MOT SÒ BIÉN PHÀP TÒ CHUfC CHO TRE MÀU GIÀO 5

(1)

. NGHIÉN COU Q

MOT SÒ BIÉN PHÀP TÒ CHUfC CHO TRE MÀU GIÀO 5 - 6 TUOI TV LÀM DO CHUI DÀP ONG YÉU CÀU CÙA CHUUNG TRJNH

GIÀO DUC MAM NON Mdl

Dò ehpi là mot phàn quan trgng trong trò ehol eùa tré mam non, là nguòj ban thàn thiét cùa tré, là khòl nguón cùa nhùng xùe eàm - tình eàm tfeh cUc Ótre.

Trong Chuong trình giào due mam non (GDMN) mói, vlée tó chùe eho tré 5 - 6 tuoi làm dò ehoi vùa là mot nói dung cùa hoat dóng tao htnh dóng thòi là mot phùPng tién eó hiéu qua trong vìée phàt huy tinh tieh epe, khà nàng tuòng tùpng, sàng tao... cùa tré màu giào. Tu làm dò ehol giùp tré phàt trìèn khà nàng quan sàt, phàt trien su nhay eàm cùa càc giàe quan va ehuàn bi nhùng tièn de càn thiét de tré buóe vào hge tàp ò truòng tiéu hgc.

Tó ehùc eho tré làm dò ehoi dupc hièu nhu mot qua trình bàt dàu t ù khàu giào vién (GV) làm giàu vón biéu tupng eho tré ve càc dò ehoi, cho tré cùng tham già vào qua trình suu tàm, tìm kiém, chuan bj nguyén vàt liéu va huòng dàn tré làm dÓ ehol t ù càc nguyén vàt liéu dò.

Két qua khào sàt 107 GV dang day tai 8 truòng mam non trèn dja bàn thành phó Ha Nói, Bàe Can, Nam Djnh va qua khào sàt thUe tè tal 6 lòp màu giào 5 - 6 tuoi trèn dia bàn Ha Nói eho thày 100% y kién cùa GV dành già vlée tó ehùc eho tré màu glào 5 - 6 tuoi làm dò ehoi là rat eàn thiét dóì vói su phàt trìèn nhàn eàeh eùa tré, dae biét là phàt trìèn tri tuòng tupng, sàng tao va su khéo léo eùa dói bàn tay (75,4%). Tuy nhlèn, trong qua trình trién khai thue hién, GV eòn gap nhiéu khó khan, lùng t ù n g trong vièe sù dung eàe bién phàp de tó chùe hoat dóng này cho tré. Chfnh vì vày, tình hình chung ò hàu hét eàe lòp màu giào hién nay là dò chai mua san ehiém khoàng 80% t ó n g so dò ehol trong lóp trong khi dò ehol do tré t u làm (hoàe làm cùng GV) chi ehiém duói 10%.

Oé viéc tó ehùc cho tré 5 - 6 tuoi làm dò ehoi dat hièu qua, GV eó thè tham khào mot so bién phàp sau:

1. N h ó m càc b i é n p h à p làm g i à u v ó n b i é u t u o n g cho t r é

1.1. TÓ chùe cho tré khàm phà ve càc Ioai do ehoi quen thuóc qua chai, quan sàt tranh ành, bang dia, mó hình

ThS. V U T H j NGOC M I N H Trung tam NglUén cìHu Glào due M l m non a) Mue dich:

Mò róng vón biéu tUpng eùa tré ve dò ehol, tao eo hòl eho tré dùpc tìm hléu, khàm phà ve càe dae dlèm (màu sàc, kieh eò, hình dàng, chat liéu...) eùa dò ehoi.

b) Chuàn bi:

-Càe Ioai dò ehpi.

