NGHIEN ClJtJ A M I Hl/dNG CUA c A c NGUON HAT PHAN DEN TY LE DAU QUA CUA GIONG vAl HUNG LONG
TAI T H A I NGUYEN
Vu Thi Thanh Thuy', Ngo Xuan Binh', Nguyin The Huan' TOM TAT
Nghien cUu dac die'm nd hoa cho tha'y: gio'ng vai Hung Long co khoang 80% so chum hoa co hoa diTc nd tnTdc sau do hoa cai mdi nd; di^u nay cho tha'y kha nang thie'u hut hat pha'n vao liic hoa cai nd. Thi nghiem thu pha'n tif do, m thu pha'n, thu pha'n bang hat pha'n cua gio'ng vai chua va gio'ng v^i nhd cho giong vai Hung Long cho tha'y: Ngu6n hat pha'n khac nhau co anh hcTdng de'n ty le dau qua va nang sua't chdm qua. Trong diiu kien thi nghiem ngu6n hat pha'n ciia gio'ng vdi nhd cd ty le dau qua dat 4,49 -5,50%, khong cd sir sai khac gii?a cong thu'c thu pha'n bang hat pha'n vai chua va thu pha'n tii do. Cong thu'c tU thu cho ty le dau qua tha'p nha't, dat 0,45- 1,73%. Cha't liTdng ciia vai Hung Long khi diTdc thu pha'n bSng gio'ng vai khac khong co sir thay do'i dang ke'.
Do vay co the' Irfa chon cay vai nhd tr6ng xen vdi vai Hung Long de' bo' sung ngu6n hat pha'n vao miia hoa nd.
Tuf kiioa: Vdi HUng Long, thu pha'n tu do, tu thu phan, thu phan cheo, hgt phan.
I. DAT VAN DE hoa cai nd rd. Ke't qua cd tiie lam tang ty Ie dau qua ThUc te san xua't cho tiiay dd'i vdi Uang Uai udng cf tiidi ky dau tU 129-314% so vdi tiiu pha'n tU nhien.
cay an qua ne'u chi udng ddn ddc mdt gidng tiiUdng cd PhUdng phap nay td'n nhieu cdng sUc, phu tiiupc vao hien tupng dau qua tiiap hdn nhffng Uang Uai cd Uong ^i^" kien tiidi tiet nen Uong tiiUc te khd ap dung. Mdt xen tiiem mdt sd gid'ng khac cung loai. Dieu nay ^rong nhffng phUdng phap kinh te, hieu qua dd la lUa chUng td hat pha'n ciia gid'ng khac ddi khi gdp phan ^hpn Uong xen vdi cay cung cap ngudn tiiu pha'n.
lam tang ty le dau qua. Nghien ctiu ve hoa vai cho Gid'ng vai Hung Long dUdc Uong d Thai Nguyen tU tiiay Uong mpt chiim hoa, sd lUdng hoa dUc chiem "^i" 2000, tuy nhien dien tich Uong chUa nhieu, da sd khoang 70-80% tdng sdhoa, hoa dUc va hoa cai khdng ^^i ^^^^ ^ong rai rac khdng tap Uung, ty le dau qua nd ciing mdt luc, nd xen ke hoac ddi khi hoa dUc nd ^^'P- ^^^ bien phap ky tiiuat tang cUdng ty Ie dau qua trUdc sau dd hoa cai mdi nd. Vi vay, khi Uong vUdn chi <^""g "hU gid'ng vai Uong xen phu hdp vSn chUa dUdc trong thuan mdt gid'ng, cd tiie xay ra thu pha'n khdng "ghien cUu. Ndi dung bai bao Uinh bay ke't qua nghien deu lam cho ty le dau qua kem. Theo Limangkura '^"^ "^"^ hudng cua cac ngudn hat pha'n de'n ty Ie dau (1996) de vai tU tiiu pha'n, ty le dau qua la 4,2%, neu 1"^ <^"^ giong vai Hung Long tai Thai Nguyen", thu pha'n cheo dat 6,9%. Thdi gian vai nd hoa, neu H. VAT LIEU, NOI DUNG VA PHl/dNG each ly vdi hoat ddng cua cdn Uung, ty Ie dau chi dat PHAP NGHIEN ClfU
