94 Hdi nghj KHOA HQC VA C6NG NGHg 2007
NGHIEN ClTU LTNG DUNG ETHEPHON CHO CAY VAI THIEU 6 MIEN BAC
Tran Hanh Phuc, Phdn^ Cdng Nghe Biin ddi sinh hoc, Vien Sinh hoc Nhi?t dai Dang Hong Hanh, Cdng ty Sinh hoc Ndng nghiep HPC
MO DAU
Cay vai thudc nhdm cay an qua A nhiet ddi, la loai qua dac san cua mien Bac nude ta, da trdng tren 24 tinh la gidng ^vai thilu, Hai Duong. Din nain 2000 dien tich frdng vai d ca nude khoang tren 30.000ha, nhieu nhat la cac tinh Bac Giang, Hai Duong, Quang Ninh... Nang suit trung binh 4,84 tin/ha. Do cay vai thieu cho hieu qua kinh te cao, dien tich cay vai ngay cang md rdng. Do thieu kien thiic khoa hgc nen nang suat, chat lugng kem va gia ha. De nghe frdng vai d nude ta phat trien tdt, can phai dua cac tien bd khoa hgc vao giai quyet cac van de sau:
• Phai lam ra hoa cac vudn vai da den thdi ky kinh doanh nhung cham ra hoa, ket trai, nang suit rat thap.
• Khac phuc hien tugng ra hoa ket qua each nam cdn phd bien.
• Khac phuc hien tugng ra nhieu dgt non, dan den viec ra hoa, ket qua Igt chgt frong nhung nam vao miia xuan am ap, nhieu mua phim.
Vdi tat ca cac van de tdn tai cho cay vai neu fren, hau nhu da dugc giai quylt nhd ling dung chat dieu hoa sinh trudng Ethrel (Ethephon). [1]. De dugc gia, franh liic vai chin rd, nha vudn cd the lam vai chin sdm bang Ethephon.
VAT LIEU VA Pm/OfNG PHAP '-
\. Dieu khiln, thiic day qua trinh ra hoa ciia cay vai thieu
Cach xir ly ra hoa tren cay vai ciing dugc lam tuong tu nhu d cay xoai, nhan. Dac biet khi cay do am, mua nhieu, cd nhieu ldc non thi dimg dung dich Ethephon 0,1- 0,15% phun lam 2 dot each nhau 5-7 ngay de cat dgt non. Bd la thanh thuc va thiic diy ra hoa vai ddng loat.
- Dia diem thi nghiem: Vudn Ong Pham Van Quang, Luc Ngan - Bic Giang - Thdi gian thi nghiem: Mua vu tir thang 12/2004 din thang 6,7/2005
Ethephon cd cdng thiic hoa hgc: 2- clorethylen phosphonic acid O
CICH2 - CH2 - P - OH
II
OH
Ethephon la chat ldng khdng mau, khdng mui. Nd dugc dn dinh frong mdi trudng acid, khi pH >3,5 nd phan huy, giai phdng ra Etylen. Efriephon khdng lien*klt chat che trong md cay frdng. Nd cd the loai bd de dang bing each rira. Ethephon khdng ddc vdi ngudi va mdi trudng. [2]
Phin I: CdNG NGH$ BI^N Ddi SINH HQC 95
Etylen giai phdng tu Ethephon theo co che sau:
O
II H2O
CICH2 - CH2 - P - OH OH
CH2=CH2 + H3P04
Etylen giai phdng dugc tii Ethephon da tac dung mau chdng len cay, nhu mdt hodcmon sinh trudng ngoai sinh. Hoocmon "gia hoa" Etylen da lam cac la non gia khd, rung xudng, ddng thdi lic chi qua trinh sinh trudng ciia cay, thiic diy cay chuyin nhanh vao giai doan hinh thanh co quan sinh san. Sau mdt thdi gian ngin cac mim hoa mgc len fren cac canh la.[3]
KET QUA VA THAO LUAN Ket qua nghien cihi tren di^n h?p
Cac thi nghiem dugc lam tren vudn ddi nha dng Pham Van Quang, Luc Ngan - Bac Giang. Cac cay vai deu dugc 8 nam tudi, cd tan rdng va chilu cao tuong doi ddng deu. Cac thi nghiem dugc bd tri nhu sau:
• 10 cay ddi chiing, khdng xir ly Ethephon
• 10 cay phun Ethephon 0,1%
• 10 cay phun Ethephon 0,15%
• 10 cay phun Ethephon 0,20%
Cac ket qua lay gia tri trung binh cho mdi Id 10 cay.