-Tranh ành, mó hinh ve càc dò ehoi.

e) Càch tién hành:

- Cho tré ehoi eàe Ioai dò ehol ò moi lue, mgi noi. Trong qua trình tré ehol vói dò ehoi, GV huóng tré quan sàt cau trùc ehung cùa dò ehoi, dóng thòi nhàn manh ve dep nói bàt cùa dò ehol (ve màu sàe, hình dàng, eàu trùe, chat lièu); tao co hói de tré duge khàm phà ve dò ehoi (thào làp, làn, day, gò...); gpi y tré ehoi vói dò ehoi theo nhiéu eàeh khàe nhau de tàng hùng thù cùa tré va giùp tré ghl nhó nhùng net dae trùng eùa dò ehoi.

- Cho tré quan sàt tranh ành, bang dia, mò hình dò ehol trong mpi khoàng thòi gian thich hpp. Trong qua trình quan sàt, GV dàt eàu hói gpi mò khuyén khieh tré trao dói, thào luàn ve eàu tao, hình dàng, màu sàc eùa dò ehoi. VI du: Day/ò dò chai gì? Nò duge làm bang gì? Dò chai này góm nhùng phàn/bó phàn nào? Làm thè nào di gàn nhùng bg phàn dò tgi vói nhau? Chùng dùge trang tri nhuthè nào...

1.2. Cho tré kevèdochctìyéu thich cùa minh a) Muc dich:

- Kieh thich nhùng xùe eàm, tình eàm tich cùe, khpl gpi tri tuòng tupng sàng tao ò tré.

- Tao co hòi eho tré dupe ehia sé nièm vui, su hùng thù vói eàe ban.

- Phàt trién ngón ngù mach lae eho tré.

b) Chuan bi: GV chuàn bi nói dung trò chuyén vói tré.

e) Càch tièn hành:

- Bién phàp này dupe tièn hành ò mpi thòi diém thi'eh hpp (hoat dòng dòn, tra tré hoàe hoat dóng vui ehoi, hoat dóng chiéu).

- Tó ehùc cho cà lóp ngól xung quanh GV. GV khuyén khieh va tao eo hòl cho nhièu tré dùpc t u ké ve dò chPi yéu thich eùa minh. Néu tré gap khó khan

SÓ73-THANG1IV2011 «39

(2)

U NGHIÈN COU-

trong vièc tU kè ve dò ehoi, GV eó thè gpi y bang mot so eàu hòl: Do ehoi dò là cài gì? Bé àuge ai mua tàng (Ai làm cho)? Dò chai co màu gì? Dò chai dugc làm bang gì?

Dò chai góm nhùng phàn/bò phàn nào?Chai vài dò chai dò nhuthènàolVisao bé thich dò chai dó?Bé dàttèn cho dò chai dotò gì...1

2. Nhóm càc bièn phàp hUóng dan tré t ì m kiém va làm sach nguyén vàt liéu de làm do choi

2.1. GV va tré cùng tìm kiem nguyén vàt liéu phong phù

a) Mue dich:

- Làm phong phù nguón nguyèn vàt liéu cho tré làm dò ehoi, tao diéu kìén khoì gpi ó t r e nhùng y tuòng mdl la.

- Phàt huy tinh tich epe, chù dóng cùa tré.

- Giào due tré y thùe bào ve mói truòng.

b) Chuàn bi:

- GV suy nghT ve dja dlèm, hình thùc, eàe nguyén vàt liéu sé sUu tàm va càc càu hòi gpi y tre.

- Dung cu de dùng nguyén vàt ilèu (ró, hpp...) e) Càch tièn hành:

GVdàntrèdì dao ehol, thàmquan.Trong lue dao ehol, GV huóng dàn tre tìm, thu lùpm eàe nguyén vàt lièu thién nhién (là cày, cành cày, hoa qua, hot, hat...}, gpl y eho tré quan sàt va phàt hién xem "Cài này gióng cai gì? Cài này eó thi làm thành dò chai gì?".

Trong khi eùng tré thu lUpm càc nguyèn vàt liéu, GV két hpp giào due tré bièt yèu thlèn nhién, eó thài dò va hành dóng bào ve mòi truòng (khòng dupc bè cành, vàt là, hai qua, ehi nhàt càc là cày rung, cành cày khó...).

