghigp Salavan thffe hien du an trong cao su vdi 1000 ha va che b i l n nguyen lidu tai huyen Sa Mu6i*^'.
2. Day m a n h hcfp tac c o n g n g h i $ p , xay dUhg v a g i a o t h o n g v&n tai
2.l.Linh vuc cdng nghiep
Trong nhufng n a m 1989-1998, do chinh
sIch dau t u r a nUdc ngoai cua Vigt Nam cdn mdt so' bat cap, nguon vd'n cua cac doanh nghiep cdn ban che nen ba tinh chii ye'u thuc hien cac dii an nho le, doi hdi it vd'n dau tU. Mdt sd cdng ty, xi nghigp san xuat v l t lieu cua tinh Quang Tri da lien doanh, lien kg't de phat trien san x u i t vat lieu xay dUng tai hai tinh Savannakhet, Salavan. Cdng ty co phan gach ngdi Quang Tri da lidn doanh vdi nganh cdng nghiep tinh Savannakhet de cung fflig than da, ky thuat va dau t u nang cap nba may gach ngdi giup tinh ban san xuat vat lieu*^'. Nha may gach Tuy Nen (Quang Tri) cung da d i u t u nang cap n h a may gach ngdi tai thi xa Salavan (tinh Salavan). Trong thdi gian nay, hai bdn da tang cffdng hpp tac san xuat cac mat hang x u i t khau cd the' manh cua mSi ben. Cac co sd san xuit tre, may, thu cong my nghe tai tinh Savannakhet (do Cdng ty khai thac lam san Quang Tri lign doanh vdi Cdng ty san xuat hang my nghe Savannakhet diu tU xay dUng) bUdc dau hoat dpng cd bieu qua. Cac co sd lign doanh may mac do Cdng ty xua't nhap khau Quang Tri dau tU t a i tinh Savannakhet khdng chi san x u i t cac mat hang x u i t khau, ma cbn giai quylt viec lam cho hang tram lao ddng cua ca hai ben. Trong bnh vUc cd khi, hdp tac cua hai ben tap trung nang cap cac nha may, xi nghigp cu, d i n g thdi dau tff xay dffng mdt sd nha raay, xi nghiep co khi mdi,
Tff nam 1999 trd di, sau khi cb quy dinh ve dau tff cua cac doanh nghiep Viet Nam r a nffdc ngoai va chinh sach hd trp, khuyln khich cac doanh nghidp Viet Nam dau tU vao Lao cua Chinh phu Vidt Nam, boat dpng dau tu san xul't va kinh doanh cua cac doanh nghiep Quang Tri tai hai tinh
86 Nghiin cdu Dong Nam A, s6_8/20j9^
Savanakhet, Salavan phat t r i l n nhanh.
Vdn dau tU cua cac doanh nghiep Quang Tri tang so vdi giai doan trUdc nam 1999.
Cdng ty Dao Hung da diu tU 1 trieu USD d l xay dffng nha may san xuat gach tai tinh Savannakhet''*^ Tai tinh Salavan, cac doanh nghiep Quang Tri trien khai cac du an dau tu de san x u i t va kinh doanh. Nam 2005, Cdng ty thUOng mai Quang Tri dau tff xay dflng nha may che big'n go, may, tre xuat khau tai huyen Sa Muoi'^'.
Theo tinh t h i n Hiep dinh hpp tac v l nang lUpng dien da dUpc Chinh phu hai nudc ky ke't nam 1998, nganh dign lUc Quang Tri da dau tff nang cap, sffa chfla va x l y dUng mpt so' cdng trinh thuy dien, dong thdi xay dflng mdt sd' dfldng d i y tai dien cung cap dien cho hai tinh ban.
Nganh dien life Quang Tri dau tU nang d p cdng trinh thuy dien d huyen Se Pdn, dau tu xay dflng dUdng day 35 KV tff Dong Ha- cffa khau Qud'c te Lao Bao de'n huydn Se Pdn (Savannakhet) de cap dien cho cffa khau qud'c t l Densavan va huyen Se Pdn, Mffdng Nobng, Mffdng Phin, Vilabuly'^*.