0,026- 0,105%, tiiu pha'n vdi sU boat ddng cua cdn 1. Vat lieu nghien ctfu Uung ty le dau qua cd the dat 0,17-11,25% [11. SU <— ' - „ . r
thidu hut sd lUdng hat pha'n cung nhUcac hat pha'n cd 2000 n h t " ' " " H ^ f " ' "t™ " " ' " ' ' " " ^ sue nay mdm td't vao tiidi diem hoa cai nd la mdt Uong IT " ' ! ^ " J ' ° " 1 ^ ^ " ^ Ph^^"^ Ph^P g^ep. Dac didm nhffng nguyen nhan dSn ddn ty le dau qua tiia'p d cav T ^ ' f thinghiem cung cap hat phan cho vai Hung vai. Theo Trdn Thd Tuc (2004) [1] Viet Nam chUa an °"^ ^ ° " ' ' ^°"^ ^''' '"^"'^ '^^^ ^ ° ' '^ "^^ ^" ^" ^^^'^
dung cac ky thuat thu pha'n nhan tao, tuy nhien mdt sd ^ ° " ^ ' " ^ ' ' " ' ^ ^^' "f' ^^ 'i^"' 8i°"g ^^ thdi gian nd hoa qudc gia n h U T r u n g Q u d c d a c d l d n h n g L m t i i u S T u ^ c u d r d^T^ N ' ' ' ? • ""''"^ ''' " ' ' '''' '''' cho vai. Thu gom hat pha'n Uen cay vSi khi hoa dUc nd , 0 0 . , QQ? - . .^"^^" ' ' ° ^'"' ^ ° ^ " '^ "^"^
pha chd tiianh dung dich rdi phun cho cay vao tiidi ky Zn r^' ^ ' ° " ^ ''° ^'''" ""^ ^°^ ^ ° ^ " ^ '^ ^^^^
'^y - 28/2. Giong vai chua cd ty le dau qua 37,5%, gid'ng vai nhd cd ty le dau 35 09% Dan Thnnh Vnn iirin'^\
• Tnrdng Dai hoc Nong lam TTiai Nguyen r?! C^ bni „ " ' ' •" ,'''^;'''. ^ ° ^ ^^"^ Van (2002)
^ ^ ^2]. Ca hai giong co qua cd vi chua, hat to, chin sdm,
gia ban Uen thi trUdng kha cao vi chin sdm hdn vai thieu chinh vu.
2. Noi dimg va phUcfng phap nghien cvlu a) Nghien cdu dgc diem nd hoa, ty le dau qud cua vai Hiing Long
Chpn 20 chum hoa ngSu nhien Uen 20 cay till nghiem, dem tdng sd hoa, sd hoa cai va hoa lUdng tinh Uen chilm. Theo ddi thdi gian hoa nd, thdi gian tung pha'n, ty le dau qua/ chum.
b) Xdc dinh ty le ndy mdm hgt phdn cua mot sd gidng vdi chin sdm
Thi nghiem: Xac dinh ty Ie nay mam hat pha'n cua mpt sd gid'ng vai chin sdm
Cong thdc 1: Xac dinh ty Ie nay mam hat phafn gidng vai Hiing Long
Cong thdc 2: Xac dinh ty Ie nay mam hat pha'n gidng vai chua (vai dia phUdng)
Ccfig//ii^ 5.-Xk; djnh ^ Ie nay rnam hat fhah gidng vai nhd Hat pha'n dupc thu nhan khi hoa dUc nd khoang 20%, 40%, 60% tdng sd hoa Uen chum.
PhUdng phap thu nhan hat pha'n va xac dinh ty Ie nay mam ciia hat pha'n theo phUdng phap cua trUdng Dai hpc Kyusu- Nhat Ban.
