LUAT NGAN S A C H N H A NUOC 2015:
Nhfhig hiem mdi mang Unh dot pha trong quan ly tai chfnh - ngan sach
Ngay 25/6/2015, ky hpp Vn(y 9 Qu6c hpi khoa XIII da thong qua Luat NSNN 2015 CO hieu lu-c thi hanh tu nam tai khoa 2017 va thay t h i Luat NSNN 2002. Luat NSNN 2015 voi 12 chuong, 76 dilu da quy djnh mpt s6 dilm moi co ban mang tinh dot pha trong cong tac quan ly tai chinh - ngan sach
TS. VU N H O T H A N G - ThS. NGUYEN THI L £ THU
L
uit NSNN sl gdp phin quan trpng trong vile huy dpng, phin bd ngufin Iflc tii chinh qudc ^a mfit cich hifu qui, ning eao hifu lye aia cfing tic quan ly tii chinh - ngin sich vi ting eddtig ky luit tii khfia nhim dat dddc eic muc tilu vl tii chfnh - ngin sich dit ra trong Chiln Iddc phit triln n^nh Tii chinh din nam 2020. Cd thi tdm tit mdt sfi thay ddi mang tinh dfit phi cua Luit NSNN 2015 nhd sau:M phAn cip ete kboan tlHi ngAn s^ch nM nusc Theo quy djnh tai Lu|t NSNN 2002, cie khoin thul phin cip 100% cho ngin sich trungddng gdm thul giitrigiatang(GTGT) hing nhip khiu; thul xuit khiu, thul nhip khiu; thuf tilu tiiu die bift (TTDB) hing nhip khiuj thul thu nhip doanh nghifp (TNDN) cda cic ddn vi hach toin toan nginh. Cie khoin thul phin chia gida ngin sich trung ddng va ngin sich dia phddng gdm: Thul GTGT hing sin xuit trong nddc;
thul TTDB hing sin xuit tirong nfldc; thul thu nhip ddi vdi ngddi cd thu nhip cao (nay Ii thul thu nhip ci nhin); thul TNDN (khdng kf tiiul TNDN cda eac ddn vi hach toin toan nginh); phi xing, diu (nay li thuf bio vf mdi trddng). Nhd viy, vifc phin ehia ngufin thu dii<jc xic djnh theo nguyin tic ndi phit sinh ngufin thu dd. Tuy nhiin, vifc phin ehia khoin tiiu tii thul TNDN cua doanh
ng^f p hach toin toin nginh thufic ngufin thu 100% cda ngin sich trung dcAig lai chda phd hdp vfi* nguyin tic niy. Thyc tl khoin thu td doanh ng^fp hach toin toin nginh la cic khoin thu do nhilu dia phddhg dfing gfip, cic doanh nghifp hach toin toin nginh sd dyng eic ngudn Idc cua dja phfldng df thyc hiln vife sin xuit, kinh doanh nhdng dja phdctag lai khdng dddc hddng ngudn thu td hoat dfing nay. Diy Ii mdt bit cip ma trong thdi gian qua cac dja phddng cung cd nhilu f kiln phin inh cin n ^ l n cdu, sda dfii. Trong thye tl, quy dinh eda phip luit vl thul TNDN cung di tiidc hifn phin elua sd tiiul TNDN mi doanh nghifp hach toin toin nginh phii nfip cho cac dja phddng trong trddng hdp doanh nghifp cd cd sd sin xuit hach toin phy thufic tai dja bin khic vdi dja ban doanh nghifp cd try sd chinh theo tilu chi ty If vl chi phi Dl khic phyc tfin tai niy vi de dim bio tinh dfingbd ciia hf thdngvin bin quy pham phip luit, Luit NSNN 2015 di dda khoin thu td tiiul TNDN (bao gdm ci thul thu nhap doanb nghifp cua eic doanh n ^ f p hach toan toin nginh trddc diy) li khoin thu phin chia gida ngin sich trung ddng vi ngin sich dia phddng (bao gfim ei dia phddng cfi try sd chinh cua doanh n ^ f p vi (^a phddng cd cd sd sin xuit hach toin phy thupc cda doanh nghifp). Quy djnh nay cung se gdp phin tang cddng ning Idc tai ehinh cho
l^|^pZiIIVi*S«tff*«*''^** !
ray fty hop thCr 9 Qu6c h^i khda XIII. Lu$t NSNN 2015 dS duuc thdng qua thay thi LuSt NSNN 2002
vi cd hisu li/c thi hanh tit nSm til khda 2017 ^^
chfnh quyfn dja p h d d n g df thflc thi c i c nhifm vy cua minh.
