KIEN TOAN vA NANG CAO CHAT LlTQfNG DQI NGU
T H A M P H A N H A N H C H I N H
d Nl/OfC TA HIEN NAY
1. Khai quat ve dpi ngu Thim phan hanh chmh hipn nay vd tinh hinh giai quyet cac vu an hanh chinh
Ngdy 28/10/1995, Quoe hgi dd thdng qua Ludt sfta ddi, bd sung mgt so didu eiia Lual Td chftc Toa an nhdn dan Uong dd quy djnh Tod an nhan dan cd thdm quyin xet xft cac vy an hanh chfnli. Theo dd, lap Tda hanh chinh trong Tda an nhdn dan tdi cao vd Tda dn nhan ddn cap tinh, cdn d Tda an nhan dan cdp huyen cd thdm phdn gidi quylt cac vu dn hdnh chinh. Kd tft khi thdnh lap Toa hanh chinh va giao thdm quyin gidi quyet eae khieu kidn hdnh chfnh cho Tda an thi mac du Thdm phan hanh chinh da ngay cang duge tang cudng nhung sd lupng van cdn fl, dgc bidt trong didu kipn Luat Td tyng hanh chinh nam 2010 ed hidu luc tft ngay 01/7/2011 da md rgng tham quydn gidi quyet cac khidu kidn hanh chinh cua tda an, sd lugng cdc vu an hdnh chinh dugc giai quyet tgi Tda an da lang ldn nhieu so vdi tmdc ddy. O Tod dn nhan dan cap huyen, Tham phan dai da sd la kidm nhidm xet xft an hanh chinh va cac loai an khdc. Ci cap tinh, sd lugng Thdm phan hdnh chinh nhin chung cdn ft, nhat la so vdi Thdm phan gidi .quyet cdc vu an khac, d mot sd thanh phd ldn true thudc trung uong thi sd lugng Thim phan Tda hanh chfnh cd nhidu hon nhu Tod an nhan dan Tp. Hd Chf Minh cd 14 Tham phan hanh chinh. O Toa an nhdn dan tdi cao, Tda hanh chinh cd thdm quydn
^chuyen Uach xdt xft an hanh chfnh, tai day
Nguyen Danh Tu cung chi cd 02 thdm phdn hdnh chinh ehuydn trach, cdc Tda phuc tham Tda an nhan dan tdi cao khdng cd thim phdn chuydn trach chuydn xet xft an hanh chfnh ma cdc thdm phan diu xet xft tit cd ede logi an cd khang cao, khdng nghj.
Dd thdy dugc thyc trang va nhu ciu kidn todn ddi ngu thdm phdn hdnh chinh hidn nay, bdn cgnh vide nghien cuu ddi mdi vd CO cau Id chftc cua Tda hanh chfnh, chung ta can nghien cuu tinh hinh thy ly va nang lyc gidi quyet, xel xu cac vu an hanh chinh trong nhftng nam qua.
Ngay 21/5/1996, Uy ban Thudng vu Qude hpi thdng qua Phap lenh Thu tuc giai quydt cac vu an hanh chinh cd hieu luc tu ngdy 01/7/1996. Tft ngay 01/7/1996 ddn hdt nam 1997, mdi thy ly 150 vu va dua ra xet xft 97 vu. Nam 1997, ehi cd 24/61 Tda cdp tinh va 16 Tda cap huyen ed xet xft vu an hanh chinh . Nam 2007, Tda an nhan dan cac cdp da thu ly 1.686 vu an hanh ehinh, da giai quyet 1.546 vu an, dal 91,7%. Ty Id cac ban dn, quydt djnh giai quyet an hdnh chinh bi huy la 6,27%, bi sua Id 3,75%. Nam 2008, Tod an nhan dan cac cap thy ly 1.399 vy an hanh ehinh, da gidi quyet dugc 1.234 vy, dgt 88%.. Ty Id cdc ban an, quyet djnh gidi quydt an hanh chinh bj buy la 4,62%., bi sua la 6%l Tft ngay 01/7/2011 (ngay Lugt Td tyng
* ThS., Vu Tu phap - Van phong Qufie hoi.
' TS. Nguyfin Van Thanh-LG. Dinh VSn Minh (2004), Mgt so vdn de ve doi mdi ccr che gidi quyet khiiu /lien hdnh chinh & Viet Nam, Nxb. Tu phip. Ha NOi, tr. 97.
