CHU QUYEN CUA VIET NAM
DOI V6l QUAN DAO HOANG SA, TRUC5NG SA TREN BIEN DONG QUA T U UEU UCH SLf, PHAP LY VA SU UNG HO CUA QUOC TE
NGUYEN VAN LAN*
Tom tdt: Hodng Sa vd TrUdng Sa la hai qudn ddo & ngodi khai Bien Bong, vung biin cd vi tri chien lUgc quan trpng doi vdi cdc nii&c trong khu vuc Bong Nam A, chau A - Thdi Binh BUffng vd todn the gi&i. TU ldu, Nhd nit&c Viet Nam dd sd hdu that sU Hodng Sa vd Tru&ng Sa khi hai qudn ddo ndy chUa thuoc chd quyen ctia bdt cU quoc gia ndo. Tii the kj> XVII den nay, Viet Nam Id quoc gia duy nhdt thUc thi chu quyin mpt cdch lien tuc ud hoa binh dd'i v&i hai qudn ddo Hoang Sa vd TrU&ng Sa. Bdi viet tap trung phdn tieh cdc nguon tU lieu co, tU lieu lich sii, phdp ly cd lien quan cua Viet Nam, cua qudc te, cua chinh Trung Quo'c vd sU ung hp cHa dU lugn quoc te. Tdt cd deu the hien, khdng dinh chu quyen eda Viet Nam doi vdi qudn ddo Hoang Sa, TrUdng Sa.
Tit khoet: Biin Bong, chd quyen, Hodng Sa, Tru^g Sa, Viet Nam.
V\
let Nam nSm tren bd Bien Dong, mpt each lien tuc va hoa binh d6'i vdi hai Day la vung bien co vi tri chien quan dao Hoang Sa va Tru'dng Sa.liidc quan trong dd'i vdi cac nildc trong khu
Tl- , r A ^1 - X mt.' n- u 1- Khai Quat vi t h e dia - c h i e n hide, viic Dong Nam A, Chau A I h a i Bmh , , , . , j . , ' ; , .,? ' ,•. -.r.-i -VT
^ , , , , , ,. d i a - k i n h t e c u a b i e n d a o V i e t N a m Diidng va toan the gioi, la tuyen hang hai ^^^^ ^.^^ ^^^. ^^g^ j , - ^ g huy&'t mach thong thiicfng giiia An D6
Dddng va Thai Bmh Dddng. Hau het cac Bien Dong dUdc bao boc bdi 10 nddc va nddc trong khu vdc Chau A - Thai Binh vung lanh tho'^*, trong d6 Viet Nam la Diidng d^u c6 hoat dong hang hai thddng qud'c gia cd vi tri quan trong d vung bien mai m a n h me tr&n khu viic Bien D6ng. nay. Day la vung bi6n cd anh hddng trdc Day cbn la ndi chda ddng nhieu nguon tai tiep tdi cuoc sdng cua tren 300 trieu dan, nguyen phong phu. Hoang Sa, Trddng Sa la "y§'t hau" cua tuy&'n dddng bien giao ldu la hai quan dao d ngoai khdi Bien Dong. It va thddng mai qu6'c te gifla Thai Binh n h a t la td the ky XVII den nay, Viet Nam Dddng vdi An Do Dddng, vi tri cau noi la quo'c gia duy nhat thiic thi chu quyen gifla Ddng Bfic A vdi Ddng Nam A. Trong
^ PGS. TS. Nguyin Van Lan, Hoc vien Chinh tri khu viic III
Nghien citu Bdng Nam A, sd' 10/2019
so 10 tuy§'n diidng bien ldn n h a t the gidi hien nay, cd 5 tuye'n di qua Bien Dong hoac CO lien quan den Bien Dong. T i n xuat hoat ddng cua tau thuyen d vung bien nay vao loai n h a t nhi the gidi; trung binh mdi ngay co khoang gan 300 tau bi^n cac loai di qua. HSng nam cd khoang 30%
hang hda va dich vu cua the gidi di qua Bien Dong, trong do, 60% trong so' nay la hang xuat nhap khau cua Trung Qudc;
40% lddng hang hoa xu^'t kh^u va 70%
lddng dau md nhap khau ciia N h a t Ban di qua viing bien nay. Chinh vi vay, tii lau cac nddc khu vdc Bien Dong va cac cddng qud'c hang hai ludn coi vung bien nay la yeu td' quan trong trong chie'n liidc phat trien va an ninh, lam cho Bien Ddng, dac bi&t la hai q u i n dao Hoang Sa va Trddng Sa cua Viet Nam tiem an nhflng dien bie'n phdc tap.
Ve vi tri dia ly, quan dao Hoang Sa each Dao Re - Dao ven bd Viet Nam va each Da NSng 120 hai ly ve phia dong; quan dao Trddng Sa each vinh Cam Ranh khoang 250 hai ly ve phia ddng. Nhdng td lieu lich sd quan trong cua Viet Nam nhd eac a'n pham sach va ban do eo ve dja ly cua Viet Nam deu ghi nhan Bai Cat Vang, Van ly Hoang Sa, Dai Trudng Sa hay Van ly Trddng Sa (dddc ddng de chi chung ca Hoang Sa va Trddng Sa) la lanh tho Viet Nam td dau the ky XVII. Hau het cac ban d& eua cac nha hang hai Bo Dao Nha, Ha Lan, Phap... td the ky XVI den XVIII deu ve chung quan dao Hoang Sa va Trddng Sa lam mot vdi ten gpi Pracel, Parcel hoac Paraeels*^'. De'n cuo'i the ky XVIII, td nam 1787 de'n 1788, doan khao sat Kergariou- Locmaria mdi xac dinh ehinh xac vi tri quan dao Hoang Sa (Paracel) va phan bi§t vdi quan dao Trddng Sa 5 phia Nam, ca hai deu d gifla Bi6n Ddng, phia dong Viet
Nam, bdn ngoai dao ven bd cua Vidt Nam nhd hiSn nay.