Vh U i cM ngan sadi nhi niiiic L u i t N S N N 2015 d i thay ddi mfit cich can b i n c i c quy djnh ve bfii ehi N S N N t r i n hai khia canh.
V I pham vi bfii ehi N S N N thi Luat N S N N 2002 quy djnh bdi chi n g i n sich n h i nddc I i bfii chi cua ngan sich trung ddng, n g i n sach dia phddng khfing dddc bdi chi. T u y nhien, L u i t cung quy djnh c i c tinh, t h i n h phd dfldc p h i p huy d p n g v d n trong nddc di d i u td x i y dyng cfing trinh k i t c i u ha t i n g thufic danh m u c d i u tfl trong k l hoach 5 n i m da dfldc phe duyft nhdng vddt q u i k h i n i n g can dfii cua c i p tinh nam dd toin. N h d vay, thyc c h i t l i e i c dia phddng v i n cd bfii ehi nhdng sfi bfii ehi nay k h d n g dfldc tinh v i o bfii chi N S N N v i d i l u n i y da p h i n i n h khfing chinh x i c bdc tranh tii khda cda qufic gia. Bi p h i n i n h dung b i n c h i t cua k h o i n huy dgng vfin cda n g i n sich ^ a phddng v i b d c tranh tii khda qufic gia, d d n g thdi p h u h d p y l u c i u thyc t l , L u i t
N S N N 2015 da chinh thde quy djnh ngan sach dia phddng (chi n g i n sich c i p tinh) ddde p h i p bgi chi va b d i chi ngan sich dia phfldng chi dddc sd dyng di d i u t d cic dy i n thufic k l hoach d i u td cdng 5 nam da dddc p h i d u y f t N h d vay, bfii chi N S N N se bao gfim c i bgi ehi ciia n g i n sich trung ddng v i bfii ehi cda n g i n sich dia phddng (bfii ehi cda n g i n sich c i p tinh). Quy dinh nay p h i n i n h chfnh x i c hdn tinh trang bdi chi N S N N , minh bach h d n tinh hdih tai chfnh cda chinh q u y l n dja phddng nhdng cung d i t ra nhilu v i n d l trong cdng t i c d i l u h i n h ehinh sich t i i khda n h i m dat dddc mye tilu bfii chi N S N N dat ra trong C h i l n Iddc phat trifn nganh T i i chmh d i n nam 2020.
B i n canh dd, ve each tfnh bfii chi N S N N thi theo quy dinh cua L u i t N S N N 2002, bfii chi N S N N dfldc xic dinh b i n g c h l n h Ifeh gida thu v i chi n g i n sich trung ddng, trong dfi ehi n g i n sich t n m g ddng bao gdm ehi t r i n d ci gfic v i Iii c i c k h o i n tifn do Chinh phd vay. N h d vay, khoan chi t r i n d gde
dddc tinh hai lan: L i n 1 la khi sd dyng k h o i n vfin vay dddi dang chi d i u td, l i n 2 l i chi t r i n d gfic khi d i n han. Vdi ei!mg pham vi l i bdi ehi N S N N ehi bao gfim bfii chi cda n g i n sich trung ddng, quy djnh v l
^ I c ehi t r i n d bao gfim c i n d gfic v i lai l i m cho m d c bfii chi ciia \ ^ f t Nam thddng cao hdn so vdi cich tinh bfii chi theo thdng If qufic t l . L u i t N S N N 2015 da k h i c phyc sd b i t h d p I^ niy, quy djnh bfii chi dddc x i c d)nh t r i n cd sd chi t r i n d chi tinh khoan n d Iii m i khfing tinh p h i n n d gfic d o n d gfic d i dddc tinh v i o cac k h o i n chi khi sd d u n g v d n vay. N g o i i ra, L u i t N S N N 2015 cung dda nhflng k h o i n vay trfldc d i y ehfla dfldc tfnh vao bfii chi N S N N thi nay da dddc tinh ( n h d e i c k h o i n vay thfing qua p h i t hanh T P C P cho giao thdng, thdy lgi...) Dieu nay gdp p h i n p h i n anh dung ban c h i t cua bfii chi, p h u hdp vdi tiifing If qudc t l , tang cddng tinh minh bach, tao d i l u k i l n hfii n h i p tfit hdn cung n h d tranh thu c i c ngufin hfi trd td e i c tfi chflc qufic t l v i Chfnh phu c i c nfldc.