^Toa an nhan dan t6i cao, Bao cio sfi 210/TANDTC ngiy 18 thing II nim 2009 tfing kfit thirc tifin 12
NHk NUdc vk PHAP LVAT so 10/2012
Hdnh chinh ed hipu lye thi hdnh) ddn ngdy 15/9/2011. Tda dn nhdn dan cdc cip dd thy ly 2 4dS vu ;'iii h:uili ehinh ,
Qua phan lich \ e so lugng vd tinh chat cita ciic vu an lianii chinh iii;'i rd;i im ciic cap dd thy ly. giai qujct thai gian qua cho thay tinh hinh khieu kipn hanh chinh vd giai qu\ct khiiu kipn hanh chinh tai Ida dn cd mpt sd dac diem nhu s;ui
Tfiie nhdt, ve sd lugng eae vi,i an hanh chinh md "IVKI an cac cap th^i ly. giai tiuycl, nhat I.I sau khi Luat Td lung I lanh chfnh ndm 2010 dugc ban hanh v;i co hidu lyc tft ngay 01/7/2011, mac dii nhin chung cd tdng, nhung \ an chidm ti Ic rat nhd ndu so vdi eae khieu nai hanh chinh dugc giai quydt lgi cac CO quan hdnh ehinh nha nude ed tham quydn.
Thir hai. so vdi cae vu an hinh su va vy
\icc ddn sy thi so lugng cac vy an hanh chinh ma tda an phai thu ly. giai quydt trong cac ndm qua khdng nhieu. song nhin chung la nhimg vu dn phue tap, do cae nguydn nhan chu quan va khach quan nen vide gidi quyel cdn gdp nhidu khd khdn. Sd lugng cac
\ u an hanh chfnh dugc giai quydl tgi tda an khdng nhidu nhung ty Id cac ban dn, quydt dinh cua tda an trong vu an hanh chinh bj sua hodc bj buy cdn cao. Didu nay dd phan anh phan nao chat lugng xel xu eiia Ttda an ddi vdi cac khieu kidn hanh chinh cdn ihap.
Thic ba, cdc quydt dinh hanh chfnh, hdnh vi hdnh chinh cd the lien quan ddn ca nhan, eo quan, td chirc va cd nhan, co quan, td chuc cd quydn khidu kien theo quy dinh ciia phap Iuat neu hg cho rang quydt djnh
nam hoal dpng giii quyet cic v^ in hinh chlnh cua nginh Toa an nhan dan.
*" Tfia in nhan dan tfii cao, Ta trinh so 552/TTr- TANDTC nt-iy^g ihang 9 nim 2011 \k vific bfi sung bien chfi, sfi lupng tham phin T6a in nhin din dja phuong nim 2012-2013.
hdnh chinh, hdnh vi hdnh chinh dd trdi phap Iuat, xdm phgm d i n quydn, Igi feh hgp phap eiia hg. Nhung trdn thyc Id cae khieu kien hanh chfnh tgi tda dn ehu yeu do cd nhdn khdi kipn, rat it co quan, Id chftc khieu kien hanh ehinh.
Tft vide phan tich so lugng vd linh chit eiia cdc vy an hdnh chfnh ma Tda an cdc cap da ihu Iy, gidi quydt trong thdi gian qua, ehiing toi eho rdng sd lugng an hanh chfnh dugc giai quyel tai tda dn khdng nhidu, ehit lugng gidi quyet chua cao do nhidu nguyen nhan khdc nhau, nhung mgt trong cac nguydn nhan la do so lugng va chat lugng ciia Thdm phdn hanh chinh. Trong thdi gian qua, dgi ngu Tham phan hdnh chinh dd dupc quan tam tdng cudng cd vd sd lugng vd chat lugng. Tu khi thdnh lap Hgc vien Tu phap, trong dd cd Khoa ddo tao Thdm phdn, cac tham phdn ndi ehung, Tham phdn hdnh chi'nh ndi ridng da duge dao tao d da\' trudc khi dugc bd nhidm, vdi eae ky ndng nhu: nghien cim hd so, didu khidn phien Ida, viet ban an hanh chinh... Ben canh dd, Trudng can bp Ida an cua Tda an nhdn dan tdi cao eung khdng ngimg md cac ldp bdi dudng cho doi ngu can bg, tham phdn. Chinh vi vdy, chat lugng dgi ngu thdm phan, trong dd cd Tham phdn hanh chinh ngay cang dugc ndng cao, cd gdng han chd ty Id bdn an, quydt djnh ciia Tda an bj sfta, buy, nliit la bi buy, sfta do loi chu quan.
