TIEN TRiNH XAY DLTNG HE T H 6 N G
CONG NHAN KY NANG NGHE QU6C GIA COA CAC NUaC ASEAN
A^l-H
Nguon: Hdi dong Anh B6I CANH
Qua trinh toan c^u hoa va sir phat trien khong ngirng cua ky thugt, cong nghe da anh huang sau sac den viec lam cua nguoi lao dpng. Ban ch^l cua c6ng viec da thay doi nhanh chong theo s y thay doi cua cong nghe va to chiFc san xuat trong cac nganh nghe, doi hoi ngu-ai lao dgng phai thu-ong xuyen cap nhat bo sung them ky nang moi de co the duy tri kha nang lam viec cua minh. Viec c§p nhat bo sung ky nang cua ngu-ai lao dong du-p-c thyc hien tai cac c a s a dao tao hogc ngay tai nai lam viec. Tuy nhien, viec ngu'ai lao dong cap nhat b6 sung ky nang moi tgi noi lam viec, hau nhu' khong du-Q-c cong nhan mot each chinh thtjc theo each cong nhan cac ky nang do du-ac dao tao chinh quy tal cac ca so dao tao, noi each khac la khong co van bang hoac chLPng chi chinh thirc cong nhan cac ky nang nghe ma ho da cap nhgt bo sung vi dieu nay da tgo n6n rao can khi hp dich chuyen sang nai lam viec moi. De kh§c phuc van de
Nguyen Hai CU6ng Pho Vu trudng Vu Jo ehiic cdn bg - TCDN
tr&n va nham toi da hoa viec su- dung tai nguyen
\i nguon nhan lyc co ky nang va tang cu'6'ng tinh linh dong cua thj truang lao dpng, Qhy manh s y luu chuyen cua lyc lugng lao dOng, nhieu n u d c trong tren the gioi n6i chung va khu vyc ASEAN noi rieng da thi§t lap he th6ng d^nh gl^ cong nhSn ky nang nghe qu6c gia theo mo hinh s u dung each t\ig can danh gia cong nhgn ky nang ngh6 cho ngu-o-i lao dpng d y a tren cac tieu chuan ky nang nghe quoc gia d u g c x§y dyng theo yeu c^u dol hoi cua cac ng^nh cong nghiep. Diem nhan a day chinh la danh gia cong nhan ky nang nghe kh6ng chl cap van b§ng hay chung chi ky nang cho ngir&i lao dgng ma la d u a ra t r u o c tieu chuan ky nang nghe quoc gia cho tij'ng ngh^, lam ca s& cho nguai lao dgng co djnh h u 6 n g hoc tap hogc cap nhat bo sung them cac ky nang mo-l dh dgt d u g c theo yeu cSu cua tieu chu^n ky nang ngh^ qu6c gia, bat lugn la hg dgt dup'c c^c ky nang do 6 dau va bang each nao. Chinh vi the ma tieu chuan ky nang nghe quoc gia da tr&
th^nh yeu ti ca ban chung trong viec phat tri^n chuong trinh dao tao, danh gia cong nhSn ky nang nghe cho nguai lao dong va c6 vj tri quan trgng trong viec tang c u a n g vai tro cua cong t^c dao tao va cong nhan ky nang nghe tai nhieu quoc gia trong khu v y c .
To chLKC Lao dpng quoc te (ILO) da khuyen nghi vai cac quoc gia thanh vien r i n g : N4U muon phat trien n l n kinh te xa hoi sau r6ng va ben vung thi can phai phat trien h6 thong d^nh gia cong nhgn trinh do ky nang n g h i quoc gia.
Viec ph^t trien he thong danh g i ^ cong nh^n trinh d6 ky nang nghe quoc gia cung ph^i phiJ hgp vo-i xu h u d n g chung cua the gidi v ^ phat
:Mi
44 I So d$c biet thing 10/2014 N G H | £ N CIJU TRAO B 6 Itri^n va cong nhgn trinh do ky nang nghe cho ngudi lao dgng. ILO chi ro: "Cac chinh phu phai thOc diy qui trinh phit triin vi hd trg tai chinh cho ca chi dinh gia cdng nhin trinh dd ky ning nghe, bao gdm ca viec cong nhin vi hap thOv hda qua trinh hgc tip va kinh nghigm lam vige tru&c dd, bitki nhung kiin thirc vi kinh nghiem dd duw: tich luy a dau, mgt cich chinh quy hay khdng chinh quy vi phai su" dgng khung trinh dg ky nang nghi qudc gia. Phuxyng phip dinh gia va cdng nhan phai mang tinh cdng bing, khdng phan biet doi xu'. Khung trinh dg ky ning nghi qudc gia phai bao ham he thing chOng chi chung nhgn trinh do ky nang nghi dat duac va dim bao ring trinh dd ky nang nghi dug'c cdng nhin phai du<yc chip nhin vi sir dung tai mgi doanh nghiep, nganh nghi va cac ca sa giao due dao teo"(ILO 2004, Khoan 12).
