Mot sfi'van fle thgc tiin c ^ quan ldm hifin nay

Nghi&n cdru Gia dinh vA Gidi

stf 4 - 2 0 1 2

Ufa chon gioi tinh thai nhi 6 ViM Nam:

Mot sfi'van fle thgc tiin c ^ quan ldm hifin nay

Vu Thj Ciic

VJ6n Gia dinh vi Gidi

Tdm tat: Bdi vi^t dudi day tong quan mgt sd^kfi't qua nghien ciiu da c6 vl van de lua chon gi6i tinh thai nhi cl Viet Nam tren m6t so khia canh nhu nhiing ylu to tac dong den viec lUa chon gidi tinh khi quyet dinh sinh con, anh hu6ng cua chinh sach xa hoi den hifin tUdng nay. . Quan mem gia tru6ng truyen tho'ng vdi tam Iy Ua thich con trai cung vdi chinh sach giam sinh va sU phat trien cua cong nghe y hoc hi^n dai \k nhiing yeu to gdp phdn lam gia tang hien tucfng lua chon gidi tinh khi sinh hien nay. Nha nudc cung ban hanh nhieu chinh sach, qui pham phap luat nghiem cdm hanh vi lUa chon gidi tinh thai nhi, tuy nhien, bai Viet chi ra, nhieu bang chdng cho tha'y vific ngan chan cua phap luat hien nay con chua dat dUdc hieu qua nhu mong ddi.

Tii khoa: Dan so'; KHHGD, Chinh sach dan so; Nao pha thai;

Lua chon gidi tinh khi sinh; Ty suS't gidi tinh khi sinh.

1. Dat van de

Viec lua chpn gidi tfnh thai nhi la nguyin nhan chinh ddn de'n su chenh Ilch ve ty sudt gidi tfnh Ichi sinh hien nay. Ty sudt gidi linh khi sinh (TSGTKS) ciia Viet Nam hien nay dang d miic cao. 110,6 tre em trai trln 100 tre em gai, chi s6' nay cao hon dang kl so vdi miic chu^n sinh hpc binh

30 Nghltn ciju Gla dlnh vt GIdl. Quy<n 22, •« 4, lr.29-39

thirimg IS IO.VIOO. Ne'u .sii gia tsng nSy khfing diroc can thiep thl ty suit nily s5 vuot miic 115/100 trong vSmg 3 nam tffl va Viet Nam sS sAn phai dtfi mat vffl nguy co thie'u nO thCta nam trong xa hi?i cDng viSi nhChig he luy cOa n6. Day chinh lii nhOng tidn di dSn dSn .sir gia tang bao hanh viS gidi, hien tuong bu6n ban phu ntt vii viec phil triin cua cac dich vu lien quan deii giiSi tfnh... (Mo do Ilnh hinh tre cm, 2010; Nguyin Qu6c Anh, 2008;

UNFPA. 2007, 2010, 2011; She Peng, 200.'i). Bai vift dirdi day budc diu i6ng quan mijt s6' k& qua nghien cihi da c6 vd thuc trang vin dd lua chon giiSi Ilnh thai nhi d mt>l sfl' khfa canh nhu; nhimg ye'u i6 tic dflng, nguyen nhan vii he luy cua viec lua chon gidi tfnh khi quyft djnh sinh con, anh hudng ciia chfnh sich din hien lugng niy.. nham giiip ban doc c<S duoc Clii nhin bao qudt hon vd hidn lui.mg xa hoi dang lo ngai niy.

2. Lua chpn gidi tinh thai nhi: mong muon phai c6 con trai Tai Vict Nam, theo Bdlanger vi c6ng sir (2003), s6 lieu TD'TOS 1999 cho tha'y khflng c6 su mat can bang dang ke' vd TSGTKS (DSn theo UNFPA, 2010). Tuy nhidn Irong nhiing nam lidp theo. su gia tang TSGTKS bai dilu dirpc phai hien din thflng qua cic cuflc didu u-a miu do Tflng cue Thflng ke lion hinh hang nam ( U M P . \ . 2010).

