I THI TRUflNG THUY SAN
\( Na Uy: Nha cung cap thuy san hang dau the giai
OLTCTNG BIEN DAI HON 83.000 KM DA MANG LAI LOI THE TLT NHIEN CHO PHAT TRIEN NGHE CA NA UY. THUY SAN DLTNG T H L / 2 VE KIM NGACH XK CUA NA UY RA THE G I O I , CHI SAU DAU, KHI, CO THE NOI, NA UY LA MOT TRONG NHLTNG NHA CUNG CAP THLJY SAN HANG DAU TREN THE GIOI.
San xuat phat trien Viing dac quyen kinh te'bien rdng Idn ciia Na Uy khdng chi la mgt trong nhiing ngtr trudng khai thac hai san hieu qua nha't the'gidi ma cdn ly tirdng de nudi hai san ven bd, Theo FAO, nganh nudi trd'ng va danh bat thuy san eiia Na Uy chie'm khoang 0,7 % tdng san pham qud'e ndi (GDP) vao nam 2010, vdi 12.900 nlian edng. Tir nam 2009, nganh danh bat thiiy san Na Uy da xe'p thit 11 toan cau va dung thii 7 d linh vuc nudi trd'ng thiiy san (NTTS), vdi tdng san luong dat 3,5 trieu ta'n, trong dd khoang 25% xua't phat tir NTTS
Na Uy ed cae dpi tau khai thae
da dang, tit tau khai thac thd so danh bat ven bd de'n nhiing ddi tau ed cdng nghe hien dai phuc vu danh bat xa bd. Nham nang cao chat lupng khai thac hai san, Na Uy da giam so' lugng tau thuyen kliai thac nhd, thd so, thay vao dd la nhiing ddi tau khai thac hien dai, chat lupng eao. Ke tit sau thap ky 40, so' lugng tau khai thae dang ky giam dang ke, tit 13,000 chie'c xud'ng ehi cdn khoang 6.250 chie'c trong giai doan tir nam 2000-2011, so ngu dan true tie'p khai thac tren bien cung giam dang ke, tir 122.000 ngudi xud'ng chi cdn 12.800 ngudi trong giai doan tren.
San lugng danh bat thiiy san
hang nam ciia Na Uy d^t khoang tit 2,2- 2,6 tri^u ta'n, gom cac Ioai ehinh la ca trich, ca tuye't, ca haddock, ea thu, ca tning,,..
Ngoai ra, mgt so Ioai hai san khae dugc danh bat vdi so lupng nhd nhung cd gia trj thuang mai cao nhu tdm nude l^nh, ea bon (Greenland halibut). Tong san lugng danh bat nam 2011 dat khoang 2,2 trieu tan (san lugng danh bat dat ki luc roi vag nam 1977 vdi cgn so 3,4 tri^u tan).
Thiiy san la mpt trong nhung nganh edng nghiep Idn nha't oia Na Uy, ddng thdi la nganh co tinh sang tao nha't va duge danh gia xe'p hang dau the gidi ve chuyen mdn va cai tie'n. Nganh
Tong san ludng thuy s^n Na Uy
T H I TRLTCJNG THUY SAN I
NTTS Na Uy bSt dau tu' nhirng nam 1970 va phat trien nlianh ehdng. Theo FAO, nam 1980, san lugng NTTS mdi chi d mite 8.000 tan, den nam 1990 da tang len 150.000 tan, nam 2011 vgt len 1,14 trieu tan, trong do ca hdi Dai Tay Duong chie'm 1,06 trieu tan, chie'm 93%. Nhung eung cd giai doan, thuy san Na Uy da vap phai tinh trang phat trien qua ndng cung vuot cau, gia rdt the tham. Nhd vao nhiing bien phap hieu qua, Na Uy da kie'm soat td't tinh trang nay. Hien nay, NTTS da trd thanh nganh cdng nghiep Idn, hien dai va cd tinh eanh tranh cao, Bd trudng Bd Thiiy san Na Uy Elisabeth Aspaker du doan nganh NTTS Na Uy se md rdng quy md ga'p nam Ian vao nam 2050.
San pham thiiy san eua Na Uy dupe danh gia la lanh manh, than thien vdi mdi trudng, Loai nudi chii ye'u la ca hdi Dai Tay Duong, ea hdi van, ea tuye't Dai Tay Duong... . Hien nay, Na Uy
la mgt trong nhung nude san xua't ca hdi Dai Tay Duong Idn nha't the' gidi vdi 60% san lupng dupe XK sang EU va 40% sang cac thi trudng khac. Na Uy dang tie'p tue phat trien nudi cae loai khae nhu ca ehd, nhuyen the, ea bon Dai Tay Duong...