GV huy dóng phu huynh eùng thu gom nhùng Ioai nguyèn vàt liéu càn cho tre làm do ehoi (nhat là nguyén vàt lièu tài s ù d u n g rat de kiém trong già dình: lòi euòn giày ve sinh, vò hóp bành keo, eàe tùl, hóp, bào/ tap chi cù, bìa Ijch, bùu thiép, thìa nhùa, óng hùt...) va suu tàm thém càc Ioai nguyén Ilèu khàc nhU: càe Ioai hat ngù eòe, vò trùng, len, cùe ào, bit tàt cù...Càc nguyèn vàt lièu eàn dàm bào ve sinh, an toàn dói vói tré.

- Sau khi thu gom càe nguyén vàt lièu, GV cùng tré phàn Ioai, sàp xèp eàe nguyèn vàt lièu vào trong càc hpp/ ró va ghi rò nhàn màc (hoàe ghi ki hléu rìéng) de thuàn tién cho tré trong qua trình lua chgn, sù dung làm dò ehoi. Vièc sàp xép eàe nguyén vàt liéu phài mang tinh mò de giùp tré này sinh nhùng y tuòng làm do ehoi..

2.2. Huòng dàn tré cùng làm sgch càc nguyén vàt liéu

a) Muc dich:

- Tao co hói eho tré dupc tham già vào hoat dòng trai nghièm.

- Khoi gpi hùng t h ù , phàt huy tinh tieh epe khà nàng tìm tòi, khàm phà ótre.

- Hình thành mot so phàm chat nhàn eàeh ótre (tình yèu lao dòng, su hpp tàe, ehia sé trong nhóm ban bè).

b) Chuàn bj:

- Càe nguyén vàt lièu phong phù - Giè lau mém, giày màu, ho dàn, kéo...

- Bang nhac eó giai dlèu vui nhón.

- Nuòe rùa tay, khan lau tay, quàn ào eùa tré gpn gang.

-To chùe hoat dóng này duòi hình thùe hoat dòng lao dóng eùa tré. GV gpl •} de tré thòa thuàn va phàn eòng eòng viéc vói nhau, tao diéu kién cho tré t u kè ve eàeh làm, chuàn bj nhùng do dùng, dung cu eàn dén. Khi tré thùc hièn, GV de tré t u làm, chi bao quàt va góp ^ khi càn thiét. Chù y dàm bào an toàn va ve sinh cho tré trong qua trình làm.

- Dóì vói càc nguyén vàt Ilèu dòi hòl thao tàc phùc tap khi làm sach (xùe rùa chai Ip, càt nhùng vò hóp eùng...) thì GV làm cho tré, chi hUòng dàn tré làm sgch nguyén vàt lièu à càc còng doan dàn giàn, phù hgp vài khà nàng cùa tré (VD: lau là cày, lau vò trai, so, hén, bóc bò nhàn màe cùa càc vò chai Ig hóp, dàn giày trang t r i ben ngoài vò càc hgp, Ip...).

- Trong qua trình làm sach nguyén vàt Ilèu, GV két hpp trò ehuyèn, vùa làm vùa dóng vién tré, gpi y tré xem dò dùng, nguyén vàt liéu này "tròng gióng cài gì? Co t h è làm thành do chPi gì?" de khoi gpl nhùng y t u ò n g ban dàu ò tré truóc khi bàt tay vào qua trình bièn nhùng nguyèn vàt Ilèu dò thành dò ehoi.

3. Nhóm càc bièn phàp h u ó n g dan tré làm do chtfi

3.1. Trò chuyén, dàm thoai gay hùng thu va phàt huy tinh tich cùe cùa tré

a) Muc dieh:

Tieh cùe hóa hoat dóng nhàn thùc eùa tré, kieh thich tré thè hién tinh dóe tàp, t ù chù. Tao hùng thù eho tré trong qua trình làm dò ehoi.

b) Chuàn bj:

GV suy nghT truòc ve nói dung trò ehuyèn va eàeh dàt càu hòi eho tré.

