h p j a j ^ i Tai nguyen Moi truong Thua Thien H u i Hgi Pia ly Viyt Nam
pu ljch dai ven biln Thanh - Nghe - TTnh va mot s6 van de dat ra
Hoang Phan Hai Yen' Abstract
Coastal tourism in stretch of coast Thanh Hoa - Nghe An - Ha Tinh and issues Tourism is the key industry in stretch of coast Thanh lioa - Nghe An - Ha Tinh. For the past years, coailal tourism has been proving ils own advantages and highly benefiting to society However, bes ide achieved beneficial outcomes, tourism development here still has many problems that need lo be solved
fl^TVANDE
Dai ven bien Thanh - Nghe - TTnh ( D V B TNT) la mpl dai d i i hep chay doc ven biln cua ba linh Thanh Hoi, Nghe An, Ha Tinh ihugc phia B i c vung B i c Trung Bo ciia Viel Nam, Trong nhung nam qua, cac nganh kinh le gan vdi dac Ihii kinh tc bicn d i cd nhfrng budc phal Iriln vugt b i c . C i c nganh kinh le nhu: khai thac k h o i n g s i n , hii s i n , kinh te c i n g , du ljch b i l n , , , ihuc su la don bay thiic d i y [ang irrdng k i n h t e v i thu hut d i u l u cua loan dii,
Nganh du Iich ciia d i i da ird Ihanh n g i n h kinh le mui nhon, c6 nhilu Igi the va hudng phal Iriln mii va thuc le da dem lai hieu q u i kinh le rit cao. Tuy nhien, ben canh nhiing mat dal dugc, Irong phal iricn du ljch d d a y cdn r i t nhicu v i n dc phai quan t i m .
I. NOl P U N G
1. Nhirng loi t h i e h i n h d l p h a t t r i l n du Ijch d D V B T N T l . l . V i l r i d j a l y
DVB T>JT cd linh thfl hep ngang, phia Bac giap vdi viing Dong bang sdng Hdng; phia Nam giap vung duyen hii Nam Trung Bg; phfa Tay g i i p vdi viing ndi dja cua ba tinh Thanh Hda, Nghe An, Ha TTnh: phia Dflng g i i p bien Dflng vdi mfli duong bd bien d i i 321 km, DVB T N T n i m tren cac true giao thong chinh xuyen quoc gia, vii'a cd he thflng c i n g bicn, s i n bay, cira ngo ra bien ciia Lao qua c i c hanh lang Dflng - T i y , l u o n g iai khflng xa li cho c i viing Dflng Bac Thai Lan v i Mianma,[1]. Vdi vj tndja iy nhu v i y da lao cho D V B T N T cd \\ iri chien luac, gidng nhu chiec c i u ndi giira Bac Bd \ a phan phia Nam ciia dal n u d c , giira dai d u o n g va dal lien; dicu kicn giao luu Ihuan lgi vdi viing ndi dja cung nhu c i c vimg kinh te k h i c Uong c i nudc, vdi c i c quoc gia trong khu vuc Dflng Nam A va cac nudc tren thi gidi,
1-2. Tai ng„ycn du Ijch chinh
a. C i c bai bien: Vdi chieu d i i 321 km bd bien, cd khoang 15 bai bicn ldn nhd cd k h i nang khai
"'ac, sir dung v i o muc dich nghT d u d n g vdi dung lugng chira khach khoang vai chuc n g i n ngudi.
Trong do cd nhieu bai bien dep v i da noi tieng tir liu nhu Sam Son, Cua Ld, Cira Hfli; Bai Lir, Dien
•"anh, X u i n Thanh, Thien C i m ,,Trong sd 15 bai bien, cd 3 bai bien cd chicu dii gin 10 km, cd the ''sydyng t h i n h cac trung tam du Ijch bicn Idn dal quy md va lieu c h u i n quflc lc.
l^oa Dia ly - Dai hoc Vmh
^lA LY KINH TE - XA HOh D!A LY CHJNH TRI - QUAN SU
Hoi Dja ly vi Tii nguyen Moi truong Thira Thien Hui Hoi Dja ly VictTjam
b. He thdng dao ven bd: Cach bd bien khdng xa la cac dio ven bd. DVB TNT cd tdi 18 hon i ^ lon nhd nhu dio Hon Ne, Hdn Me, Bi^n Son, Hon Ngu, Hdn Mit, Lan Chau, Hon En, San Duong...!