Nam 2001, nganh dign Iffc Quang Tri dau tff xay dffng dffdng day 35 KV tfl Dakrdng- cffa khiu Qud'c te La Hay (Quang Tri) d l cap dien cho cac huyen Ta Oi, Sa Muoi (Salavan). Tinh de'n nam 2014, nganh dien life Quang Tri da cung cap dien cho hai tinh ban 160 trieu kw/h tffpng dUcfng vdi sd kinh phi hpn 10 trieu USD^^l
2.2.Linh vdc xdy ddng ca bdn Hop tac trong linh vuc xay dung ca ban giffa ba tinh dffpc thffe hien b i n g nhilu hinh thflc vdi su tham gia cua cac thanh phan kinh te (nha nUdc va tU nhan). Ben canh cac hinh thffe lien doanh, lien kit, cac doanh nghiep da day manh dau tff xay
dffng cac cdng trinh theo hinh thffe n h a n thau trflc tie'p. Cac cdng trinh xay dffng tai hai tinh Savannakhet va Salavan chu yeu phuc vu cho giao due dao tao. Tff nam 2003 d i n nam 2012, mpt sd' trffdng tieu hpc dffpc tinh Quang Tri xay dUng tai huydn Se Pdn, Mudng phin (Savannakhet), Sa Muoi (Salavan). Tff nam 2011-2013, tinh Quang Tri dau tu 6 ty dong de xay dflng kbu hieu bp trudng Chinh tri va Hanh chinh tinh Savannakhet; cung thdi gian nay vdi 6 ty dong dau tU tinh Quang Tri da giup tinh Salavan xay diing trffdng Dan toe npi tru'^l Cac doanh nghiep tff n h a n ciia Quang Tri cung da dau tff xay dflng nhilu cdng trinh dan sinh khac tai cac dia phffcfng cua hai tinh ban.
2.3.Linh vdc giao thdng van tdi D l dap flng nhu clu phat trien kinh te- xa hdi va nhu cau di lai ngay cang cao cua nhan d i n hai nffdc, ba tinh Savannakhet, Salavan va Quang Tri da tang cffdng hpp tac trong linh vffe giao thdng van tai.
Trong giai doan tff 1989 de'n 2014, ba tinh da tap trung nang ca'p, sffa chfla va xay diftig cac cdng trinh giao thdng huylt mach, hen canh cac tuyg'n dffdng npi bp cua hai tinh ban nham phuc vu dan sinh va hoat ddng van chuyin hang hda.
Qud'c Id 9 khdng chi la tuyen dffdng huyg't mach nd'i lien hai nudc Viet-Lao, ma cdn la tuye'n dUdng trpng diem tao dieu kien thuan lai cho hai tinh Savannakhet, Salavan day m a n b hoat dpng xuat nhap khau hang hda ra nudc ngoai va tinh Quang Tri trien khai cac boat dpng dau tU san xuat, kinh doanh tai cae dia phuong ciia Lao. Dflpc sU d i u tff cua Bp Giao thdng van tai Vigt Nam, nganb giao thong van tai Quang tri da phd'i hpp vcfi cac dan vi
Li Vdn Anh, Trdn Thi Quynh Phuang - Hap tdc kinh ti' gida Savannakhet...