- GV dàm thoai cùng tré trUóe khi tré bàt tay vào cóng viéc va trong qua trình làm dò ehoi nhàm giùp

4 0 «KHOA HOC GIÀO DUC

(3)

. NGHIÈN Cita C Q

tré gpl nhó lai nhùng dàc diém eùa dò choi (màu sàe, chat liéu, nhùng bó phan co bàn cùa dò choi, eàeh gàn eàe bó phàn vói nhau).

- Càc eàu hòi dành cho tré eàn da dang nhùng ngàn gpn, de hièu, tir de dén khó va kieh thich tré huy dóng càc thao tàc t u duy, nhu:

-I- Càu hòi ve d u djnh eùa tré (Con sé làm dò chPl gì?).

•I- Càu hòi ve càc buòc thuc hièn (Con càn dùng dèn nhùng nguyén vàt liéu gì? Con làm gì trUòc?

Trang tri do chcri n h u thè nào?). Néu mot nhóm tré cùng làm mot do choi, càn hòi tré ve su phàn còng trong nhóm (Al làm còng vìée này?)

+ Càu hói kieh thich tré suy nghi phuPng thùc glàl quyét vàn de hoàe kieh thich su sàng tao eùa tré trong vlée sù dung eàe nguyén vàt liéu nhu"Con nghT xem co thè dùng cài gì thay thè vò hpp sua de làm doàn tàu? '.

3.2. Cho tré quan sàt mau do chai ket hop vài chi dan càch làm

a) Mue dich:

Giùp tré nàm dugc màu do ehpi, tich epe hóa hoat dòng nhàn thùe eùa tré, kieh thich tré thè hién tinh dóe làp, t u chù.

b) Chuàn bi:

- Màu dò ehoi cho tré quan sàt

-GVsuy nghT ve nói dung trò chuyén va eàu hòi ehi dàn eàeh làm eho tré.

- GV dua ra màu do choi eho tré quan sàt. Trong qua trình tré quan sàt, GV dóng thòi huóng dàn tré càch làm dò chPi dò, nhàn manh nhùng chi tièt nói bàt cùa dò ehol.

-Tuy tùng truòng hpp, tình huóng cu thè ma GVdùa ra huòng d i n eàn thiét (huóng dàn bang lòì hoàe làm lai màu). Viéc làm màu hoàe chi dàn eho tré eàn luu ^ dén kinh nghièm, nhùng ki nàng cùa tré va dò khó eùa san phàm.

+ VÓI nhùng màu dò choi ma tré ehua bièt eàeh làm, GV càn huòng dàn ti mi bang lòi nói ngàn gpn, rÓ ràng, de hiéu toàn bó càch làm ra dò choi dò. Nhùng kTnàng nào khó hoac tré chùa biét, GV làm màu thàt chàm tùng kT nàng va khuyén khieh tré làm lai.

+ Vói nhùng màu dò choi ma da so tré dà bièt làm, GV hàu nhU khóng eàn huóng dàn, glàl thich lai qua trình làm ma chi dòng vai trò là nguòl dàn dàt va tó ehùc càc hoat dóng cho tré; gpl y tré sàng tao làm nhùng t h ù dò chPi khàc nhau.

3.3. Tgo tình huong khuyén khieh tré ti/làm do chctì theo y tuòng cùa minh

a) Mue dich:

- Lòì cuón va duy trì hùng thù cùa tré trong qua trình làm dò choi.

- Phàt huy tinh tieh epe, ehù dòng, sàng tao eùa tré trong qua trình làm dÓ choi.

b) Chuan bi:

GV tìm hléu hùng thù va khà nàng, vón kinh nghièm cùa tré.

e) Càch tiin hành:

- GV quan sàt, phàt hién nhùng tình huóng này sinh trong qua trình tré làm dò choi va sù dung eàe tình huóng dò de gpl mò, phàt huy khà nàng sàng tao eùa tré, kfeh thich tré tieh epe suy nghT eàeh giài quyét tình huÓng trong trò ehol.