Na Uy cd 4 to chiic tham gia quan ly thuy san: Bd Thuy san va Cae van de ven bien; Td chii'c Ban cau Tay; Hpi dong Xua't khau Thuy san (NSEC); Hiep hpi ban hang thuy san.
Na Uy dang ap dung quy dinh ve han ngach nudi ca hd'i va han ngach khai thac ca tuye't.
Bd Thuy san va Cae van de ven bien phdi hgp vdi cac hiep hdi nganh hang va chinh quyen dia phuong,.. quye't dinh han ngach nudi ea hdi eho 07 viing nudi d Na Uy va han ngach khai thac ca tuye't. Han ngach la cdng cu quan ly td't nha't cua Na Uy trong viec binh dn gia ca nguyen lieu va gia tang gia tri thuy san XK.
Nha may che biin Trong 10 nam qua, so lupng eae nha may ehe'bie'n tai Na Uy da giam 1/3 va so nhan cdng giam mdt nita Hien nay, Na Uy ed gan 400 DN XK thiiy san Rieng nganh ca hoi Na Uy ed khoang gan 100 DN, trong dd ed 14 DN Idn, chie'm 80% san lugng, Nhieu nha may hoat ddng quanh nam. Ke tir thang 4/2012, muc luong eo ban theo gid eho edng nhan ehua thao nghe d mire 1520 NOK/gid. Cdng nhan lanh nghe dugc hudng muc 161,50 NOK/
gid. Ngoai ra, cdng nhan dugc hudng luong lam ngoai gid, lam dem, lam vao ngay nghi cuoi tuan.
Xuat khau
Vdi so dan chi khoang 5 trieu ngudi, khoang 90% tdng san lupng NTTS va danh bit dupe dung eho XK Na Uy hien la mpt trong nhiing qud'e gia XK thuy san Idn tren the'gidi, trong dd ca hdi la san pham chii luc, vdi gia
long gia trj s^n pham thOy sin xuat, nh|p khau Na Uy 1980 - 2012
grriiL tEHffii
IV SW / SO 179 / THONG ni201J 6 3
I THI TRL;C5NG THUY SAN
tri XK chie'm vi tri s o l the'gidi.
So vdi hon 10 nam trudc day, gia tri XK thiiy san cua Na Uy da tang gap ddi. Nam 2012, thuy san la mat hang XK quan trpng dung thu 2 tai Na Uy, vdi 8,9 ty USD, chiem 6% tdng gia tri XK hang hda ciia nude nay. Nam 2013, tdng XK thiiy san Na Uy d?t 10,13 ty USD, tang 17% so vdi nam 2012. Sau thang dau nam 2014, XK thiiy san aia Na Uy dat 5,3 ty USD, tang 22% so vdi ciing ky nam 2013. Thiiy san Na Uy dugc XK sang hon 140 nude, trong dd, EU la khu vii'c thi tru'dng quan trong, nha't la Phap, Ba Lan. Ca hdi Na Uy da trd thanh nguon nguyen lieu quan trpng de che bie'n va tai xua't cua nhieu nha may ehe'bie'n d chau Au.
Trong 6 thang dau nam 2014, nhu cau ddi vdi cac san pham thiiy san Na Uy tang manh, do dd kim ngach XK thiiy san Na Uy tang, dac biet la ca hdi. Tinh tdi
thang 6/2014, XK ca hoi Na Uy dat 3,5 ty USD, tang 24% so vdi cimg ky nam 2013. Rieng trong thang 6, XK Ioai ea nay dat 3,3 534 trieu USD, tang 14%, Trong giai doan nay, ea khoi lupng XK Ian gia ca hdi Na Uy deu tang.
Gia XK trung binh ea hoi Na Uy tuoi nguyen con dat 5,83 USD/kg so vdi 6,63 USD ciia thang 6/2013.
Cae thi trudng chinh NK ca hdi Na Uy la Ba Lan, Phap va Nga.
Budc sang thang 7, XK ca hdi tie'p tuc tang ll%so vdi ciing ky nam ngoai. Khdi lugng XK sang nhirng thi trudng quan trgng nhu EU va chau A deu tang.