Thdc te, khu vifc Bi^n Ddng da va dang CO sii tranh cha'p gay gat. Trong so 10 nddc va vung lanh tho khu vdc Bien Ddng, thi 9 nu'dc CO yeu saeh ve chu quyen bi^n, dao, tao nen tranh cha'p da phdcfng, song phddng, chda ddng cac mau thuan ca ve kinh td', doi ngoai va an ninh. Mot la, t r a n h chap v l lanh hai, vung dac quyen kinh td' va them luc dia. Hai la, tranh cha'p tai nguyen ma the hien ro la cac hoat dong khao sat, tham dd trai phep, danh bat trdm hai san, vi pham nghiem trpng chu quyln, quyen chu quyen, quyen tai phan cua Viet Nam. Ba la, tranh chap dao va bai da ngam, tranh chap vung trdi gftn lien vdi vung lanh tho bien (vung thong bao bay - FIR). Day la nhflng va'n de da va dang dat r a v l bao ve chu quyen bien, dao, vung trdi cua Viet Nam.
2. Co? sis lich svi, p h a p ly co h e n quan k h a n g dinh c h u q u y e n c u a Vi^t N a m doi vcfi q u ^ d a o H o a i ^ Sa, TrUcfng Sa Theo dong lich sd Viet Nara, n h a n dan Viet Nam da phat hien quan dao Hoang Sa, Trddng Sa. Nha nddc Viet Nam qua cac thdi ky da sd hOfia, thiic hien chu quyen tren thdc te doi vdi hai quan dao nay mot each lien tuc va hda binh.
Cac nguon td lieu cua Viet Nara, gom td lieu chinh thdc eua Nha nddc va td li&u trong dan gian; thd tich cd; cac di tich, di vat, cac td heu dia danh (nhd khu viic Sa Ky ' Ly Sdn), td lieu thd tich, van hoa, van hpc dan gian... deu phan a n h khach quan, trung thiic va thd'ng nhS^t hch sd chu quyen cua Viet Nam dd'i vdi Hoang Sa, Tru'dng Sa.
Trong d6, d t h i ky XIX, td hdu cd gia tri lich sd, phap ly cao nha't la Chdu ban va Moc ban trieu Nguyen. Vl Chau ban trieu
Nguy§n Vdn Lan - Chii quyen cua Viet Nam doi v&i quan ddo Hodng Sa, TrUdng Sa...
Nguyin, day la cac ban ta'u, sd cua trieu dinh n h a Nguydn td nam 1802 den trddc t h a n g 8/1945 da dddc nha vua "ngd phe",
"ngd lam". Trong 734 tap Chau ban trieu Nguyin cbn lai, cd 19 Chau ban phan anh boat dong trdn thdc td', cu the ve chu quyen cua Viet Nam d Hoang Sa, Trddng Sa dddi eac trieu vua Minh Mang, Thigu Tri, Td Ddc'^3\ Day la cac td lieu nguyen goc va cao n h a t eua n h a Nguyin, ddgc •vid't r a trong qua t n n h boat dpng cua Nha nddc, phan anh khach quan, trung thdc td tddng chinh tri, chu trddng, chinh sach ve chu quyen dat nddc cua cac vdcmg trieu trong cac hoat dpng doi ndi, do'i ngoai. Day khdng chi la td lieu lich sd phap ly vd gia cua Viet Nam ma cdn cd gia tri qud'c te. Vi the, ngay 14/5/2014, tai Quang Chau, Trung Qud'c, UNESCO da chinh thdc cdng nhan Chau ban trieu Nguyin cua Viet Nam la Di san tu lieu, ky dc the gidi khu vdc chau A - Thai Binh Dddng. V l Mpc ban trieu Nguyin, day la ban khac gd bd Qud'c sd triiu Nguyin Dai Nam thuc luc Tien bien va Chinh bidn, dUdc bien soan td nhflng nam dau ddi vua Gia Long, hoan thanh nam D i n g Khanh thd 3 (1888)<4>, dUdc UNESCO cdng n h a n la Di san td lidu the gidi.
Qua nghien cdu td lieu khac nhau trong lich sd cho thay, cac nguin tU li§u lich sd, phap Iy r a t phong phu, da dang va kha thd'ng nha't. Trong dd, nguin thd tich c6 Viet Nam deu tho'ng nha't vdi ban do co, td lieu d cae dia phddng cua nddc ta, cung nhU cac nguon tU lieu phUdng Ddng va phddng Tay. Tu lieu da khang dinh, Vi&t Nam la nddc duy nha't trong khu vde sd hdu quan dao Hoang Sa, Trddng Sa td khi hai quan dao nay la vung da't chda cd chu va da thdc thi chu quyln lien tuc, day du, trpn ven, hoa binh trong nhilu the ky dddi danh nghia Nha nddc va khdng c6 ba't cd mpt
qud'c gia nao t r a n h chap hay phan dd'i.