QUAN L'? NGAN QUY QUOC GIA | Sdl58|8/2015
K I N H T E V I M O
Miilb trin dtf luf vay cAa ngdn sAch dia phuung
Luit NSNN 2002 quy djnh mde dfl ni? tii ngufin huy dfing vfin trong nddc cda ngin sich dja phfldng khfing vd^ qui 30% vfin diu td xiy dyng cd bin trong nfldc hing nim cua ngin sich cip tinh (dfii vdi H i Nfii vi dianh phfi Hfi Chi Minh, mfle ti:in dfl nd li 100% vi gin diy dddc ting lln mdc 150%), Quy dinh niy di tao ra mfit gidi h^n vay nd cua chlnh quyln dia phddng, song gidi han niy khfing gin kit vdi nang Iflc tii khda vi khi ning tri nd cda chmh quyfn dja phddng. Luit NSNN 2015 di chuyln thddc do cua mflc ti^n dfl nd vay eua ngin sich dja phfldng li vfin diu tfl xiy ddng ed bin sang sd thu dja phddng dddc h d ^ g theo phin c4p vdi gidi han vi dd nd vay dddc quy djnh d ba mdc: 60% sfi thu ngin sich dja phddng dddc hddng theo phin cip dfii vdi Hi Nfii vk tiianh phfi Hfi Chf Minh; 30% ddi vdi cic dja phddng cfi sfi tiiu ngin sich dja phddng dddc hddng theo phin cip ldn hdn chi thfldng xuyf n cCia ngin sich dja phddng va 20% ddi vdi cic dja phfldng cd sd thu ngin sich dja phfldng ddfic hddng theo phin cip nhd hdn ho|c bing ehi thddng xuyin cda ngin sich dja phddhg.
Nhd vay, gi^ han vl dd nd vay ciia ngin sich dja phfldng da dddc quy i^dh gin vdi ning hie thu vi khi ning tri nd eda ngin sich dia phddng vi edng v& eic quy djnh chit che vi bfii chi ngin sich dia phddng, dilu niy sl gdp phin ting cddng tinh minh bach vi k^ luit tii khda trong quin 1;^ ngin sich, gdp phin dat dddc cic myc tieu vl tii chhih - ngin sach nhd t^ If bfii chi NSNN, dd nd cfing. ..
V6 Unng k6 hoach lai ddnh - ngfln sich trang han
^^f e thi dilm, vife lip kl hoaeh tii ehinh tnmg han vi kl hoach ehi tieu trung han ddde bit diu thdc hifn td nam 2003 dfii vdi 06 Bfi (Tii chhih, Kl hoach va Diu td, Giio due vi Dao tao, Y tl, Nfing n ^ f p va Phit triln nfing thdn, Giao tiidng v^n tii) vi 04 tinh, thinh phd (Ha Nfii, Hi Tiy, Binh Dddng, Vinh Long). Kit qui thdc hifn eho thiy cdng tie thf dilm da dat dddc mfit sfi kit qua tich eye nhd: Ning eao chit lddng cfing tic dy bao cie ehi tilu kinh tl - xa hfii vi dd bio ehinh sich tii khfia, dfl bio ngufin Ifle tai chfnh cfing trong trung han giup cho vile phin bfi ehi ngin sich trpng tim hdn, quin ly vi sfl dung ngudn Idc ngin sich thyc hifn cac nhifm vy cda nganh, Enh vdc hifu qui hdn; cdng tie quin Iy tii chfnh - ngin sich da dddc eii thifn trongxie djnh trin ehi tilu, edng tie phin bfi ehi ngin sich ed trpng tim hdn; ning cao tinh edng khai, minh bach, tfnh khi thi vi hifu qua cua cfing tic lip dy toin NSNN hing nim...
