120
This paper is available online at http://stdb.hnue.edu.vn
PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC ICT CHO ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN ĐỂ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG DẠY HỌC Ở TRƯỜNG CAO ĐẲNG KINH TẾ KĨ THUẬT VÀ THỦY SẢN
Bùi Thị Hạnh1 và Trần Trung Ninh2
1Trường Cao đẳng Kinh tế Kĩ thuật và Thủy sản
2Khoa Hóa học, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội
Tóm tắt. Trường Cao đẳng Kinh tế Kĩ thuật và Thủy sản là cơ sở giáo dục nghề nghiệp.
Để nâng cao chất lượng đào tạo, yếu tố quyết định là nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên, trong đó năng lực sử dụng công nghệ thông tin và truyền thông (ICT) rất quan trọng.
Bài báo này giới thiệu các biện pháp phát triển năng lực ICT cho giảng viên nhằm nâng cao chất lượng dạy học ở Trường Cao đẳng kinh tế Kĩ thuật và Thủy sản. Bốn biện pháp đã được thực hiện gồm: Nâng cao nhận thức cho đội ngũ giảng viên về tầm quan trọng của ICT; Đẩy mạnh công tác nghiên cứu khoa học, sinh hoạt chuyên môn; Phát triển năng lực ICT cho giảng viên thông qua đào tạo trực tuyến và phát triển học liệu dùng chung; Phát triển năng lực ICT cho giảng viên thông qua hoạt động quản trị dạy học của Nhà trường. Kết quả đào tạo được xã hội chấp nhận là minh chứng cho chiến lược phát triển năng lực ICT cho đội ngũ giảng viên của Nhà trường.
Từ khóa: năng lực ICT, giảng viên, Trường Cao đẳng Kinh tế Kĩ thuật và Thủy sản.
1. Mở đầu
Cách mạng công nghiệp lần thứ 4, với việc ứng dụng các thành tựu như: Kết nối vạn vật;
Thực tế ảo; Dữ liệu lớn; Trí tuệ nhân tạo; in 3D,… đang làm thay đổi mạnh mẽ cuộc sống trong đó có giáo dục. Trong những năm gần đây, ICT được ứng dụng trong dạy học, không chỉ dưới góc độ là phương tiện dạy học mà ICT tạo ra môi trường học tập, môi trường tương tác, kết nối trong dạy và học.
Đại dịch Covid-19 đang diễn biến phức tạp, sau hai năm đã có hàng trăm triệu người nhiễm bệnh, hơn 4,7 triệu người tử vong trên khắp thế giới và có tác động không nhỏ đến sự phát triển của xã hội nói chung và của nền giáo dục nói riêng. Thực tế này đòi hỏi ngành giáo dục phải thực hiện được mục tiêu kép, đó là vừa đảm bảo giãn cách xã hội để phòng chống dịch bệnh hiệu quả vừa đảm bảo mục tiêu dạy học, do đó vai trò của ICT trong dạy học càng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Người giảng viên dạy học trực tuyến không chỉ là giải pháp tình thế mà còn là một định hướng chiến lược lâu dài. Tuy nhiên, sự phát triển của ICT vừa tạo cơ hội, vừa đặt ra những thách thức không nhỏ cho đội ngũ giảng viên. Trong đó ngoài việc trau dồi tri thức về chuyên môn, về nghiệp vụ sư phạm, thì phát triển năng lực ICT của giảng viên là một yêu cầu cấp thiết và đang được quan tâm thích đáng. Cụ thể, năm 2018 Bộ Giáo dục & Đào tạo đã ban hành Chuẩn năng lực nghề nghiệp cho giảng viên phổ thông trong đó có nhấn mạnh về
Ngày nhận bài: 18/8/2021. Ngày sửa bài: 5/10/2021. Ngày nhận đăng: 12/10/2021.
Tác giả liên hệ: Trần Trung Ninh. Địa chỉ e-mail: [email protected]
121 năng lực ICT. Và năm 2018 Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội cũng ban hành thông tư 03/2018/TT-BLĐTBXH Quy định về tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp viên chức chuyên ngành giáo dục nghề nghiệp đã chỉ rõ năng lực ICT đối với Giảng viên trong các trường nghề [1-3].