Bdn eanh ddng lich sir Viet Nam, nhieu t u lieu lich sd, phap ly cua qud'c te da trdc tiep hay gian t i l p khang dinh chu quyln khdng tach rdi cua Viet Nam dd'i vdi hai quan dao Hoang Sa, Trddng Sa. Diu the ky XVIII, nam 1701, mot giao si phddng Tay di tren tau Amphitrite tti Phap sang Trung Qud'c da vie't "Paracel la mot quan dao thupc vddng qud'e An Nam"'^'. Nam 1820, J.B. Chaigneau, cd' va'n cua vua Gia Long da viet trong hoi ky v l nddc Cochinchine (ndde Viet Nam thdi bay gid - theo nghia trong tai lieu phUdng Tay) rang: "Nddc Cochinchine ma n h a vua bay gid da len ngoi hoang de gom xU Cochinchine va Dong Kinh (Ddng Kinh tdc Dang Ngoai)...
mdt vai dao cd dan cU khong xa bd b i l n va quan dao Paracel do nhiJftig dao nho, ghlnh va da khdng ed dan cU hdp thanh..."*^'.
Dang chu y, trong An Nam dai qud'c hoa d l xuat ban 1838, Giam muc J.L.Taberd da ve mot phan cua Paracel va ghi 'Taracel hay Cat Vang" & ngoai cac dao ven bd m i l n trung Viet Nam, vao khu vUc quan dao Hoang Sa hien n a / ' " . Ban d l nay la tai li§u phan anh sU tong ke't nhiMg hieu bie't sau sac, khach quan cua ngUdi phUdng Tay td the ky XVI de'n dau the ky XIX v l md'i quan he gifla quan dao Hoang Sa va nfldc Dai Viet ma tae gia gpi la An Nam dai qud'c, Trong bai "Dia ly Vudng qud'c Cochinehina" cua Gutzlaff, dang tren tap chi H6i dia ly Hoang gia London, tap 19, nam 1849 da chi ro, Paracels thuoc lanh tho Viet Nam va chu thich ea ten Viet Nam la "Cat Vang"(8'.
Chinh phu Phap da bupc trieu dinh nha Nguyin ky "Hiep ddc Pa-td-not" ngay 6/6/1884 va nddc Phap n h a n danh Nha nddc Viet Nam tie'p tuc thiic hien chu quyln dd'i vdi hai quan dao Hoang Sa,
Nghien ctiu Bong Nam A, sd' 10/2019
Trddng Sa. Cu the, eae tau chie'n cua Phap thudng xuyen tien h a n h tuan tra trong vimg Bien Ddng, trong d6 cd Hoang Sa, Trddng Sa. Nam 1938, Phap da ddng bia chu quyln, xay den bien, tram khi tddng, t r a m thu phat vo tuye'n dien d dao Hoang Sa thupc quan dao Hoang Sa; xay ddng t r a m khi tddng, t r a m thu phat vd tuye'n dien d dao Ttu Aba trong quan dao Trddng Sa. Ngay 15/6/1938, Toan quyln Ddng DUdng Jules Brevie ky Nghi dinh t h a n h lap ddn vi h a n h chinh cho quan dao Hoang Sa thudc tinh ThUa Thien va den ngay 5/5/1939, Toan quyln Ddng Dudng Jules Brevie tie'p tuc ky Nghi dinh 3282 tach ddn vi hanh chinh Hoang Sa thanh 2 ddn vi: "Croissant va eae dao phu thuoe",
"Amphitrite va cac dao phu thu6c". Day la nhCfng bang chdng the hien sd tie'p nd'i v l ehu quyen cua Viet Nam dd'i vdi hai quan dao nay d thdi ky Phap do hp.
Sau khi rut quan Viet Nam nam 1956, Phap da ban giao cho ehinh quyen Viet Nam Cdng hoa quan ly, bao dam tinh li&n tuc thdc thi chu quyln mot each hda binh dd'i vdi Hoang Sa, TrUdng Sa. Chinh quyln Sai Gdn da sap nhap quan dao Tnidng Sa vao xa Phddc Hai, quan Da't Dd, tinh Phddc Tuy. Trong thdi gian nay, Trung Qud'c da dung vu ldc l i n Iddt chie'm ddng phan phia Dong (1956) va sau d6 la phan phia Tay cua quan dao Hoang Sa (1974), roi xam ehiem toan bp quan dao nay.
Chinh quyen Sai Gon da kich het phan dd'i sd xam chie'm nay va da thong bao cho cac nddc, cung nhd Hoi dong Bao an Lien hiep quoc. Ngay 14/2/1975, Bp Ngoai giao chinh quyln Sai Gdn cong bo' Sach t r l n g ve cac quyln lich sd va phap ly cua Viet Nam dd'i vdi hai quan dao Hoang Sa va TrUdng Sa.
Nam 1975, khi giai phong mien Nam, Quan dpi Nhan dan Viet Nam da tie'p
quan, tie'p tue t r a n gifl quan dao Trddng Sa va Nha nddc Cdng hda Xa hpi Chu nghia (CHXHCN) Viet Nam td n a m 1976 tiep tuc thde thi chu quyln cua Viet Nam da cd td lau ddi trdn quan dao TrUdng Sa.