Tren cic dao niy chu ylu la rirng ram vdi nhilu loai dgng vat quy hilm nhu: sin, lau, lit, trudng m^\^
lim, vogc, khi, eic loai chim, Xung quanh dao cd ngudn lgi hai sin phong phii nhit li myc, torn, cua, yln sao... la dilu kien thich hgp dl phit trien du Iich, dgc bi?t la loai hinh du ljch sinh thii, du ljch tham quan, nghT dudng ket hgp bien - dao.
c. Cac di lich ljch sir, van hda: DVB TNT in dam dau in van hoa ljch sir ciia dat nudc trong suit ci qua trinh dung nudc vi giu nudc. Li noi da sin sinh ra nhieu danh nhan ljch sur, nha khoa bing, nha khoa hgc, nhi van hoa ndi tiing nhu: Ba Trieu, Le Hoin, Le Lgi, Phan Bgi Chau, Le Hong Phong, Nguyin Du, Nguyen Cdng Tru vi die bict day li que huong cua chii ljch Hd Chi Minh (Nghe An).
Tr6n dia bin dai cd nhieu di lich ljch sii van hoi, cinh quan lieu bieu nhu: Den Ba Trieu, Den Cuong , Din Cdn, Din Ciii, Den Nguyen Xi, Khu luu niem dai thi hao Nguyen Du, Nga ba Dflng Loc.
Ngoai cic di tich ljch sir van hoi DVB TNT cdn cd rit nhieu di tich cd gia trj Idn vl du Ijch nhu' Khu di tich Lam Son, khu di tich thanh nha Hd, khu di tich Kim Lien - Nam Din, Hang Tham Om...
d. Cac ll hgi truyen thdng: le hgi den Le, Ie hgi den Cdn, le hdi den Cudng; le hdi den Nguyin Xi, le hdi sdng nudc Ciia Ld, le hgi lang Quynh.
e. Cac dieu ho: Truyen thflng van hoi ciia viing rit phong phu, dugc the hien mdt cich sau s5c nhit d nhii'ng di?u ho (sflng Ma, ho xir Nghe...), hit trdng quan, hit phudng vii, phudng eiii, phucmg ndn, hit din ea, hat vi, hat dam, miia Dong Anh,...
f. Cic ling nghe: Hicn nay, cac ling nghe ihii cdng ciing la ddi tugng lhu hiit khich du lich. fl day, CO cic ling nghe tieu bieu nhu: Chieu cdi, cham khac di, gdm, mdc, det, che bien nudc mini....
1.3. Dieu kicn kinh te - xa hgi
a. Dan cu. Nam 2010, dan so ciia toan dai Ii 2.672,303 ngudi, chiem 35.3% din sd ciia ca ba tinh Thanh Hda, Nghe An, Ha TTnh, lyc Iugng lao ddng eiia viing cd hon 1,5 trieu ngudi v6i chat lugng lao ddng tuong dfli cao Day se la mgt ngudn luc quan trgng de phit trien du Ijeh tren pliamvi toin dii.
b. Co sd ha ting: DVB TNT cd ca sd ha ling tuong doi hoan thien, nhit la mgng ludi giao thdng thugn lien cho viec di lai, van chuyin ngudi va hing hda, Tren loan dii eung nhu cac vimg giap ranh vdi DVB TNT cd day du cic loai hinh giao thdng: dudng d td, dudng sit, dudng sdng, ducmg bien, dudng hing khdng. Hien nay, cac loai hinh dudng nay dang dugc dau tu, nang cap, hi?n dai hoa;
dgc biet, trong tuang lai gin tuyen dudng cao tdc Ha Ndi - Vinh dugc xay dyng se day nhanh tdc do dl lai, giao luu giiia cic viing, hing hda dugc luu thdng thugn tien va nhanh hon. Ngoai he thdng giao thdng, CO sa vat chit phyc vy du Hch, die biet la cac khu nghi dudng, vui chai giai tri dang dugc xay dung, ngay cang hoin thien vi hien dai hda,
2. Thyc trang phat triln du Ijch 2.1. Thi trirdng khach du ijch
Trong nhii'ng nam gin day, do ddi sdng ciia nhan dan ngay cang duge nang cao nen nhu can du ijch, trong dd du Ijeh biln ngiy cang tang. Lugng khich du ljch din DVB TNT ngay cang nhilu va tang nhanh qua cac nam.