Dol vdi khu vuc ASEAN, cac qu6c gia dang no lyc de hinh thanh Cong dong Kinh te ASEAN (AEC) vao cuoi nam 2015, va khi do ASEAN se t r d thanh (i) mgt thj trudng duy nhat va mgt ca s d san xuat th6ng nhat, trong do cd s y luu c h u y i n t y do cua hang hda, djch vu, d i u t u , v6n va lao dgng cd tay nghe; (ii) mSt khu v y c kinh te cd siJc cgnh tranh cao; (iii) mgt khu v y c phat trien kinh te ddng 6iu, nhat la thyc hign cd hieu qua Sang kign lien ket ASEAN (IAI); va (Iv) mpt khu vuc ASEAN hgi nhgp day du vao nen kinh te toan cau.
Khi AEC d u g c thanh \ip se cd nh&ng tac dSng tryc tiep tdi thj trudng lao dgng ciia cac n u d c noi rieng va cua khu v y c ndi chung, theo do, viec luu chuyen lao dong trong khu v y c la mpt yeu cau tat y4u de tao dieu kien thuc day cho qua trinh hgp tac va luu thdng thuong mgi giua cac quoc gia trong khu vuc Do do, ASEAN thuc day cac quoc gia xay d y n g hg th6ng cong n h | n ky nang, tgo dieu kien thugn Igl cho vlgc cdng nhan ky nang nghe^ n h l m tang c u d n g tinh linh dong cua thj trudng lao dong, dap ii-ng nhu c i u dang nay sinh trong n I n kinh te v^ day
mgnh s y luu chuyen cua lyc lugng lao ddng giua cac n u d c trong khu v y c de nhung ngudi cd Chung chl trinh dp ky nang nghe cua ASEAN d u g c t y do di chuyen trong noi khoi tim kiem vigc lam va d u g c d6i x u binh d i n g nhu ngudi lao dgng ban dja.
Cau t r u e ccf ban cua he t h o n g c d n g nhan ky nang nghe
Cau tmc ca ban cua hg th6ng cdng nhan ky nang nghg t h u d n g d u g c tao thanh bdi 3 bg phan cot Idi nhu sau:
Khung trinh dp qu6c gia thong nhat, thua nhan s y phat then nang luc ca nhan thdng qua he thong giao due, dao tgo hogc thdng qua viec thu nhan nh&ng kien thuc, ky nang nghe trong t h y c tien lam vi$c.
B6 tieu chuan ky nang qu6c gia thong n h i t bao gSm cac nang lyc d u g c mo ta trong cac cong viec thuc t i va mpt s u hieu thau cac nguyen ly lien quan d6n thyc hign cong vl^c.
He thong danh gia va cap chung chi cho cac ca nhan dap ung d u g c cac tieu chuan ky nang t u a n g ung vdi d p trinh do cua chdng chi ky nang trong khung trinh do ky nang quoc gia.