Trong bối cảnh chung đó, Trường Cao đẳng Kinh tế Kĩ thuật và Thủy sản đã có chiến lược phát triển năng lực ICT cho đội ngũ giảng viên để nâng cao chất lượng đào tạo. Tác giả Thái Hoài Minh và cộng sự đã đề xuất khung năng lực ICT cho sinh viên sư phạm hóa học [4]. Tác giả Nguyễn Thu Hà đã giới thiệu sự chuẩn bị của trường đại học sư phạm trong việc phát triển năng lực ICT cho sinh viên đáp ứng yêu cầu cách mạng công nghiệp 4.0 [5]. Nhóm tác giả Phạm Ngọc Bằng, Trần Trung Ninh và các cộng sự đã xuất bản sách ứng dụng ICT trong dạy học hóa học [6, 7], Một số tác giả đã kết hợp môi trường ICT với các phương pháp và kĩ thuật dạy học như WebQuest, bản đồ tư duy nhằm nâng cao chất lượng dạy học hóa học [8, 9]. Tác giả Thái Hoài Minh và Đặng Thị Oanh cùng một số tác giả khác đã sử dụng E-book (Sách giáo khoa điện tử) nhằm nâng cao chất lượng đào tạo giáo viên và dạy học hóa học cho học sinh [10-12].
Đối với các trường đào tạo nghề nghiệp, khi bàn về năng lực giảng viên đã giới thiệu mô hình TPACK [13], trong đó yếu tố năng lực công nghệ (Technology) là quan trọng. Các tác giả Bùi Thị Ngân, Nguyễn Thị Hồng Nga, đã phân tích bốn nhóm nhân tố cơ bản ảnh hưởng đến mức độ ứng dụng ICT trong dạy học của giảng viên dạy nghề tại trường Đại học Công nghiệp Hà Nội, bao gồm: (i) Sự hỗ trợ của nhà trường, (ii) Nhận thức của giảng viên về ứng dụng ICT trong dạy học, (iii) Kĩ năng sử dụng phần mềm chuyên dụng và (iv) Kĩ năng máy tính cơ bản.
Trong đó, nhân tố Sự hỗ trợ của nhà trường có tác động trực tiếp và lớn nhất đến mức độ ứng dụng ICT trong dạy học của giảng viên dạy nghề [14]. Sự kết hợp giữa kĩ năng ICT và công tác đào tạo giáo viên đã được các tác giả Nguyễn Văn Hiền [15] và Lê Thị Kim Loan đề cập [16].
Các phương pháp dạy học hiện đại có sự hỗ trợ của ICT như dạy học dự án, dạy học WebQuest đã được giới thiệu bởi Bernd Meier, Nguyễn Văn Cường [17] và đặc biệt năng lực ICT của giảng viên đã được đề xuất bởi tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa liên hợp quốc (UNESCO) [18].
Trong phạm vi bài báo này, chúng tôi xin trân trọng giới thiệu một số biện pháp phát triển năng lực ICT của đội ngũ giảng viên cũng như những việc ứng dụng ICT trong công tác quản lí tại Trường Cao đẳng Kinh tế Kĩ thuật và Thủy sản giúp nâng cao năng lực nghiên cứu, đào tạo trong Nhà trường.
2. Nội dung nghiên cứu
2.1. Cơ sở lí luận
2.1.1. Mô hình TPACK
(
Technological Pedagogical Content Knowledge)ICT xâm nhập ngày càng sâu rộng vào cuộc sống trong đó có giáo dục. Năng lực của giảng viên (GV) không chỉ phụ thuộc vào chuyên môn và nghiệp vụ sư phạm mà còn phụ thuộc vào năng lực công nghệ mà trọng tâm là ICT. Mishra & Koehler (2006) đã phát triển lí thuyết TPACK (Technological Pedagogical Content Knowledge) dựa trên nền tảng lí thuyết do tác giả Shulman đưa ra năm 1986 về mối tương tác giữa kiến thức về nội dung giảng dạy (Content Knowledge - CK) và kiến thức về sư phạm (Pedagogical Knowledge - PK). Hai tác giả cho rằng kiến thức về công nghệ (Technological Knowledge - TK) có thể được bổ sung cho lí thuyết của tác giả Shulman. Lí thuyết mới này có tên là Kiến thức về nội dung, phương pháp và công nghệ gồm 3 khối kiến thức chính:
+ Kiến thức về nội dung giảng dạy - CK (Content Knowledge).
+ Kiến thức về phương pháp sư phạm - PK (Pedagogical Knowledge).
+ Kiến thức về công nghệ -TK (Technological Knowledge).
