run hieu tu tuong Ho Chi Minh ve kinh te tu nhan va su van dung cua Dang ta
NguyfelW Tiianh Ha Dgi hoc Su pham Ha Ndi — Phan hi^u H^ Nam
Trong phgm vi bii viit, tie gii di siu phin tieh, lim rd mOt sd quan diim co bin ciia Hd Chi Minh vi Uiinh phin kinh t i tu nhin d Viit Nam, qua dd Uiiy dupe vai trd dtnh hudng, nin ting vi gii tr| cua eic quan diim di Uong qui trinh phit triin kinh t i ndi chung, phit triin kinh t i tu nhin d Vi$i Nam hiin nay ndi riing. Vdi tu c4ch 1^ mOt thinh phin kinh Ii, kinh t i tu nhin, d i dupe ning lin mOt tim mdi trong Vin kiin Dgi hOi XII eiia D4ng. Dd Ii kit qui quan trpng eua c i mOt qui trinh ddi mdi vi phit Uiin nhin thue ciia Ding vi thinh phin Icinh ti niy.
1. Tu tirang Ho Chi Minh ve kinh te tu nhan Tu Urdng Hd Chf Minh vi c i c thinh phin kinh t i n6i chung, vi kinh t i tu nhin ndi riing d nude ta trong limg thdi ky khic nhau dupe phin inh chu yiu d ba t^c phim Idn: Dudng cich minh, Thudng thire chfnh Uj, Bio cio vi dp thio Hiin phip sua ddi Igi ky hpp ttiii 11 Qude hOi khda 1 nude Viit Nam Din chu COng hda. Ngoii ra cdn dupe d i e i p d i n trong e i c Bio e i o cua Ngudi trudc Qudc hOi nude Viit Nam Din ehii COng hda cic khda 1,11, Irong e i c ky Dgi hOi H, HI ciia DSng, cOng nhu nhiiu bai ndi, bii viit khic.
1.1. Kinh t i tu nhin trong co c i u cic thinh phin kinh t i da sd hiru
Li mOt ngudi mae-xil, Hd Chi Minh ludn dit ly tudng eOng sin ehii nghia lim mye tiiu phin d i u ciia minh, nhung li nhi each mgng, Ngudi ludn ludn biit vjn dyng sing tgo nhiiu nguyin ly co bin ciia chii nghla Mie — Linin vao nhting diiu kiin ey Uii. Diiu niy cung diing c i trong viie xie dinh eo ciu kinh t i trong ehiin lupc phat Uiin kinh t i eiia dit nude.
Tiiinh phin kinh Ii l i mOt bO phin eiu Uiinh ciia nen kinh ti, Ii mOt kiiu quan h i kinh t i dpa trin co sd mil hinh Uiue sd him nhit djnh. Do viy, khi trong n i n kinh Ii cdn tdn tgi nhiiu hinh thue sd hiiu tit yiu cdn tin tgi nhiiu Uiinh phin kinh ti. Myc 23 cua tie phim Thudng Uiue chinh tri, Hd Chi Minh d i eip d i n eic thinh phin kinh t i d viing tp do trong Uidi ky khing chiin vk Unh ehit co b i n cua tiing Uianh phin kinh ti.
Ngudi khing dinh"
"... - Kinh te dja chii phong kiin bdc ldi dia td.
- Kinh Ii qude doanh, cd tinh chit chii nghia xi hOi...
- Cie hpp tic x i tiiu thy va hop tie x i cung cip.
cd Unh chit nira chu nghia x i hOi.--
- Kinh l i c i nhin ciia ndng din vi ciia chu edng nghi, hp thudng tp tiie it ed gl bin vi cung it khi mua gi. Dd li mOI thii kinh t i Igc hiu.
- Kinh t i Ur bin tu nhin. Hp bdc lOt cdng nhin, nhung ddng thdi hp cdng gdp phin vio xiy dpng kinh Ii.
- Kinh t i tu bin qude gia li Nhi nude hiin vdn vdi tu nhin d i kinh doanh vi do Nha nude linh dgo...".
