Nang cao chat ItfcTng
doi ngu giao vien day nghe
TS. NGUYEM TIEIS DUMG
Thffc t r a n g cdng t a c giao vidn dgy n g h i
Trong nhtfng ndm qua. dffdc stf quan tam eiia D a n g , Nhd nffde, cdc bd, ngdnh. dja phffdng. cilng vdi sff nd Itfc. c d g a n g cua ngdnh day n g h i , cdc cd sd d a y n g h i , cdng tac day nghe ndi chung va cdng tdc phdt trien dpi ngu G VDN ndi ridng da dat dffdc nhffng thanh tffu ndi bat. Dpi ngu G V D N dd ed nhtfng chuyen bie'n tich cffc theo hffdng Idng nhanh ca v l s d Itfdng va chd'l Iffdng, bffdc d a u ddp ffng dffdc y e u c a u ddi mdi vd phal Iriln d a y n g h e .
Tinh de'n d i u n d m 2 0 1 1 . ddi ngu giao vien g i a n g d a y trong cdc trffdng c a o d d n g n g h i ( C D N ) , trffdng trung ca'p n g h i (TCN) vd trung tam day n g h i ( T T D N ) Id hdn 33.000 ngffdi, trong dd hdn 20.000 gido vien d a y d c a c trffdng CDN, trffdng T C N , tang ga'p g a n 4 l a n s o vdi n a m 2 0 0 1 . Tuy nhidn, so vdi y e u c l u ddi mdi vd phdt trien day n g h e , s d lffdng G V D N v i n cdn thie'u t r a m trpng. H i e n na). ty le hue sinh qu\ doi licii giao vien mdi dat 26 hue snih, sinh vien/giao vien, trong khi dd.
miic tieu dat r a i d 20 h p e s i n h . siiih vicn/giao vien vao nam 2011).
Ben canh dd. cha't lUdiig dpi ngu GVDN da lifng bffdc difdc niing len. Cd ban gido vien trong edc cd sd day nghe da dat chuan Irinh dp dao t a o ; 8 5 % giao vien day trinh dp CDN, 15% gido vien day trinh do TCN, 4 9 % giao vien day trinh do sd ca'p n g h i dat chuan trinh dp sUpham day n g h e ; hien co khoang 4 6 . 3 % so gido vien dffdc tich hdp ca IS thuye't vd ihue hanh
Trong giai doan 2011 - 2020, vi^c nSng cao chS't li^(jfng, ndng lu'c cua d^i ngu giao vien, giang vidn day ngh^
dir<;c coi la nhi^m vy quan trpng. Bai vifi't danh gia khai quat tinh hinh cdng tac giao vidn dgy nghi (GVDN) thcri gian qua, trdn ccf sd do neu m^t sd'giai phap nh^m ndng cao chS't li/<;ng, ndng life GVDN 6i dap ij'ng nhu c^u phat trid'n va dd'i mdi trong thiii gian tdi.
nghe. Tuy nhien. ve cd eau ngdnh
nghe ddo tao gido vien van cdn chffa hdp ly, mdt so nghe chffa cd gido vien dffdc dao lao cd ban, ky ndng n g h i cdn han c h e , ty 11 gido v i i n day tich hdp cdn tha'p so vdi y e u cau ciia chffdng trinh ca'u triic theo module. Trinh do ngoai ngff, tin hoc d mdt bd phan khdng nhd G V D N cdn ye'u, nen da han c h e khd nang c a p nhat cdng nghe mdi, ffng dung tin hoc vd cdc phUdng p h a p sff p h a m hien dai vao qud trinh day hpc. Kha nang phat Iriln chUdng trinh, bien soan giao trinh, ldi h e u day n g h i ciia GVDN, nha't la gido vien trong khd'i cdc trUdng TCN, T T D N thudc dia phUdng cdn han che
Ngoai ra, cdng lac ddo tao bdi dudng G V D N da cd nhieu ddi mdi: Trffdc ndm 2008, ca ntfdc
cd 04 trtfdng dai hpc sff pham ky thuat,01 trudng c a o d d n g s f f p h a m ky thuat vd mdt s d khoa sff pham ky thudt thude cac IrUdng dai hoe.