Td lieu lieh sd co lien quan cua Trung Qud'c eung khang dinh chu quyen ve Hoang Sa, Trddng Sa cua Viet Nam. Cud'n sach Chu Phien Chi eua sd gia Trieu Nhfl Quat ddi nha Tong chep: Sau khi thdn tinh Nam Viet (t§n gpi Viet Nam khi dd), Han Vu De sai quan vddt bien sang chie'm d^t cua dich quan va dat ra 2 quan Chau Nhai va Dam Nhi (dao Hai Nam). Trong the ky thd I (TCN), Han Nguyen De da rut quan khdi dao Hai Nam. Cho de'n ddi n h a Lddng va nha Tuy (cud'i the ky thd VI dau the ky thd VII) mdi dat lai quyln cai tri. Tai lidu CO nay da md ta rd, vung Van Ly Trddng Sa (Hoang Sa hien nay) la ndi nguy hiem, tau thuyin Trung Hoa khdng ndn de'n gan, vi chi di sai mpt chut la cd the hi dam tau.
Tai lieu khang dinh v l mat dia ly. Van Ly TrUdng Sa khong nam d phien qud'c Trung Hoa (tdc khong thudc ve Trung Quo'c), ma thupc v l phidn qud'c Nam Vidt (Viet Nam).
Dieu nay ro rang da mac nhidn khang dinh, bien gidi tren Bien Dong cua Trung Hoa ma ddi n h a H a n chi rd la chi tdi dao Hai Nam.
Vao the ky XVII (1696), cud'n sach Hai Ngoai Ky Sii cua Hoa thddng Thich Dai San, Trung Qud'c, dUdc chua Minh Nguyin Phuc Chu mdi sang Dang Trong thuyet phap ve dao Phat. TrUdc khi ve nddc, Hda thddng Thich Dai San da vie't
"Hai Ngoai Ky Sd", trong dd ndi de'n Bien Ddng, Van Ly Trddng Sa, khang dinh Chua Nguyin da sai thuyen ra khai thac cac san vat td cac tau dam tren quan dao nay. Dd'i chdng vdi cac tai lieu lich sd Viet Nam ve hoat ddng cua dpi Hoang Sa eho
Nguyen Vdn Lan - Chit quyen cua Viet Nam ddi v&i qudn dao Hodng Sa, TrUdng Sa...
thay, nhu:ng gi Thich Dai San md ta la hoan toan phu hdp, khach quan, ghi nhan chu quyen cua Dai Vidt doi vdi quan dao Hoang Sa.
Cung vdi cac ghi chep, ky sd cua cac sd gia, n h a nghien cdu Trung Quoc v l ehu quyln cua Viet Nam dd'i vdi Hoang Sa, TrUdng Sa, sd minh hpa cua cac ban do co Trung Qud'c do ehinh ngudi Trung Qud'c ve td trUde n a m 1909, mdt lan nda la bang chdng thuyet phuc ve chu quyln khdng t r a n h cai cua Viet Nam. Thiic te cho thay, t a t ca cac b a n do co cua Trung Qud'c ve trddc n a m 1909 d i u xac dinh dao Hai Nam la cdc nam cua bien gidi phia n a m Trung Qud'c, bao g i m : Thidn ha Thd'ng nha't Chi do ddi Minh trong Dai Minh N h a t thd'ng chi, bien ve n a m 1461; Hoang Minh Dai thd'ng nha't t6ng d l ddi Minh, trong Hoang Minh Chdc phddng dia do cua Tran To Thu, ve n a m 1635; Lp phu Chau huyen d l ddi Nguyen, bien ve lai trong Kim co dU do cua Nguyen Qud'c Phu ddi Minh, ve n a m 1638; Hoang trieu Nha't thd'ng du dia tong do trong t a p Hoang triiu Nha't thd'ng dU dia ban d l (khuyet danh) ve n a m 1894; Dai Thanh de qud'c trong tap Dai Thanh de quo'c toan do do Thddng Vu An Thd Quan ThUdng Hai, bien ve n a m 1905...
Cung vdi sd lidu eo cua Viet Nam, qud'c te' va cua Trung Qud'c, cac dieu Udc quoc te cd lien quan lai la mpt bdng chdng nu'a v l chu quyln hai quan dao Hoang Sa, Trddng Sa cua Viet Nam dddc the gidi xac nhan.
Hdi nghi tam cddng {Anh, My, Trung Qud'c) tai Ai Cap ra tuyen bd Cairo ngay 27/11/1943, trong do nha'n manh: "Nhat Ban phai bi loai bo r a khoi tat ca cac dao d Thai Binh Ddcfng ma Nhat da cddp hoae chii'm ddng td khi bat dau cuoc chien t r a n h thd' gidi lan thd nha't 1914 va t a t ca
nhiifng lanh tho N h a t Ban da chie'm cua Trung Qud'c nhu Man Chau Ly, Dai Loan va Banh H i se dUdc tra lai eho Cong hda Trung Hoa"^^*. N h d vay, Tuyen bd' Cairo khang dinh y chi cua cac cUdng quo'c bude N h a t Ban phai trao tra cac lanh tho ma N h a t Ban da chie'm ddng cua Trung Qud'e gira "Man Chau Ly, Dai Loan va Banh Ho", khong ed gi lien quan den hai quan dao Hoang Sa, Trudng Sa. Dilu nay cd nghia la Tuygn bd' Cairo da gian tie'p khang dinh quan dao Hoang Sa, TrUdng Sa khdng thudc v l Trung Qud'c.