Bang 1: Hi^u ILFC cua Ethephon ddn cac y l u t6 c l u thcinh ndng s u i t cay vai
Cong thu'c Kh6ng xu- ly Ethephon Xuly Ethephon 0,1%
Xi>ly Ethephon 0,15%
Xii ly Ethephon 0,20%
S6 chum/cay 25,2 48,3 53,5 45,4
Sd trii/chum 11,3 24,3 30,4 22,5
Trgng \\rqmg trung binh trSi(g) 25
24,3 24,4 24,7
B^ng 2: Hifu lyc cua Ethephon d i n nang suit, c h i t lu'gng cay v^i (1ha c6 200 cay)
Cong thi>c
Kh6ng XLP ly Ethephon Xu-ly Ethephon 0,1%
Xi>ly Ethephon 0,15%
Xi> ly Ethephon 0,20%
Dp Brix (%) 24,10 24,07 24,15 24,30
Nang suit (tIn/ha)
1,424 5,704 7,937 5,046
Tcing ncing s u i t so v6'i d6i chu'ng (%)
100 400 557 354
Nhan xet: Xir ly vdi dung dich Ethephon 0,15% cho sd chiim fren cay Idn nhat 53,5 va sd trai tren chum nhilu nhit 30,4. Khi xir ly bing Ethephon 0,15% cho nang suat tang 557% so vdi ddi chimg. Khi xir ly vdi dung dich Ethephon 0,1% va^ 0,20% ciing cho kit qua rit tdt. Song tdt hon khi dimg Ethephon 0,15%. Nhin chung ve trgng lugng
96 H$i nghj KHOA HQC VA C O N G N G H E 2007
va dd nggt cua trai hiu nhu khdng thay ddi khi dimg Ethephon. Tuy nhien, che do phan bdn gdc phai day dii cho tat ca cac Id thi nghiem.
Hinh 1: Cay vai ra dgt non, khong the ra hoa
Hinh 2: Cay vai du-g-c xu- ly Ethephon 0,15%
Sau 10 ngay la non kho va b i t d i u rung
Hinh 3: Cac m i m hoa b i t d i u nhu tren cac canh vai
Phdn LCdNGNGHEBlgN Odi SINH HgC
97 Ket qua nghien cili'u tren dien rdng
Bang 3: Cac k i t qua thu du'gc khi cac 16 thi nghi?m du-gc lani tren 100 cay
STT 01 02 03 04
Cong thiPC Khong phun Ethephon Ethephon 0,1%
Ethephon 0,15%
Ethephon 0,20%
Nang s u i t (tIn/ha) 1,372 4,953 7,067 4,437
Tang so vo-i ddi chu'ng(%)
100 360 515 324
Nhan xet: Tuong tu nhu kit qua thi nghiem tren dien hep, sir dung Ethephon tren dien rdng cGng cho nang suat tang tir 324% din 515% (Bang 3)
Bang 4: Hi^u qua kinh t l khi XLF ly vu'dn vai bing Ethephon
Cong thu'c
Kh6ng xCe ly Ethephon Ethephon 0,1%
Ethephon 0,15%
Ethephon 0,20%
T i n g nang suit (tIn/ha)
1,372 4,953 7,067 4,437
Tang thu (I.OOOd/ha)
_ 17.905 28.475 15.327
Ting chi (I.OOOd/ha)
3.180 4.180 5.180
L(y'\ nhu^n (I.OOOd/ha)
14.725 24.295 10.147
Ghi chii:
Gia ban tai thang 6 nam 2005:
Cdng lao ddng:
Cdng lao ddng phun Ethephon:
Gia Ethephon 0,1%:
Gia Ethephon 0,15%:
Gia Ethephon 0,20%:
5.000 ddng/kg 30.000 dong/cdng
6 cdng/ha 15.000 ddng/lit 20.000 dong/lit 25.000 ddng/Ht Moi ha phai xir ly 200 lit che pham Ethephon
Nhan xet: Vdi cac kit qua d bang 1,2,3,4 d tren, viec dua Ethephon lam cat dot non, lam bat mim hoa tren cay vai cho ra hoa each nam hoac khi gap khi hau khdng thuan Igi da dem lai mdt hieu qua kinh te Idn cho cac nha vudn d Bac Giang, Hai Duong, Hung Yen.v. v...
iTng dung Ethephon l^m vai chin sdm
D I dilu kien binh thudng, vai se chin ddng loat, gia ca dau miia cd the len din 15.000 ddng - 20.000 ddng/kg. Din giira miia gia cd khi chi cdn 4.000 ddng - 5.000 ddng/kg. Vi vay khi qua vai da gia cd thi xir ly Ethephon 0,2%, phun nhe len chiim vai.
Sau 3 - 4 ngay vai se chin diu. Tuy nhien cac vudn chi nen lam chin sdm mdt phan, qua se chin rai rac trong thang, tranh chin tap trung, lam rdt gia.
98 HQi nghj KHOA HOC VA CpNG NGHE 2007
Hinh 4: K i t qua ddi chu'ng khi phun Ethephon 0,2% cho mpt nua cay vai (B).
Sau 3-4 ngay vai dugc phun da chin, trong khi mgt nira vai con lai (A) van cdn xanh
KET LUAN
Viec dua vao sir dung Ethephon cho vudn vai da dem lai mdt ket qua kinh te rd ret.
Ethephon la hoocmon sinh trudng, than thien vdi mdi trudng, can dugc khuyen cao de ap dung dai tra, de lugng vai thieu d nude ta cd the trd thanh mat hang xuat khau Idn.
TAI LIEU TH.\M KHAO
1. Pham Van Cdn (2005). Cac bien phap dieu khien sinh trudng, phat triln, ra hoa, kit qua cay an trai. NXB Ndng nghiep
2. Tran The Tuc (2000). 100 cau hdi ve cay vai. NXB Ndng nghiep
3. Nguyen Quang Thach, Nguyen Manh Khai, Tran Hanh Phiic (1999). Ethelen va img dung trong trdng trgt. NXB Ndng nghiep