Vi du, khi tré dang làm do ehoi "con sàu" bang nhùng qua bang, eòn thiéu qua bang de làm dàu.

Lue dò, de duy trì hùng thù va khuyén khieh susàng tao eùa tré, GV eó thè gpi y "Theo chàu eó thè dùng mot Ioai qua khàe de làm dàu con sàu dupc khòng?"

- GV ehù dóng tao ra tình huóng nhàm gpi mò

^ tuòng sàng tao cùa tré trong vlée tao ra dò ehoi mói tùcàe nguyén vàt liéu quen thuóc hoàe sùdung nguyèn vàt Ilèu theo nhièu càch khàc nhau.

Vf du, khi tré làm xong con Ipn t ù vò hóp sua ehua, GV khuyén khieh tré làm thém 1 dò ehoi khàc

"ehù Ipn sé vui hon néu eó thèm ban, con eó the làm mot con vàt khàe t ù vò hóp sua ehua dupe khóng?"

Néu tré lùng tùng, GV gpl y "Vói càch tùong t ù nhù làm con Ipn, con ehi càn thay dói eàeh eàt dàn eàe chi tiét màt, tai, mùi...Chàng han néu là con thò thì hai tai dai, thém spi ria... ".

3.4. Hùòng dàn tré làm do c/itfr tgi già dình thóng qua vièc ph6i hgp vài phu huynh

a) Muc dich:

- Tàng cùòng, lòì cuón su tham già eùa phu huynh trong vièe huóng dàn tré làm dò ehol ò tal già dình.

-Tao mói lièn he chat che giùa già dình - nhà truòng trong eòng tàe chàm sóc, giào due tré.

b) Chuan bf:

GV làp ké hoach va nhùng nói dung cu the eàn trao dói, phói hpp vói phu huynh trong viéc huóng dàn tré làm dò ehol tai già dình.

- GV cho tré mang dò choi dang làm dò ò lóp va khuyén khieh tré sé hoàn thién ehùng ò nhà, dóng t h t ì trao dói vói phu huynh ve eòng viéc dò de phu huynh ho trp tré.

- GV eung càp eho phu huynh tham khào mot so màu dò choi de làm, phù hpp vói tré, sàeh huóng dàn

Sfi 73-THÀNG 10/2011 . 4 1

(4)

J TRAO DOI .

làm dò ehoi hay dja ehi trang web ve làm dò ehoi eho tré. Trong truòng hpp eàn thiét, GV eò thè trUe tiép huòng dàn phu huynh làm mot so dò ehPi cho tré.

- GV eho tré trung bay càc dò choi ma tré dà làm de phu huynh eó co hói duge xem nhùng san phàm do ehinh con minh làm, diéu dò khién phu huynh rat t u hào ve tré va hùng thù vói vièe eùng tham già vào càe hoat dòng eùa tré ò lóp.

- Nhàn djp eàe ngày hói, ngày le, GV co thè tó chùe mòi phu huynh tham già vào cupe thi "ngày hòi làm dò ehoi" (già dình cùa eàe tré sé thi làm dò ehoi vói nhau). Ngoài ra, GV eó thè mòi phu huynh dèn lóp de huòng dàn tré làm do ehoi.

- Néu eó dlèu kién, nhà t r u ò n g / lóp két hpp vói phu huynh tó chùe cho tré di thàm eàe làng nghè, eàe nghè nhàn làm dò choi dàn gian ò dja phuong hoac mòi nghé nhàn dén trUòng/ lòp de trò chuyén vói tré va huòng dàn tré làm do ehPi.

TÀI LIÈU THAM KHÀO

1. Chuong trình Giào due màm non- NXB Giào due, 2009.

2. Nguyén Anh Tuyèt - Giào due màm non nhùng vàn de li iuàn va thuc tièn. NXB Dai hpe Su pham, 2005.

3. Tran Thi Ngoc Tram - Tim kiém va sùdung càc nguyén vàt tièu san eò de cho tré tàm dà chai, Tap ehi Giào due so 63, thàng 7 nàm 2003.