Tuy vdy, trong thdi gian qua chit lugng gidi quydt cdc vu an hanh chinh van con nhimg tdn tai vi vide xet xft cdc vy an hanh chinh la mgt ITnh vyc mdi. Vide ddo tgo, bdi dudng vd nghidp vy giai quyet cdc vu an hdnh chinh cung nhu kidn thftc vd qudn ly hanh chinh nhd nudc cho dpi ngu Thim phdn hdnh chinh vdn chua dugc thyc hien nhidu, mdt sd Tham phan hanh ehinh chua
64
KIEN TOAN VA NANG CAO ...
quan tdm nghidn cim mdt each diy dii cac van ban phap lugt trong quan ly hanh chfnh nha nudc lien quan din nhung quylt djnh hdnh chinh, hdnh vi hdnh chfnh bi khiiu kien ma minh dang thu ly, gidi quydt. Trong cdng lac chuyen mdn cdn vi phgm vl dilu kien khdi kidn va dilu kidn thy ly, gidi quylt eae vy an hanh chinh; thdi gian gidi quyet cdc vy dn chua dam bdo theo dting quy djnh eiia phap Iuat. Vide gidi quylt mpt sd vu an chua dung dan ddn phai khdng nghi theo thu tuc gidm ddc thdm de huy bdn an, quyet dinh da ed hidu luc phap lugt, giao cap so thdm bode phue tham gidi quylt lgi,
Do Toa dn dugc td chftc theo cip hdnh chinh nen cd trudng hgp Thdm phdn hdnh chinh cdn e ngai khi phai gidi quydt eae vu an hanh chinh, phdi phdn quydl ve linh hgp phdp cua quydt djnh hanh chinh, hdnh vi hanh ehinh eua eo quan hanh chinh nha nudc cung cap. Vide xel xft cae quydt djnh hanh chinh, hanh vi hanh chinh cua eo quan hanh chinh nha nudc cung cap da dnh hudng den tdm ly Thdm phan hanh chinh, tft do dnh hudng ddn ehdl lugng gidi quydt cde vu dn hdnh chinh. Cdc Thdm phan hdnh chfnh thudng rat nggi tuydn huy quyet djnh hdnh chinh, hanh vi hdnh chinh khdng dung phap ludt cua co quan hanh chinh eung cap.
Tdm ly nay cua Thdm phan hdnh chinh xuit phat tft vi tri, vai trd eiia cac cap chfnh quyen dja phuang ddi vdi Tda an cung nhu ddi vdi Thim phdn hanh ehfnh, nhat la trong qua trinh tai bd nhidm thdm phan.
^ 2. IVlpt so giai phap kien toan va nang cao nang lyc xet xir cua dpi ngu Tham phan hanh chinh
2.1. Ddi m&i md hinh to chuc toa dn ndi ehung, Toa hdnh chinh noi rieng
Bh nang cao chit lugng giai quylt cac vu an hdnh chinh tai Ida an, chung ta cdn
nghien euu ddi mdi md hinh to chftc tda an ndi chung va Tda hanh chinh ndi ridng theo thim quyin xet xft, khdng phy thupc vdo don vj hdnh ehinh, cung nhu dli mdi thim quyin gidi quylt cde khiiu kipn hdnh ehfnh efta Tda an cdc cip. Theo dd, chung tdi xin de xuat md hinh td chuc vd thim quydn cua Tda hanh ehinh trong he thing Tda dn nhan ddn bao gdm:
- Tda hanh ehinh so thim khu vue dugc to chftc d mgt hode mpt sl don vj hdnh chinh cap huyen va duge Id ehirc trong Tda dn nhdn ddn so thim khu vyc. Tda hdnh chinh so thdm khu vyc ed tham quydn xet xft so tham tat ca cac khidu kien hdnh ehfnh thudc thdm quydn gidi quyet cua he thdng tda dn. Trudng hgp Tda an nhdn ddn so tham khu vye khdng thanh lap cdc Tda chuyen trdch, sd lugng an hanh chinh khdng qua nhieu thl ed the giao tham quydn gidi quydl so tham lal ca cac khieu kien hanh ehinh thudc tham quyen cua Tda dn cho Tda an nhdn ddn so tham khu vyc vd cd cac Tham phdn chuydn trach xet xft cdc vu an hanh chinh. Cimg vdi vide tang cudng co sd vdt chit, dpi ngfl can bd cho Tda hdnh chfnh so thdm khu vyc, khdng ndn quy dinh tham quyen giai quyet so tham eae vu dn hanh ehinh theo cip hdnh chinh md ndn quy dinh thdm quydn giai quyet so tham lal ca cac khiiu kidn hdnh chinh thupc thdm quyen cua tda an cho Tda hdnh chinh so thim khu vyc dl tranh ddn cac khidu kidn hdnh chinh ldn tda an cip trdn, phft hgp vdi xu hudng edi cdch tu phdp la tang thdm quyin xet xft eho cde tda dn cap dudi; du tda dn cap ndo xet xft thi khi luyen dn eiing ddu nhdn danh Nhd nudc, khi ban an, quydt djnh eua tda dn da cd hipu lyc phdp luat thi mpi eo quan. Id chftc, ca nhan ddu phai nghiem chinh chdp hanh.
