NGHIEN Clhj - TRAO DOI
Rut ngan thdi gian thuc hien
Tfnh kha thi ciia Luat Pha san cd quan he ty le thuan vdi thdi gian chfnh thiic de giai quye't mdt vu pha san, mire do tdn kem ciia cac thii tuc va gia tri CO the thu hdi. Theo bao cao xe'p hang mdi trudng kinh doanh nam 2008 do Tap doan Tai chfnh Qudc te' (IPC) va Ngan hang The' gidi (WB) cdng bd, Viet Nam dugc xd'p d vi trf 91. Trong dd, d tieu chf thii 10, giai the doanh nghiep, bao cao cho ring viec giai quye't cac trudng hgp pha san doanh nghiep d Viet Nam cdn kem hieu qua, xe'p hang 121/178. Thii tuc pha san phai mat ft nhat 5 nam, ton kem de'n 15% gia tri tai san ciia doanh nghiep. Ddi vdi nhiing doanh nghiep vd ng thi cac ben lien quan chi thu hdi dugc 18% gia tri tai san. Vi the', rat ft doanh nghiep tuan theo cac quy dinh va thii tuc chfnh thiic khi mudn ddng cira hoat ddng.
Nhu trdn da de cap tai Binh Duong, de'n nay mdi cd 3 vu dugc tuyen bd pha san, cac vu cdn lai dang trong qua trinh thuc hien. Rieng trong cac khu cdng nghiep Binh Duong cd 2 vu da dugc Toa Kinh te' thu ly nhung de'n nay sau ban 18 thang chi mdi thuc hien thu tuc Hdi nghi cac chii ng. Viec keo dai thdi gian nhu the' lam tang chi phf (mdi thang mlt 30 trieu cho cong tac bao ve chua ke den cdng tac Imi kho luu bai hang hda va cac mat mat, hu hdng tai san) va lang phf ddng thdi lam anh hudng rit Idn de'n cac chu ng (do thu hdi ng cham).
Tang cudng nhan luc phuc vu cho viec thuc thi Luat Pha san
Theo quy dinh Didu 7 Luat Pha san, tham quyen Toa an nhan dan ca'p tinh cd tham quydn tie'n hanh thu tuc pha sin ddi vdi doanh nghiep, hgp tac xa da dang ky kinh doanh tai ca quan dang ky kinh doanh cap tinh dd va cac doanh nghiep cd vdn dIu tu nude ngoai. Do tap trung cac vu kien pha san tai Toa kinh te clp tinh do do ye'u td nhan luc cung ra't khd khan cho viec thuc hien. Nhan su rIt thie'u va khdng dii trinh do chuyen mdn, ky thuat trong viec thi hanh an, tfnh chuyen biet chua cao va thie'u ddng bd giira Toa an va Thi hanh an ciing lam cho keo dai cac vu tuydn bd pha san.
Toa Kinh te' Binh Duong la nai xu ly cac vu kien pha san, tuy nhien de'n thdi diem hien tai Toa kinh te' chi cd 1 thIm phan va 2 thu ky. Vdi nhan su nhu the' khd cd the giai quye't cac vu an kinh te' khac chii chua ndi de'n cac vu viec lien quan den pha san.
Theo quy dinh sd lugng chap hanh vien chi dugc thu ly khdng qua 3 vu ciing liic do dd ra't khd de thuc hien. Do dd, vdi so lugng vu kien pha san tang nhanh trong thdi gian tdi, cac toa an cap tinh khd cd the thu ly va tuyen bd pha san trong thdi gian ngin dugc.