122
Hình 1. Mô hình TPACK về năng lực giảng viên
2.1.2. Khung năng lực ICT
Vào năm 2008, tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hiệp quốc (gọi tắt là UNESCO) đã đề ra khung năng lực ứng dụng ICT vào dạy học dành cho giảng viên (UNESCO ICT Competency Framework for Teachers). Văn bản này đã được điều chỉnh và bổ sung vào các năm 2011 và 2018. Sáu lĩnh vực trong khung năng lực do UNESCO đề xuất rất đa dạng, không những yêu cầu về mặt sử dụng công cụ mà còn phải hiểu biết về mặt lí luận chính sách, vận dụng các công cụ đó trong những hoạt động cụ thể của GV. Bên cạnh đó, yêu cầu về năng lực ICT trong dạy học dành cho GV không chỉ dừng lại ở mức sử dụng thành thạo và hiệu quả những cái có sẵn, mà còn khuyến khích đạt ở mức độ sáng tạo, tạo ra cái mới dựa trên yêu cầu của thực tiễn.
Bảng 1. Khung năng lực ICT dành cho giáo viên do UNESCO đề xuất [18]
Cấp độ Khía cạnh
Kiến thức và kĩ năng công nghệ
Tri thức chuyên sâu
Sáng tạo tri thức Hiểu biết về chính sách
ICT trong giáo dục.
Nhận thức về chính sách.
Hiểu rõ chính sách.
Đổi mới chính sách.
Chương trình giảng dạy và đánh giá.
Tri thức cơ bản. Vận dụng tri thức. Kĩ năng xã hội.
Phương pháp sư phạm. Tích hợp công nghệ. Giải quyết vấn đề phức hợp.
Tự quản lí.
Công cụ công nghệ ICT. Công cụ cơ bản. Công cụ phức hợp.
Công cụ mở rộng.
Tổ chức và quản lí. Lớp học chuẩn. Nhóm hợp tác. Tổ chức học tập.
Bồi dưỡng chuyên môn và nghiệp vụ sư phạm.
Kĩ năng cơ bản về chuyên môn và nghiệp vụ sư phạm.
Quản lí và hướng dẫn.
Hình mẫu học tập.
Trong bài báo này chúng tôi đã sử dụng khung năng lực ICT của GV do UNESCO đề xuất cho nghiên cứu.
123 2.2. Thực trạng của vấn đề
2.2.1. Cơ sở hạ tầng
Để thực hiện tốt mục tiêu của Nhà trường là đào tạo nguồn nhân lực có chất lượng cao thích ứng với sự phát triển của xã hội, tập thể lãnh đạo nhà trường (Đảng ủy, Ban giám hiệu, Công đoàn Tổ chuyên môn,…) đã có nhận thức đúng đắn về tầm quan trọng và vai trò của ICT trong giáo dục & đào tạo. Cho nên, trong những năm gần đây Nhà trường đã và đang tiếp tục đầu tư xây dựng hạ tầng kĩ thuật ICT, triển khai các hệ thống thông tin phục vụ công tác quản lí, điều hành của Nhà trường, từng bước trang bị máy tính, xây dựng và mở rộng mạng máy tính cục bộ để thực hiện các ứng dụng ICT phục vụ thiết thực cho nhiệm vụ giáo dục và đào tạo ngành nghề. Hiện nay, cơ sở hạ tầng của Nhà trường gồm có:
- Bốn phòng học với số lượng 120 máy phục vụ cho sinh viên, sinh viên thực hành và thực tập;
- Hệ thống mạng LAN kết nối Internet 24/24h;
- Trang thông tin điện tử website tại địa chỉ http://www.ftec.edu.vn phục vụ cho việc cung cấp, trao đổi thông tin đầy đủ, chính xác và kịp thời, được sử dụng làm phương tiện nâng cao chất lượng quản lí, đào tạo và nghiên cứu khoa học của Trường Cao đẳng Kinh tế Kĩ thuật và Thủy sản.
- Hệ thống thư điện tử (email) phục vụ cho các đơn vị, cán bộ, giảng viên và sinh viên, sinh viên trao đổi thông tin điện tử.
2.2.2. Hiện trạng ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông
Thực trạng việc ứng dụng ICT của Trường Cao đẳng Kinh tế Kĩ thuật và Thủy sản chỉ mới hoàn thành giai đoạn đầu tư ban đầu, trong đó chủ yếu đầu tư trang bị (máy tính tại các đơn vị và hệ thống mạng LAN).
Việc ứng dụng ICT còn hạn chế, chưa có các phần mềm ứng dụng vào công tác quản lí, điều hành của Nhà trường, chưa khai thác một cách tối ưu các phương tiện ICT đã có, chưa hình thành được thói quen hoạt động dựa vào việc khai thác thông tin, trên cơ sở xử lí thông tin để đưa ra những chủ trương, quyết sách trong quản lí và đào tạo.