lien quan t r i l n khai nang cap Quoc Id 9 tren dia phan tinh Quang Tri va dia phan ciia Lao. Nam 2005, nganh giao thdng Quang Tri diu tff 12,488 ty dong xay dffng mdi tuyen dffdng dg'n ba cap cffa k h i u pbu:
Ta Rung (Hffdng Hda)-Ra C l (Sg Pdn); Ban Cheng {Hffdng Hda)-Ban May Tha Na (Se Pdn); B i n Thanh (Hffdng Hda)-Denvilay (Mffdng Nobng) vdi tong chieu dai 4,69 km*^'. Cung trong thdi gian nay, nganh giao thdng Quang Tri dau tff nang cap tuyg'n dffdng tinh Id 588 (B8 Giao thdng van tai Viet Nam doi ten t h a n h Qud'c Id 15D), ding tbdi phd'i hpp vdi sd Cdng chinh-V^n tai tinh Salavan t r i l n khai dau noi vdi dffdng 15A cua Salavan. Nam 2012, Qudc Id 15D thdng xe ky thuat. Sau khi hoan thanh nang cap Qud'c Id 15D, nganh giao thdng Quang Tri phd'i hpp vdi sd Cdng chinh-Van tai tinh Salavan tien h a n h khao sat, l i p luan chffng kinb t l md tuyg'n dffdng 15B ndi thi xa tinh ly Salavan d i n cffa khiu Qud'c t l La Lay (huydn Dakrdng- Quang Tri) qua cffa khau Qud'c t l La Lay (huyen Sa Muoi-Salavan) dg'n thi xa tinh Iy Salavan. Tuyin dffdng 15B dffpc Chinh phu Lao va tinh Salavan d i u tff xay dffng, n a m 2014 da hoan thanh'^**l Day la tuyg'n dffdng quan trpng nam trgn hanh lang kinh t l Ddng-Tay khdng ehi gdp phan vao hoat dpng trao doi hang hda giffa hai nffdc, ma cdn tao dieu kien cho tinh Salavan phat trien kinh te m i l n Ddng va tinh Quang Tri phat t r i l n kinh t l raien Tay.
Tren cd sd binh dang, doi ben ciing cd Idi va danh cho nhau sff ffu tien, ffu dai, cac tinh Savannakhet, Salavan va Quang Tri da phat huy ndi luc cung nhff the m a n h cua mdi bdn vao qua trinh hpp tac phat t r i l n giao thdng van tai. NhOfng t h a n h tffu dat
dffpc trong linh vUc giao thdng van tai da tao dilu kidn cho ca ba tinh, nhat la hai tinh ban day m a n h hoat ddng xuat nhap khau va dap Oftig nhu cau di lai ngay cang tang cua nhan dan.
3. N a n g c a o h i $ u q u a hcTp t a c thxitfng m a i
Nam 1991, Hiep dinh thuong mai Viet- Lao da dupc hai Chinh phu ky k i t . Theo dd, Bd thUdng mai Lao va Viet Nam ttftig budc dieu chinh thue xua't nhap k h i u nhieu m a t hang, mdt so' mat hang da giam xudng cdn 5%-3%, mpt so' khac thue 0%. Nam 1995, Bd thUdng mai hai nUdc t i l p tuc thda thuan xda bd b a n ngach trao doi hang bda hang nam; xda bd tinh trang bao cap cua nha nUdc, khdng b a n che cac to chffc, doanh nghigp va ca nhan tham gia trao doi hang hda; md rdng danh muc hang hda trao doi trff cac mat hang cam xuat khau cua mdi nffdc. Chinh phu Lao, mdt mat ddng vign va kdu gpi cac doanh nghigp Lao tang cffdng budn ban han nfla vdi Viet Nam, coi dd la mdt n l Iffc d l giam bdt sff phu thudc nang ne vao hang hda Thai Lan, tiep tuc giam 50% thue nhap khau dd'i vdi nhiftig mat hang nhap khau cd xua't xff tff Viet Nam; mat khac, quye't dinh m i l n thue cho cac cdng ty cua Lao dang diu tff tai Viet Nam. Nhflng chinh sach mdi cua Chinb phu hai nffdc la cd hpi d l quan he thuang mai gifla Vidt Nam va Lao cung nhu cac dia phucfng cua hai nUdc cd bfldc phat trien mdi.
Giai doan tff 1989 d i n 2014, kim ngach xuat nhap khau giffa ba tinh Savanakhet, Salavan va Quang Tri cd chieu hffdng gia tang v l sd' Iffpng va chat lUpng hang hda.