Tuy nhien, mdi chi dao tao GVDN theo mach thang va bdi dffdng ky nang nghe dUdc khoang 30 trong long sd hdn 400 nghe, chiem 7,5% tdng so' danh muc n g h i dao lao, chinh vi vay, cd tinh trang bao hod nhu eau gido vien day d nhffng nghe nay. Mat khdc, cac Irtfdng stf p h a m ky thuat, khoa sff pham ky thuat chu ye'u cung ca'p ngudn gido vien cho c a c irffdng trung ca'p e h u y i n nghiep, trung tam giao due ky thudt long hdp, trung tdm htfdng nghiep vd gido vien ky thuat cdng nghiep d c a c trffdng trung hpc phd thdng. So sinh vien td't nghiep cde irffdng sff pham ky thudl trd thanh GVDN
MGHl^M C d a - TRAO D 6 |
chie'm ty Id tha'p trong tdng sd giao vien cl cdc cd sd day nghe (khoang 15%). Phan Idn GVDN dffdc tuyen chpn tff sd sinh vidn td't nghiip cdc trffdng dai hpe chuyen nganh khac (khodng 60%), nen tnnh dp ky ndng nghe, nghiep vu sff pham day nghe ciia so'giao vien nay con ye'u.
De khdc phuc tinh trang ticn, tff nam 2008 de'n nay, da thdnh l^p thIm cde khoa sff pham day nghi tai mpt sd trffdng cao ddng nghe uy tin de bdi dffdng nghipp vu sff pham day nghe: nang eao ky ndng nghi cho gido vidn vdi nhffng nghe md trffdng dang ddo tao. dan tffng bffdc khiic phuc dffdc nhffng ban che' trong ddo tao. bdi dffdng GVDN.
Cilng vdi \icc hinh thdnh cde khoa sff pham day nghe, cdc chffdng trinh dao tao, bdi dffdng GVDN da tffng bffdc hodn thien nhtf: xay dffng vd ban hdnh Chuan nghi nghiep ciia GVDN, trong dd quy dinh rd chuan trinh dd ddo lao, chuan ky nang nghe vd chuan nghiep vu sff pham nghi;
Chffdng trinh khung nghiep vu sff pham day nghe eho gido vidn day CDN, TCN; Chffdng tnnh bdi dffdng nghiep vu sff pham day nghi cho gido vien day sd ca'p nghe; Chffdng trinh bdi dffdng ky ndng day hpc cho gido vien day nghe khd'i lao ddng ndng thdn vd hang ndm td chffc xay dffng cdc Chffdng trinh bdi dffdng ky ndng nghe, cdng nghe mdi cho GVDN.
Cac Chffdng trinh ddo tao, boi dtfdng nghiep vu stf pham day nghe dffdc ca'u triic theo modul vdi npi dung va thdi gian ddo tao phii hdp vdi cap trinh dp dao lao ciia mdi loai hinh GVDN. Ddng thdi, dp dung linh boat cho cdc ddi tffdng tuydn gido vien khdc nhau (nhffng ngffdi tdt nghiip dai hoc, cao dang ky thuat; nghe nhdn, ngffdi cd tay nghe cao va nhffng gido vidn, ngffdi day nghe tai cdc cd sd day nghi chffa cd chffng chi sff pham day nghi...).