PhUdng phap tien hanh: Hat pha'n dUdc thu tff nhffng chiim hoa cua 3 gidng vai chin sdm Uong tai Thai Nguyen: gidng vai Hiing Long, gidng vai chua, vai nhd. Chiim hoa trUdc khi nd 2-3 ngay dUdc bao kin bang bao gia'y chuyen dung. Khi hoa nd tien hanh thu nhan hat pha'n, hat pha'n dUdc dem gieo Uen mdi UUdng. Mdi UUdng gdm: bdt aga (tiiach Uang): 6,5 g/lit, dudng: 20 g/1, axit boric: 5 mg/I.
Mdi UUdng sau khi pha dUdc nau va ha'p vd Uung d nhiet dp 125^ C, dUdc dUa vao dia PeUi (day khoang 1 mm). Day nap va bit kin dia de Uanh mat nUdc. Hat pha'n dUdc gieo Ien mdi UUdng khi da ngudi, de dia Uong dieu kien nhiet dp 25^C, sau 8-10 tieng tien hanh dem nhanh, xac dinh ty Ie nay mam tiieo cdng thUc:
ly le nay mam ciia hat phan (%) = long hat pha'n nay mam long hat pha'n
c) Anh hudng cua nguon hgt pha'n den ty le dau qud vd ndng sudt
Cong thdc 1: Thu phan tUdo (de tiiu pha'n tU nhien)
Danh dau tiieo ddi tren 12 chum hoa tai 3 cay khac nhau.
Cong thdc 2: Tu tiiu (thu pha'n bang ngudn hat pha'n ciing cay)
Chpn 12 chum hoa d 3 cay khac nhau, trUdc khi hoa nd 1-2 ngay tie'n hanh bao kin chiim hoa bang tiii gia'y Iai tao chuyen dung, sau khi hoa tan thao ttii, danh da'u chiim hoa de theo ddi.
Cong thdc 3: Giao pha'n (thu pha'n bang hat pha'n vai chua dia phUdng)
Chpn 12 chum hoa d 3 cay khac nhau, chilm hoa trUdc khi nd dUdc bao kin bang tui gia'y lai tao chuyen dung, khi hoa sap nd tien hanh khU dUc bang each loai bd hoa dUc va bao pha'n.
Khi hoa cai nd lay pha'n hoa cua gid'ng vai nhd (vai Iai) dUa vao tui gia'y cd Uang parafin (nen sap), lac nhe de hat pha'n cd the rdi vao dau nhuy cua hoa cai, sau dd bao kin Iai de Uanh nhiem ngudn hat pha'n khac. Thdi gian thu pha'n vao khoang 10 h sang, 2 ngay mdt Ian. Sau khi hoa cai ke^t thuc nd hoa khoang 5 ngay thao tiii, danh da'u chiim hoa de theo ddi.
Cong thdc 4: Giao pha'n (thu pha'n nhan bang hat pha'n vai Iai)
Chpn 12 chum hoa d 3 cay khac nhau, trUdc khi hoa nd dUdc bao kin bang tui gia'y Iai tao chuyen dung, khi hoa sap nd tien hanh khU dUc bang each loai bd hoa dUc va hoa lUdng tinh.
Khi hoa cai nd lay phan hoa cua gid'ng vai nhd cho vao Uong tui lac deu, sau dd bao kin Iai. Thdi gian tiiu pha'n vao khoang 10 h sang, 2 ngay mdt Ian. Sau khi hoa cai ket thuc nd hoa khoang 5 ngay thao tiii, danh da'u chum hoa de theo ddi.
Chi tieu theo doi: TrUdc khi till nghiem dem sd hoa cai Uen mdi chum hoa, tiieo ddi ty Ie dau qua sau thu pha'n, ty Ie dau sau rung qua sinh ly, kich tiiUdc qua, khdi lUdng qua, nang sua't chum qua khi thu hoach, phan tich cha't lUdng qua.
in. KET QUA NGHIEN COU VA THAO LUAN 1. Dac diem nd hoa, ty le dSu qua cua gio'ng vai Hiing Long trdng tai Thai Nguyen
Dac diem hoa, kha nang dau qua la mdt Uong nhffng chi tieu quan Upng trong. viec danh gia ve gid'ng. Ke't qua theo ddi dac diem nd hoa va ty Ie dau qua ciia gid'ng vai Hiing Long dUdc trinh bay qua bang 1.
