ThUc tiln - Kinh nghiem
Nghien culi uhg dung thach hpc, dia hoa va khoang v | t trong danh gia gi^ trj siir dung cac t^i nguyen dja chat
o N G U Y I N T H D Y D I / O N G
TrUdng Dgi hgc Khoa hoc tU nhiin, Dai hgc Qud'e gia Hi Ndi
T
di nguyen dja chit la mgt trong nhUng nguon tdi nguyen vd cung quan trgng doi vdi spphdt triin va tang trUdng kinh ti, dgc bigt tai eae quic gia dang phat trien nhU Vigt Nam. DUpe xip vdo logi tdi nguyen khdng tdi tgo, eie tai nguyen dja chit cua Vi$t Nam din nay chua dUpe quan ly vi khai thac hpp ly. Do dd, cic nhd khoa hpe can cd nhChg djnh hudng nghiin cUu Ung dpng phu hpp trong ddnh gii gia tri sCtdpng cua cdc tdi nguyen dia chit phue vg PTBV.Tiem nang tai nguyen dja chat d nUdc ta
Tai nguydn dja chat la nguon luc quan trong eua su phat trien xa hdi ndi chung va cua hd thdng kinh t l ndi ridng. Gi& trj sD dung c&c tai nguyen dja cha't khdng chi the hien d kha nang cd the khai thac trUc tilp, phyc vu cho nguydn Iidu dau vao cua c&e finh vue san xua't, ma edn d cac dac tfnh cd the khai thae gian tilp eho cac hoat ddng khoa hgc, giao dye va van hda. Vdi bat ky gi& trj sD dung n&o, t&i nguyen dja chat cung can phai dugc nghien cDu mdt each toan dien va chi tilt c&c dgc dilm dia chat, kiln tao, Ijch sD hinh thanh va thanh phan vat chat Cac dae diem v l thanh phan vat chit se eung d p nhOng thdng tin hOu ich nham danh gia gia trj tai nguydn va dinh hudng phat triln hieu qua,
Cac tai nguydn dia chat eua Viet Nam rat phong phu e& ve gia
tri phi khoang s&n va khoang s&n.
Nhieu logi tai nguydn khoang s&n dugc danh gi& eao tren thj trudng thuong mgi qudc te, nhu da quy (ruby, sapphir, peridot...), hoac mdt sd logi san pham vat lieu cdng nghe (oxit nhdm san xuit tu quang bauxit, serpentin).
Hoac c&c loai tai nguydn dja chat phi kho&ng s&n rat cd ^ nghTa trong vide luan gi&i Ijch sCf ph&t trien vo Trai d l t mang tfnh khu vUc, nhu cac thanh tgo ophiolit d ddi khau sdng Ma, hoac eao nguyen basalt d khu vue T&y Nguyen va Nam Trung Bg.
Hau hit eae tai nguyen dja chit la eae thanh tao dja chit deu da duge nghien cUu tU khai quat den chi tilt, va deu dUdc bieu diSn tren logt ban dd dja chit tD ty le nhd 1:1.000.000 den t^ le Idn 1:50.000. Tham ehi cd nhilu vung v& khu vuc, Chung da dUdc x&c djnh tren ban dd ty le Idn 1:5.000 hoac 1:2.500, Khdng chi cd the, c&e dac diem chi tiet ve dja chat, thanh phan vat chat cija chung
eung da dUOc x&c djnh bang hd phUdng ph&p nghidn cDu tD truyln thong d i n hidn dai nham lu&n gi&i q u i trinh hinh th&nh chung v& x&y dung boi c&nh Ijch sCf hinh thanh Idp vo trai dlt qua tUng giai doan ph&t trien, ddng thdi xac djnh v l tilm nang khoang s&n di kem cd the cd.
Tuy nhien, cac tai nguyen dja ehat cung dang dUng trude nguy CO bj cgn kidt vi hogt dgng khai th&c va sis dyng chUa hop ly, nhieu logi tai nguyen chua dUdc SLf dyng dung vdi gia trj v& tiem nang cua chung. Nguyen nhan cua van d l n&y la do cac tai nguyen dja chat chua dUdc nghidn cDu dong bd ve gi& trj phi kho&ng s&n v& khoang s&n gan vdi su phat trien KT-XH. Nhieu logi tai nguyen dja chit dUpe van hanh khai th&c khi chua cd sU phdi hgp vdi nhu d u v& gia tri cCia thj trudng, din tdi s&n pham khai thac ehua d&p Dng dUde ylu c l u ph&t trien v& sis dyng tai ngyydn dja chit chua triet de, gay 3 6 Tdi nguydn vd Moi truong | Kyi-Thang ft/2019
lang phf nhieu logi tai nguyen da khai thac va cdn sdt lai. Mdt trong nhUng nguydn nhan quan trgng eua khd khan nay chinh I& su ph&t triln v l cdng nghe (khai thac va che bien) chua dong bd va khdng cap nhat, nhilu cdng nghe che bien cdn ehua sD dyng eae dgc diem v l th&nh phan vat chat cua tai nguyen.
Su ph&t trien KT-XH nay dang dien ra nhanh ehdng tren toan d u v& chju anh hudng cua cudc C&ch mgng cdng nghe 4.0.
Mgi thdng tin d l u cd the de dang lan toa den mgi ndi tren trai dat mdt each rat de dang. Do vay, tDng logi tai nguyen dia ehat cd the duge xac djnh phUdng an khai thae va sCf dyng tdi Uu Dng vdi cac gia trj tilm nang cCia ehung ddi vdi xa hdi. Day la cd hdi Idn de Viet Nam cd the hdi nhap vdi kinh te the gidi dDa vao ngudn iDc tai nguyen dja chat san cd.