Ve ca thu, ti'nh tdi thang 6 nam nay, XK tang 41%, dat 146 tneu USD, XK ca thu trong thang 6/2014 tang 50% dat 17 trieu USD. Trung Qud'e va Nigeria la cac thi trudng tieu thu ehinh mat hang nay ciia Na Uy Tuy nhien, gia tri XK loai ca nay vao thang 7 lai giam manh, chi dat 8,95 trieu USD.
XK ca tuye't tuoi, ke ca phi!^
ciia Na Uy trong 6 thang dau nam 2014 cung tang tdi 40%, dat 194 trieu USD, sang thing 7 tie'p tuc tang. XK ca tuye't cod ddng lanh, gom ea phile 6 thang dat 178 trieu USD, tang 30%, tuy nhien, sang thang 7 lai giam chi dat 22 trieu USD. Thi trudng tieu thu chinh ciia ca tuye't la EU va Trung Qud'e.
Vdi mat hang ca trich, gia tri XK lai giam 4% trong thang 7 vita qua, chi dat 20,5 tneu USD, do vay 7 thang dau nam, tong gia tn XK loai ca nay dat 230 tneu USD, giam 17 trieu USD so vdi cimg ky nam 2013. Nga va Diic la cae thi trudng NK chinh ea trich Na Uy.
Nga dugc xem la mdt trong nhiing thi trudng NK thiiy san quan trgng nha't ciia Na Uy, nha't la trong vdng 2 nam qua.
Nam 2013, Nga da NK 295.000 ta'n thuy san tir Na Uy, dat hon 1 ty USD va la nude NK ca Idn nha't cua Na Uy h'nh gia tri, dat 950 trieu USD, tuong duong 265.700 tan ca. Nam 2014, Nga la thj trudng tieu thu ca Idn thu hai eiia Na Uy sau Ba Lan.Tuy nhien, ke tii sau ngay 6-8-2014, Nga chirJi thiic cam NK thiiy san tir Na Uy vi va'n de chinh tri lien quan de'n Ukraine. Do do, Na Uy budc phai tang cudng XK sang cac nude khae thay the'.
Xuat nhap khau thuy san Viet Nam - Na Uy
Mae dii XK thiiy san Viet Nam sang Na Uy cd gia tn kha khiem td'n so vdi cac dd'i tac khac
w i m r S A N / 50 179 /
T H I TRL/C5NG THUY SAN I
nhung trong ma'y nam gan day con so'nay da hen tuc tang. Nam 2010, gia tri thiiy san XK mdi ehi dat hon 1 trieu USD thi sang nam 2013, gia tri XK da tang len 7 trieu USD vdi nhirng san pham chu ye'u gdm: ca ngir, ca tra, tdm, muc, bach tuoc, nhuyen tlie^
trong dd ca ngir, ea tra va tdm la nhiing san pham ehii lu'c.
Nguge lai, Viet Nam ciing NK tir Na Uy nhieu nguyen lieu thiiy san phue vu ehe'bie'n va tai xua't va heu diing ndi dia, gom cac loai thuy hai san khac nhau vdi gia tri dat khoang 40 tneu USD/nam, trong do ea hd'i la san pham chinh. Hien, Na Uy dang giir gan 78% thi phan ca hdi tai Viet Nam.
Hipn nay, nganh thuy san dupe dua vao chuong trinh vien trg phat trien cua Na Uy chg cac nude dang phat trien. Co quan hpp tae va phat trien Na Uy (NORAD) dang tai tro eho Viet Nam A\^ an "Nang cao gia tri san xua't va thuang mai ca tra - theo kinh nghiem ciia Na Uy", nganh thiiy san Viet Nam cd eo hdi td't de hpc hdi nhieu kinh nghiem qui tii Na Uy ca ve to ehiie san xua't, xay dung thuong hieu, tie'p thi va cai thien chat lugng thiiy san, nha't la cho ea tra... Viec quan ly theo ehudi, to chiic thu phu phi XK mat hang ca hdi lam ngudn kinh phi cho xuc tien thuong mai ,.. se la nhiing ndi dung hop tac can quan tam ciia Viet Nam va Na Uy trong du an. •
Nguyen Thi Hong Ha {tong hgp)
XK thuy san tip Viet Nam sang Na Uy 2008-2013 (trieu USD)
2008 2009 2010 2011 2012 2013
Cccau cdc mat hang thuy san XK tir Viet r4am sangNaUy, nam 2013
Ca cac loai Ca tra ,, .