Nhìn chung mọi công tác quản lí, điều hành hiện vẫn thủ công và mang tính chất chủ quan, việc sử dụng các công cụ hỗ trợ trong việc tính toán và sắp xếp chủ yếu dựa vào bảng tính Excel đôi khi thiếu chính xác và không khoa học. Mặc dù được trang bị máy tính để sử dụng, những vẫn chưa có phần mềm tích hợp hỗ trợ nên việc quản lí đào tạo còn thủ công, rườm rà.
2.2.3. Năng lực ICT của đội ngũ giảng viên Trường Cao đẳng Kinh tế Kĩ thuật và Thủy sản Sự phát triển bùng nổ của của ICT đã mang đến cho Trường Cao đẳng Kinh tế Kĩ thuật nhiều cơ hội. Tuy nhiên, nếu năng lực ICT của đội ngũ giảng viên chưa tốt sẽ làm giảm chất lượng đào tạo. Trường Cao đẳng Kinh tế Kĩ thuật và Thủy sản đã có những khảo sát hàng năm về nhu cầu đào tạo nâng cao năng lực ICT của đội ngũ giảng viên, từ đó đề xuất những biện pháp phù hợp để phát triển năng lực ICT cho đội ngũ giảng viên. Năm học 2018 - 2019 Phòng đào tạo của Nhà trường đã sử dụng phiếu khảo sát mức độ tự đánh giá năng lực ICT của 73 giảng viên theo khung năng lực ICT do UNESCO đề xuất. Trong đó để định lượng, mức 1 được gán 1 điểm, mức 2 được gán 2 điểm tương ứng mức độ tri thức chuyên sâu và mức 3 là 3 điểm tương ứng mức sáng tạo tri thức. Sau đây là kết quả khảo sát được tiến hành năm học 2018 - 2019.
Phân tích, đánh giá kết quả khảo sát ở Bảng 2 cho thấy: Điểm trung bình của các tiêu chí về phương pháp sư phạm, bồi dưỡng chuyên môn và nghiệp vụ sư phạm ở mức dưới 2,00, trong khi các tiêu chí còn lại xấp xỉ 2,00, do đó Nhà trường cần có những biện pháp hiệu quả để phát triển năng lực ICT cho đội ngũ giảng viên nhằm nâng cao chất lượng đào tạo, nghiên cứu khoa học của Nhà trường.
124
Bảng 2. Kết quả khảo sát năng lực ICT cho 73 GV năm học 2018 - 2019 Cấp độ
Khía cạnh
Kiến thức và kĩ năng công nghệ
Tri thức chuyên sâu
Sáng tạo
tri thức Điểm Mức 1 Mức 2 Mức 3 TB
Hiểu biết về ICT trong giáo dục
20 30 23 2,04
Chương trình giảng dạy và
đánh giá 25 25 23 1,97
Phương pháp sư phạm 10 50 13 2,04
Công cụ công nghệ ICT 21 31 21 2,00
Tổ chức và quản lí 20 30 23 2,04
Bồi dưỡng chuyên môn và nghiệp vụ
29 25 19 1,87
2.3. Các biện pháp phát triển năng lực ICT cho đội ngũ giảng viên 2.3.1. Nâng cao nhận thức cho đội ngũ giảng viên về tầm quan trọng của ICT
Đẩy mạnh công tác tuyên truyền cho đội ngũ giảng viên và cán bộ, nhân viên thấy rõ hiệu quả và yêu cầu mang tính tất yếu của ứng dụng ICT trong đổi mới phương pháp giảng dạy thông qua việc triển khai các văn bản chỉ đạo của Bộ, ngành về ứng dụng ICT trong dạy học;
thông qua các buổi sinh hoạt chuyên môn tổ khối theo quy định mỗi tháng 2 lần, hội thảo chuyên đề mỗi học kì một lần; thông qua dự giờ thăm lớp (1 lần/1 học kì) và qua việc triển khai các cuộc thi kĩ năng sử dụng vi tính các tiết dạy có ứng dụng ICT do trường tổ chức (2 năm/ 1 lần). Tất cả các hoạt động này đều được số hoá và update trên Website của trường tại địa chỉ:
http://www.ftec.edu.vn để cán bộ giảng viên truy cập, trao đổi, chia sẻ,… nâng cao nhận thức về vai trò của ICT. Dưới đây là giao diện trang chủ website trang chủ của Nhà trường.
Hình 2. Website của Trường Cao đẳng kinh tế Kĩ thuật Thủy sản
125 Phát động sâu rộng phong trào sử dụng ICT trong dạy học và đề ra chỉ tiêu cụ thể về số tiết dạy học có ứng dụng ICT đối với mỗi giảng viên để chính họ có kế hoạch bồi dưỡng, tự bồi dưỡng nhằm nâng cao hiệu quả của việc ứng dụng ICT trong giảng dạy, đặc biệt là đối với đổi mới phương pháp dạy học trong giai đoạn hiện nay.