Mac dil chua co nhihig nghien ciru chinh thiic khang dinh su phii bidn cua hien luong lua chpn gidi tinh thai nhi, nhung cfl thuc td khflng the phU nhan la ngay ciing co nhidu cap vp chflng quye'l dinh sinh con trai ngay tir diu do anh hucmg cda lu tuong phai cfl con trai nfll doi. Sfl lieu cua Didu Ira gia dlnh Viei Nam nim 2006 cho thi'y cfl ."^6''^ sfl ngufli dupc hoi trong dfl tu6i 18-60 cho ring cic cap vp chflng nhit thie't phai sinh con trai (Bfl Van hoa, Thd thao va Du lich va cic co quan khac, 2008). Mpi nghidn ciiu dinh tfnh vd \iiii i!e iiiiy lien hanh tai H i Nfli. Hung Yen, Quang Ngiii vii Cin Tho nam 2010 ciing chi ra ring vfli xu huong qui mfl gia dlnh nho trong bfl'i canh chinh siich giam sinh cung \'ai tim ly ua thfch con trai vi su phat IriC'ii ciia cflng nghe sieu i m da giiip cho cac cap vp chflng cfl nhidu CO hfli lie'p cin vdi dich vu lua chpn gioi linh thai nhi. Nhidu gia dlnh da xay dung chie'n lupc dd sinh bang dupc con u-ai voi cac bien phap ca Iruydn thflng vii hien dai (Khuil Thu Hflng. 2010). Cic nghidn cuu khac cung chi ra ring tam ly ua thfch con trai din de'n xu huong pha thai lira chpn gidi tfnh khi quye'l dinh sinh con ciia cac cap vp chong d \'icl Nam dang ngay cing gia ting (Adrian C. Hayes va cpng sir. (2009); UIsIFPA,

VuThjCuc 31 2009; Nguyen Hu^nh. 2009). Trong bdo cdo Cdc chiln lupc uu liln nhdm thuc ddy binh ddng gidi d Vilt Nam cQng nhdn manh rdng trong bd'i cdnh ty 11 sinh dang giam hiln nay thl nguyin vpng cd con trai dudng nhu ddn dl'n viec ngudi ta ngdy cdng trdng cdy vdo giai phdp nao phd thai vl If do gidi tfnh (Naila Kabeer, Trdn Thj Van Anh. Vu Manh Lpi, 2005). Cdn nghien cdu cua Gammeltoft vd cdng su (2007) khdng djnh muc tilu chfnh ciia nhutig Idn khdm thai cua cdc cdp vp chdng la xdc dinh sdm gidi tinh thai nhi vd khang dinh lai gidi ii'nh thai nhi bang bien phdp silu dm (Ddn theo UNFPA. 2007) ddn tdi xu hudng lua chpn gidi tfnh ciia thai nhi dua trln kit qua silu am ngay cdng tang.

Theo udc tfnh cua cdc chuyin gia dan s6', Irung binh mdi ngudi phu nO Viet Nam ft nhdt cd 2 Idn nao phd thai trong ddi (UNFPA, 2011). Kll qua thdng kl lai Binh vien Phu san Trung uong cho thd'y cd khoang 1/3 cdc ca nao phd thai cd liln quan tdi lua chpn gidi tfnh thai nhi (Theo trang Kinh tlvd Dd thi ngay 11/06/2009).

Vile quyet dinh pha thai lira chpn gidi tfnh thai nhi ciia cac cap vg chdng cd liln quan rd net din yl'u td thir lu sinh. dac biet la d Idn sinh thiJ ba. O Dong bdng Sdng Hdng. noi cd ty sudi gidi tfnh khi sinh cao hon han so vdi mdc trung binh trong ca nudc (115.4/100), dan cu cd xu hudng lua chpn gidi tinh thai nhi d nhiing Idn sinh .sau la kha cao. dac bill la nhiing cap vp chdng cd con sau hai Idn sinh. Ty 11 lua chpn gidi tfnh thai nhi d nhQng Idn sinh sau diu tang ca d gia dinh cd mdc sd'ng kha gia vd mdc sdng ngheo. Thuc trang nay ihl hiln qua su tang vol ciia ti sd gidi tfnh khi sinh qua cdc Idn sinh, cu thl d Idn sinh thd nhd't vd thd hai ly sudt ndy la 110/100 thl dl'n Idn sinh thiJba ty sudt ndy tang len mdc 152/100 (UNFPA.

2010; UNFPA. 2011; Nguyin Qudc Anh, 2008).

Kit qua phan tfch Tdng dilu tra Dan so va Nha d nam 2009, dua U-en phan tfch chi sd luy tiln iheo thd lu sinh (udc lupng cho nhdm tre dudi 15 tudi cho thdy cac gia dlnh da cd con trai trong hai Idn sinh ddu cd chi sd luy tien th^p hem nhilu so vdi cdc gia dinh chua cd con trai d lat ca cac nhdm kinh te. Nghien cuu cung cho thd'y rdng nd luc sinh bang dupc con trai khi chua cd con trai dac bill cao d cac gia dlnh cd dilu kien kinh t l kha gia do hp cd nhilu dilu kiln hon irong viec lie'p can vdi cdng nghi chpn Ipc gidi linh hiln dai so vdi nhung gia dlnh kinh te ngheo (UNFPA, 2011).