Tien t r i n h xay d u n g he t h o n g c o n g nhan ky nang nghe cua cac nindc ASEAN
Trong phgm vi giao due ky thuat va nghe nghiep, Brunei da phat trien khung trinh dg qudc gia cho giao due ky thuat va nghe nghigp vdi 5 bac va da xay d y n g 26 tieu chuan nang luc (tieu chuan ky nang) theo phuang phap phat trien chuong trinh (DACUM) de xac djnh cac ky nang cho tung nganh nghe. Hgi dong giao due ky thuat va nghe nghiep (BDTVEC) d u g c thanh lap nam 1991 de kiem djnh, cap Chung nhan cac chuang trinh giao dye ky thuat va nghe nghiep. Khu v y c dao tao chinh quy deu phai trai qua s y kiem i^nh cua BDTVEC cho dii da d u g c kiem djnh bdi to chuc kiem djnh
' HOi nghi Ihuvng dinh ASEAN llnlfiLrXll to chwcw^ong^y 12/12/2006 tgi Cebu. Philippines, da khing dinh: "Tgo dieu kien cho vi^c cdng nh$n trinh flO ky nSng nghe lin nhau va tgo tieu chuin trinh dO k j nang nghe chung cho ngiron lao dong trong khu vt/c'. Hi#p djnh ASEAN vk dl chuybn t h i nhan (MNP) difg^ cac n u ^ IhSnh vi6n ky k4t ndm 2012 cung d i neu ro-*Cac qu6c gia can tao dieu ki|n Ihudn l?i cho v i ^ dl chuybn t h i nhSn. hi/6ng tdn t v do hda lao d§ng cd ky nang tnDng ASEAN".
NGHIEN CLTU T R A O D 6 | Khoa hgc day nghi 1 45
CLia nudc ngoai (chu ydu la cua Anh). Din nay, BDTVEC dugc bo sung chuc nang mdi la thiet Igp mot ca s d hg t i n g va dich vy kiem tra ky nang n g h i nghiep cho lyc lugng lao dgng ca d khu vyc nha nudc lan khu v y c t u nhan, theo do nhung k i l n thuc, ky nang, kmh nghiem thu nhan dugc trong cong viec hoac qua trinh hgc tap trudc day se d u g c danh gia, ap dyng cho lao ddng ban dja va ca lao dpng nudc ngoai.
Doi vdi Campuchia, vao thang 2/2012, quoc gia nay da ban hanh khung trinh do quoc gia g I m 8 bgc trinh do, trong do bac trinh do ky nang nghe cd 3 bac (tuang ung vdi trinh do 2 den trinh do 4 cua khung trinh do quoc gia).
D i n nay, Campuchia da phat trien dugc 21 bg tieu c h u i n ky nang cho 3 ITnh v y c xay dyng, cong nghe thong tin - truyin thong va dich vy vi da b i t dau thyc hien danh gia, cong nhgn ky nang cho mgt so nghe do Bp Lao dpng va Dao tgo nghe thyc hien
Khung trinh do qu6c gia cua Indonesia da dugc xiy dyng, thiet lap cho 3 loai lao dong chinh va d u g c chia thanh 9 bac: 3 bgc doi vdi quan ly/chuyen gia, 3 bac doi vdi ky thuat vien v^ kinh doanh, 3 bgc ddi vdi lao dgng gian don (it doi hoi ky nang) hoac d i l u khien may mdc Tuy nhien, doi vdi trinh do ky nang n g h i , khong cd quy dinh khung s6 lugng cac bac ma viec xac djnh cac bac trinh do ky nang n g h i do C a quan quoc gia v l d p chimg chi nghe nghlSp (IPCA) thyc hien tiiy thugc vao tirng ITnh vuc nghe nghiep khac nhau. V l tieu chuan nang lyc, d y a tren phan chia theo cac ITnh v y c n g h i nghiep, tinh d i n thang 12/2012, Indonesia da phat trien d u g c 252 bg tieu chuan nang lyc va c^c tieu chuan nay dang d i n d u g c s u dung bdi Co quan qudc gia ve d p chung chi nghe nghigp (IPCA) va 86 Hdi d6ng cap chung chi n g h i nghigp khu vuc va cac nganh. Viec quan ly h$ t h i n g cong nhan ky nang nghe hien nay d Indonesia do C a quan qu6c gia v l d p chung chi nghe nghl#p (IPCA) thyc hien cd chu-c nang q u i n ly d c tieu chuan n g h i quoc gia va kiem djnh doi vdi cac to chdc d p chung nhan n g h i cua tu-ng ITnh v y c va phat hanh cac chung chi ky nang nghe nghiep.
D 6 1 vdi Cgng hda dan chu nhan dan L^o, ag d y thao khung trinh do qudc gia c6 6 bgc, trong do gom 4 bgc trinh dg ky nang n g h i . 86 Lao dgng v^ Phuc Igl xa hdi Lao vdi chuc nang l^
CO quan thong nhat quan ly hg thdng cong nh|n ky nang da phat trien d u g c 17 bg tl6u chuan nang luc cho 2 ITnh v y c xay d y n g (10 c6ng vl?c) va cong nghe 6 to (7 cdng viec) O i n nay, LSo da thanh lap Cue Phat trien ky nang, dong thoi thiet lap he thong danh gia, cQng nhgn ky nang va b u d c dau m d i t h y c hien kiem tra, cap chirng chl theo tieu c h u i n ky nang cho 6 cong viec (4 cong viec thugc ITnh vuc xay dyng va 2 c6ng viec thugc ITnh vuc cdng nghe 6 td).