Tham gia hoat dpng xuat nhap khau gifla
Nghien cdu Dong Nam A, so 8/2019
hai ben khdng chi cd cac doanh nghiep nha nudc, ma cbn cd nhilu doanh nghiep tu nhan va ca nhan tham gia. Hang hda xuat nhap khau dUpc md rpng v l so' lUpng, chung loai, khong chi phuc vu nhu cau san xuat va tieu dung tai cac dia phuang cua ba tinh ma cdn trao doi vdi ddi tac thff ba (theo hinh thffe tam nhap, tai xua't). Hoat dpng x u i t n h a p kbau cua t i n h Savannakhet va Quang Tri chu ye'u dffpc thUc hien qua cua khau Qud'c t l Lao Bao- Densavan-mpt trong nhCttig cffa khau dong vai tro quan trpng trong hoat ddng thuang mai gifla Lao-Viet Nam. Hoat dpng xuat nhap khau gifla tinh Salavan vdi Quang Tri chu yeu dfldc thu'c hien qua cffa khau Quo'c te La Lay (Quang tri) La Lay (Salavan), nhat la khi tuyen dffdng 15B phia Lao dffpc diu tff xay dffng thi boat
ddng xuat nhap canh qua cfla khau nay ngay cang gia tang. Theo s i lidu cua Cue Hai quan tinh Quang Tri, tff nam 2010- 2014, Iffpng ngffdi va phffdng tien xuat nhap canh qua cfla k h i u tang rat nhanh, td'c dp tang trung binh 90-100%, kim ngach x u i t nhap k h i u tang. Ridng nam 2014, tong kim ngach xua't nhap khau dat 127,5 trieu USD/nam (gap 16,5 lan so vdi nam 2010) [xem bang 1].
N h i m day manh hcfn nffa boat dpng thffcfng mai, ba tinh Savannakhet, Salavan va Quang Tri da phd'i hpp xay dffng va phat t r i l n he thd'ng cac chd dpc hai bdn bien gidi. Dpc theo Quo'c Id 9, tinh Savannakhet va Quang Tri da dau tff xay dung cac khu tbuong mai hai bdn cffa khau Qud'c t l Lao Bao-Densavan. Nam 1998, tinh Savannakhet t h a n h lap Kbu Thffcfng B a n g 1, H o a t d p n g thi:fcfng m a i t a i cufa k h a u Quoc t e La Lay - La Lay
tiJf n a m 2010 de'n n a m 2014 Cac h o a t
d o n g Xuat khau
(USD) Nhap khau(USD) So lugt xe xuat canh So luot xe nhap canh So lugt hanh khach xuat canh
So lugt khach nhap canh
NSm 2010 1.183.159,23 6.551,883,84 1.073,00 1.040,00 3.664,00
3.320,00
Nam 2011 607.220,54 21.840.696,27
1.101,00 1.237,00 11.260,00
13,469,00
N a m 2012 2.140.304,08 21.950.226.72
5.550,00 2.432,00 21.931,00
23.750,00
N a m 2013 12.523.001,28 44.714.459,14 6.500,00 6.700,00 31.348,00
31.233,00
Nam2014 21.894 984 105.570.130 11.618,00 11.500,00 86.410,00
85.158,00
Nguon: Cue Hdi quan tinh Quang Tri (27/9/2013), Bdo cao tinh hinh hgp tdc giUa hai tinh Qudng Tri-Salavan, sd 1311/HQQT-NV, Phong Ddi ngogi UBND tinh Qudng Tri;
UBND tinh Qudng Tri (2015), Bdo cao tong hgp "Be dn thdnh lap khu kinh ti eda khdu La Lay tinh Qudng Tri", Phdng QLBG sd Ngogi uu tinh Qudng Tri.
Li Van Anh, Trdn Thi Quynh Phuang - Hgp tdc kinh te gida Savannakhet... 89 mai bign gidi Densavan. Tinh Quang Tri
diu tff xay dffng Khu thflcfng mai Lao Bao, den nam 2005 nang len t h a n h Khu Kinh t l Thffong mai dac biet Lao Bao. Tinh Salavan va tinh Quang Tri phd'i hap dau tff xay dflng cac trung tam thUcfng mai hai ben cffa k h i u La Lay-La Lay. Tai day, hoat dpng giao thupng cua cac thffong n b a n Lao, Viet Nam va radt so thucfng n h a n cac nUdc Thai Lan, Trung Qud'c d i l n r a kba nhdn nhip.