Chinh sach ddi vdi GVDN tffng bffdc dtfdc quan lam. Hien nay, GVDN dtfdc htfdng cdc chinh sdch chung ddi vdi nhd giao trong h i thd'ng gido due qudc ddn. Ngodi
ra, cdn cd mpt so' che dp, chinh sdch rieng dd'i vdi GVDN nhff:
che' dp Idm vi^c, che dp sff dung, bdi dtfdng nang cao chuyen mdn nghipp vy; ehinh sdch vl phu cap cho gido vien khi day thffc hdnh cdc nghi ndng nhpc, ddc hai, nguy hidm vd phM cd'p ddc thii eho GVDN cho ngffdi tdn tat. khuyel tdt. Tuy nhtin, viin cdn nhffng bS^t c$p, chffa khuyen khich, Ihu hiit nhffng ngffdi cd ndng lUc vdo dpi ngu GVDN, chffa lao ra sy" gan bd, tdm huyet vdi nghe nghidp, cu the nhff:
Che dd tiln Iffdng; Hoat ddng cua GVDN mang tinh ddc thii, mpl mdt, hp phai Id mpt nhd sff pham, mdt khdc Id mpt cdn bd ky thuat, mdt cdng nhan ldnh nghi. Trong khi dd, ehinh sdch tien Iffdng chffa the hipn sff ffu ddi mang linh ddc thii dd. GVDN chffa cd ngach lffdng rieng, ma van hffdng theo ngach Iffdng eiia gido vien trung hpc (theo Nghj dinh sd 204/2004/ND-CP, ngay 14/12/2004). Gido vidn day trinh dp CDN chffa dffdc hffdng che dp tien Iffdng nhff giang vien ciia cdc trffdng cao ding khdc.
Ngoai ra, chffa cd nhffng cbinh sach khuyen khich ddng vien dd'i vdi giao vien tff phan dau nang cao trinh dp nhff chinh sdch tang Iffdng khuyen khich khi hp nang cao dffdc mdt ca'p trinh dp hay phan da'u dat giao vien day gidi;
chffa cd chinh sdch khuyin khich, dai ngd gido vien dat chuan ky ndng nghe hodc dffdc hodn ti&
hpc phi ddo tao khi Idm gido viin day nghe. Chffa cd cd chi', chinh sdch d l doanh nghipp vd
cd sd day nghi tao dilu kipn cho GVDN dffdc di thffc l l tai edc cd sd sdn xud't, kinh doanh, dich vu hdng ndm.
B^y giai ph^p trpng tSm cho giai do^n 2011-2015
Dff thdo Chien lffdc "Phdl triin day nghi thdi ky 20i 1 - 2020" da ddt ra cdc chi tilu can dat dffdc ndm 2020 Id:
Cung vdi stf phdt trien chung ciia day nghe, dpi ngu GVDN, ngffdi day nghi cin dffdc phat trien Iffdng ffng ve sd' lffdng vd ddm bdo cha't Iffdng. Den ndm 2015. so GVDN cin cd khodng 51.000 ngffdi, trong dd sd gido vien day CDN, TCN la 37.000 ngffdi, ty le giang viin day CDN cd trlnh dp thac sy dat tren 25%.
Cdc sd' lieu ttfdng ffng vao ndm 2020 Id 77.000 ngffdi. 59.000 ngffdi vd 40%.
De dat dffdc cde muc tieu neu tren, ein thffc hien ddng bd he thdng cac gidi phap trong dd chu trpng cdc giai phdp cd ban sau:
Mgt la, ddi vdi gido vien day cdc nghi trpng diem ca'p dd khu vtfc ASEAN va qudc tl', giai doan tff nay den 2015, td chffc ddo tao gido vien theo chuan chffdng tnnh ciia cdc nffde tien tiln trong khu vUc ASEAN vd tren the gidi cho khoang 6.000 gido viin, trong dd:
5.000 gido viin day 26 nghi trpng dilm ca'p do qudc tl'. 49 nghe trpng diem cap dO khu vffc vd 1.000 gido viin gidi; bdi dtfdng, ndng cao tie'ng Anh cho gido vien giang day cdc nghi trpng diem BAMG: CHi TIEU PHAT TRIEN DAY NGHE GIAI DOAN 2011 - 2020
Chi tien 1. Ty ie lao dpng qua d&o lao nghe (%) 2. S^lao dpng qua d^o tao ngiie (ngdn ngudi) 2.1, Trlnh dO cao ding nghi, trung cS'p nghi 2 2 S() cSTp nghe vd dudi 3 thdng 3 So Itfdng luyen sinh hoc nghi (ngiln ngtfdi) 4. So Irifdng CDN, TCN, TTDN 4.1. So tnfdng cao ddng nghi
- Trong dd tnfdng chat lifdng cao +Tn/dng d4ft ddng cdp qa6c ti 4.2. So trifdng trung cap nghi
4 3 Tmng tSm day nghe
- Trong dd TrunR t3m d#y nghi itilu mSu NSm 2015
40.0 23.500
4.800 18.700 2.010 190 26
5 300 920 63
N31II2020 55,0 34.400 8.000 26.400 2.300
230 40 12 400 960 150
cap dp khu vtfc ASEAN, qud'c te va giao vien ciia cdc trffdng dat dang cap qudc tl.