Tai Hpi nghi San Francisco ngay 7/9/1951, trddc dai dien cua 51 nddc tham du (trong do cd Trung Qud'c), Trddng doan dai bieu ehinh quyln Bao Dai Tran Van Hflu da tuyen bo', td lau hai quan dao Hoang Sa va TrUdng Sa la bp phan khdng tach rdi cua lanh tho Viet Nam va "cung vi can phai dflt khoat ldi dung ta't ca mpi cd hdi de dap t a t nhflng m a m mdng cae tranh cha'p sau nay, chung toi khang dinh chu quyen cua chung t6i dd'i vdi cac q u i n dao TrUdng Sa va Hoang Sa, nhdng quan dao luon luon thudc v l Viet Nam"'^°*. Tuyen bo trdn cua dai dien Vidt Nam tai Hoi nghi da khong cd bat cd mpt dai dien nao cua 51 qud'c gia tham dU Hpi nghi phan ddi hoac bao ldu.
Cd the khang dinh, tfl cac sd lieu co chinh thUc cua cac n h a nghidn cdu, cac doan khao sat khoa hpc, cac nha truyln giao phdcfng tay va cua chinh eac hoe gia Trung Quo'c; tfl nhdng tU lieu chinh thdc cua Nha ndde Viet Nam qua cac thdi ky, Nha nddc Phap, cae van kien phap ly qud'c te, td tuyen bd' Cairo 1943 dd'n Hda Udc San Francisco 1951 da khang dinh chu quyln eua Viet Nam ddi vdi quan dao Hoang Sa, TrUdng Sa.
Nghien citu Ddng Nam A, so'10/2019
3. Q u a n d i e m , c h i n h s a c h c u a Vi$t N a m v a sif d o n g tinh, u n g hp c u a c p n g d 6 n g qu6'c tfe' trong d a u t r a n h b a o v^ c h u q u y i n doi vdi qu^n d a o H o a n g Sa, Tnfctag S a
Nd'i tiep cac quan diem, chinh saeh trong thuc thi chu quyen d quin dao Hoang Sa, TrUdng Sa cua cac trieu dai phong kie'n, cac the c h i chinh tri xa hdi Viet Nam trong hch sd va diia tren luat phap quoc te' cd li§n quan, ngay sau khi thd'ng nhat dat nude, tai ky hpp thd nhat, Qudc hpi Viet Nam khda VI (2/7/1976) da khang dinh: Nha nUdc CHXHCN Vidt Nam hoan toan co nghia vu, quyen b a n tie'p tuc quan ly va bao ve chu quyln Viet Nam do'i vdi quan dao Hoang Sa va TrUdng Sa. Tilp sau do la hang loat cac tuyen bo khang dinh chu quyln cua Vi§t Nam dd'i vdi hai quan dao Hoang Sa, Trddng Sa trong nhilu van ban phap luat, nhd cac Tuyen bo cua Chinh phu Viet Nam ngay 12/5/1977 v l lanh hai, vung tiep giap, vimg dac quyen kinh te va them luc dia cua Vi&t Nam; Tuydn bo ngay 12/11/1982 v l dudng cd sd dung de tinh chilu rpng lanh hai Vidt Nam deu khang dinh quin dao Hoang Sa, TrUdng Sa la mpt bp phan cua lanh tho Viet Nam, cd cac vimg bien rieng dddc quy dinh cu the trong cac van ban sau do; Luat Bien gidi qud'c gia ndm 2003 va Nghi dinh sd 140/2004/ND-CP ngay 25/6/2004 cua Chinh phu Quy dinh chi tiet mot so' dieu cua Luat Bien gidi qud'e gia 2003; Bd luat Hang hai Viet Nam ngay 14/6/2005; Nghi dinh so 71/2006/ND- CP ngay 25/7/2006 cua Chfnh phu v l quan ly cang bien va luIng hang hai.,.
Vl quan ly hanh ehinh, Viet Nam da ban h a n h nhieu van ban nhd: Quye't dinh sd' 194/fIDBT ngay 9/12/1982 eua Hdi dong Bd trddng ve viee t h a n h lap huyen dao Hoang Sa tnic thupc tinh Quang Nam - Da
NSng. Sau khi dilu chinh dia gidi h a n h chinh, huydn Hoang Sa thupc t h a n h phd' Da Nang; Nghi quyet cua Quo'c hdi khda VII, phien hpp thd 4 ngay 28/12/1982, da sap nhap huySn dao Trddng Sa cua tinh Dong Nai vao tinh Phu Khanh. Sau khi dilu chinh dia gidi h a n h chinh, quan dao TrUdng Sa thupc tinh Khanh Hoa.