De Luat Pha san thuc su cd tfnh kha thi thi cIn phii dan gian hda, riit ngIn thdi gian xir ly mdt vu pha san va nang cao gia tri thu hdi thuc te. De lam dugc viec nay cIn phai tie'p tuc cai each hanh chfnh, bd sung cac hudng din cIn thie't cung nhu can su van hanh hieu qua cua mdt thi trudng thii ca'p cho viec thanh ly cac tai sin cua cac doanh nghiep bi kiet que tai chfnh de'n mire phai xir ly pha san de tang cudng tfnh thuc thi cua Luat Pha san. •
GIAI THE, PHA SAN CUA CAC DOANH NGHIEP CO VON DAU TU NUOC NGOAI HOAT DONG TRONG KCX-KCN TP HCM
Ha Huong-Ban quan ly cac KCX-KCN thanh phd HCM
ac nn3tr.
ua trinh giai the doanh I nghiep cd the' dugc bit dau th nhieu tinh hudng khac nli&tr, tir y mudn chu quan ciia chu doanh nghiep khi boat ddng kinh doanh khdng nhu mong mudn, cho den viec giai the bit buCe do doanh nghiep vi pham phap luat va bi ca quan cd tham quyen thu hdi Gia'y chiing nhan dang ky kinh doanh, hoac phai thuc hien theo quy trinh td tung ciia phap luat pha san. Va cac vudng mlc phat sinh trong qua trinh giai
quye't thu tuc giai the cho nhiing tnrdng hgp nay ciing rat khac nhau.
Trong pham vi tham luan nay.
Ban quan ly cac KCX-KCN TP HCM gidi han cac van de phat sinh tii cac doanh nghiep do Ban quan ly cap Gia'y chiing nhan dau tu ddng thdi la Giay chiing nhan dang ky kinh doanh (tiic la cd hinh thanh phap nhan), vl chii ye'u la cac doanh nghiep cd vdn dIu tu nude ngoai hoat ddng trong cac KCX- KCN.
+Giai the xuat phat tii y mudn
chii quan cua chii doanh nghiep (hay ndi each khac la nhung ngudi tham gia gdp vdn), khi mudn ke't thiic doanh nghiep trudc thdi han quy dinh hoac khong cd y dinh gia ban thdi ban boat dgng cua doanh nghiep. Day la loai giai the chie'm sd lugng Idn nha't va cung phat sinh nhieu vudng mlc tii nhung bude dau tien cua qua trinh giai the cho den qua trinh thanh ly. Cu the nhu:
Cdc khodn ngphdi trd, phdi thu cua doanh nghiep: Theo Dieu 158 Luat Doanh nghiep, quye't dinh giai
28
TAP CHi KHU CONG NGHIEP VIET NAM 1 0 - 2 0 1 0NGHIEN CUU -TRAO DOI
the doanh nghiep do ngudi dai dien trudc phap luat ciia doanh nghiep lap, ky ten (tren ca sd nghi quyet hoac quyet dinh cua chii sd hiiu doanh nghiep theo cac Dieu 47,64, 104, 135, Luat Doanh nghiep) va giri cho co quan dang ky kinh doanh. Cac ndi dung chu yeu ma Luat quy dinh phai cd tron^ Quyet dinh giai the lai khdng the hien y chf cua chii sd hiiu doanh nghiep, mat khac ngudi dai dien trudc phap luat cd the chi la ngudi lam thue, do dd de din de'n xly ra khie'u nai ciia cac chii sd hifu doanh nghiep khi chua cd y kien thdng nha't ve viec giai the, va co quan tie'p nhan hd so cung khdng cd co sd de yeu clu doanh nghiep chiing minh da thuc hien diing quy dinh ciia phap luat. Mat khac, khi doanh nghiep giri hd so, Luat chi quy dinh co quan dang ky kinh doanh tiep nhan ma khdng cd van ban tra Idi, nen doanh nghiep se gap khd khan khi lien he vdi cac ca quan chirc nang cd lien quan (nhu BHXH, HIi quan, Thue,... la nhiing co quan khdng dugc doanh nghiep giri quye't dinh giai the) de thuc hien cac thu tuc lien quan den giai the.
Do dd, de thao gd khd khan cho doanh nghiep va theo yeu clu. Ban quan ly phai lam van ban xac nhan doanh nghiep dang trong giai doan giai the, mac dii Luat khdng quy dinh thii tuc nay.
