HOAT DONG KH-CN
M6 hinh nhan giong cay r§ huong tqi huyen Quy Chau
• Ha van Khir<mg Trgm Khuyen nong Quy Chau
LDATVANDE
Quy Chau la huyen mien niii cao co di§u kien khi h|iu hSt siic khic nghiet, diSu kign kmh xk con nhiSu kho khan voi thu nhap binh quan chi dat 11,9 trieu dong/nguoi/nam, ty le ho ngheo tren 50%. De nang cao thu nh$p va phat trien nganh nghS truyin th6ng, nguoi dan huy&i Quy Chau da co them mpt so nganh nghe phu, trong do co nghe san xuat huong trSm.
Tinh din nam 2013, tren dia ban huyen Quy Chau CO 255 CO so lam huong trim, thu hiit gan 3.000 lao dpng tham gia, san lupng huong tram dat tren 50.000.000 que/nam.
De dap ling nhu cSu cay nguyen lieu rl huong cho san xuSt huong tram hang nam can toi khoang 200 tin nguyen lieu tuoi. Truoc day, nguyen lieu cSy rl huong chii yeu dupp nguoi dan khai thac tu rimg tu nhiSn, nhung ngu6n nguySn lieu ndy ngay cang can kiet. Trong nhiing nam gan day, nguoi dan da bat dau co y thiic trong cay re huong de lay nguyen lieu nhung chi moi dap ung dupe 30% nhu cau, phan thieu hut van phai mua tir nhung nai
khac. Song theo danh gia ciia cac ho san xuat huong tram thi nguyen lieu tir cay rl huong dupe trong tren dia ban huyen Quy Chau se cho mui huong thom dac trung nen dupe thu mua voi gia cao hem tir 10-15% so voi nguon nguyen lieu tir cac noi khac. Vi the, viec mo rpng mo hinh trong cay re huong tren dia ban huyen Quy Chau la rat quan trpng. Tuy vay, hien nay nguon giong cua cay trong nay con chua dap ung dupe, hang nam nguoi dan van phai mua giSng bSng phuong phap tach g6c tir noi khac v6i t6ng kinh phi tir 18-20 trieu dong/ha, tham chi co nhimg thoi diem con cao hon, chat lupng cay giong khfing dam bao.
Truoc thirc te do, du an "ifng dung tiin bp khoa hpc vd cong nghe xdy dung mo hinh nhan giong cay re huong tai huy^n Quy Chau " dS dupe tri^n khai thuc hien.
n. KET QUA THVC HIEN
Du an da: Dieu tra, khao sat danh gia thuc tien cac ky thuat nhan giong e^y rl huong trong san xuat ciia nguoi dan; To chiic Hpi thao khoa hpc thong nhat quy trinh ky thuat nhan giSng cay re huong; To chiic dieu tra, khao sat va lua chpn ho ong H6 Viet Thing, khoi Tan Huong 2, thi tran Tan Lac, huyen Quy Chau de xay dung cac mo hhih nhan giong; To chiic doan hpc tap kinh nghiem san xuat giong cay rl huong tai huyen Son D6ng, tinh Bac Giang; Tien hanh xay dung vuon uom gom: nha luoi don gian dien tich 300m^, khu dao va huan luyen cay truoc khi mang di tr6ng dien tich 210m^ khu vuon cay b6 me dupe trSng thang 8-9/2012, khu chua vat tu, phoi dit... Du an da thu thap hat va hom giong cay rl hucmg
M6 Wnh nhan g 6ng cay re h ^ g t^ h9 ong Ho Vet Thang ^ ^ ^i^n h a n h cac t h i n g h i e m n h a n
S6 12/2014 - Tgp chi
KH-CN Nghe An
111]
HOATDONG KH-CN
gi6ng. Kit qua dat dupe nhu sau:
1. D6i voi phmmg phap gieo tir h?t Tiln hanh 07 thi nghiem of cac dilu kien khac nhau, voi cac each xu ly hat gi6ng khac nhau:
- Xat v6, phoi n§ng nhe, xir ly nhiet 2 lanh 3 soi, ngam trong 24 gia;
- Xat v6, phoi ning nhe, xii ly nuoc la, ngam trong 24 gio;
- Xat v6, phoi n§ng nhe, xii ly nhiSt 100°C, ngam trong 24 gicr,
- Xat v6, phoi nang nhe, xir ly nhiet 100"C, ngam trong 48 gio;
- Xdt v6, phoi nang nh?, rang voi cat, ngam trong 24 gicr,
- Xdt vd, phoi ning nh?, trpn thiic an cho ga an, thu gom nia sach;
- Xat v6, phoi nSng nhe, ngam trong nuoc voi pha
loang, ngam trong a xit HNCh xu ly nhi?t tren cac khoang thoi gian khdc nhau tir 5-30 gi^y.