Nhu viy, kinh t i lu nhin trong quan niim ciia Hd Chi Minh ed thi nhin nhin d hai khia cgnh (hai thinh phin): I. Kinh t i ciia c i nhin, ndng din vi thu cdng nghi (hinh thue kinh t i dpa trin tu hiiu nhd vi tu li$u sin xuil vi khi ning lao dOng ciia bin thin ngudi lao dOng vi gia dinh). 2. Kinh t i tu bin tu nhin (hinh thue kinh t i m i sin xuil, kinh doanh dya trin eo sd chiim huu Iu nhin tu bin chii nghla vi lu liiu sin xuit vi bdc lot siic lao dOng !im thui).
1.2. Vai trd ciia kinh t i tu nhin ddi vdi nin kinh ti Qua q u i trinh nghiin euu quan diim Hd Chi Minh ve CO eau kinh t i nhiiu thinh phin, ed thi nhin thiy ring Ngudi khdng bao gid dem ddi lip mOl cieh chung ehung hpc Uip cic Uiinh phin kinh t i tu nhin (die biil la kinh l i Ur bin tu nhin) vdi chu nghia xi hOi, d i e biit khdng coi giai cip tu sin d i n tdc nhu k i Uiii eiia sp nghiip giii phdng din tOc. Di khai thie mpi ning Ipc sin xuil, d i tranh thii sp iing hO cua nhung nha kinh doanh Uiu Uiuong, tiiu ehu Ngudi d i kiu gpi: "Cic bgn, nguOi buOn bin kinh doanh, tiiu Ihuong, tiiu chii, cdng nhin vi tri thuc, d i ehung sdng vdi nhin din Viet Nam, c i c bgn d i khai eo lip nghiip d Viit Ncun. Cic hogt dOng ehinh ding vi van hda vi kinh t i ciia cie bgn cd Ipi cho Viit Nam. VI viy, ldi khuyin cic bgn: cae bgn cii yen Idng lam i n nhu thudng. Nhin din vi Chinh phu Viit Nam s i giup dd va bao v? cic ban". Cd thi Ihiy, Chu tjch Hd Chi Minh khdng ky thi vdi nhiing nha tu sin lim i n chinh ding,
107
NGHi^CUU
cd lu tudng tiin bO vi nhi^l tinh iing hO cuOc each mgng ciia nhin d i n ViH Nam
Trong quan diim eua minh ve sp tdn tgi o i a c i e Ihinh phin kinh t i khic nhau, Hd Chi Minh cung chi ra tinh uu \iet va mgt hgn c h i ciia hing Uiinh phin kinh ti, qua dd phin inh phin n i o vai Ud ciia timg thinh phin kinh l i Uong cdng cuOc xiy dpng dit nude. Ddi vdi thinh phin kinh te c i Uii tp eung tp eip, Ngudi nhin Uiuc dd li "Uiii kinh t i Igc hiu", thinh phin kinh t i niy cdn tdn tgi phd biin Uong nin kinh Ii, nhd b i , Igc hiu va ning suit thip, hp "it cd gi b i n vi cung it cd gi mua". Thinh phin kinh I i hr bin hr nhin dupe Hd Chi Minh dinh gii l i "bdc 101 cdng nhin". Tuy viy, Hd Chi Minh cting nhin dinh: nhiing nhi tu bin din tOe vi kinh t i c i nhin ciia ndng din vi thii cdng nghi "hp ciing gdp phin \ ao xiy dpng kinh ti", Ii "Ipc lupng e i n thiit eho cuOc sdng xiy dpng kinh t i nude nhi. Cho nin Chinh phii cin giiip hp phit Uiin".
Nhu viy, Uieo quan diim ciia Chii Uch Hd Chi Minh, kinh t i tu nhin ed vai trd nhit djnh trong phii triin kinh le dit nude ndi chung. gdp phin vio sp phii triin cua c i c thinh phin kinh l i khic ndi rieng. Dang vi Chinh phii ein cd nhimg ehinh sieh thiit thpe, cy thi d i quin ly vi phit huy Idi da vai Ud ciia thinh phin kinh l i niy vdi nguyin tic: kinh t i lu nhin phii
"phyc tiing sp linh dgo eiia kinh l i qudc gia, phii phii hpp vdi Ipi ich cua dgi da sd nhin din".