DUng trDdc cd hgi dd, cac khd khan cdn tdn tgi chinh la thach thUe ma chung ta d n ph&i khac phue de ph&t trien. Giai ph&p quan trgng gi&i quyet cac khd khan va thao gd cac th&ch thUc 1&
phat trien nguon nhan lUc chat IUdng cao dap Dng eae yeu cau ph&t trien theo djnh hudng Ung dung neu tren,
Gi&i phap phat trien nguon nhan lUc
Chien lUdc ph&t tnen ngudn nhan lUc djnh hudng nghien cDu Dng dung thach hoc, dja hda va khoang vat hgc trong danh gia gia trj sD dung cac t&i nguyen dia chat phyc vy PTBV can thda man cac nguyen tac: Xac dinh nhu cau xa hgi c i n stf dung gia trj c&c tai nguyen dja chit thude logi khoang s&n hay phi khoang s&n dap Dng sU ph&t triln kinh te; x&c djnh gia trj kinh t l eua su lUa chgn gia trj sD dyng eae tai nguyen dja chat theo hUdng PTBV.
Trong bdi canh hdi nhap nhu hidn nay, nhan lUc Viet Nam cd ed hdi rlt Idn de tham gia vao qu&
trinh phat trien KT-XH theo hudng sD dung cac gia tri eCia tai nguyen dja chat. De dat duge dilu dd, chat lugng ngudn nhan lUc can dugc e&i thien va nang cao theo mdt so van de sau:
ThU nhit, can nang cao trinh dp hgc van va ky nang l&m vide cho lao ddng mdi. ChUdng trinh dao tao can duge xay dung theo nhu d u va yeu eau eua thi trudng lao ddng, hogt ddng dao tgo d n dUdc tien hanh theo phUdng thDc dgy ly thuyet gan vdi thue hanh; cdng tac kiem tra va danh gia k i t qu& dao tao eung nhu kiem dmh chit IUdng chUdng trinh dao tgo can dUOc tiln h&nh khach quan, cd nhan xet khach quan cua cac ben lien quan. Xay dung va van hanh eO che hgp tac giDa mdi trUdng dao tgo (cac trDdng dgi hgc va cao dang, dgy nghe) v& doanh nghiep trong dao tgo, boi dUdng nang cao chat IUdng nguon nhan lUc, Day I& phUdng &n de gan k i t ed sd d&o tao, ngudi hgc va doanh nghiep trong ph&t triln nhan lue cao dap Dng nhu d u eua thj trUdng lao dgng.
ThU hai, khuyin khich ngUdi lao ddng tu hgc. Tgo dilu kidn va ban hanh che do chinh s&ch cho ngDdi lao dgng tham gia boi dDdng va tu nang cao trinh dd chuydn mdn, 1^ nang nghi nghiep.
ThU ba, djnh hudng phat trien nguon nhan lUc hUdng Dng dung tai nguyen dja ehat theo sU ph&t trien KT-XH. Tap trung g i n k i t xay dung chien lUdc ph&t trien ngudn nhan iDc theo hDdng nay gan liln vdi chiln iDde phat trien KT-XH, CNH-HDH da't nDdc, hdi nhap qudc te, Nguon nhan luc phat trien djnh hDdng Dng dung eae
gia trj tai nguyen dja chat can dDge x&c djnh theo nhu eau phat trien cac nganh kinh t l tai vDng hoac dia phUdng theo tDng giai dogn.
ThU tu, trpng dung nhan tai v& xay dDng mdi trUdng hge tap lanh manh. Phat hien va bdi dudng cung nhD nang eao chat lugng nguon nhan luc, trgng dung nhan tai can gan vdi sU phat trien xa hdi hge tap. Xay dyng ddi ngu c&n bd dau nganh, chuydn gia gidi d cac ITnh vUe dinh hudng phat trien; dao tgo phUdng ch&m hgc tap sudt ddi de ngudi hge, ngUdi lao dgng ed the tu giae chu dgng hgc tap thudng xuyen.
Tgo dieu kien tang cudng giao IUu, hgc hdi, trao doi kinh nghiem, cap nh&t kiln thDc va ky thuat cdng nghd mdi d trong v& ngo&i nDde. Quan t&m, e&i thidn c&c che do dai ngd va tien lUdng ddi vdi ngudi tham gia dao tao cho phu hdp vdi yeu cau cdng viec va cudc sdng, tgo cd che va ddng iDc de hg yen tam edng hien cho cdng t&c va sD nghiep dao tgo. Dong thdi, cd ehe do va chinh s&eh phu hdp de thu hut sinh vien hgc va sau khi td't nghiep ed the yen tam lam viee trong cac nganh KT-XH tai eae vung mien nha nude dang cd nhu cau.
ThU nam, c&i thien thdng tin ve thi trudng lao ddng theo djnh hudng nghien cUu Dng dung cac gia trj eua tai nguyen dja chit. C i n dua cac thdng tin ve nhu cau dU b&o ngudn nhan luc ddi vdi cac ITnh vUc trong djnh hudng nay; ket noi vdi c&c trung t&m dU b&o va thdng tin ve cung va d u nhan lue; eung cap kip thdi cho ngudi hge va ngudi lao dgng eae thdng tin ve dao tao, viec l&m va chiln lUdc, quy hoach phat triln nguon nhan lue ehat IUdng eao.B
Tdi nguyen vd Moi tru'dng | Ky 1 - Th^ng ft/2019 3 7