It NghlSn ciifu Gla dlnh v4 OWI. Quyin 22, si'4, tr.29-39

3, Tiep can vi suf dyng cic d|ch VM li/a chpn gidi ttnh thai nhi: vai trb cua phif nO

Viec ngudi phM nO chii d^ng llm ddn su lua chpn gifli Ifnh thai nhi cung l i didu dd hidu bdi nhidu nghidn cilu d i khing djnh ring trong gia dlnh hien nay ngudi phu ntt vin lufln l i ngudi chiu trach nhidm chfnh vd vin dd siic khod sinh sin cOng nhu ginh nang sinh con irai dd nfli doi iflng dudng cho nhi chflng (Le Van Toin, 2008; Hoing B i Thjnh, 2010; Nguydn Huynh, 2009) Ket qui mflt nghidn ciiu djnh tinh llm hidu vd hinh vi lua chpn gidi tfnh trudc khi sinh cim cac cap vp chlSng do Vien Nghidn cihi Phit Iridn X i hfli phfl'i hop vdi Quy Dan sfl Lien hiep quefc thuc hiCn xic nhan rang ca phu ntt v i nam gidi ddu cfl nhirng chidn lupc dd thuc hien nguyen vpng cfl con trai, nhimg phu ntt lufln la ngudi chii dflng (Khui't Thu Hflng, 2010). Nghien cttu ciia UNFPA vi ly suit gidi u'nh khi sinh cua chau A da khii quit ring hanh vi lua chon gidi tfnh cua ngudi phu ntt hien dang phai chju mpt loat ip luc ttt phfa ben ngoii nhu; chuin muc va gia trj truydn thfl'ng gia dlnh, chfnh sach din sfl KHHGD, tie'p cin vdi cflng nghe lua chpn gidi tfnh... (UNFPA, 2010)

Ke'l qua didu tra bie'n dflng dan sfl 2007 cho thiy ty le phu ntt bid't gidi tfnh cua thai nhi trudc khi sinh chidm 63..^'~i. Ty le niy cfl xu hudng ting din qua cic thdi ky nghidn ciiu: nim 2003-2004 chidm 6|Ct, de'n nam 2005-2006 tang len mttc 66''/r. Trong sfl nhung ngudi bitfl tnldc gidi Ifnh thai nhi cd 98% bie't qua phucmg phap sieu i m . Cung theo ke'l qua phin tfch. ly le sfl ngudi bie't gidi tfnh cua con sau 16 tuin mang thai l i 80%.

Trong sfl cic ca pha thai lua chpn gidi tinh thl ty le cac b i me chua co con irai chie'm i%. Bao cio niy cung dua ra gia dinh ring ndu thtta nhan ty Id phu ntt chua cfl con Irai biel gidi tfnh thai nhi mrdc sinh l i 63,5% thi ty Id phi thai lua chpn se vio khoang 13^; (UNI-P.A. 2009).

I ^ u ciu bie't trudc gidi tfnh thai nhi cua phii ntt cung phu thupc vao nhidu ydu tfl nhu trinh dfl hpc vin, nghd nghidp, nhdm tufli, khu vuc sinh sflng...

Ke't qua nghien ciiu cho thiy trinh dp hpc vin ciia ngudi phu ntt anh hudng de'n co hfli Vi-kha ning biC't trudc gidi Ilnh thai nhi. Theo sfl lieu cua UNFPA, ty le phu nu cfl Irlnh dp hpc vin cao bie't u-udc gidi tinh thai nhi cao hon nhidu so vdi nhdm phu nu trinh dfl hpc vin thi'p. Khu vuc sinh sflng cttng la ydu tfl anh hudng ddn viec bie't trudc gidi tfnh thai nhi cOa phu ntt. Nhom phu nu d vttng sau, vung xa do su thidu thfl'n cac ky thuit

Vu Thj Cue 33 y t l hien dai vd su ban c h l cua nhdn viln y tl, nln phdn Idn ho diu khdng bilt vl gidi tfnh ciia con minh cho tdi khi sinh con ra. Nhutig phu nff cd irlnh dp hpc vdn cao ciing nhu nhffng ngubi cd cudc sdng khd gia va sd'ng d nhffng khu vuc ndng thdn thuan Ipi hoac nhffng vCing bdn ndng thdn b Hd Ndi vd thdnh phd Hd Chi Minh cd xu hudng thuc hdnh lua chpn gidi tfnh nhilu ban (Tdng cue Thdng kl. 2011; UNFPA. 2011).