Chinh phu nddc CHXHCN Viet Nam da n h i l u lan khang dinh chu quyln cua Viet Nam d6'i vdi quan dao Hoang Sa, TrUdng Sa trong cac Cong h a m gifl cac ben cd lien quan; cac Tuyen b l cua Bd Ngoai giao;
trong cac Hdi nghi cua To chdc Khi tugng the gidi d Geneva (thang 6/1980), cua Dai hpi Dia chat thd' gidi d Paris (thang 7/1980),.. Nha nddc Viet Nam da nhilu lan cdng bd' "Sach trang" vao cac nam 1979, 1981 va ndm 1988 ve chu quyln cua Vidt Nam dd'i vdi quan dao Hoang Sa, Trddng Sa, khang dinh hai quan dao Hoang Sa, TrUdng Sa la mdt bd phan khdng the tach rdi cua lanh tho Viet Nam, Viet Nam c6 day du chu quyen dd'i vdi hai quan dao nay, phu hdp vdi cac quy dinh cua luat phap quoc te'. Thang 4/2007, Chinh phu Viet Nam quye't dinh t h a n h lap thi tra'n Tnidng Sa, xa Song Td Tay va xa Sinh Ton thuge huyen TrUdng Sa.
Cung nhu nhieu qud'c gia tren thd' gidi, nam 1994, Viet Nam da gia n h a p Cdng Udc Lien hdp qud'c v l Luat bien n a m 1982 (UNCLOS 1982). Trong van ban gia nhap Cdng ddc nay, Viet Nam da khang dinh ehu quyen qud'c gia dd'i vdi vung ndi thuy va vung lanh hai, quyln chu quyln va quy- l n tai phan dd'i vdi vung tid'p giap lanh hai, vung dac quyen kinh te va them luc dia, khang dinh chu quyln cua Viet Nam dd'i vdi quan dao Hoang Sa, Trudng Sa.
Viec gia nhap UNCLOS 1982 dd'i vdi Viet Nam la vd cung quan trpng, vi tU thdi diem
Nguyin Vdn Lan - Chu quyin cua VietNam do'i v&i qudn ddo Hodng Sa, Trudng Sa..
dd moi va'n d l t r a n h chap tren biln, v l vung chong lan trdn b i l n va t h i m luc dia cf Bien Ddng se dddc giai quydt trgn cd sd cac quy dinh eua UNCLOS 1982 va cac van ban qudc te' hien h a n h cd lien quan. Trong Nghi quyet phe chuan van ban gia nhap UNCLOS 1982 cua Qud'c hgi Viet Nam ngay 23/6/1994 da ghi n h a n rang, moi t r a n h chap dd'i vdi cac vung bien, dac bidt la vung dac quyln kinh t§' va t h i m luc dia, se ddcfc giai quye't tren tinh t h a n binh dang, hieu bie't, tdn trpng l i n nhau, tdn trong luat phap quoc te, tdn trpng chu quyen, quyen chu quyln va quyln tai p h a n cua cac qud'c gia ven biln.
Ngay 25/11/2011, tai ky hop t h d 2, Qud'c hdi khoa 13, trddc cac dai bieu Qud'c hgi nddc CHXHCN Viet Nam, Thu tddng Chinh phu Viet Nam da tuygn bd': "Viet Nam cd du can ed phap ly va hch sd k h a n g dinh q u i n dao Hoang Sa va TrUdng Sa thupc ehu quyen Viet Nam. Chung t a lam chu t h a t sU, It nhlit la td thg' ky XVII, khi hai quan dao nay ehfla thudc ba't ky quo'c gia nao. Chung ta da lam chu tren thiic the' lign tuc va hda binh. Lap trddng n h a t quan cua chung ta la quan dao Hoang Sa va TrUdng Sa thupc chu quyln Viet Nam.
Chung ta co du can cd lich sd va phap ly d l khang dinh dieu nay. NhUng chung t a chu trUdng dam phan giai quye't doi hoi chu quyln bang bien phap hoa binh. Chu trddng nay phu hdp vdi Hien chddng Lign hdp quo'c, phu hdp vdi UNCLOS 1982"'^^'.
Ldi khang dinh cua ngUdi ddng diu Chinh phu Viet Nam mot l i n nfla cho thay, lap tnidng n h a t quan cua nddc ta trong viec bao vg chu quyln doi vdi hai quan dao Hoang Sa, TrUdng Sa xuyen sud't mpi thdi ky. Tuyen bo' nay mgt lan nfla phan a n h va k h a n g dinh chu quyln cua Viet Nam tren hai quan dao Hoang Sa, Tnidng Sa va the
hien thidn chi cua Viet Nam trong viec giai quye't tranh chap d Bien Dong.
Co the thay, tfl khi tho'ng nhat da't nddc dd'n nay, Viet Nam ludn cd quan diem nhat quan, N h a nddc Viet Nam da thiic hien chu quyen cua minh mpt each lien tuc va hda binh cho den khi hi cac Idc lddng vu trang nddc ngoai xam chilm. Nhd v^ty, chu quyln dd'i vdi hai q u i n dao Hoang Sa, Trfldng Sa la bat biln, song theo ludt phap qud'c tg' cd hen quan, chinh sach cua Viet Nam ludn linh boat trong da'u tranh khang dinh chu quyln va da cd mpt so' dieu chinh cho phu hpp vdi tinh hinh thuc tiln.