Hdi nghj Khoa hoc Dja ly Todn qudc ldn thu 6; ThdnhphdHui. 9/2012
j ^ va Tai nguyen Moi tru-frng Thira Thien Hui Hyi Pja ly VJ^l Nam
Bdng 2.1 Sd luang khdch du lich DVB
Htm
^ lupng khdch (nghin lual) So vdi 3 tinh Thanh - Nghe - mhl%)
Trong dd. - Khdch ndi dia - Khdch quoc le
2000 601,2 64.5 582.8 18.4
2005 1.503.6 75.2 1.451.3 52.3
TNT giai doan 2000 - 2010 2007
4.051,3 62.7 3.986.0 65.3
2008 5.549,5 74,7 5.487.2 62.3
2009 6.994,6 85,3 6.904.3 90.3
2010 7.886,8 80.6 7.790,6 1 96,2 1 Ngudn [2J.[3]. [4], [5],[6]. [7].
Lugng khach du Ijch din DVB TNT trong 10 nam qua cd tdc dg tang trudng tuang ddi nhanh, binh quan giai doan 2000 - 2010 Ii 29,4%/nam, cao hon mire tang trudng binh quin ciia du iich 3 tinh Thanh - Nghe - TTnh. Nam 2010, DVB TNT ddn 7.886,8 nghin lugt khich, chilm 80,6% so vdi du Ijch ciia ba linh Thanh - Nghe - TTnh.
Trong so lugt khich du Iich din DVB TNT, so lugng khach qudc t l chi chilm mgt ty le rit nho song CO xu hudng tang nhanh qua eic nam, tir 18,4 nghin lugt ngudi vao nam 2000 da tang len 52,3 nghin lugt nam 2005 ya 96,2 nghin lugt nam 2010. Tuy sfl Iugng khich du Ijch qudc te tang nhanh qua cac nam nhung day van li mgt con sd rit nhd so vdi cac dai ven biln khac ciia ca nudc, dong thdi thdi gian luu trii ciia khich du ljch qudc te rit ngin, thudng khdng qua 2 ngiy. Miic chi tieu ciia khach du ljch quoc ll d day thip, tir 500,000 -1,000,000 dong/ngay/ngudi.
Tuy?t dgi bd phgn khach du ljch den DVB TNT la khach ndi dja, chilm tren 96% va ngay cing dong. Nguyen nhan do khich du Ijch din day dl lim biln vi nghi dudng rdi kit hgp vdi tham quan danh lam thing canh vi eic di tich ljch sii ciia ca ba tinh Thanh Hoa, Nghe An, Ha TTnh; dac biet la Ngh? An, noi cd khu di tich Ling Sen - que huang ciia chii tich Hd Chi Minh. Thdi gian luu tru trung binh ciia khach ngi dja la 2 - 3 ngay, mire chi tieu tu 300.000 - 600.000 ddng/ngiy/ngudi.
Do dilu kien thdi tilt ciia vimg nen khich du ljch din DVB TNT tap trung theo miia. Khach quoc te phan ldn den tap trung vao thing 6,7, rai rac vao cac thing 4, 5 va 8,9. Khach ngi dja din day cao diem nhit vao cic thing 5,6,7. Do du lich d day mang tinh thdi vy nen so ngiy khai thac du ljch trong nam khdng cao, thudng chi chilm 30 - 35% so ngay trong nam.
IX Doanh thu du lich
Trong nhirng nam gin day, lugng khich den du Iich, sd ngay luu trii, miic chi lieu cua khich, cdc CO sd kinh doanh du ljch tang Ien nen doanh thu du Iich DVB TNT ciing tang len rit nhanh
Bdng 2.2 Doanh thu du lich DVB TNT (DV: Ti ddng)
^tinh Thanh - Nghe - Tinh (1) DVB TNT (2)
[mi2/lr/o)
2000 168.5 108.7 64,54
2005 381,8 287,1 75,21
2007 589,0 369,2 62.68
2008 764.9 571.4 74,70
2009 883,0 753.5 85.33
2010 1.210.4 975.7 80,61 1 Ngudn [21,[3], [4], [S],[6], [7].