Kit qua hat vIn khSng nay mSm. Mau qua va hat da dupe giti den bp m6n Cong nghe thuc phim ciia Hpc vi^n Nong nghiep Vi$t Nam (Tnicmg Dai hoc Nong nghipp truoc day) va TS Hoang Hai Ha true tilp xii ly bang nhilu phuong phap khdc nhau nhung ciing khong co ket qua.
Tuy nhien, nlu thuc hien thanh c6ng thi viSc chuyin giao ket qua sau nay kho co the lam dupe.
2. Boi voi phutmg phap giSm hom D I thuc hien phuong phap nay chiing toi sii dung hoa chit la Benlat C va chit kich thich sinh truong IB A, trong dilu kien anh sang chieu tu 60- 75% o cac tu6i cay me, vao cac thai diem khdc nhau. K6t qua nhu sau:
Bang 1: Cac cong thiic thi nghiem nay mam hom giong cSy re hmmg
XT 1
2
3
4
5
ETinh thuc xu- ly hom giong
Hom dupe liy toan than cay m? va cit do^n ttt 2-3 mat vai chi8u daitijt 15-17cm; c i y thing diing, khoang each lOxlOcm tren gia the cat am; Thai gian li hom 30 ngay
Hom dupe lay toan than cay me va cat do^n tijr 2-3 mat vai chieu dai tir 15-17cm; Ciy thing diing timg bo khoang 1-1,5kg sit vao nhau tren gia thi cat am
Hom dupe lay toan than cay me va chieu dai tir 25-30cm; 86 thanh timg bo khoang 3-3,5kg xip nim ngang sit vao nhau tren gia the cat Sm
Hom dupe liy toan than cay me va chieu dai tir 25-30cm; Bo thanh tiing bo khoang 3-3,5kg xep nam ngang sit vao nhau tren gia thi cat am
Hom dupe lay toan than cay me va chilu dai tii 25-30cm; Bo thanh tting bo khoang 3-3,5kg xip nam ngang sit vao nhau tren gia thi cat im
Tuoi cay me (thang)
8-10
8-10
10-12
14-16
16-18
Ty IS nay m4m
• ( % )
32
37
58
73
71
Cay re huong la loai cay co kha n ^ g sinh tiruong sinh duong, cay con c6 th8 hinh thanh tir mat ngu cua cay me va cho ra re de sinh truong va phat triln.
Tuy nhien, cjua trinh sinh truong va dinh duQng lai phu thuoc rit nhiSu vao cac ySu to nhu diSu kiSn lap dia moi truong s6ng, do tu6i ca thS cua cay me, thoi gian nuoi duong cay con di tien hanh cay hom vao bSu... Voi nhOng diSu nhu tren, viec tham gia xay dung vuon uom da tiSn hanh nhilu cong thurc thi nghiem, su nay mam cua cay hom gi6ng re hucmg khong phu thuoc chiSu dai hom, hmh thiic ciy ma
phu thuoc vao do am, nhiet dp vuon uoriL Ngoai ra yen to anh huong den sir nay mam 16n nhat 1^
d6 tu6i cua cay me (tinh theo thang sau trdng) lii cay me cang gia ve dp tu6i sinh hpc thi kha nang nay mam cang Ion d cac mit ngu. Sir nay mam it phu thudc vao dp chieu sang.
Sau khi tien hanh thuc hien cac thi nghiem di hom nay mlim, chiing toi thit nghi$m phuong phap khac nhau di danh gia kha nSng ra r§ va tro thanh cay hiru hieu. KSt qua thi nghiem cho
thiy:
S6 12/2014- Tdp chi u j i
KH-CN Ngh« An ' '
HOAT flpNG KH-CN
Bang 2: Cac cong thirc thi nghiem hinh thanh re va cay hihi hieu tur hom giong cay re hmmg Lin
TN 1
2
3
4
Hinh thirc xir ly hom gioog Hom dirpc lay toan than cay me va chieu dai tii 25-30cm; Bo thanh tung bo khoang 3-3,5kg xep nam ngang sit vao nhau tren gid thi cdt km
Hom dupe lay toan than cay me va chieu dai tu- 25-30cm; Bo thanh tiing bo khoang 3-3,5kg xep nam ngang sit vao nhau tren gia the cat am
Hom dupe lay toan than cSy m? va chieu dai tii 25-30cm; Bo thanh timg bo khoang 3-3,5kg xIp nim ngang sit vao nhau tren gia the cat am
Hom dirpc Idy toan than cay me va chieu dai tii 25-30cm; Bo thanh timg bo khoang 3-3,5kg xIp nim ngang sit vao nhau tr8n gia thi cat dm
Do am
( • % )
68
70
73
73 Thoi gian
u(ngay) 30
30
30
30
Thtfj gian nuoi cay mim (ngay)
30
40
60
90
Ty le hinh thanh re va £ay bun hieu (%)
37
42
58
100
Qua cac lan thii nghiem va diic ket thi ty 16 hinh thanh mam hiiu hidu va rl cang dupe nang cao, tir do ty le hinh thanh cay hihi hieu dupe nang cao va cao nhit la dat 100%.