Luat Doanh nghiep ciing cd quy dinh "Ddi vdi trudng hgp ma phap luat yeu clu phai dang bao thi quye't dinh giai the doanh nghiep phai dugc dang ft nha't tren mdt td bao vie't hoac bao dien tir trong ba sd lien tie'p", tuy nhien de'n nay vln chua cd van ban hudng din quy dinh cu the trudng hgp nao phii dang bao.
Trong qua trinh thanh ly, tai Dieu 159 Luat Doanh nghiep quy dinh nhung dieu ca'm trong qua hinh giai the (trong dd cd quy dinh elm doanh nghiep, ngudi quan ly doanh nghiep "tir bd hoac gilm bdt quyen ddi ng" va "tang cho tai sin"). Quy dinh nay cd the bit ngudn tir Luat pha san nhlm dam bao cho viec thanh toan toan bg nghia vu ng cua doanh nghiep pha
san (khi cd kha nang rat Idn la tai san se khdng dii dam bio toan bg nghia vu ng phai thanh toan). Tuy nhien, trong trudng hgp giai the thi quy dinh nay cd the lai can trd qua trinh giai the khi doanh nghiep cd nhiing kholn phii thu khdng the' ddi dugc, hoac doanh nghiep cd y dinh tang lai mdt sd may mdc thiet bi cdn gia tri sir dung cho cac dan vi boat ddng xa hdi (thay vi xua't di dudi dang tra vdn ve cho chii dIu tu). Nhu vay, de quy dinii chat che ma khong gay can trd cho qua trinh giai the. Ban quan ly kien nghi Bg Ke hoach & DIu tu nen hudng din thuc hien theo hudng: hanh vi "tir bd hoac giam bdt quyen ddi ng" va
"tang cho tai san" chi bi cam khi doanh nghiep chua hoan tat nghia vu thanh toan cac khoan ng.
Thdi han thuc hien thanh ly gidi the: Luat Doanh nghiep chi quy dinh ddi vdi trudng hgp giai the bit bugc do bi thu hdi Gia'y chiing nhan dang ky kinh doanh (tai Khoan 6 Dieu 158) la 6 thang ke' tir ngay bi thu hdi, nhung lai khdng quy dinh thdi ban cho loai giai the thdng thudng. Do dd, hien ,cd nhung doanh nghiep da giri quye't dinh giai the cho Ban quan ly tit ra't lau (tren 3 nam) nhung de'n nay vln khdng giri hd so giai the doanh nghiep de'n Ban quan ly (mac du da hoan ta't thanh toan cac kholn ng).
Do dd, cIn quy dinh rd thdi ban thuc hien thanh ly giai the, va trong trudng hgp doanh nghiep gap vudng mlc cIn phai keo dai thdi
gian thanh ly thi cd the gui thong bao ve CO quan dang ky kinh doanh, trong dd neu rd ly do keo dai va thdi gian ket thuc thanh ly du kie'n. Sau thdi ban quy dinh ma doanh nghiep khdng de nghi gia ban hoac sau thdi han gia han da cam ke't, co quan dang ky kinh doanh se xir ly tuang tu nhu quy dinh tai Khoan 6 Dieu 158 Luat Doanh nghiep.
Phdn chia tdi sdn cdn lai sau khi dd thanh toan he't cdc khodn ng vd chi phi gidi the doanh nghiep:
Tai Khoan 4 Dieu 158 Luat Doanh nghiep cd quy dinh "phln cdn lai thugc ve chii doanh nghiep tu nhan, cac thanh vien, cd dong hoac chii sd hiiu cong ty". Cac tai san cdn lai cd the d dudi dang tien, may mdc thie't bi, san phlm,... (ggi chung la dgng sin) va cong trinh xay dung & quyen sir dung da't (ggi chung la ba't dgng san).
Ve nguyen tic thi doanh nghiep tu phan chia tai san theo ty le gdp vdn va tu chiu trach nhiem ddi vdi viec phan chia nay. Tuy nhien, ddi vdi cac tai san la bit dgng san thi viec phan chia phii cd su tham gia cua ca quan Nha nude cd thIm quyen de thuc hien chuyen ten tren gia'y td sd bun cho ngudi (hoac doanh nghiep) dugc phan chia, nhung hien nay chua cd van ban hudng din thuc hien thii tuc nay ddng thdi ciing vdi nghia vu (ne'u cd) CLia ngudi tie'p nhan tai san.