1.3. Chinh sich dd'i vdi thanh p h i n kinh te tu n h i n trong c h i dO d i n chu nhfln d i n
Di duy tri sp phit triin eua e i c thinh phin kinh t i ndi ehung vi sp phit triin ciia kinh t i tu nhin ndi rieng, bii viit "Chinh sich kinh t i eiia Ding vi Chinh phii" (5/6/1953), Chu tjch Hd Chi Minh d i chi ra bdn ehinh saeh kinh te e i n phii thpe hiin, dd li:
"1 — Cdng tu diu Ipi. Kinh le qude doeuih li cdng.
Nd la nin ting va siic Iinh dgo ciia nin kinh te din ehii mdi... Tu li nhting nha tu bin din lOe va kinh t i ca nhin cua ndng din vi thu cdng nghi. Dd la Ipc lupng c i n thiel cho cdng cude xiy dung kinh t i nuoc nha Cho nen ehinh phti ein giup hp phat triin. Nhung hp phai phyc timg su linh dao cua kinh t i qudc gia, phai phii hpp vdi Ipi ieh eua dgi da sd nhin din.
2 — Chu thp d i u Ipi. Nhi tu ban thi khdng khdi bde lot. Nhung Chinh phu ngin c i m hp bdc lOt cdng nhin q u i tay. Chinh phu phai bao \ e k?i quyin ciia cdng nhin. Ddng thdi, vi Ipi ich liu dai, anh chj em thp cung d i cho ehu dupe sd Ipi hpp ly. khdng \eu eau qua miic.
Chu vi thp deu tu giic tp dOng. ting gia sin xuat Ipi c i ddi bin.
3 — Cdng ndng giup nhau. Cdng nhin ra siic sin xuit ndng ey va c i c thii c i n diing khac, d i cung e i p cho ndng din. Nong din Uu ra sue ting gia sin xuat.
de eung e i p luong thye vi cac Ihii nguyin liiu cho
I U o KiHH TC C n l u A - THAI B I N H D U O H O [THANa 6 ' ZOZOI
cdng nhin. Do dd, m i cing Uiit chit lien minh giua edng ndng.
4 — Luu thdng trong ngoii. Ta ra sue khai lim thd d i bin cho e i c nude bgn vi d i mua nhting Ihii ta e i n diing. Cic nude b ^ mua nhimg thii ta dua ra v i bin cho ta nhimg hing hda la chua c h i igo dupe. Dd li chinh sieh miu djeh, giiip dd lin ntiau rit cd kyi cho kinh te ta".
Nhu viy, theo Hd Chi Minh. mOi dii nude q u i dO lin chil nghia x i hOi hi c h i dO Uipe din, nua phong kiin cdn cd su da dang vi hinh thue sd huu, mdi thinh phan kinh t i Uong dd ed kinh te tu nhin li mOI bO phin trong tdng thi n i n kinh t i qudc din.
Trong thdi ky q u i dO lin chu nghia x i hOi d nude la hiOn nay, kinh l i lu nhin xit d khia cgnh c i nhin, Uiu ehij cdng nhu kinh t i tu b i n tu nhin d i u cd vai Ud ding ki, c i ve phuong diin phit triin Iyc lupng sin xuit, xi hOi hoi sin xuit lin phuong diin giii quyit e i e vin d i xi hOi. Tuy viy, eung c i n thiy ring, kinh t i Iu nhin, Uiu chu dii cd ging d i n bao nhiiu cung khdng thi logi bd dupe nhiing hgn c h i vdn cd nhu: Unh tp phit, manh rniin, hgn c h i v i ky thuit.
Kinh t i lu bin lu nhin thi cd tinh tu phit ril cao. Diu CO, budn liu, trdn thui, lim hing gii... li nhung hiin tupng thudng xuit hi$n d kinh le tu b i n tu nhin.
2. Bang Cong san Vl^t Nam nhan thirc va van dung ttfjuonj) Ho Chi Minh ve kinh te tu nhan de phat trten ben vung Oat ninrc
Trong thdi ky ddi mdi dit nuot, nhin thiic dupe vj Ui. vai Ud eua kinh t i tu nhin. Ding COng san Viit Nam ludn nhil quin quan diem phit Uiin kinh t i lu nhin trong ehinh sich phit Uiin kinh Ii nhieu Uiinh phin.