NHA NUdc vA PHAP LUAT sd 10/2012 - Tda hdnh chinh phuc iham khu vyc dugc td chftc d mgt ho^c mgl so don vj hdnh chinh cip tinh vd duge to chuc trong Tda dn nhan dan phuc tham khu vyc. Tda hanh chlnh phuc tham khu vyc cd nhidm vy CO bdn \'u chil yiu Id xet xft phuc thim cdc khidu kien hdnh chinh do I da hdnh chfnh so ihdm khu vye dd xel xu nhung ed khdng cao. khdng nghj. Hen canh dd, Tda hdnh ehinh phuc iham khu vyc cd iham quyen xel xir sa tham doi vdi mgt so rit it cac vy vipc.
Dd la cdc vy vipe khieu kipn hdnh chlnh phftc lgp,.., thuge tham quyin giai quyet ciia liia hdnh chinh so tham khu vyc nhung thay can ihiet ndn Tda hdnh chinh phiic thdm khu vyc lay Idn Jc gidi quydt.
Tda hdnh chinh thugng tham (Tda hdnh chinh cap cao) dugc td chftc d Ha Npi, Da Nang, Tp. Hd Chi Minh vd dugc td chftc trong Tda an nlian dan thugng thdm (Tda an nhdn dan cdp cao). Tda hdnh chinh thugng thdm (Tda hdnh chinh cap cao) cd thdm quyen ehu yeu la xel \u gidm dde tham va tai tham cdc khidu kidn hanh chinh da dugc Tda hanh chinh cdp dudi xet xft vd ban an, quyel dinh da co hieu lyc phdp ludl nhung bj khang nghj theo thu luc giam dde tham, tdi thdm. Bdn cgnh dd, Tda hdnh chinh thugng tham (Tda hanh chinh cap cao) cd tham quyen xel xft phuc thdm ddi vdi mgt sd it cdc vu vide khieu kidn hdnh ehfnh da duge Tda hanh chinh phuc Ihdm khu vyc xet xft so Ihdm. Trudng hgp Tda an nhan ddn thugng tham (Tda an nhdn dan cap cao) khdng td chuc cac Tda chuydn trdeh thi tham quydn ciia Tda hdnh chinh thugng thdm (Tda hanh chinh cdp cao) dugc giao cho Tda an nhan dan thugng tham (Tda an nhdn dan cdp cao) vd cd Thdm phdn chuydn trach xet xft cdc vy an hdnh ehinh.
- Tda dn nhdn dan tdi cao Id co quan xdt xft cao nhal ciia nude Cgng hda xd hgi chii nghTa Vi?l Nam. Tda dn nhdn dan tdi eao c6 nhipm vy ting kit kinh nghipm xet xu, hudng din dp dyng thong nhil phdp luat vd xet xft gidm ddc tham, ldi tham cac loai an, trong dd cd an hdnh chfnh,...
2.2. Bdo ddm tieu chuan, tdng cu&ng trdch nhi^m cua Thdm phdn hdnh chinh
Chung ta cd dap img tdt didu kien vl con ngudi (Thdm phan hdnh ehinh) thi mdi cd thl nang eao dugc hipu qud giai quyet cac vu dn hdnh chinh tai tda an. CCing nhu cac thdm phdn khdc, nhftng ngudi dugc xem xel dd tuydn chgn, bd nhipm lam Thdm phdn hdnh chinh phai ddp ung ddy du cac lieu chudn bd nhipm thdm phdn, phdi co pham chat chinh trj, pham chat dgo dftc tdt, ed Irinh dp eft nhan Iuat trd len, dugc dao tao vc nghidp vy xet xft,... Bdn cgnh do, xudt phdt tft ddc diem gidi quydt dn hdnh chfnh, ngudi dugc xem \et bd nhipm Thdm phan hdnh chfnh ciing cdn dugc dao tgo, boi dudng kidn thftc \c qudn ly hdnh ehfnh nhd nude trong cac ITnh vuc.
Ngoai ra, eung can chu y cdng tdc tgo ngudn Tham phdn hdnh chfnh theo hudng lya chgn nhimg ngudi la thu ky, thdm tra vien cua loa an, ngudi cd nhidu kinh nghiem trong quan ly hdnh ehinh nha nudc,... nhdm dao tgo, bdi dudng dd hg cd du dilu kien dugc bd nhidm ldm Thdm phdn hdnh chinh.