STT 1 2 3 4 5 6 6 7 8 9 10
Chi tieu nghien cUU Ngay nu hoa xua't hien Chieu dai chiim hoa Dutfng kinh chum hoa Tong sdhoa
Hoa cai va hoa ludng linh Ty le hoa cai
Ngay bat dau ndhoa
Sd chiim hoa c6 hoa dye nd trudt Theft gian hoa dUc tung phan Ty le dau qua khi hoa tan (%)
Ty le dau sau rung qua sinh ly 2
Ddn vi tinh ngay cm cm hoa hoa
% ngay
% gid
%
%
Ket qua
m-io/i
30,2±4,78 20,5±2,14 1014±92 235,5+43 23,17± 1,21 10/2-15/2 80,00 9^12h 10,5+1,2 2,87+0,4
ang 1: Dac diem hoa va ty le dau qua cua vai 2. Xac dinh ty le nay mam hat pha'n cua mot so' Himg Long gi^ng ^^j ^.^fn ^^^
Gid'ng vai Hiing Long cd dac diem cac chiim hoa Uong vUdn thudng cd hoa due nd trUdc sau dd hoa cai mdi nd, dieu nay dan den hai kha nang: mdt la khi hoa cai nd, ty Ie nay mam hat phan cua hoa dUc d cud'i chtim hoa cd the kem hdn do dd ty Ie dau qua tha'p. Hai la, sd lUdng hoa cai nhieu, hoa dUc cdn lai it dSn den thieu hut lUdng hat pha'n de tiiu pha'n cho vai. Hat pha'n cua gid'ng vai Hung Long va mdt so' gid'ng vai chin sdm cd Uen dia ban tinh Thai Nguyen dUdc tiiu nhan vao cac giai doan nd hoa khac nhau Uen mdt chiim
^ . ' , , j _ . . , , , ^ hoa de nghien ciiti kha nang nay mam Ket qua theo doi cho tiiay nu hoa vai bat dau xua't cua hat pha'n. Ke't qua nghien cUu dUdc Uinh bay qua hien vao khoang dau den giffa thang 1. Hoa bat dau bang 2. • J ^ nd vao khoang 10/2 de'n 15/2 va ke't thuc 10/3, hoa
tung pha'n vao khoang 9-10 h sang ne'u tiidi tiet cd nang, khdng mUa. Trdi lanh, am u hoa tung pha'n vao khoang giffa UUa. Hoa vai Hung Long cd mau nau, dudng kinh chum hoa ldn, cac nhanh hoa tiiUa va dai, ty le hoa dUc chiem khoang 76,83% tdng so'hoa. Dd'i vdi cay vai ndi chung tiii tuy tiieo gidng hoac dieu kien dinh dudng cua tUng cay ma cung Uen mdt canh, hoa cd tiie nd tiieo cac hinh thUc nhU sau:
Loai hinh nd hoa mdt Ian: Chum hoa nd mdt Ian la xong, hau het xua't hien d cac chUm hoa ye'u, hoa Uen chiim chu yeu la hoa dUc.
Loai hinh nd hoa hai Ian: Hoa cai nd UUdc hoa due, tilUdng xua't hien d chum hoa nd mudn.
Loai hinh nd hoa 3 Ian: Hoa dUc nd UUdc, sau do hoa cai mdi nd, sau dd lai den hoa dUc.
Loai nd xen ke: Hai thU hoa cung nd nhieu Ian Uen mpt canh hoa, nghia la hoa dUc va hoa cai nd ciing nhau.