CIn ndi them la van de gdp vdn blng ba't ddng san da dugc quy
TAP CHi KHU CONG NGHIEP VIET NAM 10 - 2010
29
NGHIEN CUU - TRAO DOI
dinh tai Dieu 29 Luat Doanh nghiep.
Ddi vdi cac chii dIu tu nude ngoai, viec phan chia tai sin blng tien cdn lidn quan den thii tuc ngoai hdi tai ngan hang. Viec xac dinh tfnh chfnh xac so vdn va lai (neu cd) ciia chu dIu tu dugc phep chuyen vd nude hien vln chua dugc quy dinh cu the. Day cd the la ke hd cho hanh vi dao hdi (chuyen ve nude nhieu hon sd vdn thuc gdp) hoac rira tiin. Thdi diem chu dIu tu dugc phep chuyen tien vi nude cung cIn dugc quy dinh cu the de dam bao cho viec hoan ta't cac nghia vu tai Viet Nam, vi quy dinh ve trach nhiem ciia chii dIu tu sau khi giai the tai Khoan 5 Dieu 28 Nghi dinh 139/2007/ND-CP ngay 05/9/2007 cua Chfnh phii hlu nhu khdng cdn hieu luc khi cac chu dIu tu da hoan tat chuyen tien va trd ve nude.
Trudc khi nop hd so giai the, doanh nghiep da phai lam viec true tie'p vdi CO quan thuede quyet toan, xac dinh rd nghia vu thue'cdn ng va hoan ta't thanh toan nghia vu nay.
Day cung la thdi diem thfch hgp de doanh nghiep nop lai Gia'y chung nhan dang ky ma sd thue, so hoa don gia tri gia tang chua sir dung (vi ca quan thue cd the xac dinh chfnh xac sd lucfng & chung loai hda don da cap cho doanh nghiep va sd hda dan da dugc doanh nghiep sir dung). Viec thu hdi cac loai gia'y nay do co quan thue' thuc hien sau khi doanh nghiep hoan ta't nghia vu thue' la hoan toan hgp ly, thuan tien cho ca doanh nghiep lln qua trinh quan ly cua co quan thue.
Dieu nay ciing tuong tu vdi trudng hgp con da'u va Gia'y chiing nhan dang ky mlu da'u do ca quan cdng an cap cho doanh nghiep. Tuy nhien, hien nay chua cd hudng din ve cdng tic phdi hgp ve quan ly, luu trir & ban giao cac loai hd so neu tren giira ca quan dang ky kinh doanh, ca quan thue, ca quan cdng an sau khi doanh nghiep nop hd so giai the nen trong thuc te' da phat sinh nhiing vudng mlc khi thuc hien thii tuc nay.
Ngoai ra, ve noi dung thdng bdo gidi the md ca quan ddng ky kinh
doanh gui ca quan thue, ca quan cong an; tai Khoan 6 Diiu 28 Nghi dinh 139/2007/ND-CP chi hudng din each giai quye't hd so khi hai ca quan ndu tren khdng cd y kie'n khac. Nhung trong trudng ngugc lai, thi CO quan dang ky kinh doanh phai xir ly tiep tuc hd so nhu the' nao, cIn hudng din doanh nghiep hdn he vdi ca quan nao hoac thuc hien nhiing bude tie'p theo nhu the' nao,... day la nhirng vln de cIn dugc hudng din cu the. Mat khac, quy dinh chi ghi chung chung la ca quan thue', ca quan cdng an nen khi giri, CO quan dang ky kinh doanh cung khd xac dinh rd giri co quan d cap nao (phudng xa, quan huyen, hay tinh, thanh phd).