Khi cay dii cac di§u kien can thiet de giam vao bail, chung toi cung tien hanh ^am 6 nhieu thoi diem va each thiic khac nhau. Ket qud dupe mo ta 6 bdng sau:
Bang 3: Ket qua nhan ^ong bang hom giong cay re hmmg TT
1 2 3 4 5 6
7
So liTOng, dac diem hom giong
Giam hom voi s6 Itrgng 12.000 hom; ChiSu dai hom 8-10cm, CO 1 mam vol chieu dai l,5-2cm
GiSm hom vol so luong 8.000 hom: Chi6u dai hom 12-15cm, CO 1 mam voi chieu dai 2-3cm
Giam hom voi so lugng 5.000 hom: Chieu dai hom 10-12cm, CO 1 mSm voi chigu dai 2-3cm
Giam hom voi s6 lupng 5.000 hom: Chi6u dai hom 8-12cm, CO 1 mSm v6i chieu dai 2-3cm
Giam hom v6i so lugng 20.000 hom: Chieu dai hom 8-12cm, cd 1 m5m voi chieu dai 2-3cm
Giam hom true ti§p vao gia the, (khong dong bSu) vol so lugng 3.000 hom: Chieu dai hom 12-15cm, co 1 m&n voi chieu dai 2-3cm
Giam hom trtrc tiep vao gia the, (khong dong bau) voi so lugng 5.000 hom: ChiSu dai hom 12-15cm, co 1 mam vcri chieu dai 2-3cm
Then gian thuc hien 3/2014 4/2014 5/2014 Dau thang
9/2014 Cu6i thang
9/2014 10/2014
10/2014
Ty le hinh thanh cay con (%)
98 96 94 95 98 94
97
Ty le xuat virom (%)
95 98 98 98 Lr6ctinh98 LToc tinh 98
LTdc tinh 98 Ty le hinh thanh cay con dat kha cao ttt 94-97%. dupe thu hoach vao vu thu thi co thS ti&i hanh liy Cac thi nghiem dupe tiSn hanh trong vu xuan cho tyle than cay rS huong va u di hom niit mim va xu ly thanh cong cao hon khongdang kS so voi vu thu. Do mim dS hmh thanh cac hom huu hiea Cay gi6ng vay, de phu hpp voi thuc tiln san xuit la cay re huong dupe cham soc t6t s6 dat ty le xuit vuon gin nhu
S 6 12/2014 - Tgpchr . , , ,
KH-CN Nghe An ' '
HOATDONG KH-CN
Uiyet d6i. Qua theo doi thuc tk, chiing toi cung chua thiy xuit hi6n cac loai sau benh, cay gi6ng sinh truong va phat hien t6t
Trong qud hinh thuc Men du an, chiing toi da xuit vuon gin 20.000 cay gi6ng dk tr6ng khoang 2,51M.
DSn nay, qua theo doi cay sinh truong vd phat trien t6t, sau 1 -2 thang trdng dat t^ le s6ng tren 95%.
3. Hi§u qua kinh te - xa hgi 3.1. Hi$u qua kinh te
Qua thuc tS san xuit, chung toi da diu tu 3.768.000 d6ng cho 8.500 cay gi6ng de troi^ Iha cdy r l huonjg.
N I U gia bdn tam tinh la 700 dong/cay giong c6 tiii bin thi voi Olha (8.500 cay), nguoi san xuat giong co lai la 2.182.000 dong/ha. Theo do, khi du an kit thiic, h6 ong H6 Viet Thing co th6 duy tri va mo rpi^ quy m6 hmh nhan gi6ng co lai tren 2 tri6u dong cho 1 Im trong cay re huong. So voi viec truoc day nguoi tr6ng re huong phai mua giSng hSt 18-20 tri$u dong/ha, nguoi trong cay re huong da tiet kiem dupe 12-15 trieu d6ng/ha
3.2. Hi^u qud xa hpi
- \^ec san xuat giong c£iy re huong thanh cong lam giam chi phi ddu tu gi6ng cho nguoi tr6ng cay r l huong tir 3-4 lan cang co y nghia khi dieu kien kinh te va thu nhap cua nguoi dan Quy Chau con thap. Viec diu tu voi hon 5 trieu doi^ cho mua giong giiip nguoi dan Quy Chau se mo rpng mo hinh trong, cung ling nguyen lieu re huong cho nghi san xuit hucoig trim Quy Chau. Ve lau dai khi phat triln tr6ng cay re huong theo hmh thiic trong xen va trSng dudi tdn rimg se gop phin ban ch§ xoi mon, nia troi bk) ve rimg.