2.3.2. Phát triển năng lực ứng dụng ICT thông qua đẩy mạnh công tác nghiên cứu khoa học, sinh hoạt chuyên môn
Muốn ứng dụng ICT vào giảng dạy hiệu quả thì ngoài những hiểu biết căn bản về nguyên lí hoạt động của máy tính và các phương tiện hỗ trợ, đòi hỏi cán bộ, giảng viên cần phải có kĩ năng thành thạo về tin học. Nhận thức được điều đó, Nhà trường đã chú trọng năng lực, kĩ năng ứng dụng ICT ngay từ khi tuyển giảng viên. Tổ chức nghiên cứu khoa học cho đội ngũ giảng viên thông qua việc xét duyệt đề tài nghiên cứu khoa học từ câp Nhà nước, cấp Bộ đến các đề tài cấp Tỉnh, cấp Trường. Thông qua nghiên cứu khoa học, năng lực ICT của giảng viên được phát triển, cùng với đó là các bài báo khoa học được đăng tải góp phần nâng cao chất lượng đào tạo của Nhà trường. Sau đây là danh mục các bài báo khoa học đã được công bố và đăng tải công khai trên Website của Trường là minh chứng cho chủ trương đúng của Nhà trường.
Hình 3. Danh mục các bài báo khoa học của Trường Cao đẳng Kinh tế Kĩ thuật Thủy sản 2010 - 2020
Tổ chức sinh hoạt chuyên môn, chuyên đề để trao đổi về kinh nghiệm ứng dụng ICT trong giảng dạy. Minh chứng cho việc sinh hoạt chuyên môn là đội ngũ giảng viên của Trường luôn có ý thức sưu tầm tài liệu hướng dẫn về ứng dụng ICT hiệu quả. Các tài liệu hướng dẫn sử dụng các phần mềm như biên tập video với Camtasia, tạo câu hỏi tương tác với i-spring, các tài liệu về các mô hình học tập kết hợp (Blended Learning), mô hình lớp học đảo ngược (flipped classroom),... đã được chia sẻ trên kho tài nguyên học liệu của trường, bộ phận chuyên môn nghiên cứu chọn lọc photo phát cho giảng viên (bằng cách làm này nhà trường sẽ có nhiều tài liệu hay, dễ dàng cho giảng viên sử dụng như: tài liệu hướng dẫn soạn giáo án Powerpoint, hướng dẫn sử dụng máy chiếu, hướng dẫn thiết kế bài giảng điện tử,...).
2.3.3. Phát triển năng lực ICT cho giảng viên thông qua đào tạo trực tuyến và phát triển học liệu dùng chung
- Trường đã tạo lập website: http://www.ftec.edu.vn để cán bộ giảng viên truy cập chia sẻ tài liệu, sản phẩm soạn giảng và trao đổi kinh nghiệm khi không có điều kiện trao đổi trực tiếp;
hoặc còn có thể trao đổi với các đồng nghiệp khác trong và ngoài trường. Dưới đây là giao diện mục giáo trình - bài giảng trên WebSite của Nhà trường:
126
Hình 4. Website của Nhà trường, nơi chia sẻ tài liệu giảng dạy
- Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác tổ chức đào tạo. Đây là giải pháp tổng thể để quản trị công tác đào tạo trong nhà trường cho trình độ cao đẳng, trung cấp và sơ cấp từ công tác tuyển sinh, thời khóa biểu, quản lí sinh viên, quản lí quá trình học của sinh viên viên, quản lí quá trình giảng dạy của giảng viên cho đến quản lí văn bằng chứng chỉ sau khi sinh viên tốt nghiệp ra trường.
- Phát triển ứng dụng ICT trong đào tạo trực tuyến trên hệ thống LMS hợp tác với Viettel, giúp sinh viên có thể học trực tuyến từ xa với các bài giảng được tích hợp Multimedia từ đó sẽ hấp dẫn, thu hút sinh viên học tập hơn, tạo uy tín cho Nhà trường nhờ đó thu hút được nhiều đối tượng đăng kí được đào tạo tại Trường. Phần mềm này cực kì hữu ích trong trong thời kì dịch bệnh bùng phát, giúp nhà trường vẫn có thể triển khai công tác đào tạo trực tuyến mà không bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh.
Hình 5. Hệ thống đào tạo trực tuyến của Nhà trường
- Ứng dụng ICT trong quản trị công tác tuyển sinh đại học, quản trị hồ sơ cán bộ, giảng viên, học viên, sinh viên; quản trị chương trình đào tạo; học liệu; điểm học tập, rèn luyện của học viên, sinh viên.