Quan diim dd dupe Uii hiin xuyen sudt lu van kiin Dgi hdi lin Uiu VI din van kiin Dgi hOi Ding lin thii Xll. Die biit, tgi van kiin Dgi hOi XII, Ding la xac djnh "kinh t i tu nhan Ii mOi dOng Ipc quan Upng ciia nin kinh li".
Quan diem niy khdng ehi the hiin sp ghi nhin dung vj tii, vai Pd Ciia kinh l i hr nhin Uong co ciu kinh l i nude ta hi$n nay, ma cdn khu>in khich mgnh me kinh t i hr nhin tiip h,ie phit tiiin, ddng gdp ti'ch cue vio q u i Uinh phat trien kinh ti-xi hOi cua dit nude.
Trong van kiOn Dgi hOi Xll, Ding la d i xic dinh rd vai Ud, vj ui eua kinh t i Ui nhan Uong nen kinh t i nhiiu Uiinh phin d nude ta hien nay. Cy Uii, neu Dgi hpi XI mdi chi "eoi kinh le tii nhin li mOt Uong nhting dOne Ipc cua nin kinh te" Uu din Dgi hOi Xll, Ding ta d i khing djnh: "kinh t i Ur nhin la mOt dOng luc quan trpng eua nen kinh ti". Vai trd dOng luc niy Uii hi^n d ch6:
Thu nhit. sp phit uien cua kinh t i tu nhin dudi cae hinh Uiiic td chiie khie nhau la mOt hong nhtrnc khia egnh ihuc hiOn din chii hda nen kinh li- n h i nude cd Uich nhiim b i o d i m vi b i o hO quyin tu do kinh doanh ciia edng din; cdng din cd quyin thuc hiin til e i e i c hogt dOng kinh t i trong khudn khd luit
phap rihi nude. Diiu dd eho p h i p huy dOng dupe rOi^ rii cic ngudn tii Ipc, tri Ipc cua ngudi d i n vio diu tu phit triin, lim giiu eho ngudi d i u tu vi gdp phin Ikm giau cho dit nude.
Thii hai, sp phit triin mgnh m i ciia kinh t i tu nhin bye tiip tgo ra mOt khdi lugmg vit chit to Idn, ddng g6p tich cpc vio viOc thda m i n nhu eiu Uong nude, gdp phin gia ting kim nggeh xuit khiu, ddng gdp vio sy ting trudng chung cua n i n kinh t i qudc din. Thpe ti d nude Ui vi e i c nude Uin Uii gidi cho Uiiy, kinh t i tu nhin cd ty Upng ddng gdp ngiy eing cao vao tdng sin phim qude nOi.
Thii ba, sp phit triin kinh t i tu nhin gdp phin diiu chinh phin bd vdn d i u tu vio nhOng Unh vpc cd khi ning bio dim hiiu qui, gin vdi nhu ciu thj tiudng.
Kinh ti tu nhin cd khi ning b i o d i m ddng vdn dupe quSn ly sir dyng ed hiiu q u i cao do sy quan lim trpc Hip ciia ngudi ehii sd hiru vdi ddng vdn eua hp. Mue hiiu quci niy khdng nhting ting khi ning lii diu tu mdt rOng kinh doanh cda kinh t i tu nhin, m i edn l i di^u kiin Uin d i d i ting khi ning thu cua ngin sieh nhA nude, ting ngudn d i u tu tii ngin sieh nhi nude cho myc Uiu phit triin kinh ti-xi hOi ciia dit nude.
Thii tu, sp phit triin kinh t i tu nhin se gdp phin giAi quyit viic lim cho x i hOi v i thu nhip cho ngudi lao dOng. Diy Ii mOt Uong nhiing uu t h i ciia khu vpc kinh Ii ngoii nhi nude vi kinh t i cd vdn d i u tu trpc tiip nude ngoii so vdi khu vpc kinh t i nhi nude.