Bang 2: Ty le nay mam hat pha'n cua mot so' gio'ng vai nghien cihi
Sd lieu bang 2 cho tiia'y Uen mpt chum hoa ty Ie
CBngthilo^.^^
Himg Long Vai chua Vai nha
Ty le nay mam hat phaii (%) Hoa dut nd 20%
44,44 49,52 46,37
Hoa due nd 40%
37,81 39,15 40,80
Hoa difc net 60%
16,10 16,78 23,66
nay mam cua cac gid'ng vai deu giam dan tiieo tiidi gian hoa dUc nd. Nhffng hoa dUc nd ddt 1, khi sd'hoa due Uen chum hoa nd khoang 20% cd ty Ie nay mam kha cao dat tU 44,44 - 49,52%, Uong khi cac hoa dUc nd vao giai doan khi hoa dUc nd khoang 60% ty Ie nay mam hat pha'n chi dat khoang 16,10 - 23,66%.
Trong 3 gid'ng vai nghien cihi gid'ng vai nhd cd ty Ie nay mam hat pha'n cao va deu d ca ba tiidi diem nghien cufu.
Thdi gian nd hoa cua mdt so' gid'ng vai chin sdm Qua tiieo ddi cho tiia'y gid'ng vai Hiing Long tiiUdng Uong tiu nghiem cho tha'y: tiidi gian nd hoa eiia gid'ng
hnn rtii'(- r,r< tnfAr- coil AA U^r, ^A: X,: U:?i ji ?. r,»' .,Z: - I . . i I , •> ~ „ . , . . ' - _ . _ . .
cd hoa due nd trffdc sau do hoa cai mdi bat dau nd. Sd chum hoa cd hoa dUc nd UUdc chiem khoang 80% sd chum hoa tiieo ddi, sau khi hoa due nd 7-10 ngay hoa cai mdi bat dau nd, luc nay lUdng hoa due Uong vudn da It di. Ty Ie dau qua ciia vai HCing Long tiia'p, dat
vai chua vao khoang 28/1 de'n 20/2 hang nam, gidng vai Iai cd tiidi gian nd hoa 13/2 den 28/2, gid'ng vai Hung Long nd hoa khoang 10/2 den 10/3. Dd'i vdi gid'ng vai HUng Long da so' cac chum hoa cd hoa dUc nd UUdc, sau dd khoang 7-10 ngay hoa cai mdi bkt khoang 10,5% khi hoa Uin, qua bi mng nhieu nhat sau dau nd, vi vay sU tiiidu hut hat pha'n cd sUc nay mdm khi hoa tan mpt man. Ty Ie dau sau rung qua sinh I^ tdt vao tiidi didm hoa cai gidng vai chua nd cd tiid la uung binh chi cdn 2,87%. n,6t Uong nhffng nguyen nhan Iam giam ty le dau
\ . Chi tieu
Cong thu'c \ >
Thu pha'n tif do Tif thu
Thu pha'n b i n g hat phan vai chua Thu pha'n b i n g hat phan vai nhd
CV%
LSD05
So' hoa cai /chiim
(hoa)
206,0 202,5 207,2
194,5
Sd' qua sau khi hoa t a n
(qua)
32,2 21,7 30,6
38,8
T y l ?
(%)
15,63 10,71 14,77
19,95 9,5 2,7
So' qua sau rung
sinh ly 2 (qua)
10,4 5,4
9,2
12,3 Ty
(%)
5,05 2,67 4,44
6,32 14,8
Li
So' qua khi thu
hoach (qua)
7,8 3,5 7,0
10,7 T y l ?
(%)
3,78 1,73 3,38
5,50
n.6
0,8
Bang 4: Anh hUdng cua cac ngudn hat pha'n de'n ty Ie dau qua cua gio'ng vai Hiing Long nam 2008
qua. Gidng vai chua cd thdi gian nd hoa UUdc vai Ngudn hat pha'n cua mdt sd gid'ng vai chin sdm Hung Long khoang nUa thang, do vay vao tiidi diem dang dUdc udng d Thai Nguyen dUdc thu nhan va tiiu hoa cai cua gid'ng vai Hung Long nd thi hoa dUc d cac pha'n cho vai Hung Long. Ket qua dUdc trinh bay qua chiim hoa deu da nd gan he't, ty Ie nay mam hat pha'n bang 3 va bang 4.
dat 16,10%. Gidng vai lai cd thd^ gian nd hoa gan s d lieu bang 3, 4 cho tiia'y: ngudn hat pha'n khac Uung vdi thdi diem hoa cai vai
Hung Long nd, ty Ie nay mam hat Bang 3: Anh hUdng cua cac nguon hat phan deh ty le dau qua pha'n cua gidng vao thdi diem hoa cua gio'ng vai Hiing Long nam 2007
cai gidng Hting Long nd dat khoang 38,80%.