Bi tilp tyc phit huy nhflng kit qui tieh cdc cda edng tie thi diim Up kl hoach tii chinh trung han, Luat NSNN 2015 da thi chf hda cfing tic nay vdi cac quy djnh vi khung kl hoach tii chinh 5 nam vi kl hoach tai chinh - ngin sich 3 nam theo phddng thdc cudn chilu. Thfing qua cac dd bio vl kinh tl vi mfi, cic chinh sich ngin sich quan trpng, dfl bio thu - chi vi ed ciu thu - chi NSNN..,, kl hoach tai chinh - ngin sich trung han xic djnh cic nguyen tie ein dfii NSNN va thd td du tiln trong phin bfi ngufin h^e eung nhd trin ehi tieu cho cie linh vde. Diy li nhflng can c8 quan trgng lim dinh hfldng cho cfing tie lap dfl toin ngin sich nhi nddc hing nim, djnh hddng thd tfl du tien phin bd ngufin lye cho tdng Enh vflc va tdng nhifm vu, hoat dfing, chf dfi, chttih sich cho tdng Enh vyc trong trung han nhim ning cao tinh ehd dfing trong cfing tic quin ly tii chmh - ngin sich, tang cddng k^ luit tai khfia vi hifu qui trong phan bfi ngufin lye tai chfnh qudc gia.
COng Mial ngftn sach nha mmc wa giam sat cAa cOng a6ng
Vdi myc tifu hdfimg tdi si^ efingkhai, minh bach nhim ning cao hifu qui cua cfing tic quin ly tii chinh - ngin sich, Luit NSNN 2015 da quy djnh rfi ring, ey thi vl cic tai heu, thu tuc NSNN ein phii dddc efingkhai, nfii dung, hhih thdc vi tiidi gian efingkhai. Luit NSNN 2002 va cic vin bin hfldng din thi hinh di co quy djnh vl cfing khai ngin sich, song cdn rit chung chung, chda rd ring, eu till vl nfii dung, hinh thde, thdi gian efingkhai... nin hilu qua thyc thi chda cao. Cdng vdi vifc hifn dai hda, cii cich thu tyc hinh chinh vi ning cao hifu qui cfing tic quin \f tii chinh cfing trong qui trinh hfii nhip ^ i ^ t l qufic tl; dfing thdi, ning cao ti'nh minh bach vi tin nhifm cua Chinh phd dfii vdi cfing ddng qudc tl, ylu eiu vl cdng khai, minh bath cdng vdi sy giim sit cda cfing ddng dfii vdi vifc chip hinh cic quy djnh vi tii chlnh - ngin sich, thye hifn dd toin ngan sich trd nin cin thilt vi li mfit nfii dung quan trpng trong Luit NSNN 2015. Dilm mdi quan trpng trong quy djnh vi cfing khai NSNN li vifc cfing khai khfing chi dddc ip dyng dfii vdi dy toan, quylt toin vi kit qui kilm toin NSNN da dddc phe duyft nhd quy djnh hien hinh tai Luat NSNN 2002 mi cdn ap dyng dfii vdi dd toan NSNN trinh Qudc hfii, Hfii ddng nhin din; bio cio tmh hhih tiidc hiln NSNN. Luit NSNN 2015 ding quy djnh cu thi cic nfii dung cong khai gfim: Sfi Eiu, bio cio thuylt minh dfl toin NSNN trinh Qudc hfii, Hdi ddng nhin din; dd toin da dddc phi duyft; tdih hinh thyc hifn NSNN va quylt toin NSNN; ket qui thyc hifn cic kiln nghj cda Kiem toin Nhi nddc...
Diy li nhiitng cd sd quan trgng cho vifc giim sit cua cfing ddng ddi vdi vifc sd dyng NSNN, gdp phin ning cao tinh minh bach va hilu qui sd dyng ngufin Iflc tii chfnh Qudc gia. •
TAl U$U THAIVI KHAO.
1 Terti1nhs6424rrTr-a'ng^y 17/10/2014 COB Chlnh phu v4 di/in Lu$tNSNN fsua d&J 2 Va Thinh Hung. Dmh Xuin Hi (2013). 'Binh hudng
Sp dung k4 ho^ch tAi cfiinh va ki ho^ch chi ti6u tnmg han » V!$t Nam". Tap ctil ra/ c/i/nfi sd 5 - 2013.
3 1/0 NhQ' ThSng (2012f. Th&n cip ng6n sich 0 W^f Ham Thuc tr^ngvA dinh huHngddlmOl"