Trong sd nhffng ngudi cd nhu cdu bil't gidi ifnh thai nhi thl phdn Idn Id phu nff trong dd ludi iff 25 dl'n 39 tudi (chilm ty 11 66%), nhdm phu nff d dd tudi thd'p hon cd xu hudng ft quan tam dl'n gidi ifnh thai nhi hon (UNFPA. 2009). So sdnh kit qua quan sdt vl ty sudt gidi tinh khi sinh theo dd tudi vd sd' con hiln cd ciia ngudi phu nff Viet Nam vdi cac qud'c gia khdc cho thd'y mdt dac irung rilng ciia phu nu Viet Nam dd Id khdng nhihig ty sudt gidi tfnh khi sinh lang Iln cilng vdi .sd con hien cd va tudi cua ngudi me, dac bilt Id d khu vuc dd thi. md viec quylt dinh va lua chpn gidi tfnh ngay tff dffa con ddu Idng ciing cd xu hudng ngay cang gia tang (UNFPA. 2010, 2011).

4. Djch vu lua chon gidi tinh thai nhi: yeu to cung va cau

Viec cha me dl ddng cd ihl bill sdm gidi tfnh thai nhi trong thdi ky mang thai (yl'u td cung) cd Hen quan true tie'p vdi su phdi triln cua y hpc hiln dai va tdm ly tra thfch con trai cua cac cap vp chong (cdu) cdng them su qudn If Idng leo cua phap ludt, su vd trdch nhilm cua cdc nhan vien y tl... dupc coi nhu nhiJng nguyen nhan ddn de'n tinh trang lua chpn gidi tinh thai nhi dang ngdy cdng gia tang hiln nay (Khud'l Thu Hdng, 2010;

Nguyen Huynh, 2009; UNFPA, 2011).

Do anh hudng cua quan niem Nho giao truyin thdng, tam Iy mud'n sinh con trai vdn tdn lai trong mdt bd phan khdng nhd dan cu, nhd't la d ndng thdn. Trong gia dinh Viet Nam con trai dupc xem la ngudi nd'i ddi tdng dudng. duy tri huye't thd'ng va chi cd con trai mdi cd quyen duac thffa ke tai sdn. Ngoai ra, d ndng thdn, con trai cdn Id lao ddng chfnh trong gia dinh va la chd dua cho cha me khi vl gid do han che cua chfnh .sach uu dai xa hpi dd'i vdi ndng dan. Vi vay sinh con irai hien vdn la mong mud'n cQa hdu he'l cac cap vp chdng, dac biel la nhffng ngudi sd'ng d ndng thdn, vijng sau vung xa. (UNFPA, 2009, 2010; Anh Thi, Nguyin Thai Ha, 2008; Vo Anh Diing, Phuong Thi Thu Huong, Nguyin Ngpc Huyin, Le Thanh Son. 2006).

Ngoai ra, viec cac chfnh sach ke hoach hod gia dinh ciia Nha nudc

94 Nghltn cttu Ola dlnh v» GMI. Quyin 22, • S 4 , tr.2D.39

dupc i p dung nghiem ng?t hon dfli vdi cin bfl nhi nudc v i cic dang vien dudng nhu da vfl Ilnh ddy hp vio Ilnh hufing lua chpn gidi tfnh thai nhi.

Bdi mpt nghjch IJ ring hp l i nhdm ngudi cfl trinh dfl hpc vin cao hon, kinh t d k h i g i i hon v i cfl nhidu co hpi dd ding ti^p cin vdi djch vu sttc khod sinh san, kd c i djch VM dupc s i diing d^ lua chpn gifli tfnh. Nhu vay, dd dfli phfl vdi cic qui djnh nghidm ngii vd qui mfl gia dlnh m i vin dip ttng nhu ciu cfl con Irai cCia gia dlnh, vi^c hp quydt djnh thtic hinh lira chpn gidi tfnh thai nhi l i didu cd nguy co xiy ra dd ding hon rit nhidu .so vdi cic nhflm xa hpi khic (UNFPA, 2011).

Bdn canh dfl. su ra dfli hing loat cic loai sich hudng din sinh con theo y mudn cQng l i nguydn nhin giin tidp cung cip cho cic cap vp chflng cic bien phip thuc hinh viec lua chpn gidi tfnh thai nhi. Mflt nghien cttu djnh tfnh tidn hinh tai 3 tinh Bic Ninh. H i Tiy v i Binh Djnh cho thiy nhidu cap thuc hien chdd^ i n uflng kdt hpp vdi tu ihdquan he tinh due theo sich hudng din bin tren thi Uirdng dd dai dupc miic dfch sinh con trai. Nhung ngudi u i Idri ddu khing dinh ring hp llm hidu nhQng cich thttc niy qua cic loai sich dang bin tfdn thi trudng. (Khuit Thu Hflng, 2010). Thing 6/2008, Tflng cue Dan sfl', Kd hoach hoi Gia dinh phfl'i hpp vdi Thanh ua Bfl Y td. Bfl Thflng tin

& Truydn thflng v i Thanh tra Sd Y td mflt sd Unh, thanh da kidm tra va phat hien hing loat cic co sd cfl hanh vi tuyin truydn, phd bie'n phuong phip lua chpn gidi tfnh thai nhi gflm; 7 trang web didn lii. 8 nha xuit ban, 6 Tflng cflng ty v i (Tflng ty phit hinh vii 3 nha .sich tai 4 thinh phtf ( H i Nfli, Hai Phdng.