3. Anh hu5ng cua cac ngudn hat phan de'n ty le dau qua
Ddi vdi cay vai, boat ddng cua cdn Uung vao miia hoa nd cd tiie tiiu pha'n cho vai lam tang ty le dau mpt each dang ke. SU hoat ddng cua con Uiing dac biet la cac loai ong mat, rd rang cd tac dung tich cUc cho viec thu pha'n, tuy nhien nhffng nam gan day, nhffng cd sd nudi ong ldn vdi sd lUdng dan ong vai tram td khdng cdn nhieu, ben canh dd sii'dung thudc bao ve tiiUc vat Uong mua hoa nd da gay hai den cdn Uung, Toil, A. P. (1989) [5] cho tiia'y sU sut giam nang sua't cua cac vUdn vai cua Nam My cd lien quan den sd lUdng dan ong giam di do tiiudc bao ve thUc vat. Vi vay de nang cao ty Ie dau cho vai ben canh viec bao ve dan ong mat can Uong tiiem cay khac gidng nham bd sung ngudn hat pha'n cho vai vao ltic thieu hut hat pha'n. Tac gia Nattancourt (1997) [3] khi nghien ctiu qua trinh tiiu pha'n tiiu tinh d tiiUc
vat da nhan dinh: Yeu td quan Upng hinh tiianh qua va "^^" ^^ ^^^ hUdng den ty Ie dau qua. Sau khi hoa hat la qua trinh Wdng tac giffa hat pha'n va nhuy hoa cai. ^^" '^ ^^ ^^^ 1"^ <^"^ co"g thUc tiiu pha'n tU do va thu Mdt Uong nhffng hien UTdng tUdng tac giffa hat pha'n va P^^" '^^"8 ^^^ Ph^^'n ciia gidng vai chua khdng cd sU nhuy hoa cai dUdc nghien cUu kha ty my la hien UTdng ^^' khac. Thu pha'n bang hat pha'n ciia gidng vai nhd ti'nh hda hdp; va khdng hda hdp, y nghia chu yeu cua ^^ 'y ^^ "^au qua sau khi hoa tan dat 19,95% (2007) hien tUdng nay la: cac ngudn hat pha'n khac nhau se cho ^^ 16,15% (nam 2008) cao hdn cdng thUc thu phan nang sua't, chat lUdng qua khac nhau tiie hien d cac chi tU do tU 2,05 - 4,32%, mUc tin cay dat 95%. So tieu: tyle dau qua, sdhat/qua(tUkhdngcd hat den nhieu qua/chCim khi thu hoach cua cdng thUc thu pha'n hat), dp ldn cua qua, ham lUdng cac chat quyet dinh den bang hat pha'n gidng vai nhd dat tU 10,7-11,5 Uong chat lUdng qua nhU dUdng tdng sd, vitamin, khdi lUdng khi tiiu pha'n tU do chi dat 7,3-7,8 qua, sU sai khac cd hat... Hien tUdng nay cd y nghia Uong tiiUc tiin neu chpn y nghia d mUc tin cay 95%. Cdng thUc tff tiiu cho ty dUdc cay cho ngudn hat pha'n phu hdp cd tiie cai tiiien le dau qua tha'p hdn so vdi thu pha'n tff do, ty le dau dUdc nang sua't va chat lUdng vUdn qua. chi dat 0,45%-l,73%. Thu pha'n bang hat pha'n cua
^ s . ^ ^ Chi tieu Cong thifc \ - . Thu phan tudo Tir thu Thu pha'n bhng hat pha'n vai chua Thu phan bang hat pha'n vai nh3
cv%
LSD,g
So hoa cai/chiim
(hoa) 250,4 268.3 240,4 256.4
S^:3^quasau Mii hoa tan (qua)
35,3 14,6 32,5 41,4
Tyl?