Hai Id, ddi vdi gido viin day cae nghe trpng diem qud'c gia, nam 2012 va 2013, hoan Ihdnh xay dtfng chUdng trlnh vd id chffc bdi dudng ky ndng nghe de bao dam dl'nnam20l4,100%giaoviendat chuan vl trlnh dp ky nang nghi;
ddi mdi phffdng phap dao tao, bdi dffdng GVDN. chii trpng phffdng phap thffc hanh. boat ddng nhdm;
ddi mdi ndi dung va hinh thffc td chtfc thffc tap sff pham: phdi hdp vdi doanh nghipp. ed sd san xua't.
dinh ky hang ndm dffa GVDN di thffc te'. ren luyen ky ndng nghe.
chia se ky thudt, cdng nghe mdi...
tai cdc cd sd san xua't. kinh doanh.
dich vu.
Ba Id, dd'i vdi giao vidn day cdc nghe khdng nam trong danh muc nghe trpng diem, giai doan 2011 - 2015, mdi nam dao lao, bdi dffdng chud'n hda ky nang nghe cho khoang 3.600 gido vien;
den ndm 2015. 100% GVDN dat chuan ve trinh dp ky nang nghe.
Ddi vdi gido vien day sd cap nghi va tham gia day nghe cho lao ddng ndng thdn, chii yeu bdi dffdng nghiep vu sff pham nghe vd ky ndng day hpc.
Bdn Id, phai td chtfc lai mang Iffdi cd sd dao tao, bdi dffdng gido GVDN bao gdm: cdc trffdng sff pham ky thuat, Hpc vien day nghe, cde khoa sff pham day nghi tai mpl sd trtfdng cao dang nghe.
Dong thdi, se xdy dffng 3 Trung T A I U t U THAM KHAO
1. Quyet dinh sd I216/QD-TTg, ngay 22/7/2011 eua Thii Tffdng Chinh phu ve Quy hogch phdt trien nhdn luc Viet Nam din ndm 2020.
2. Nghi dinh sd 43/2008/ND-CP, ngay 8/4/2008 cua Chinh phu quy dinh chi tiel vd hUdng ddn thi hdnh diiu 62 vd diiu 72 cua Ludt Dgy nghe.
3. Thdng tff 30/2010/TT-BLDTBXH, ngdy 29/9/2010 ciia Bd trffdng Bd Lao ddng - Thffdng binh vd Xa hoi Quy dinh chudn nghe nghiip cda GVDN.
4. Thdng tff sd 09/2008/TT-BLDTBXH, ngay 27/6/2008 cua Bp Lao ddng - Thffdng bmh vd Xa hdi quy dinh ve Hudng ddn chd do lam viec cda GVDN.
5. Quyet dinh sd 57/2008/QD-BLDTBXH, ngdy 26/5/2008 ciia Bd trffdng Bd Lao ddng - Thtfdng bmh vd
Xa hpi ve vide ban hdnh Quy dinh sd dgng, bdi dudng GVDN... ^ e.Quy^t dinh so 647/QD-TCDN, ngay 25/11/2011 cua Tdng cue trffdng Tong cue Day nghe ban hanh
Chuang trinh nghiep vu suphgm dgy nghi cho gido viin dgy sa cd'p nghi.
tam de ddnh gid, ca'p chffng chi ky nang nghi cho GVDN.