Cdn dua ra nhung bidn phdp, ehfnh sach cu the de thu hut, tuydn dyng can bd cd ndng luc, cd trinh do cho cac Tda dn nhan dan, tao ngudn thdm phan trong tuong lai. Thyc hien tdt cdng tac tgo ngudn se gdp phin nang cao sd lugng cimg nhu chit lugng eua dgi ngu Tham phdn hdnh ehfnh.
66
KI$N TOkN vk NANG CAO ..
Cae quy dinh cua phdp ludt cung cin dugc tidp tye hodn thidn dl ndng eao tfnh ddc lap eua Thdm phan hanh chfnh khi xdt xft ede vu dn hdnh chinh. Chung ta cd thl nghien euu tdng nhidm ky bl nhi^m thim phdn. Hien nay, theo quy djnh tgi Dilu 24 cua Phdp Ipnh Thim phan vd Hpi thim Tda dn nhan dan ndm 2002 (sua ddi, bd sung nam 2011) thi nhiem ky efta Thim phdn Id 5 ndm, kl tft ngay duge bd nhidm. Vide nghidn eim keo dai nhipm ky bl nhipm thdm phdn, nhit la Thim phdn hdnh chinh se gdp phdn dn djnh lam ly cdng tdc eua thdm phdn.
Ben cgnh dd, can thudng xuydn kidm Ua vide thyc hidn nhidm vu cua Thim phdn hdnh chfnh, kjp thdi khen thudng cac Thdm phdn hdnh chinh ed thdnh tich tdt trong cdng tdc, hoan thanh xuat sac nhipm vu dugc giao va ciing phdi xu ly kjp thdi, nghiem khde ddi vdi nhung Tham phan hanh chfnh vi pham phdp Iudt, vi phgm dgo dftc nghd nghiep, lgi dyng nghe nghiep de cd cdc hdnh vi tidu cue. Day la bidn phdp dd ndng cao tinh than trach nhidm cua cac Thdm phdn hanh chinh.
2.3. Ndng cao hiiu qud cong tdc ddo tgo, bdi du&ng Thdm phdn hdnh chinh
v l cdng tde ddo tgo nghipp vy xet xft, ngdnh tda dn cin thudng xuydn ra sodt dpi ngu edn bg dd xac djnh nhu cau dao tgo, can ddi sd lugng can ddo tgo ddi vdi cdc Tod an dja phuang, co sd dao tgo can xdc djnh tieu
chuan, dieu kidn tuydn sinh phu hgp. Vide ddo tgo nghidp vy xet xft cin gdn vdi thye tiln vd kinh nghidm xet xft, gidng vidn tham gia gidng dgy ddo tgo nghipp vy xdt xft cin lya chpn vd mdi nhftng cdn bp, thim phdn ed trinh dd, kinh nghipm xdt xft, trong dd ed kinh nghipm xdt xft dn hdnh ehfnh.
Vd cdng lae bdl dudng nghipp vy xet xft, can Id chftc thudng xuydn, kjp thdi cdc ldp bdi dudng, tgp huan kiln Ihuc vd phap ludt, vl phdp lugl hdnh chinh, to tyng hdnh chinh, vl kiln thftc qudn ly hdnh ehinh nhd nudc dh nang eao nghiep vu cho dpi ngu Thdm phdn hdnh chinh, nhdt Id trong didu kidn Ludt Td tyng Hanh chinh mdi dugc ban hanh nam 2010, Ludt Khieu ngi dugc ban hdnh nam 2011,... Ben canh dd, cfing can td chftc nhftng ldp bdi dudng, tap hudn ngdn hgn chuyen sdu vd xet xft hdnh ehinh, cung nhu ky ndng vd kinh nghidm xet xu cde vu an hdnh chinh. Chu Ugng vide bdi duong nghidp vy, nit kinh nghidm xet xft theo timg logi khieu kidn hdnh chinh nhdm khdc phuc nhihig thieu sdt, khuydt didm Uong cdng tac xet xft cua Thdm phdn hdnh ehinh.
Ngoai ra, ciing can tang cudng nang lyc cho Hpe vidn Tu phap, Trudng cdn bd Toa an Id nhung ca sd dao tgo, bdi dudng dpi ngfl cdn bp, Thdm phan hdnh chinh, ehft trpng bdi dudng nghiep vy gidng dgy cho cdc gidng vidn dd dpi ngfl gidng vien ngdy edng ndng cao trinh dp chuydn mdn, kinh nghidm va ky nang giang dgy.