J Nam 2000, doanh thu du Ijch DVB TNT dat 108,7 ty d6ng, den nam 2005 tang len 287,1 ty long va 2010 tSng gSp gSn 3,4 lin so vai nam 2005, dat 975,7 ty dong, chiem 80,61% t6ng doanh thu
"IA Ci KINH T6 - XA HOI; DIA LY CHINH TR| - QUAN SU
H5i Pja Iy v i T^i nguyen Moi t r u 6 n g Thtra Thien H u i Hgi Pja ly Viet Nam
du lich ciia ca ba tinh Thanh - N g h e - TTnh, dat tdc d o tang trudng binh quan giai dogn 2000 - 2010 IJ 24,5%/nam
Trong CO c i u doanh thu du ljch dai, doanh thu tir djch vy luu trii chiem ty lg Idn nhat, sau do den doanh lhu tir djch vu an u d n g va c i c doanh lhu djch vu k h i e . N g a y nay, k h i c h du ljch din vol D V B T N T n g i y c i n g d u g c h u d n g thu n h u n g dich vy da dgng hon, p h o n g phii h o n va chat lugng hon.
2.3. Ctf s d liru trii p h u c vu d u Ijch
Do sfl Iugng khach den n g i y cang ddng, nhu cau luu trii ngay c a n g ldn nen tir nam 2000 den nay sd lugng c o sd luu trii tang r i t nhanh, tir 270 c o sd nam 2000 tang Ien 624 c a sd nam 2005 vi 998 CO sd v i o nam 2010, ldc do tang binh quan l i 1 4 % / n i m .
Bdng 2.3 Sd ca so
Ba tinh Thanh - Nghe - Tinh DVB TNT
2000
386 270
luu trii lai DVB TNT 2005
767 624
2007
955 796
2008
1.040 849
2009
1.090 882
2010 1.228 998 Ngu6n[2].[3],[4],[5],[6f[7l K h i nang c u n g ung sd l u g n g c a sd luu trii t i n g nhanh n h u n g c d n g s u i t khai t h i c phdng va gii e i lai chua hgp ly. V a o c i c t h i n g cao diem cCia du ljch bien, cdng suat sir dung phong dgt gin 100%, d i e biet la d thj xa S i m Son va C u a Ld, g i i p h d n g bj d i y Ien r i t cao, trung binh tir 250.000 - 850.000 ddng/phong/ngay dem, Cdn v i o nhirng t h i n g khac, cflng s u i t sit d y n g phdng chi dgt 30 - 40%, Ihgm chi cdn thap hon niia, gia phdng theo dd e u n g giam di rat nhieu.
Hien nay, phan Ion sd c a sd luu trii la cua doanh nghiep n g o i i qudc doanh, t u nhan con cac doanh nghiep n h i n u d c chi chiem khoang 2 8 % , Dieu nay lam cho kha nang dn djnh va can doi ve gia:
c i cung r i t khd khan trong cflng t i c q u i n ly he t h o n g c a sd luu tru.
2.4. C a c tuyen d u ljch
P h i n ldn c i c tuyen du ljch tren dja ban toan d i i la cae t u y l n du ljch nghT d u o n g k i t hgp tham quan cac khu di tich, ljch sir van hda. Cd the ke d i n c i c t u y l n du ljch tieu b i l u n h u :
- Tuyen S i m Son - Hdn T r d n g Mai - Hdn N e ; s i n p h i m d i e trung la du lich b i l n va du ljch sinh
- Tuyen Cira L d - Hdn N g u - Hdn M i l ; s i n p h i m tieu bieu la du ljch b i l n va du lich sinh thai.
- Tuyen Cira Ld - Nghi Thiei; s i n pham du ljch l i du lich bien va du ljch sinh thai, van hoa ljch sir.
- T u y l n X u a n T h i n h - N g a B a D o n g L g c - Thien C i m . San p h i m du ljch la du ljch b i l n va du lich nhan van.
- T u y l n S i m Son - Ciia Ld. S i n p h i m du ljch la du Ijch b i l n , du Iich nhan van, du ljch sinh thai.