Ve quan d i l m dd'i vdi cac vung biln, Viet Nam cd chu quyen do'i vdi cac vung ndi thuy va lanh hai tinh td dUdng ed sd va cd quyen chu quyen, quyen tai phan do'i vdi vung dac quyln kinh te' 200 hai ly va them luc dia, ca doan 200 hai ly va doan keo dai nhd cac bao eao ranh gidi ngoai cua rieng Viet Nam va bao cao chung gifla Viet Nam va Malaysia. Lien quan de'n quy ehe' phap ly cua cac vi tri (hinh thai dia cha't) d Hoang Sa, TrUdng Sa, qua cac bao cao r a n h gidi ngoai, nhilu hgc gia k i t luan, Viet Nam khong coi cac vi tri d Hoang Sa, Trddng Sa la cac dao va do dd khdng co cac vung dac quyen kinh te va t h i m luc dia, ma chi ed td'i da 12 hai ly lanh hai. Day la budc dieu chinh trong quan diem cua Viet Nam dd'i vdi cac vung bien va cung phu hdp vdi UNCLOS 1982, Thde te, cae vi tri ndi chung d Hoang Sa, TrUdng Sa da sd' khdng cd ddi song kinh te rieng, nen theo UNCLOS 1982, chung khdng cd vdng dac quyln kinh tg' vd them luc dia. Hau nhd cac nddc ASEAN ven Biln Ddng diu thd'ng nha't vdi quan diem nay. No tao thanh lap trddng chung cua ASEAN. Quan diem tren khdng tddng dong vdi quan dilm cua Trung Qud'c.
10 Nghiin ctku Ddng Nam A, so 10/2019
Vdi quan diem n h a t quan, Viet Nam luon phan dd'i nhOfng h a n h vi vi pham eua phia Trung Qud'c dd'i vdi cac vung bien, dao cua Viet Nam, tren ed sd luat phap qud'c tg'. Sau khi chie'm Hoang Sa (nam 1974), dao Gac Ma (nam 1988)^12)^ Trung Qud'c tiep tuc dua r a nhdng yeu sach chu quyen phi ly, lidn tuc gay ha'n vdi Viet Nam nhd cdng khai hoa dddng "chfl U"
(dudng 9 doan) trong cdng h a m gdi Lign Hdp Qud'c n a m 2009, dat trai phep gian khoan HD 981 trong vung dac quyln kinh tg' (EEZ) va t h i m luc dia cua Viet Nam (thang 5/2014), dUa tau khao sat Hai Dddng 8 vao vung EEZ va t h i m luc dia cua Viet Nam (td thang 7/2019). v.v. Viet Nam da thUc hien n h i l u bien phap giao thiep ngoai giao phu hdp, gdi Cdng h a m len Lien Hdp Qud'c phan dd'i Cong h a m cd ban do "dddng chin doan" eua Trung Qud'c, trong dd neu rd: Tuyen bd dudng chin dogn tren ban dd gM kem theo Cong hdm ngogi giao cua Trung Quoc Id vd gia tri vd khong cd hieu luc vi no khong cd ca sd phdp ly, lich s^ vd thUc te; trao cong h a m phan dd'i cho phia Trung Qud'c, ygu ciu rut ngay gian khoan HD 981 cung nhu tau khao sat Hai DUdng 8 khdi vung EEZ va t h i m luc dia eua Viet Nam. Cac lUc Ifldng chdc nang cua Viet Nam da t r i l n khai cac bien phap phu hdp, dung phap luat, Viet Nam khang dinh kien quye't, kien t n bao ve chu quyln, quyen chu quyln, quyen tai phan da dUdc xac lap tai UNCLOS 1982 bang eac bign phap hoa binh, tren cd sd luat phap qud'e t l .
Td nhflng phan iing chinh dang cua Viet Nam, phu hdp vdi luat phap qud'e te, edng dong quoc te da Ign tieng ung h5. Mdt loat eac quo'c gia da Ign tie'ng phan ddi cac h a n h dgng vi pham luat phap qud'c tg', gay mat on dinh va lam gia tang cang thang
trong khu vdc cua Trung Qud'c. TrUdc h a n h ddng ha dat trai phep gian khoan HD 981 trong vung EEZ va t h i m luc dia cua Viet Nam, dai dien cae nddc da len an Trung Qud'c xam pham nghiem trpng chu quyen cua Viet Nam. Ngay 17/5/2014, trong bdc thd gdi Dai sd Viet Nam tai Phap, Chu tich Nhdm hflu nghi Phap - Viet, ciiU Chu tich ThUdng vien Phap, Thddng nghi sy Christian Poneelet cho rang: "Can cd vao luat phap qudc te, n h a t la Cdng Udc Montego Bay thdng qua ngay 10/12/1982, viec can thiep vao vung EEZ cua Viet Nam la ba't hcfp phap". Trong khi do, Tddng Daniel Schaeffer, nguyen Tuy vien quan sU Phap tai Viet Nam va Trung Qud'c nhan dinh, bang h a n h dgng dUa gian khoan vao EEZ va t h i m luc dia eua Vidt Nam, Trung Qud'c da vUdt qua cac quyen h a n cua hp va vi pham chu quyln cua Vidt Nam. Tie'p dd, trong Tuyen bd' gui Lien hiep cac to chdc hflu nghi Viet Nam (ngay 12/6/2014), Chu tich Vien Van hda Chile - Viet Nam, ba Patricia Arbazua Munos khang dinh: Viec ha dat gian khoan HD-981 tai vung bien cua Viet Nam do phia Chinh phu Trung Qudc thdc hien da xam pham nghiem trpng chu quyen cua Viet Nam va luat phap qud'c te' quy dinh ve each h a n h xd cua cac nudc tai Bien Dong.