Malaysia da hoan t i t va ban hanh khung trinh dd quoc gia vdi 8 bgc (trong dd cd 5 bac trinh do ky nang nghe). Diem dgc trung cua khung trinh do quoc gia Malaysia la d u g c thiet ke iris thanh mgt he t h i n g hap n h i t v l trinh dp Ap dung tren pham vi toan qu6c d i i vdi t i t ca c6c CO s d giao dye va dao tao bao g I m cac trudng cao dang, trudng dgi hoc, vien dgy nghe, Ccic t l chdc n g h i nghiep va cac vien giao dye cao han khac d ca khu v y c nha n u d c va tu nhan cung nhu dao tao tal nai lam viec va nhung kinh nghiem tiep thu d u g c trong qua trinh lam vl^c cua ngudi lao dgng. Hien tal, Malaysia dang si>
dung khung trinh do ky nang gom 5 bac d l phat trien tieu chuan nang lyc cho 29 ITnh vyc cung nhu cong nhan cac trinh dp ky nang cho ca lao ddng ban dja va lao ddng n u d c ngoai. Tnj'6'c kia, hoat dgng phat trien, cdng nhan ky nang d Malaysia do Hpi d i n g dao tao n g h i qu6c gia (NVTC) va Ban Chung nhan dao tao ngh^
cong nghiep q u i c gia thugc Bg Nguon nhan liic Malaysia thuc hien. Tir thang 9/2006 d i n nay, Cue Phat then ky nang (DSD) thugc Bg Ngu6n nhan lyc Malaysia (sua doi theo Luat Phat trlln ky nang - Lugt sd NaSDA 652) la to chtjc qu6c gia vdi trach nhlgm d u g c giao v l xuc t l l n ph^t then va dieu phoi cac hogt dgng dao lao Ity nang, danh gia, d p chung chi ky nang ngh4 cua Malaysia. Vai tro chinh ctia nd la dam b^o phat trien nguon nhan lyc dap irng yeu c i u cua s y phat trien kinh te Malaysia. NVTC phoi hop va tao dieu kien thuan Igi cho dao tgo ky nang thdng qua he thong t u v i n , giam sat va quan ly chat l u g n g .
ii^
46 I So a$c biel thing 10/2014NGHIEN CCKU T R A O OOl
Doi vdi Myanmar, sau khi t h y c hien d u d n g loi m d cCra dat nudc, nhd d u g c Chinh phu quan tam va cac quoc gia, to chuc quoc t l hd t r g , hg thong danh gia, c6ng nhan ky nang CLia Myanmar phat trien nhanh chdng. Khung trinh dg qudc gia da d u g c xay dung va hoan thign vdi 8 bac (trong do g I m 4 bgc trinh do ky nang nghe). Den nay, Myanmar da thanh lap C a quan Ky nang quoc gia (NSSA) thugc Bp Lao dgng cd chti'c nang phat trien, quan ly tieu chuan nang luc (hien tgi da phat t r i i n d u g c 173 bg tieu chuan nang lyc va da ban hanh d u g c 55 bg); t h y c hign danh gia, d p chiing chi ky nang hoac k l l m djnh cac c a s d dao tao.