Nam 1999, khi cac chinh sach uU tidn, ffu dai cua Chinb phu hai nfldc Lao-Viet Nam cb hieu lu'c, cac doanh nghiep tinh Quang Tri da day manh d i u tff xay dffng mpt sd cfl sd kinh doanh, cac dai ly tieu thu hang hda tai cac huyen Mffdng Phin, Se Pdn (Savannakhet), thi xa Salavan (tinh Salavan); Cdng ty Dffpc pham md cac dai ly thuo'c t i n dupc tai cac huyen Ta Oi, Sa Muoi (Salavan), cac huyen Mudng Nodng, Sg Pdn (Savannakhet),. NgUpc lai, mpt so doanh nghiep cua Lao cung da tang cUdng dau tu kinb doanh thuong mai tai Quang Tn. De tao dilu kien cbo cac doanb nghigp dau tu kinh doanh, sd Ngoai thucfng tinh Quang Tri da md van phdng dai dien tai hai tinh ban. Ben canh do, nham hd trp cac doanh nghigp gidi thieu san pham, gdp p h i n day manh boat ddng thUdng mai giffa hai bgn va cac tinh khac cua Viet Nam-Lao cung nhff cac nffdc trong khu vffe, bang nam sd Thffong mai, sd Ngoai thuang ba tinh da phoi hap to chffc hpi chp. Nam 2008, Hdi chp dffpc t l chffc tai Khu Kmh te Tbflpng mai dac biet Lao Bao; nam 2012, hpi chp to chffc tai tinh Savannakhet. Cic gian hang tham gia hpi chp da gidi thidu cac san pham mdi do cac doanh nghiep, n h a n dan dia phffpng cac tinh Savannakhet, Salavan
va Quang Tri che' tao, san xuat, c h i bien, khai thac. Thdng qua hdi chp, cac doanh nghigp ciia ba tinh va hai nffdc ky cac hpp dong tigu thu san pham cua nhau.
4. K§'t l u | i n
Mac du phai trai qua nhieu khd khan, thfl thach, song quan he gifla cac tinh Savannakhet, Salavan vdi Quang Tri tff n a m 1989 d i n n a m 2014 v i n khdng ngtfng dffpc cung cd, tang cffdng va dat dflpc nhieu t b a n h tflu quan trpng tren t i t ca cac linh vuc, trong dd linh vUc kinh t l la mdt dilm sang cua boat dpng hpp tac.
Hpp tac kinh te gifla ba tinh trong nhflng nam 1989 den 2014 da cd nhulig bfldc dot pha quan trpng. Ben canh viec tig'p tuc Cling cd', phat trien quan he trong cac linh vUc truyln thd'ng, mdt sd' Iinh vUc hop tac radi da dUpc trien khai va bUdc dau thu dupe nhilu t h a n h tifu cd y nghia. Trong giai doan nay, Quang Tri da giup dd va hpp tac chat che vdi hai tinh ban phat t r i l n ndng nghiep ben vffng gan lien vdi viec xay dffng ndng thdn mdi, bp mat ndng thdn eua cac tinh Savannakhet, Salavan co nhffng thay doi dang k l . Cung vdi viec day raanh cac hoat ddng khai thac, che bie'n lam san xuat kbau de tang ngan sach cho cac dia phffdng, hai ben hudng hdp tac tren linh vffe lam nghiep vao viec trong rtftig, bao vg rtfng va bao ve mdi trffdng. Trgn linh vflc cong nghigp, xay dUng va giao thdng van tai, hpp tac cua ba tinh dUpc trien khai sau rdng hdn giai doan trudc vdi cac phuang thflc lien doanh, lien k i t , hpp tac dau tff binh dang, ddi bdn cung cd lpi.