- Ứng dụng ICT trong quản trị, khai thác và sử dụng hiệu quả các nguồn lực trong nhà trường bao gồm: Nguồn lực cơ sở vật chất, nguồn lực con người (cán bộ, giảng viên, học viên, sinh viên) và các nguồn lực khác.
127 2.3.4. Phát triển năng lực ICT cho giảng viên thông qua hoạt động quản trị dạy học của Nhà trường
Theo các tác giả Bùi Thị Ngân và cộng sự [13] mức độ ứng dụng ICT và phát triển năng lực ICT phụ thuộc phần lớn vào các chính sách hỗ trợ của Nhà trường. Ban Giám hiệu nhà trường đã yêu cầu các khoa tăng cường ứng dụng ICT trong đổi mới nội dung, phương pháp dạy, học, thi và kiểm tra đánh giá, quản lí giáo dục, quản trị nhà trường; áp dụng dạy, học trực tuyến; phát triển kho học liệu số, kho bài giảng E-learning cho sinh viên, sinh viên toàn trường.
Có chế độ khen thưởng, nâng bậc lương sớm cho các giảng viên có nhiều sáng tạo trong hoạt động dạy học ứng dụng ICT. Ban Giám hiệu cũng đã chỉ đạo các khoa, bộ môn, giảng viên tích cực xây dựng học liệu dạy học trực tuyến, chú trọng xây dựng bài giảng E-learning, ngân hàng câu hỏi trực tuyến, tư liệu 3D, thí nghiệm ảo, phần mềm mô phỏng...
Hình 6. Bài giảng E-learning minh họa trong kho tư liệu dùng chung của Nhà trường Trên cơ sở các thiết bị công nghệ hiện có của học viên, sinh viên như: máy tính, notebook, smartphone..., người học sử dụng các phần mềm hỗ trợ hoạt động tự học, học trực tuyến trên mạng, hoặc khai thác sử dụng các thông tin trên internet, các trang mạng xã hội như facebook, zalo... Đối với giảng viên, quản trị học viên, sinh viên thông qua thiết bị công nghệ bằng cách giao các bài tập về nhà làm và nộp sản phẩm tự học qua hệ thống trực tuyến LMS, email, zalo...
để cán bộ, giảng viên nghiêm thu, đánh giá.
Tại các buổi họp giao ban hàng tháng và các cuộc họp chuyên môn lãnh đạo nhà trường luôn động viên giảng viên tích cực tự học tập, khiêm tốn học hỏi tự nâng cao trình độ ICT, sẵn sàng chia sẻ, luôn cầu thị tiến bộ, thường xuyên trao đổi với đồng nghiệp; lãnh đạo nhà trường là bộ phận kết nối, là trung tâm tạo ra một môi trường học hỏi chuyên môn tích cực. Thời gian kết nối các hoạt động thông qua các buổi họp giao ban với tần suất mỗi tháng một lần.
2.4. Hiệu quả của các biện pháp
Đã nâng cao nhận thức về ICT trong nhà trường cho cán bộ, giảng viên và nhân viên. Đến nay, 100% giảng viên đều soạn bài bằng máy tính. 100% CB, GV và NV đều sử dụng thành thạo hộp thư nội bộ để chia sẻ và trao đổi kinh nghiệm cho nhau; 100% giảng viên soạn kế hoạch bài dạy có sự hỗ trợ của ICT, trong dự giờ thao giảng 100% giảng viên đều sử dụng ICT.
Cơ sở vật chất, hạ tầng ICT không ngừng được đầu tư và tăng trưởng, đến nay Trường đã có phòng quản trị mạng, quản trị website, 05 máy chủ phục các hệ thống phần mềm quản lí trong Nhà trường như quản lí đào tạo, hệ thống đào tạo trực tuyến, thư viện điện tử….
128
Công tác thông tin chỉ đạo của nhà trường đều thông qua website của trường đã trở thành nền nếp, do vậy thời gian dành cho hội họp giảm nhiều tiết kiệm được quỹ thời gian cho việc làm chuyên môn và tổ chức các hoạt động khác.
ICT mang đến cho giảng viên và sinh viên sân chơi trí tuệ, tăng tính tích cực khả năng tự học cho sinh viên. Số sinh viên của Trường sau khi tốt nghiệp tìm được việc làm đúng chuyên ngành đào tạo đạt mức trên 90% là minh chứng cho chiến lược phát triển đúng của Nhà trường.