Ngay tip nam 1994, Philippines da khdi xudng vigc xay d y n g va phat t r i i n h§ thong danh gi^, cap chung chi cong nhan trinh do n g h i nghidp ky thuSt. Khung trinh do quoc gia cua Philippines (PTQF) hl6n nay g I m 8 bac, trong do cd mgt khung quoc gia dgc biet cho trinh dg giao dye, dcio tgo ky thugt va nghe nghiep (TVET) vdi 5 bSc. Tieu c h u i n nang tyc d u g c t h i h i | n trong nhirng don vj ve nang lyc va n i m trong khung trinh dp quoc gia ve giao dye nghe nghigp, den nay Philippines da phat then d u g c 234 bd tieu chuan nang lyc. V l mat quan ly, L u | t phat t r i i n ky nang va giao due ky thugt nam 1994, Dao luat Cong hda so 7796 da hgp n h i t 3 ca quan cd tham quyen cua nha n u d c cd quan he vdi giao dye ky thuat v l phat t r i i n ky nang la Oy ban Nhan lyc va Thanh men q u i c gia. Van phong v l Giao due n g h i nghiep va ky thugt eua Bg giao dye. Van hda va The thao va Chuang trinh Hgc n g h i ciJa Bd Lao dgng va Vigc lam thanh mdt ca quan duy nhat vdi ten ggi C a quan Phat t r i i n ky nang va Giao due ky thugt Philippines (TESDA) thugc Bg Lao Ddng va Vigc lam. Day ehinh la c a quan chju trach nhigm quan ly tat ca cac hoat dgng va chinh sach cdng nhgn ky nang d Philippines, du cd s y trao quyen dieu hanh va quan ly v l danh gia eho khu v y c t u nhan thong qua viec t h i i t Igp nhbm chuy§n gia TESDA (TEP) va nhdm t u van TESDA (TAP) eung nhu viec tao ra nhiing nhdm cong tac cua nhirng nganh khac nhau (IWGs) nhung viec cap chung ehi ky nang v i n do TESDA t h y c hign.
He t h i n g d n g nhan ky nang qudc gia cua Singapore d the d u g c mo ta n h u mgt khung quoc gia cd 3 bac trinh dp mang tinh dac thu rieng, chu trgng nang lyc cdng viee va chii'ng nhan ky nang thuc t l dgt d u g c . Va bdi he t h i n g cong nhgn ky nang qudc gia cua Singapore la mdt he thong d y a tren c a s d nang luc khong CO eae d i l u kien yeu d u dao tgo dau vao de danh gia, do dd co the danh gia ngudi lao dgng b i t ky mdt dan vj nang lye nao d n t h i i t trong edng viec eua hp. Tir nam 2000, Singapore da chinh thirc b i t d i u thuc hien he thong cong nhan ky nang qudc gia. Cae tieu chuan nang lyc d u a c phat t r i i n tren mdt n I n tang cong nghiep va trong s u cgng tac vdi nganh cong nghiep thdng qua Oy ban tieu c h u i n ky nang (ISSC). Ngoai ra, Singapore cdn phat trien mgt hg t h i n g chung nhan eho giao vien va bd cae tieu chuan quoc gia ve k l l m djnh giao vien n h l m cai thien s u dam bao c h i t luong cua giao vien v l mgt quan ly, C a quan Phat trien lye lugng lao dgng Singapore (WDA) co chLre nang nang cao viec lam va tinh canh tranh cho ca ngudi lao dgng va nhCrng ngudi tim viec bang mdt chuang tnnh dao tao va giao due Hen tue d l phat trien mgt each toan dien nang lyc ca ban cho nhirng ngudi trudng thanh. To ehirc nay eung phoi hgp vdi eae to chuc kinh te khac de xuc tien nang cao t i l m nang tri thirc va con ngudi Singapore.
Khung trinh do qu6c gia cua Thai Lan da d u a c hoan t i t va chuan bi ban hanh vdi 9 bgc (trong dd cd 3 bgc ap dyng d l l vdi kiem tra, cdng nhgn theo tieu chuan ky nang quoc gia. Thai Lan eung da phat trien d u g c 169 bg tieu ehuan nang lyc va d u g c phan chia thanh 6 ITnh v y c , gom: xay dung, d n g nghiep, cong nghe 6 to, dien - dien tir, my thugt d n g nghiep va djch vu. Cue Phat trien ky nang thudc Bd Lao dgng vdi t u each la ca quan quan ly he t h i n g cong nhan ky nang cua Thai Lan da to chuc danh gia, cdng nhgn ky nang cho ngudi lao ddng cua 143 nghe. Hlgn nay. Thai Lan dang co cac thay doi trong chinh sach v l d n g nhan d c ky nang trong cac ca s d dao tao, theo do thye hien chinh sach quoc gia ve cdng nhan ky nang d d c nganh n g h i d u g c quan ly bdi Uy ban xuc tien phat t r i i n ky nang
NGHIEN CD'U TRAO D 6 I Khoa hgc day nghe I 47
(theo Dao lugt Xuc tien va phat t r i i n ky nang B.E. 2545-2002).