- Cay giong dupe san xuat theo phuong phap giam hom sS mang cdc dac tmh cua cay me, la cay r l huong Quy Chdu, von dupe nguoi san xuit huong trim danh gia CO mill thom va huong vi dfic trung so voi loai c^y nay dupe tr6ng o nhung noi khdc.
- Du an thanh cong da giiip Tram Khuy&i nong huyen Quy Chau tao dupe mot nghi moi, tao ra dupe mot san phim moi co y nghia thuc tiln ta>ng san xuit.
4. Ket loan va kien nghi 4.1.Kitiu^n
- Viec nhdn gidng da dupe thuc hien thanh cong VOT phuong phap nhin gidng bing hom voi ty le nay mim tren hom dat hon 70% va co t h i hinh thanh 100% s6 nhanh huu hieu. Sau qua trinh uom hom cho thiy ty le hmh thanh cay con dat tren 90% va t^ le xuit vuon tir nhihig biu da co cdy con fren 95%. Trong 2 nam, dir an da d6ng dupe hon 60.000 biu, giam dupe 55.000 biu, san xuit dupe hon 52.000 cay gi6ng, xuit vuon tren 20.000 cay, hien tai con co them 22.000 cay S6 12/2014
CO th8 xuit vuon va gin 8.000 cay giong dang dupe cham soc.
- Qua viec nh§n gifing cay r l huong bing hom cho thiy thoi diSm d l nhan giSng t6t nhit, dat ^ 1?
thanh cong hinh thanh mam, nhanh huu hieu cung nhu ty le xuit vuon cao nhit la trong vu xuan. Txsy nhien, day Id thoi diem nguoi ddn chua thu hoach cay r l huong nSn kho c o h o m giong. Vi v$y, nfin tiln hanh vMn giong cuoi vu thu la liie nguoi dan thu hoach cay dS lay re huongvan cho ty le hom hihi hieu gin tuon^ duong voi vu xuan. Phuong phap nhan giSng t ^ g hom dupe thuc hien don gian, nguoi dan dl dp dung voi ty 1| thanh cong cao.
Tuy nhien, d^ viec sau benh phdt sinh tir giong thi van nen xii 1>' hom qua hoa chit de khur trimg. Tren thuc t l khi hom dd hinh thanh mam tha co thi gi§m true tiep tren nen gid the la cat va m6t so chat hihi CO vcri mat dp khoang 400-500 hom/m^ ma khra^
can dong bau, ty IS xudt vuon vIn dat cao tuong duong voi dong bau. Vi vay, de giam gia thanh san xuat va cong lao dpng, nguoi dan co tiie tir san xuit gioi^ ma khdng can dong bau. Trong truong hpp kinh doanh va van chuyen xa thi cdn dupe ^ n g biu de dam bao trong qua trinh van c h i ^ e a
- Mac du da ^ u lit nhieu i^uong p h ^ lam Idiac nhau va da hpp tdc, hanh thii SII gjifl) ^ c u a cac diuyai gia, cdc nha khoa hpc nhung diki nay -mi chua thuc hien dupe phuong p h ^ nhan gi6ng bing h ^
- Qua tinh toan cho thay, moi cay giong c6 gid thanh khodi^ 700 dong da cho lai gin 200 ^ g , nen de trong Iha cay re hucmg theo phuong p h ^ trong duoi tan rimg hoac trSng xen cay lam nghiep, cay cong nghiSp dai ngay hit 4,5-5,5 triSu d6ng vd het 6-6,5 tri?u/ha cho tr6ng thuin. So voi viec mua gidng trutic ddy nguoi dan phai diu tu 18-20 hieuAa thi tilt kiem dupe 12-15 trieu ddng/ha.
- Dir an thanh c o i ^ da cung ckp dii giong, gia thanh ha, dam bdo chit lupng san phim vd co thi rut ngan chu \fy thu hoach cay r l huong, dap ling nhu ciu san suit d$i tra, tao ra nhilu lang nghi thu hiit lao dpng.
4.2. kiin nghi
So K H & C N c i n CO CO c h i dat hang cho cac don vi nghien ciiu trong viec xii ly hgt nay mam. So KH&CN, U B N D huyen h6 trp kinh phi d l tip huin cho can bp xa va i^uoi dan v l phuong phap nhan gi6ng bing honL
UBND huyen dua vao ke hoach san xuat hang nam ciia cac x5, thi trin co dieu ki&i va kha nang trien khai san xuit c^ re huong./.
Tgp chi .^A^
KH-CN Nghe An ' ^