Dd'i vdi hanh ddng Tmng Qudc dda tau khao sat Hai Dddng 8 vao vung EEZ va t h i m lue dia cua Viet Nam mdi day, Bd Ngoai giao My ngay 21/8/2019 ra thdng cao
"len an Trung Qud'c dda tau khao sat va tau hp tong CO vu trang vao vung nddc cua Viet Nam", gpi day la hanh dpng leo thang cua Trung Qudc trong nd ldc nham de dga cac nude khac trong viec khai thac nguon tdi nguyen d Bien Ddng. Giao su Carl Thayer thupc Hpc vien Qud'c phong Australia cho rang: "Hanh dgng keo tau khao sat Hai
Nguyin Vdn Lan - Chu quyen ciia Viet Nam do'i v&i qudn ddo Hodng Sa, TrUdng Sa... 11
Dddng 8 cua Trung Qud'c t h a m dd Bai Td Chinh dang vi pham nghiem trgng luat phap qud'c t e va chu quyln lanh hai Viet ]\jam"(i3)_ Ciing vdi My, Austraha, Nhat Ban, An Dp va cac nddc khac cung da bay to sd lo ngai dd'i vdi hanh vi vi pham cua Trung Qud'c va len tieng ung hp lap trddng chinh. nghia cua Viet Nam.
ThUe t i l n lich sd va hidn nay da cho thay, cae nguin tU heu lich sd, phap ly diia tren cd sd luat phap qudc tg' ed lien quan va su dong tanh ung hp cua cdng d i n g qud'c te da khang dinh chu quyen cua Viet Nam do'i vdi Hoang Sa, Trddng Sa. Vl the', quan dilm, chinh sach cua Viet Nam trong da'u tranh khang dinh chu quyen cf q u i n dao Hoang Sa, Trddng Sa la: Kien quyet, kien tri da'u tranh bao vd toan ven chu quyln lanh tho tai hai quan dao nay, dda trdn luat phap qud'e t l . Ddi vdi cac bat dong, tranh chap trgn Bien Ddng, chu trUdng nha't quan cua Dang va Nha ndde Vigt Nam la khdng sd dung hoac de doa sd dung vu ldc, giai quye't mau thuSn thong qua thUdng lUdng hoa binh trdn cd sd tdn trgng dpc lap, chu quyen, toan ven lanh tho, phu hdp vdi luat phap qud'c te, dac biet la UNCLOS1982, Tuyen bd v l each dng xd CUE eae bgn d Bien Ddng (DOC), n h a m sdm tim kig'm giai phap cd ban va lau dai, dap dng ldi ich chinh dang cua eae ben, tie'n tdi xay diing Bien Dong t h a n h vung bien hda binh, hdp tac va phat trien./.
C H U THICH
1. Viet Nam, Trung Quo'c, Philippines, Indonesia, Brunei, Malaysia, Singapore, Thai Lan, Campuehia va Dai Loan.
2. Ban do cua cac nha hang hai Bo Dao Nha, Ha Lan, Phap nhd: Lazaro Luis, Fernao Vaz Dourado, WUlem Jansz Blaeu, Jacob Aertsz Colom, Hendrick Doncker, Frederich De Wit Pietre du Vai...v.v.
3. Chau ban trieu Nguyin, Trung tam luu trd Qudc gia I, (18, Vu Pham Ham, Yen Hoa, Cau Giay, Ha Npi).
4. Moc Bdn triiu Nguyin, Trung tam luu trd Qudc gia. Da Lat.
5. Trich tbeo J.Y.C (1941), Bi mat cdc dao san ho-nhgt ky ve cupc hdnh trinh den Trudng Sa. (Mystere des atolls - Journal de voyage aux Paracels), tuan bao "Dong ddcfng"
(Indocbine), cac so ngay 3, 10, 17/7/1941, 6. Trich theo A.Salles Hoi ky ui nudc
Cochinchine cua J.B. Chaigneau"(Le mes- moire sur la Cochinchine de J.B.
Chaigneau), tap chi cua nhflng ngiidi ban thanh Hue co (Bulletin des amis du vieux Hul), s6' 2 nam 1923, tr.257.
7. Dinh trong cuon Td diin La tinh - Viet Nam (Dictionarium Latino-Anamiticum), 1838, 8. Dia ly eda viiang qudc Cochinchina
(Geography of the Cochinchina Emprire), Tap chi H6i dia ly Hoang gia London (The Jounal Geography of London), tap XIX, 1849, Tr. 93.
9. Van kien Bo Ngoai Giao My, 1961- Washington, H6i nghi Cairo va Teheran 1943, Tr,448.
10. Van kien cua Bo Ngoai giao My, thang 12/1951, Hpi nghi ky Hoa Udc vdi Nhat Ban, Tr.236.
11. Tran Cong True (cb) (2012), Ddu dn cua ViH Nam trin Bien Ddng, H. Thong tin va truyln thong, tr.78.
12. GS Vu DUdng Ninh, Lich sU quan he dd'i ngogi Viet Nam 1940-2010, Nxb Cbinh tri qudc gia, Ha Noi 2014, Tr.331.
13. GS. Carl Thayer len tieng ve hdnh vi cua Trung Qud'c d Biin Ddng, http://www.hoinhabaovietnam.vn, ngay 20/8/2019,