(%)
14,10 5,44 13,52 16,15 8,8 2,0
So qua sau r\mgsinh 1^2 (qui)
9,2 3,6 7,3 13,5
Tylf
(%)
3.67 1,34 3.04 5,26 17.6 1,1
So qua khi thu hoach
(qua) 7,3 1,2 6,6 11,5
Tyl?
(%)
2,92 0.45 2,75 4,49 18,8 0,9
gidng vai chua cd ty le dau qua khdng cd sai khac so vdi thu pha'n tff do.
Ket qua cho tha'y trong dieu kien thi nghiem hat pha'n ciia gidng vai nhd kha nang cho ty Ie dau qua va kha nang giff qua cao hdn so vdi tiiu pha'n tU do, tiiu phan bang hat phfi'n cua gid'ng vai chua va tU thu pha'n. Anh hUdng cua ngudn hat pha'n den mdt so' chi tieu chat lUdng qua dUdc trinh bay qua bang 5.
Bang 5: Anh hUofng cua ngudn hat phan de'n mpt so'chi tieu chat lU^ng qua cua gid'ng vai Hung Long
^~~~~~---.,„_^^^ Chi lieu Cong thii'c ^~~~~--~-...._^^^
Thu phaii tudo Tit thu
Thu phin bhng hat phan vai chua Thu phaii bang hat phan vai lai
CV, % LSD,,
Khoi lUcJng qua(g)
27,86 25,97 28,70 28,73 2.8 0,96
Tyle thit qua (%) 65,13 67,60 65,93 65,23 2,6 2.0
EXrbng long so' (%)
13,53 13,76 13,60 1336 3.9 LO
Axit (%) 0,31 0,32 0,30 033 6.3 0,37
Vitamin C (mg/lOOg) 16,72
17,0 16,96 16,8 3,7 Ll
Ket qua bang 5 cho tha'y cd sU sai khac giffa ty Ie tilit qua cung nhU khdi lUdng qua d cdng thUc tU thu pha'n va cac cdng thUc cdn Iai. Neu tU thu pha'n khdi lUdng trang binh cua qua chi dat 25,97 g, cac cdng tiiUc thu pha'n tU do va giao pha'n khdi lUdng qua trang binh dat tU 27,86- 28,73 g. Ty le tiiit qua d cdng thUc tu tiiu dat 67,60%, cac cdng thUc cdn Iai ty Ie tiiit qua chi dat tff 65,13-65,93%. Ham lUdng dUdng, vitamin C deu tUdng dUdng so vdi cdng thUc thu phafn tU do.
Ke^t qua chUng td rang cac ngudn hat phafn dilng de tiiu pha'n cho vai Hting Long khdng Iam thay ddi chat lUdng qua khi thu hoach.
Xiang X. va cdng sU (2002) [6] khi thu pha'n cho gid'ng Guiwei va Nuomici bang hat pha'n cua 7 gid'ng vai khac cho thafy: cd sU thay ddi ve khdi lUdng hat ciia qua vai sau khi thu phafn, gid'ng Nuomici cd khdi lUdng qua cao nha't, nhUng ty Ie thit qua dat tha'p nha't.