Khoan 5 Dieu 28 Nghi dinh 139/2007/ND-CP quy dinh rd trach nhiem ciia nhiing ngudi cd lidn quan cua doanh nghiep khi xay ra trudng hgp hd so giai the khdng chfnh xac, gia mao. Tuy nhien, thu tuc va trach nhiem xir ly cac tranh chip xay ra sau khi doanh nghiep da bi xda ten cua co quan cd tham quyen (cong an, tda an, hay co quan dang ky kinh doanh ...) lai khdng dugc quy dinh rd khi cd khie'u nai ciia chu ng, ngudi lao dgng, hay tham chf ca quan nha nude. Van de nay cang trd nen phiic tap ddi vdi doanh nghiep cd vdn dIu tu nude ngoai khi chu dIu tu da ve nude va chuyen het vdn dau tu di.
+ Giai the bat bugc theo quyet djnh cua co quan dang ky kinh doanh: Tfnh den nay. Ban quan ly cac khu che' xuat va cong nghiep thanh phd Hd Chf Minh da ra quye't dinh thu hdi Gily phep dIu tu ciia 24 du an cd vdn dau tu nude ngoai va 18 Gia'y chung nhan dIu tu ciia cac du an cd vdn trong nude khdng trien idiai tai cac KCX-KCN. Tuy nhien day chi la cac doanh nghiep hoan toan chua trien khai boat ddng. Ddi vdi cac doanh nghiep da trien khai mdt phln hoac toan bd vdn dang ky, nhung khong hoat dgng, chii dau tu da rdi khdi Viet Nam va Ban quan ly khdng the lien he dugc, thi qua trinh xu: ly hien nay vln la mdt va'n de nan giai.
Va'n de khd khan gap phai la
sau thdi ban quy dinh la 6 thang, doanh nghiep khong thuc hien giai the theo quy dinh, va Ban quan ly khd cd the thuc hien viec xda ten doanh nghiep khi vln cdn hien dien tai san (dac biet la bat dgng san) va ng ciia doanh nghiep khdng the xir ly duac. Theo du thdo ngdy 09/08/2010 cua Nghi dinh hudng ddn Luat Ddu tu, viec gidi quyet thanh ly dudn ddu tu vdng chu dd dugc dua vao Khodn 5 vd6 Dieu 74, tuy nhien ciing chua hudng din rd each quan ly va xir ly tai sin cdn lai ciia doanh nghiep khi da thanh toan he't cac khoan ng (cd nen xem day la tai san v6 chu de giai quyet theo quy dinh tai Dieu 239 hoac 241 cua Bd Luat Dan su).
-I- Pha san doanh nghiep:
Trong qua trinh giai quye't cac hd sa giai the doanh nghiep. Ban quan ly cung phat hien mot sd trudng hgp da hdi du diiu kien ciia doanh nghiep pha san theo quy dinh cua Luat Pha san doanh nghiep 2004, va hlu he't cac trudng hgp nay deu thugc dang chii doanh nghiep da rdi khdi Viet Nam, de lai tai san va ng va Ban quan ly khdng the lien lac dugc theo dia chi trong hd so dang ky dIu tu.
Ban quan ly ciing da hudng din cac chu ng, dac biet la ngudi lao dgng, thuc hien khdi kien tai Tda an cd thIm quyen theo quy dinh cua Luat Pha san. Tuy nhien, cho de'n nay cac vu viec nay vln "dim chan tai chd" do Tda an khong the md thii tuc pha san do khdng thanh lap dugc To quan ly, thanh ly tai san theo quy dinh tai Dieu 9 Luat Pha san (vi thanh phln To quIn ly, thanh ly tai san phai cd Dai dien hgp phap cua doanh nghiep).
Cac vu viec nay da gay thiet hai khdng nhd cho cac dan vi, ca nhan cd lien quan (ngudi lao ddng, ngan sach, ngan hang, doanh nghiep phat trien ha ting, cac ddi tac khac...) va lam xa'u di moi trudng dIu tu. Mat khac, cac tai san do doanh nghiep de' lai ngay cang xudng cap, tham chf gay nguy hiem cho moi trudng hoac cac doanh nghiep xung quanh. Do dd, day la mdt va'n de biic thie't can dugc giai quye't ngay. •