SUMMARY

This article presents some major measures for organizing 5-6 year oids to moke toys themselves, meeting the requirements of the new kindergarten program, which includes: 1/Measures for enriching the ehitd's iconic reserve; 2/ Measures for guiding chiidren to fina and elean the materials; 3/measures forguiding the chiidren to produce toys.

inillllinilllllIMlllllllMilinilllIlllllllliniMMIIIIIIIllllMlllllllltlllllIlllllllIMMIIIIIMIllllllllllilllintlMIIllllllMIIIMIIIMIII

s u DUNG BÀI TÀP HÓA HOC...

(Tiép theo trang 27) tao cùa mòi HS. Day là mot càu hòi mò de HS t u vàn

dung trong truòng hpp cu the. Co HS eho rang néu phòng thi nghièm ò noi thoàng dàng, khòng sàt lòp hge thì mò eùa so va quat eho khi thoàt ra. Khi elo sé khuéeh tàn ra ngoài khóng khi, làm giàm nóng dò elo. Néu phòng t h i nghièm sàt vói lóp hoc va gàn nPl tàp trung dóng nguòi thì ta khóng chgn eàeh mò eùa eho khi thoàt ra ma dùng eàeh dun dung djch NHj de tao khi NH^.Khi này thoàt ra gap khi elo, xày ra phàn ùng tao NH^Cl va N^ khóng dòc hai. Tuy nhién néu phòng t h i nghlém co tù hot thì tàt eà càc thi nghièm diéu che va ehùng minh tinh chat eùa d o déu phài tièn hành trong tù hot. Nguòi thue hièn t h i nghièm déu phài deo khàu trang.

Trén day là mot so gpl y ve sÙ dung bài tàp eó nói dung thùc tièn de phàt trien nàng Ipc sàng tao cùa HS trong day hgc hóa hgc. Tùy thuòc vào nò) dung cùa t ù n g bài, yéu eàu mùc dò nhàn thùe cùa tùng ehùong trình:Trung hpe cosò,Trung hpe phó thòng hay Cao dàng Dal hge, giào vièn dèu eó thè s ù d u n g càc càu hòl, bài tàp co nói dung thue tién.

Càc càu hòl, bài tàp Ioai này khòng nhùng làm tàng tfnh hàp dàn cùa bài hpe, ma con phàt huy dùpc su sàng tao eùa HS trong thue hành, trong àp dung li thuyét vào thùe tièn. Thiét nghl, day là mot vàn de eàn dùpc àp dung nhiéu hon de thue hién chién lupe dói mài phuong phàp day hoc theo huòng

tàng CUòng t i n h sàng tao, tinh thuc tièn trong giào due.

TÀI LIÉU THAM KHÀO 1. Bò Glào due va Dào tao - 70/ liéu tàp huàn giào vién. Dgy hgc, kiim tra danh già theo chuàn kién thùe, kì nàngtrongehUOngtrìnhgiàoduephÓthòng-HN7/2010.

2. Nguyén Cuong - Phuang phàp day hgc hóa hge ò truòng phó thóng va dgi hoc. Mot so vàn de ca òòn-NXB Giào due-2007.

3. Tran Bà Hoành - Phàt trién tri sàng tgo cùa H5 va vai trò eùa giào vièn -Tap ehi Nghìén cùu Giào due so 9/1999.

4. Nguyèn Thè Ngón - Thue hành hóa vó co - NXB DH SU p h a m - 2 0 0 5

5. Hoàng Nhàm - Hóa vó ca ( tàp 1, tàp 2) - NXB Glào due-2004

6. Cao Thj Thàng, Pham Dình Hièn - Dói mói kiem tra dành già lòp 8,9 THCS - 2007

SUMMARY

The author presents situation in soivlng some practieal exercìses in chemlstry in arder to stress the creativity developing process in ehemistryexperiments and application of chemlstry knowledge into praetlce by sehoot chiidren.

• KHOA HOC GIÀODUC