ICT giúp cán bộ quản lí có cái nhìn tổng quát, có tầm nhìn, học hỏi được nhiều, làm việc khoa học. ICT giúp người quản lí thấy được nhiều sự việc thông qua việc phân tích, xử lí số liệu kết hợp cùng quan sát thực tiễn, nhờ vậy đánh giá chính xác, công bằng các việc làm của giảng viên và sinh viên, từ đó thúc đẩy nhà trường phát triển trong thế ổn định.
3. Kết luận
Như vậy, phát triển năng lực ICT cho đội ngũ giảng viên trong tổ chức đào tạo và quản trị nhà trường, đã góp phần nâng cao chất lượng dạy học, tăng năng lực cạnh tranh và uy tín của Nhà trường. Đồng thời, giúp sinh viên có cơ hội trong việc tìm kiếm việc làm, doanh nghiệp cũng có thêm nguồn nhân lực chất lượng cao. Qua đó, góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu phát triển nhà trường ngày càng vững mạnh. Bốn biện pháp phát triển năng lực ICT cho giảng viên đã được thực hiện gồm: Nâng cao nhận thức cho đội ngũ giảng viên về tầm quan trọng của ICT; Đẩy mạnh công tác nghiên cứu khoa học, sinh hoạt chuyên môn; Tăng cường công tác đào tạo trực tuyến và phát triển học liệu dùng chung, Phát triển năng lực ICT cho giảng viên thông qua hoạt động quản trị dạy học của Nhà trường. Kết quả đào tạo được xã hội chấp nhận là minh chứng cho chiến lược phát triển năng lực ICT cho đội ngũ giảng viên của Nhà trường.
Việc ứng dụng ICT vào công tác quản lí và dạy học ban đầu là một bài toán khó với các nhà quản lí, nhưng qua một thời gian không dài, kết quả đã cho thấy hiệu quả tích cực khi ICT mang lại cho cả đội ngũ thầy và trò không gian mới nhiều hứng thú trong lớp học. Với sự hỗ trợ của máy tính và một số phần mềm dạy học cùng các thiết bị đi kèm, giảng viên có thể tổ chức tiết học một cách sinh động, các bài giảng không chỉ mang hơi thở cuộc sống hiện đại gần gũi hơn với sinh viên mà còn giúp cả người dạy và người học được tiếp xúc với các phương tiện hiện đại, làm giàu thêm vốn kinh nghiệm hiểu biết của mình.
Đến nay, Nhà trường đã triển khai phần mềm quản lí đào tạo, hệ thống đào tạo trực tuyến, thư viện điện tử, e-mail, Website... Trong việc đổi mới phương pháp dạy và học, vai trò của ICT đã thể hiện ngày một rõ nét với việc triển khai các giải pháp về lớp học trực tuyến, lớp học thông minh, xây dựng kho học liệu số, kho bài giảng e-learning dùng chung… Bên cạnh đó, với chiến lược phát triển lấy sinh viên làm trọng tâm, hiện nay Nhà trường đã xây dựng chính sách đầu tư để phát triển trung tâm học liệu chuyên nghiên cứu và phát triển chương trình ứng dụng công nghệ thông tin hiện đại vào công tác dạy học cho sinh viên, công tác quản trị nhà trường.
Nhà trường đang triển khai dự án đào tạo nghề chất lượng cao phối hợp với Cộng hòa liên bang Đức, qua đó năng lực ICT của đội ngũ giảng viên sẽ tiếp tục được củng cố và phát triển.
TÀI LIỆU THAM KHẢO [1] Quốc hội, 2006. Luật Công nghệ thông tin, Hà Nội.
[2] Bộ Giáo dục và Đào tạo, 2018. Quy định chuẩn nghề nghiệp giảng viên cơ sở giáo dục phổ thông, Thông tư số 20/2018/TT-BGDĐT, ngày 22 tháng 8 năm 2018 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo.
129 [3] Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, 2018. Thông tư 03/2018/TT-BLĐTBXH quy định về tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp viên chức chuyên ngành giáo dục nghề nghiệp, ngày 15 tháng 06 năm 2018.
[4] Thái Hoài Minh, Trịnh Văn Biều, 2016. Xây dựng khung năng lực ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông trong dạy học cho sinh viên sư phạm hóa học. Tạp chí Khoa học Trường Đại học Sư phạm TP. Hồ Chí Minh, Số 7(85), tr. 67-73.
[5] Nguyễn Thu Hà, 2019. Sự chuẩn bị của trường đại học sư phạm trong việc phát triển năng lực công nghệ thông tin và truyền thông cho sinh viên đáp ứng yêu cầu cách mạng công nghiệp 4.0. Tạp chí Khoa học Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, 2019, Vol. 64, Issue 2A, pp. 50-62.