- Tuyen Ciia Ld - Thien Cam. Sin pham du ljch la du lich bien, du lich nhan van, du ljch sinh thai.
3. Mgt s6 van de d^t ra
Du lich trong nhiing nam viia qua thyc sy la nganh dem Igi gia trj to Idn cho DVB TNT; b^l canh nhii'ng ddng gdp ldn cho GDP, du Ijch cdn gdp phin Iam thay ddi khdng gian sinh thai ciia DVB TNT, giai quylt cdng an viec lam cho ngudi lao ddng, lam da dgng hda va tgo da phat triln cho cic
"^72 Hgi nghi Khoa hgc Dia ly Todn qudc ldn thd 6; Thdnh phd Hui 9/20lh
nffi BialY vi Tai nguygn Moi trudng Thira Thien Hui Hoi Pja ly Vi^t Nam
qyjjnh kinh te bien khic nhu kinh te cing, kinh te thuy hii sin, ndng nghiep...Tuy nhien, so vdi cic faii ven biln khic, phit triln du lieh d DVB TNT vln cdn nhilu bit cap.
- Hoat ddng du ljch d DVB TNT mang tinh miia vy, thdi gian khai thic du lich rit ngin din din tinh trang qua tii vao miia du ljch nhung lgi lang phi vao miia khdng khai thie. Hon nira, thdi tilt khac Dgbi?t gan nhu quanh nam vdi gid miia Dflng Bac vi gid Phon Tay Nam, chiu anh hudng nhieu ciia 1,30 va ap thap nhiet ddi gay lu lut va nhieu thiet hai ldn.
. Hg tin^ phyc vy du Ijch mgc dii da cd rit nhieu cii thien nhung vin cdn ban che, chat lugng phyc vu con thap, cdng tic quing ba xuc lien du ljch cdn yeu, sin phim cdn don dieu; Mdt sd dy an dau tu Idn mdi ding ky va dang trong qui trinh bat diu dau lu nhung ggp rit nhieu khd khan do khiing hoing kinh le loan ciu va kinh te trong nude suy giam (vi du: Dy in sin Golf 18 Id, khu khich sgn nha nghi cao cip ciia Cdng ty Cd phan Golf bien Cira Ld vdi long muc dau tu tren 1.200 ti ddng, dy in khu Bai Lli Resort (Nghi Yen) vdi tdng miirc dau lu tren 1.000 ty dong, du an td hgp khieh san cao cip 2- 5 sao ciia Cdng ly cd phin Du ljch - Thucmg mgi Ha Ngi, khu du lich cao cap 17 ha tai dao Lan Chau, khu du Ijch dio Ngu...)
- Sy phoi hgp giu:a cac dja phucmg trong toin dai cdn chua cao, chua tgo ra dugc mfli lien ket chjt che vdi eic dai ven bien, vdi cac nudc lan cgn trong luyen du ljch quoc gia vi qudc tl dl phit triln du ljch.
- Du ljch DVB TNT chju sy cgnh tranh gay git tir cac DVB lan cgn thugc dai ven biln miln Tmng,
- Nguy ca d nhiem va buy hogi mdi trudng bien: Cac bai bien du ljch ciia DVB TNT hien con tuong doi sach, nhung hien nay, khi ddn ngiy cing nhieu khach du lich hon van de fl nhiem mfli tnrcmg bien se la mgt Ihach thirc ldn mi DVB TNT phii chuan hi doi phd.
4. Mpt so giai phap phat trien du lich d DVB TNT
- Da dgng hda cac dich vy du ljch, d|c biel vao miia ddng de hgn che tinh thdi vu trong du ljch.
Vi dy nhu tang cudng kit hgp du ljch tham quan di tich ljch sii vdi du ljch nghi dudng bing cich xay dyng h? thdng cae nhi tim hoi bing nudc bien kit hgp vdi cac khu im thuc mang tinh die trung ciia dai, phit triln loai hinh du Ijch thudng thdc nghe thuit nhu hat dan ca, hat vi, hit dim - day la logi hinh du ljch rat dugc khach qudc t l ua chugng.