Thanh Hfla v i Thinh phfl Hfl Chf Minh). Ngoii ra cdn cd mflt stf diu sich in lau mao danh nhi xuit ban Thanh nien v i nhi xuit ban Y hpc... cic loai sich niy ddu dupc phit hinh vdi sfl lupng Idn Idn de'n khoang 30.200 cufln (http;//www.tin247.coni/phat_hien_hon_-30000_cuon_sach_lua_chon_gioi_t inh_thai_nhi-10-21449808.hUTil).

S. Nghiem cam liJa chpn gidi tfnh thai nhi: chinh sach va thifc te Lira chpn gidi tfnh thai nhi d i chfnh thttc dupc Chfnh phu Viet Nam dua vio danh sich nhung didu vi pham phap luat v i da ban hanh hing loat cac van ban, chfnh sach nghiem cim nhim kidm soil v i han chd tinh trang niy Nam 2003. tai khoan 2, Didu 7 Phip 16nh Din sfi da qui dinh ro

"Nghiem cim cic hanh vi lua chpn gidi tfnh thai nhi dudi mpi hinh thttc (tu va'n, chin doin gidi tfnh cua thai nhi, pha thai...". Ngiy 16/09/2003 Chinh phu dua ra Quy djnh Nghiem cim cac hanh vi lua chpn gidi tinh

B

lnhi trong Nghj dinh s6 1Q4/ND-CP, hudng dfin Ihi h&nh mdt stf dilu

|phdp Ilnh Ddn stf. Theo dd. mpi hdnh vi nhu ph6 bil'n cdc bi|n phdp gtcd tfnh, chdn dodn gidi tfnh thai nhi bdng xlt nghilm mdu, silu dm, hodc loai bd thai nhi vl 1^ do gidi tfnh diu bj coi Id vi pham phdp ludt vd bi Xlt 1^.

Nhdm giai ddp cdc quan ngai ciia cdng chdng vl su gia tdng cCia tinh trang lua chpn gidi tfnh thai nhi, ngdy 3/10/2006 Chfnh phii da k^ Nghj dinh stf 114/2006/ND-CP. Qui dinh xiJr phai vi pham hdnh chfnh vl ddn sd vd tre em. Tai Dilu 1 cua Nghi dinh qui dinh rd: "Lua chpn gidi tfnh thai nhi ta hdnh vi vi pham phdp luat vl dan sd vd U^ em vd se bj xff phat vi pham hdnh chinh theo quy dinh tai Nghj djnh ndy". Hinh thffc xu phat stf tiln tff 500.000d din 15.000.000 dtfi vdi nhffng ngudi cd hdnh vi khuyl'n khfch hoac thuc hdnh nao phd thai vdi muc dich lua chpn gidi tfnh hodc nhffng ngucri kham chi^ benh truyin thd'ng (bat mach..) d l xdc djnh gidi tfnh thai nhi.

Thuc hien chi thi cua Qn'nh phu, Bd Y ticung da ban hanh hdng loat cdc Van ban chi dao thuc hidn dl'n cdc Sd Y tl. Ban ngdnh Y tl, Trung tam Y t l trong ca nudc, ddng thdi triln khai hdng loat cdc giai phdp, boat ddng nhdm giam thilu tinh trang lua chpn gidi tfnh thai nhi nhu: Cdng van sd 3698/ BYT-SKSS ngay 17/5/2006 vl thuc hien Phdp Ilnh Dan sd, nghilm cljm lua chpn gidi tfnh thai nhi; cdng van sd 5476/BYT-TCDS ngdy 7/8/2(K)8 ve theo ddi, kiem tra ve gidi tfnh khi sinh.. ..Trien khai thuc hien Chinh sdch ciia Nhd nudc, Sd Y t l Ha Ndi cung da ban hanh cdc van ban chi dao, gidm sdt thuc hiln dl'n cdc binh vien thdnh phd va Trung tdm Y l l cdc Qudn, Huyin, quy djnh quan 1^ vd nghilm cdm cac hoat ddng vl chudn dodn vd lira chpn gidi tfnh thai nhi. Dtfi vdi cdc co sd kham chffa benh cdng lap vd tu nhan, Sd Y t l Ha Ndi cung da cd van ban chi dao ihuc hiln nghilm cdm chdn doan di lua chpn gidi tfnh thai nhi bdng cac bien phap nhu bat mach, xet nghiem mau, gene, nudc di, te bdo. sieu am...