Ndm Id, tdng cffdng nguon life phdt trien dpi ngu GVDN gdm:
ngudn ngan sdch nhd nffdc. ddng gdp ciia ngffdi hoc theo quy dinh ciia phdp luat. huy dpng cdc ngudn life xa hpi hod, dau iff ciia cdc id chtfc, cd nhan. doanh nghipp trong vd ngoai nffdc va cac ngudn hdp phdp khac. Trong dd, Nhd nffdc gitf vai ird chii dao trong vi^c ddm biio ngudn life phdt trien dpi ngO GVDN eho todn hp thdng (khdng phan biel hinh thffc sd hffu).
Cde du an ve day nghe vd'n ODA phdi danh mpl ty II kinh phi nhd't dinh d l thUe hicn dao tao. bdi dudng GVDN, nha't la td chtfc cho GVDN di ren luyen ky nang. phffdng phdp giang day d cdc nffdc tien lie'n, ve day nghe . Sdu Id, hoan thien he thdng cd che, chinh sach d l phdt tridn ddi ngu GVDN. Ra soat, bd sung, hoan thien cde quy dinh, che dp, chinh sach ve dai ngd, tuyen dung, sff dung, dao tao, boi dffdng, kiem ira, danh gid dd'i vdi ddi ngu GVDN. Xay dffng va ban hanh bang Iffdng rieng dd'i vdi GVDN, quy dinh Nhd nffdc chi tra hoc phi ddo lao dd'i vdi nhtfng ngffdi dffdc luyen dung lam GVDN. Dong thdi. can td chtfc kiem tra, gidm sal dam bao vile thtfc hien cdc ehe dd, ehinh sdch nhdm tao ddng Itfc thu hlit GVDN loan tam, lodn S phuc vu stf nghiip ddi mdi va pbdt trien day nghe, Cd cd che, ehinh sdch ho trd dau ttf cho cdc irffdng CDN cd khoa sff pham day
nghe; hd trd kinh phi xay dffng chffdng trlnh, tai heu ddo tao, bdi dffdng GVDN
Bdy la, lang cffdng hdp Idc qudc te trong vice phdl trien dpi ngu GVDN. Md rdng quan he hdp lac vdi mpl so' nffde cd ITnh vffc day nghe phat tricn thdng qua cde boat dpng nhff hpi nghi, hdi thdo qud'c te', tham quan, khao sdt hpc lapkinh nghiem... Tang cffdng trao ddi, hoe lap kinh nghiem vl dao lao GVDN; tiln hdnh lffa chpn vd thi diem dp dung cde md hinh va chffdng tnnh ddo lao GVDN lien lien. Da dang hod hinh thffc ddo tao: cde cd sd dao tao, bdi dffdng gido vien trong nffdc; dao tao tai doanh nghiep, cd sd san xua'l; dao tao trffc tie'p, trffc luye'n qua mang (e-learning); dffa di dao tao d niidc ngoai, hoac mdi chuyen gia nffdc ngoai den dao tao tai Viet Nam.
Phan Idn nhffng giao vien day cde nghe trpng diem, diu tff cap dp qudc le vd khu vUc ASEAN se dupe dao tao nang cao ky ndng nghe tai cac nUde cd trinh dp tien tie'n ve day nghe trong khu vifc vd trln the gidi.
Vdi viec xdc dmh dung quan diem chi dao "Phdt tnen dpi ngu GVDN la giai phdp dot phd"
Irong chil^n lUdc phat trien day nghi de'n nam 2020, vdi sU quan tam diu Iff ddng bd, tin Itfdng rang trong mdi thdi gian ngan se thuc hien dUdc muc tieu xay dUng dpi ngii gido vien, giang vien day nghe du sd lUdng bao dam chd't Iffdng, ddng bd vl cd cau, ddp ffng nhu eau ddi mdi vd phdl tnen day nghe."
Economy and Forecast Review [ 4 5