Ket qua nghien culi cung ghi nhan cd sU teo nhd hat cua gid'ng Guiwei khi dUdc tiiu pha'n bang hat pha'n cua gid'ng vai dia phUdng. Singh B. va Chaudhary (2004) [4] khi nghien cihi anh hudng cua cac ngudn hat pha'n tdi nang sua't vai tai bang Bihar An Dp cho thafy: thu pha'n tU do va thu pha'n nhd ngudn hat pha'n cua gidng khac thi nang sua't, khdi lUdng qua, ty le an dUdc cao hdn so vdi tU thu pha'n. Gidng vai Hiing Long khi dUdc thu pha'n bang gidng khac khdng cd sU tiiay ddi dang ke ve chat lUdng qua so vdi tiiu pha'n
tu do,vi vay, can cd cac nghien cUu hdn nffa viec lUa chpn ngudn hat pha'n tiiich hdp cho vai Hiing Long vdi ngudn hat pha'n ciia nhieu gidng khac nhau de tim ra gidng vai cd the nang cao khdng chi nang sua't ma ca chat lUdng qua.
rV. KET LUAN VA DE NGHI
Nghien cUu dac diem nd hoa va ty le dau qua ciia gidng vai Hiing Long cho tha'y: cd 80% so chiim hoa cd hoa due nd trUdc sau do hoa cai mdi nd. Ty le dau qua cua vai dat 10,5% khi hoa tan va chi dat 2,87%
khi ket thiic rung qua sinh ly 2.
Ngudn hat pha'n khac nhau cd anh hudng den ty Ie dau qua nhUng khdng lam thay ddi den chat lUdng qua.Trong dieu kien thi nghiem ngudn hat pha'n cua gid'ng vai lai cd ty le dau qua dat 4,49%-5,50% cao hdn tiiu pha'n tU do va thu pha'n bang hat pha'n cua gidng vai chua. Do vay cd the lUa chpn cay vai Iai udng xen vdi vai Hung Long de bd sung ngudn hat phafn vao mua hoa nd.
TAI LIEU THAM KHAO
1. Tran The Tuc (2004). 100 cdu hoi ve vdl Nxb Ndng nghiep, 2004.
2. Dao Thanh Van (1999). Dieu Ua tinh hinh san xuaft vai tai Thai Nguyen. Tgp chi Khoa hoc, sd 3 - trudng Dgi hgc Nong Lam Thdi Nguyen, U. 104-121.
3. Nettancout, D. (1997). Incompatibility in angiosperms.
Spriger - verlag, Berlin, Heidelbeg and New Yoik.
4. Singh B., Chaudhry D. K. (2004). Influence of bee pollination on morphophysiologycal characters on litchi fruit. Journal of research, birsa Agricultural
University, 2004 vol 16, Nol 139-141.
5. Toit, A. P. (1989). Pollination research: a miss- ing Hnk in subUopical fruit production. ISHS Acta Horticulturae 275: Intemational Symposium on the Culture of SubUopical and Tropical Fraits and Crops, pp.782-786.
6. Xiang X., Ou L. X., Yuan R Y, Chen J. Z. (2002).
Embryo abortion and pollen parent effects in Nuomici and Guiwei litchi. Intemational Society for Horticultural Science, 2002, pp.248-151.
STUDY ON THE EFFECT OF POLLEN RESOURCES TO FRUIT SET OF HUNGLONG LITCHI AT THAI NGUYEN
Vu Thi Thanh Thuy, Ngo Xuan Binh, Nguyen The Huan
Summary
Study on tiie flowering feature performance showed that: Hung Long litchi cultivar has about 80% total flower clusters which male flowers are being flowering prior to the female flowers, this has led to the lack of pollen resources during flowering of female flowers. The experiment on open- pollination, self-pollination and pollination with pollen of sour litchi, middle ripening litchi cultivar showed: pollen resources have signif- icantly effected to frait set and fruit production of frait clusters. Pollination with pollen of middle ripening litchi cultivar have resulted in 4.49% -5.50% frait set, tiiere is no significant difference with experimental for- mulation of open-pollination and pollination with pollen of sour litchi cultivar. The self-pollination resulted in lowest rate of frait set, obUiined only 0.45% - 1.73%. Quality of Hung Long frait when pollinated with differ- ent pollen resources have no remarkable difference. Hence, it is considerably to select middle ripening litchi cultivar in intercropping with Hung Long cultivar for providing further pollen resources during it's flowering.
Key word: Hung Long litchi open pollination, seelf pollination, cross pollination.
NgUdi phan bien: GS. TSKH. Tran The Tuc