[6] Trần Trung Ninh (chủ biên) và các cộng sự 2016. Dạy học hóa học với sự hỗ trợ của công nghệ thông tin và truyền thông, NXB Đại học Sư phạm, Hà Nội.
[7] Phạm Ngọc Bằng, Trần Trung Ninh và các cộng sự, 2009. Ứng dụng Công nghệ thông tin
& Truyền thông trong dạy học hóa học, tập 1, NXB Đại học Sư phạm, Hà Nội.
[8] Vũ Thị Hồng Tuyến, Trần Trung Ninh, 2017. Phát triển năng lực sử dụng ICT cho sinh viên thông qua dạy học WebQuest chủ đề tích hợp “Hợp chất của carbon và biến đổi khí
hậu”. Tạp chí Giáo dục, Số 411 (kì 1 - 8/2017), tr.29-32, tr.24.
[9] Vũ Thị Huyền, Trần Trung Ninh, 2019. Sử dụng bản đồ tư duy trong dạy học phần Hydrocarbon lớp 11 nhằm phát triển năng lực tin học cho sinh viên. Tạp chí Hóa học và Ứng dụng, số chuyên đề (Số1)/2019, tr.70-73.
[10] Nguyễn Thị Thủy, Trần Trung Ninh, 2014. Thiết kế E-book Hóa học Hữu cơ 11 nhằm hỗ trợ tự học cho sinh viên chuyên hóa học. Tạp chí Khoa học Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, Vol. 59, No. 2, tr. 75-82.
[11] Thái Hoài Minh, Đặng Thị Oanh, 2016. Xây dựng sách điện tử hỗ trợ sinh viên sư phạm rèn luyện năng lực ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học hóa học ở trường phổ thông. Tạp chí Khoa học Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, Vol. 61, No. 6A, tr. 42-53.
[12] Dương Đặng Kim Phương, Lê Thị Ái Xuân, Trần Trung Ninh, 2018. Thiết kế và sử dụng E-book nhằm phát triển năng lực tự học cho sinh viên Trường Cao đẳng Y tế Ninh Bình, Tạp chí Khoa học Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, Vol 63, No. 1., tr. 91-96.
[13] Nguyễn Thế Dũng, Trần Thị Hằng và Ngô Tứ Thành, 2020. Một số nghiên cứu bước đầu về đánh giá năng lực tích hợp công nghệ trong dạy học của giảng viên, dựa trên khung TPACK. Tạp chí Khoa học Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, Vol. 65, Issue 1, tr. 47-55.
[14] Bùi Thị Ngân, Nguyễn Thị Hồng Nga, 2015. Các nhân tố ảnh hưởng đến mức độ ứng dụng ICT của giảng viên dạy nghề Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội. Tạp chí Khoa học và Công nghệ, Số 26, tr. 226-232.
[15] Nguyễn Văn Hiền, 2009. Hình thành cho sinh viên kĩ năng sử dụng công nghệ thông tin để tổ chức bài dạy Sinh học. Luận án Tiến sĩ, Khoa Sinh học, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội.
[16] Lê Thị Kim Loan, 2018. Cơ sở lí luận về phát triển năng lực công nghệ thông tin và truyền thông trong dạy học cho sinh viên sư phạm. Tạp chí khoa học Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, Vol. 63, No. 12, tr. 147-155.
[17] Bernd Meier, Nguyễn Văn Cường, 2014. Lí luận Dạy học hiện đại. NXB Đại học Sư phạm, Hà Nội.
[18] https://www.open.edu/openlearncreate/pluginfile.php/306820/mod_resource/content/2/UN ESCO%20ICT%20Competency%20Framework%20V3.pdf.
130
ABSTRACT
Developing ICT capacity for lecturers to improve teaching quality in College of Economics Technology and Fisheries
Bui Thi Hanh1 and Tran Trung Ninh2
1College of Economics Technology and Fisheries
2Faculty of Chemistry, Hanoi National University of Education College of Economics Technology and Fisheries is a vocational education institution. In order to improve the quality of training, the decisive factor is to improve the quality of the teaching staff, in which the capacity to use information and communication technology (ICT) is very important. This article introduces measures to develop ICT capacity for teachers to improve teaching quality at the College of Economics Technology and Fisheries. Four measures have been taken, including: Raising awareness for lecturers about the importance of ICT, promoting scientific research, professional activities, and Developing ICT capacity for lecturers through training online and developing shared learning materials, Developing ICT capacity for teachers through teaching and learning management activities of the College. The training results are accepted by society as a testament to the strategy of developing ICT capacity for the teaching staff of the College.
Keywords: ICT capacity, lecturer, College of Economics Technology and Fisheries.