Nam 2009, Tdng cue Dan sd da xay dung de an "Can thilp giam thilu mdt can bang gidi tfnh khi sinh" triln khai tren 11 linh/ thanh phtf, nam 2010 md rdng them 7 tinh vd du kiln nam 2011 d l an se triln khai d nhirng tinh cd ty sd gidi u'nh sinh tff 110 trd Iln.

Tuy nhiln, cdc nghiin cffu, dilu tra diu cd chung nhdn djnh rdng trln ihuc tichua ghi nhan dupc trudng hpp nao Ihuc thi theo cdc qui dinh trln.

>« Nghiin ciJu Gla dlnh v» Oldl. Quy<n 22, •« 4, tr.29-39

cOiig nhu chua cfl nhSn vien y Id nio bj xii 1^ vl tiit Ifl gidi tfnh thai nhi.

Quan trpng hon l i vin chua cfl bing chiing nio cho thiy ij suit gidi tfnh khi sinh cd chidu hudng thay diSi dudi tic dflng cua luat phip. Djch vu nao phi thai cDng nhu tifip cin vdi ky Ihuit sidu i m hidn dai v i tiiSt Ifl gidi tfnh thai nhi vin dang ngiy cing phil tridn v i nfl gin nhu dupc mpi ngudi coi nhu l i hpp phip (Tfing cue thtfng kd, 2011; UNFPA. 2009, 2010).

Viec thuc hi?n nhttng van bin phip luit ciia Nhi nudc vd vin dd sieu am v i lidl ip gidi tfnh thai nhi dudng nhu chua mang lai kfit qua nhu mong dpi. Theo thfl'ng ke, ttt nam 2004 dfin nay mdi chi cd 2 co sd y tfi d Hung Yen bj phit hien v i ddng cua do cfl hinh vi sieu i m gidi tfnh, tuy nhien day l i nhfhig co sd do bio chf d i phan inh. Cdn nhttng noi khic ma doin kidm tra ciia Bd Y id dfin l i m vific cung khflng thu dupc nhidu kfit qua nhu:

Hai Duong cd 43 co sd ddu phai kfit luin tfit mac dii viec sifiu i m gidi tinh chac chan l i cd; I'hinh phfi Hfl Chi Minh 50 co sd, khflng bat duoc trudng hpp nio vi pham; Kien Giang cfl mflt stf trudng hpp vi pham nhimg hp lai lip luin ring hp khflng bifit bj phip luat cim... Bfin canh dd. cic trang web. nhi xuit ban cfl phit hinh cic i n phim hudng din sinh con theo y mufl'n cung ly luan ring bay gid hp mdi biel l i bi phap luit cim (Duong Qufl'c Trpng, Tflng Cue trudng Tflng cue D i n sfl: din theo http;//luodong.com.vn/Tin-Tuc/Bac-si-la-long-pham-nhung-khong-xu- duoc/19214).

Vd vin dd iiiiy. theo quan didm ciia Tnrdng dai didn UNFPA tai Viet Nam, flng Campbell, "cic quydt djnh lien quan dfin chfnh cin tfnh dfin hiu qua ciia su mit can bang dang kd gitta nam \;i ntt, die bifit cin ting cudng hon ntta hieu luc cac quy djnh lien quan dfin djch vu lua chpn gidi tinh thai nhi tai Vici Nam" (Thao V;in. 2009). C;ic chuyfin gia cua UNFPA cung cho rang cin phai luyen truydn manh hon ntta g i i u-j cua con g i i , vai u6 phu ntt trong gia dinh. x i hpi thl viec ngin chan v i giam thidu tinh trang lira chpn gidi tinh thai nhi mdi dat dupc kfit qua mong mufl'n.

Cd thd tha'y ro rang trong bfl'i canh nhu viy. de phap luit di vio thuc lidn, ben canh viec chi dao Ihuc hifin thi tuyen truydn, ning cao nhin thttc cho ngudi dan la vific quan trpng cin dupc lifin hanh hien nay. Dflng thdi sir nghifim tuc va y dttc cua cic bac sy cttng la yfiu Ifl quan trpng gdp phSn giam thidu Ilnh Irang phi thai lua chpn gidi tfnh thai nhi dang ngiy cang trd thanh md'i lo ngai dfl'i vdi xa hfli irong luong lai gin.