Mac du chu ylu thffe hien cac dff an hpp tac It vd'n, nhifng hpp tac cdng nghiep gifla ba tinh da md ra kha nang to ldn trong
90 Nghiin cdu Dong Nam A, sd 8/20^9^
idang lai. Ha tang giao thdng tai hai tinh ban va Quang tri, cung nhfl cac huylt mach giao thong nd'i liin ba tinh dffpc chu trpng dau tfl nang d p , dam bao cho boat ddng thdng thffong va di lai cua nhan dan hai nudc. Nhd cd c h i khuye'n khich, Uu tien, ifij dai cua Chinh phu Viet Nam-Lao va sU chii dpng cua ba tinh trong viec khai thac nguon bang hda, cai tien thu tuc xuat nhap khau da tao dilu kien cho boat ddng thffcfng mai phat trien. Hpp tac diu tff tuy bffdc dau t r i l n khai nhung da thu but nhieu doanh nghiep, ca nhan cua tinh Quang Tri va hai tinh ban tham gia tren nhilu linh vUc tff ndng nghiep, cdng nbiep, xay dffng, giao thdng van tai, thffdng mai d i n kinh doanh du lich. Giai doan tff 1989 d i n 2014, tinh Savannakhet va Salavan la nhflng dia phflcfng cua Lao thu hut nhilu n h l t vd'n dau tff ra nffdc ngoai cua cac doanh nghiep tinh Quang Tri. Thdng qua hop tac dau tff, tilra nang va t b l manh cua mdi tinh bffdc d i u dffpc day manh khai thac de gdp p h i n phat trien kinh t l .
Tuy chffa dap flng dflpc ydu cau va mong mud'n cua ba tinh va chfla tffdng xffng vdi tilra nang s i n cb cua mdi bdn, nhifng cd the khang dinb hop tac trdn linh vffe kinb te thffe sff cb nhffng dot pha quan trpng, gbp p h i n lam thay doi bd mat kinh te cua tinh Savannakhet, Salavan va Quang Tri cung nhff quan he hpp tac cua hai nfldc Lao-Viet Nam trong giai doan 1989-2014./.
CHU THICH
1. Ban Tuyen giao Tinh uy Quang Tri (2012), tldd
2. Sd Ngoai vu tinh Quang Tri (27/11/2014), tldd
3. Ban Kinh te doi ngoai tinh Quang 1 ^ (10/12/1991), Bdo cao t6ng hgp y kiin ciia cdc ngdnh chudn bi ndi dung hgi ddm gida hai dodn dgi biiu cao cdp eda hai tinh Qudng Tri-Savannakhet thdng 1/1992 tgi Savannakhet, so' 11/KT-DN, hdp sd 03, ho so s6' 21, Chi cue Van thU-LUu trff Quang Tri, trang 7,
4. Ban Tuyen giao Tinh iiy Quang Tri (2012), Lich sd quan h& hdu nghi dge biet ViH Nam-Ldo, Ldo-Viet Nam, tai lidu tuyen truyen "Nam doan ke't hifu nghi Viet-Lao 2012", Quang Tri,trang 134.
5. UBND tinh Quang Tri (1214/2005),Thong bdo y kiin cua Lanh dgo UBND tinh Qudng Tri tgi cupc hgp triin khai thgc hien vdn bdn gida dodn dgi biiu cdp cao tinh Qudng Tri vdi dodn dgi biiu cdp cao tinh Savannakhet, Salavan (Ldo), nam 2005, sd 29/rB-UB, Phdng QLBG sd Ngoai vu tinh Quang Tri, trang 2.
6. UBND tinh Quang Tri (2007), Bdo cao tinh hinh hgp tdc vdi Ldo giai dogn 2001-2007, Phdng QLBG sd Ngoai vu tinh Quang Tri, trang 2.
7. Sd Ngoai vu tinh Quang Tri (27/11/2014), Ndi dung ldm viec vdi Tong Ldnh sU qudn ViH Nam tgi Pakse, Phong QLBG sd Ngoai vu tinh Quang Tri, trang 2.
8. Tinh uy Quang Tri, Ban chi dao cong tac thong tin doi ngoai (2014), Qudng Tri- Diem ddu hdnh lang kinh tiDong-Tdy, Tai lieu tuyen truyen cong tac thong tin doi ngoai, Quang Tri, trang 56.
9. UBND tinh Quang Tri (9/6/2008), Bdo edo tinh hinh hgp tdc vdi Ldo 6 thdng ddu nam 2008, sd 55/BC-UBND, phdng QLBG sd Ngoai vu tinh Quang Tri, trang 2.
10. UBND tinh Quang Tri (26/6/2014), Npi dung ldm viec vdi Pho Thd tudng. Bo trUdng Bp Ngogi giao Viet Nam, Phong QLBG sd Ngoai vu tdih Quang Tri, trang 2.