Viet Nam dang trong qua trinh xay dyng khung trinh do quoc gia, song tir nam 2008 d i n nay da bat d i u tnen khai hoat dgng danh gia, cong nhgn ky nang cho ngudi lao dgng theo 5 bac trinh do dua tren quy dinh cua Lugt day nghe.
Vigc xay dyng va phat tnen he thong danh gia, c6ng nhgn ky nang n g h i qudc gia cho ngudi lao ddng 1^ n h l m myc tieu thue d i y va tgo thugn Igi cho ca nhan trd Igi he t h i n g giao due, d^o tgo chinh quy b i n g vi^c thCra nhan kinh nghifm lam vi^c hoac c^c hogt dgng hgc tap khdng chinh quy cua hg; trg giOp cac doanh nghigp x^e djnh nhung ky nang c^ nhan ma chua d u g c cong nhSn hoac s u dyng; tang cudng kha nang danh
g i ^ va d u bao ve tinh trgng t h l l u hut lao dgng CO tay nghe, tir dd d u a ra c^e glal phap k h ^ phuc; tao thuan Igi cho viee luu chuyen ciia lyc l y g n g lao ddng, tang tinh linh hoat va hieu quS eda thj trudng lao dgng. Den nay, Viet Nam Q(|
x§y d y n g va ban hanh d^gc 158 bd tieu chuan ky nang n g h i quoc gia, b u d c d i u hinh th^nh mgng ludi trung tam danh gia ky nang ngh4, xay dyng ddi ngu danh g\i vien va da trien W i f thi diem danh gia ky nang d mgt so nghe cho ngudi lao dgng. Kha nang hgn che md rong viee danh gia, cong nhan ky nang cho ngu&l lao d6ng d ViSt Nam xuat ph§t tir e^e nguyen nhan khac nhau, trong db cb s y han che v l mgt chinh sach, phap lugt va hi$n dang dugc t|p tnjng sira doi, ban hanh trong thdi gian tdi.
Ket luan v ^ k h u y i n nghj
Hogt dgng ddnh gid, cdng nhdn ky nang n g h i q u i c gia se dem Igi nhieu Igi I'eh khong chi doi vdi hg thong giao dye - dao tgo, d c ca s d deio tgo, ngudi si> dgng lao dgng, nha n u d c mi e6n tdc dpng true t i l p d i n vi^c hoan thlgn nang luc eua n g u d i lao d$ng d l t y tao viee lam ho^c tim k i l m d n g vigc phu hgp hoac d l Idm nhiing d n g viSc b i t budc phal co Chung chi ky nang nghe q u i c gia. LO trinh xay dyng AEC vao nam 2015 dang tdi g i n , cac q u i c gia thdnh vi&n ASEAN phai thyc hign cam ket ve t y do dl c h u y i n lao ddng thdng qua ea ehe thda thugn thCra nhgn l i n nhau. Tuy vay, t l l n trinh xdy d y n g he t h i n g cdng nhan ky nang cCia cdc quoc gia d n chgm va van d n cb nhu-ng khdc biet can ban ddi hdi cac quoc gia hoan thlgn hg thong cbng nh^n cua minh; dong thdi day manh vigc hodn thanh Khung Tham chieu trinh dg ASEAN (AQRF) Idm ea s d h5 trg vigc so sdnh trinh dg giua d c quoc gia thdnh vi§n cung nhu cung d p tieu c h u i n chung hgp ly cho d c khung danh gid trinh db quoc gia hign nay.
O i l vdi Vi§t Nam, d n sdm hodn thign vd phat t r i i n hg thong danh gid, cbng nhgn ky nang nghe vd to chuc bg mdy quan ly h§ t h i n g danh gid, cbng nhdn ky nang nghe nham quan ly vd t h y c thi cb hi§u qua c h i l n luge ve ndng eao ky nang cua nguon nhdn lyc, gbp p h i n nang eao nang s u i t lao dbng va nang lyc cgnh tranh cua lyc lugng lao ddng cung n h u ddp u-ng yeu d u d j d chuyen fao ddng trong vd ngodi nudc, phii hgp vdi xu h u d n g hOi nhgp va d n g nhgn ky nang n g h i cua ngudi lao dbng trong ASEAN.D
48 I Sid^ebigt thing 10/2014 NGHIEN CLTU TRAO Odl