VuThjCiie 37 6. Ket luan va kien nghj

Cho de'n nay tuy chua cd nhffng nghiin cffu chfnh thffc khdng djnh su ph6 biln ciia hiln tupng lua chpn gidi tfnh thai nhi nhung kit qua cdc cudc dilu U-a Idn vl ddn stf va KHHGD, bdo cdo t6ng quan ngdnh y tlqua cdc nam. stf lieu cdc cutfc tdng dilu U-a ddn stf vd nhd d.... da thu dupc nhibg stf lilu canh bao vl thuc trang gia lang ngdy cdng nhanh ciia ilnh trang nay. Mdt diim dang liru y dd Id vai trd chii ddng cua ngudi phu nff trong viec su dung cdc dich vu phd thai lua chpn gidi tfnh hiln nay. Day Id dilu hit sire quan trpng trong viec hoach djnh chinh sdch vl ngudi phu nff Id ngucri true tie'p di kham thai va hp nln la dtfi tupng uu liln trong viec tuyIn truyin thuc hiln chinh sach.

Cung cdn Iim f rdng nlu tinh trang lira chpn gidi tfnh thai nhi cff tilp tuc gia tang nhu hiln nay thi chdng ta se sdm lap lai nhiJng bai hpc ma mdt stf nudc chau A nhu Trung Qutfc, Hdn Qudc, Ddi Loan.... dagSpphai nhu cac he luy vl ba't binh ddng va bao hanh gidi diln ra trong xa hdi. nam gidi d nhffng vung khd khan khdng Idy dupc vp trong nudc da phai lim vp 6 nudc khac, tinh trang budn ban phu nff va tre em gdi...

Tff su phan tfch nhimg ke't qua nghiin cihi da cd vl vdn de lua chon gidi tinh thai nhi cd ihl khdng dinh rang nhflng nguy co tilm tang ma Viet Nam phai ddn nhdn trong tucmg lai do hau qua cua hanh vi lua chpn gidi tinh la rdt Idn. Da dl'n luc chung ta can nhdc vile cd nln dua vdn de Lua chpn gidi tfnh thanh mdt tdi danh irong Bd fuat Hinh su nhu mdt sd qudc gia ^ 1 Dd, Trung Qud'c... da Idm (Nguyin Qudc Anh. 2008). Ben canh dd cung cdn ddy manh cdng tac luyin truyen, ndng cao nhan thffc cho ngudi dan vl vdn de gidi nhdm thay ddi quan niem trpng nam khinh nu, tang cudng vj the'ciia phu nff trong gia dinh cung nhu ngoai xa hdi. Viec luyen truyen cung cdn dupc thuc hien ciing luc dtfi vdi 2 nhdm ddi tupng Id cac cap vp chdng trong dd tudi sinh de va nhung "nha cung cdp djch vu y te*"

thl mdi dat kl't qua.

Hien nay viec Ihu thap sd lieu thd'ng kl vl tinh Irang lua chpn gidi tfnh thai nhi cung nhu nhffng nghiin cffu lien quan dl'n vdn de nay cdn chua nhieu. Chfnh vl vay bin canh cac bao cao phan Ifch dira iren stf lieu tff cac cudc dieu tra Idn vl dan sd va y te cung cdn phai triln khai nhilu hon nffa nhung nghien cffu djnh tfnh nhdm bd sung nhung Ihdng tin nhieu chilu canh hem nua ve mong mud'n, nguyen vpng cua ngudi dan cung nhu gdp

I I Nghltn cilu Ola dlnh v i OI«l. Quy^n 22, tdi 4, lr.29-39

phin lim rd nhttng nguyin nhin siu xa ciia hi«n tupng lua chpn gidi u'nh.

Trfin CO sd dd chiing ta mdi cd dupc nhttng cin cii xic thuc dd xiy dung nhQng chfnh sich phil hpp dip iJng dupc nhu ciu cua ngudi din vi cic y bic sy lim vi$c trong linh vuc niy. Trong btfi cinh hifin nay, mdi phin tfch ttfng quan cic tii li^u vd li/a chpn gidi tfnh khi sinh d khu vuc Dflng Nam A trong dd cd Vift Nam sfi l i mOl tii lifiu quf biu dtfi vdi cic nhi hoach djnh chfnh sich cOng nhu nhi nghifin ciiu.B

T i l ll(u Iham k h i o

Adrian C, Hayes, Nguydn Dlnh Cii, VO Manh Lpi. UNFPA. 2009. Ddnsdvdphdl tri/n tgi Vif I Nam: Hifdng tdi mdt chien lu/;c mdi. 2011 -2020.

Apama Malaviya. 2006. Tim hi/u vi ly sd gidi linh ldc sinh cua dn Dd. Tap chi Din sfi & nil iridn" Sfi 2(S9)/2006. L t Phuong Mai trich djch.