- Tgo phong each du ljch d§c Irung cho toan dii. Phit Iriln y tudng sin phim theo phong cdch dgc trung rieng, tao sy khac biet dya vio the mgnh ndi trgi va die thu vl ylu to ty nhien vi van hoa cua dai. The mgnh ldn nhit vl du Ijch cua DVB TNT la du ljch biln - dao, du Iich tham quan di ti'ch ljch sii van hda. Cin phii dya vao nhirng Igi thi dd dl xay dyng phong each du Hch rieng cho minh.
- Do dgc diem ty nhien ciia DVB TNT, nen du ljch khd cd thi canh tranh dugc vdi the mgnh du lich d ca- dal ven biln khac, die biet la cic dii ven biln mien Nam Trung Bg va Nam Bg. Bdi
% , DVB TNT cin phai Ii6n kit vdi cic dii ven biln tren dl tgo ra sy lien hoin trong du lich ciia c4 miln trung. Vi dy nhu: kll ndi giira cac yeu td cua san phim du Ijch va giifa eic sin pham du ljch dgc lap dk tao thanh he thdng san phim du ljch lien hoan; xay dyng cac tuyln du ljch dac sac, lifin hoin kit ndi cac khu, dilm du ljch trong toin dai. Nhung yeu td tuong ddng vl sin phim du Hch dugc thilt kl cd kha nang thay the nhau; nhiing ylu td khac biet ve san pham du lich dugc fillt kl bd sung cho nhau thanh nhiing chuoi san pham lien hoan vdi kha nang thay ddi va lim mdi lien tyc tiiy thugc nhu ciu thj trudng.
B|A Vf KINH it - XA HOI; DIA LY CHINH TRI - QUAN SI/
Hoi Dia ly va Tai nguyen Moi truong Thiia Thien Hue Hoi Dja ly Vigt jVia,-
- Phit trien ben vu'ng du ljch dc ban che d nhiem mfli trudng bien - dio bang viee xay dung thflng cic quy tic ung xu van minh vai mdi Irucmg xung quanh, keu ggi ngudi din ciing nhu khich dl lich CO y thuc hon trong bao ve mdi Irudng bien - dao, khai thac di ddi vdi tii tao va bio ve tii ni;uygn du Ijch, xiy dyng cic cdng vien xanh irong cac diem du lich vi dac biel trong he thdng rirng chtny cat, chan gid.
KET LUAN
Co thi khing dinh rang DVB TNT cd dieu kien thuan igi de phit trien du lich va thue ic irong Ihdi gian qua du lich ciing da phit huy dugc siic nang ctia minh irong qui irinh phit trien. Hi?n n.iy, c6 khoang 70% khu du lich ciia ba linh Thanh Hda, Nghe An, Hi TTnh nim d dai ven bien. Vdi su |)hong phii, da dgng va hip dan cua cic lii nguyen du Ijch ven bien, ke ca tai nguyen du Ijch ty nhien valai nguyen du Iich nhin van li dieu kien va ticn de quan trgng de du lich ven bien trd thanh nginh kinhti mui nhgn, tgo dgng lyc thuc diy cac nganh kinh te khac.
TAI LIEU THAM KIIAO
[1], Nguyen Mmh Tue (chii bien). Dia ly cdc vimg kinh li Viil Nam. NXB Giio due. 2009.
[2] Cue thdng ke Thanh Hda, Niin gidm thdng ki 2005, 2010. NXB Thong Ke, 2006, 2011, [3]. Cue Ihdngke'Nghe An. Niin gidm thdng ki 2005. 2010, NXB Thdng Ke 2006,2011, [4], Cue thong ke Hi TTnh, Niin gidm thdng ki 2005. 2010, NXB Thdng Ke, 2006, 2011.
[5] Sd Van hda, the thao vi du 1 jch Thanh Hda, Tmh hinh hoat ddng du lich linh Thanh Hda gun doan 2000 - 2010.
[6] Sd Van hda, the thao vi du lich Nghe An, Quy hoach ldng lhi phdt triin du lich tinh Nghi An thai ky 2006 - 2020
[7] Sd Van hda, the Ihao va du lich Hi TTnh. Bdo cdo tinh hinh hoal dong du lich tinh Hd Tinh nam 2010.
Hdi nghi Khoa hoc Dia ly Todn qudc ldn ihir 6, ThdnhphdHui, 'JiJOH