Thii nim, Uong thiM ky q u i dO lin ehii nghla x i hOi d Viil Nam, kinh t i tu nhin d i va dang tiing bude khing djnh vj tri chd dpa thiit yiu Uieo diing quy luit cda nin kinh t i Uij tnrdng. Kinh t i tu nhin dang cd co hOi phit Uiin mgnh c i vi b i rOng lin b i siu, sd lupng vk chit lupng. Xit vi Uung vi dii hgn, c i c tip doin kinh ti lu nhin Idn Uong nude cting vdi c i e tip doin kinh ti nhi nude v i e i e edng ly xuyin qude gia Ii dOng Iyc kio ehii yiu d i n dit n i n kinh t i phit Uiin.
Thii siu, sp phit triin kinh t i tu nhin tgo ap Ipe thiic d5y ddi mdi cdng tic quin ly nhi nude va Uiijc ddy cii cieh cic doanh nghiip nhi nude. Khi cd quan diim nhin Uiiic dung vi vai Ud cua kinh t i tu nhin Uong nin kinh t i nhiiu thinh phin, nhi nude s i phii chii dOng ddi mdi c i c m i l boat dOng phii hpp vdi nguyin tic Uij Uirdng, d i Uipc su phit huy vai Ud ngudi nhgc Uudng diiu khiin cic hogt dOng kinh ti, tgo mdi Uudng Uidng Uioing, dn djnh v i binh ding cho lit e i eie doanh nghiip thuOc cie Uianh phin kinhli.
Nhu viy, quan diim "kinh t i tu nhin la mOl dOng Iyc quan Upng cua n i n kinh l i " khdng chi Ihi hiin sp ghi nhin diing vj tri, vai trd ciia kinh l i Ur nhin uong CD ciu kinh t i nude ta hiin nay. ma cdn khuyin khieh mgnh me kinh t i lu nhin tiip tye phat triin, ddng gdp tich eye vio q u i Uinh phit uiin kinh ti-xi hOi ciia dat nude. Dgi hOi XII khing djnh cin phai tiip Uic "igo
diiu kiin thuin k?i d i phit tiiin mgnh m i doanh nghiip Viit Nam, nhil li doanh nghiip tu nhin, lim dpng Ipe ning cao sue egnh tranh vi Unh tp chu ciia nin kinh te".
Dai hOi XII dua ra cae giai phip phit triin kinh t i tu nhin nhu sau:
MOt Ii, hoin Uiiin phip luit, co chi, ehinh sich d i doanh nghiip tu nhin Uip cin binh ding mpi co hOi, cic ngudn Ipe, nhit Ii vi vdn, dit dai, tii nguyin;
Hai li, Ihue diy x i hOi hda sd hOu vi sin xuit kinh doanh, khuyin khich phii triin cic hinh Uiiic doanh nghiip cd phin. Ting cudng hd trp d i phit triin mgnh doanh nghiip nhd vi vira, kinh t i hO gia dinh;
hd trp doanh nghiip khdi nghiip. Khuyin khich hinh thinh doanh nghiip Idn, thucmg hiiu mgnh;
Ba la, hd trp doanh nghiip diu tu nghiin ciiu phii triin, ling dung tiin bO khoa hge vi ddi mdi cdng nghe. chii trpng iing dyng edng nghi thdng tin, ning eao siic cgnh Uanh vi tham gia hiiu qui vio mgng sin xuil vi ehudi gii tri trong vi ngoii nude;
Bdn Ii, hoin thiin ehinh sich hd trp phit triin doanh nghiip nhd vi vua, doanh nghiip l^di nghiip.
Khuyin khich hinh thinh eic lip doin kinh t i tu nhin da sd hiiu vi lu nhin gdp vdn vio eic tip doin kinh l i nhi nudcy.
Tai lieu tham khao
Vu Hung Cudng (2011), Kinh t i tu nhin vi vai trd dOng Ipc tang tnrdng, Nxb Khoa hpc xa hO", Ha NOi.
Ngd van Luong (2010), Tu tudng HO Chi Minh vi kinh ti, Nxb. Chinh UI qudc gia, Hi Ndi-
Hd Chi Minh Toin tip (2011), lip 7, Nxb. Chinh UI qudc gia, Hi NOi.
Cao Ngoc Thing (2007), Tu duy kinh t i Hd Chi Minh, Nxb. Chinh trj qude gia. Hi NOi.
Ding COng sin ViOt Nam, Vin kiin Dgi hOi biiu loan qudc lin Uiii XII, Nxb.Chinh qude gia, Hi NOi, 2016.