Bao cio phfln tfch Ilnh hinh li^ em tai Vi<t Nam 2010.

Bp Van hda, Thd thao v i Du Ijch vii cdc co quan khic. 2008. Kfit qua dieu Ira gia dlnh Viet Nam nflm 2006.

H i Viei Hiing. 2010. Bif'n ddng ty sd gidi Ilnh Vift Nam hiin nay. Tap chf Dfln sfi v i Phfli tridn. s6 I 1 ( I I 6 ) / 2 0 I 0 .

Hidu Anh. 2008. Luoc dich Iheo l i i lieu cua UNFPA. Mat can bdng ly sdgidi linh khi sinh vd can lliiip lodn difn tat Tmng Qndc. Tap chf "Dfln so & Phai tridn' SO 2(83) - 2008

Hoflng [Ifl Thjnh. 2010. O I I H / I sdch ddi vdi pliii nd nong didn trong tlidi ky dd lilt hda. cdng ngliiep ttott Tap chi Gia dlnh vfl Gidi. sfi 1/20)0.

Hdi llldo cilia se'tdm nhin gidi quyet v,jii de mdt can bdng gidi tinb kid sinh dViil /Vam. Tap chi Dfln sfi & Phflt Iru-n. s6 11(116) - 2010

Khufli Thu Hfing. 2010. Cd con iitii vd gid gia dinh qui nio nhd. thdch iliiic Idn ddi vdi gia dtnh Vift Nam. Tap chf "Dfln sfi & Phil iridn" SO 11(116) - 2010 L4 van Toan. 2008. Vm no gidi irong cliam .wi< site khde sinh sdn Tap chl Dfln

sfi va Phil iridn. sfi 6/2008.

Naila Kabeer. Trin Thl Vfln Anh. Vu Manh Lpi. 2005. Chiidn bi cho luang lai:

Cdc chie'n litac ini lien nhdm llii'ic ddy binh ddng gidi d Viel Nam.

Nguyin Dlnh Cir. 2008. Ddn sdVicl Nam: NhOng dgc die'm ndi bdi. Tap chf COng san sfi 13 (157) nam 2008.

Nguyen Huynh. 2009. Tu mdng Irong nam khinh ni) vdn con la rlidch thdc Idn ddi vdi cdng Idc ddn sd. Tap chi Dfln so va Phil Iridn. so 5/2009.

Vu Thi Cue "

I Qudc Anh. 2008. Bdi hgc kinh nghidm vd thdch thirc vi md't cdn bdng 'gidi linh d Trung Qud'c. Tap chf Dan stf vd Phdt triln. sd 9(90)/2008.

I Peng. 2005. Vdn di ty sdgidi Unh dTning Qud'c. T^p chi Dan stf & Phdt _ triln" Sd 3(48) - 2005. Dd Dffc Hi6n djch.

IVftn. 2009. Bdo cdo Nhifng biin ddi gdn ddy vi ly .scigidi linli khi sinh d Viel Nam. Tdng quan cdc bdng clu'fng. Tap chf Dan sd vd Phiit triln. sd 10(103)-2009.

Thifin Lam. 2011. Kit qud thifc hien sdng Igc trudc sinh vd so sinh din ndm 2010 vd ke hoach irien khai nam 2011. Tap chi "Dfln sd & Phdt iriln" Sd' 6 - 2011 Tdng cue thdng ke. 2011. Tjl sd'gidi linh khi sinh d Viet Nam cdc bdng chioig mdi

ve dure trgng. xn hudng vd nhifng khdc bifi.

UNFPA. 2008. Thifc trgng ddn sdVicI Nam 2007

UNFPA. 2009. Dan sd vd plidl irien lgi \ 'lef Nam. hirdng idi moi chiin lugc mdi 2011 - 2020.

UNFPA. 2009. Nhifng biin ddi gdn ddy ve ly sd gidi linh khi sinh d Viil Nam.

Tdng quan cdc bang chihig.

UNFPA. 2010. Afd'/coH bdng gidi linh khi sinh dViel Nam. Bdng chi'fng lit Tong diiu tra dan sd nhd d2009.

UNFPA. 2010. Tv sdgidi tinh khi sinh d Viet Nam va Chdn A.

UNFPA. 2011. Su ira ihich con trai d Viel Nam: udc mudn thdm cdn. cdng nghe tien tien.

V6 Anh Dung. Phuong Thi Thu Huong. Nguyin Ngoc Huyin. La Thanh Son.

2006. Ty sd gidi tinh cua Viel Nam vd mdt sd dia plutOng nlu'fng ndm gdn ddy. hien irgng vd bdn Indn. Tap chi Dan sd va Phat trien. Sd 1(58) -2006.