QUAN TRj-QUANLY
QUAN DIEM VE GIANG DAY MON NGHE CHO SINH VIEN CHUYEN NGANH TIENG TRUNG Cf GIAI DOAN SO CAP
»TRAN QUANG HUY
T 6 M TAT:
Mdn ky nang nghe tf-ong bdn mdn ky nSng cua tie'ng Trung ludn dtfde sinh vien danh gia la mdn khd d bd't ky cap dp ndo. Trong qua trinh hpc, sinh vien gap rd't nhi^u khd khan ttf vide thieu vdn ttf vtfng, ngi? phdp; thie'u nhtfng vd'n kid'n thtfc lidn quan chu di nghe, thi^u ky ndng nghe diing... Bai vid't chia s6 quan diem ve each gidng day mdn nghe cho sinh vien chuydn ngdnh tieng Trung 6 giai doan sd cd'p nham khac phuc phan nao eae kho khan ma sinh vien dang gap phdi, ttf do nang eao hidu qua giang day ky ndng nghe chuydn ngdnh tieng Trung.
Tuf khda: Mdn nghe, sinh vien nganh tid'ng Trung, giai doan sd ca'p, gidng day.
1. Bait vd'n di
Khi hpc mdn ngoai ngff, qua tnnh nghe la qud trinh ngtfdi nghe tid'p nhan tin hieu (doan am thanh) ttf ngtfdi ndi, sau dd ngtfdi nghe se dung nhflng kid'n thtfc cd dtfde ttf ngtt am, itf vi/ng, ngff phdp,... dd'n hdnh xtf ly thong tin dtfde tid'p nhdn, cud'i cung dtfa ra phan doan cua minh. Ngtfdi hpc mud'n cd ky nang nghe td't phai hdi dii nhieu ye'u td' nhtf: Cd khd nang phan biet edc dm tid'i td't, nha't la ttf d6ng am khac nghla; Cd dtfde vd'n ttf vtfng ngff phdp nha't dinh, phdi ed vd'n hieu bid't nha't dinh ve npi dung chu de dtfde nghe (van hda, lich stf, dia ly, ddi sd'ng xa hdi,... lien quan de'n ngdn ngtf minh dang hpc) va phdi du nhanh de dtfa ra phan dodn trong thdi gian nhd't dinh. Vi vay, ky nang nghe ludn la ky nang khd dd'i vdi ngtfdi hpe, dac biet la dd'i vdi ngtfdi bdt dau hpc.
O mdt gde dd khac, vide nghe cd ban la hanh vi mang tinh bi ddng, tinh chu ddng tie'p nhan thdng tin khd dtfde phdt huy, khi nghe khong dtfde hodc nghe khdng hieu, ngtfdi hpc de nay sinh tam iy
chan nan, khdng khi tren Idp hpc ihifdng khd khan, eung la nhffng nguyen nhan dan de'n viec ren luyen ky ndng nghe chtfa hieu qua. Vide sinh vidn ndm thtf nhd't khi mdi bdt diu tid'p can vdi tid'ng Trung (giai doan sd cap) gap nhtfng khd khan cd ban ndu tren la dieu hoan loan binh thtfdng. Bdi vid't thong qua dieu tra khao sat, tdc gia se chi ra nhtfng khd khan ma sinh vien chuyen nganh Ngdn ngtf Trung tai Trtfdng Dai Md Thanh phd' Ho Chi Minh dang gap phai. ddng thdi dtfa ra mdl quan diem gidng day de tra ldi cho nhffng eau hdi neu tren.
2. Cd SCf ly thuye't
2.1. Ly thuye't ve ''ndng ldc giao tiep "
Dtfa tren nhffng ly luan "nang Itfc ngdn ngff", cua nha ngdn ngff hpe ngtfdi My Chomsky, hay khdi niem ve "nang Itfc giao tie'p" ciia nha ngdn ngff hpc D. H. Hymes trong nhffng nam 60 va M.
Canies (1983) da nhan dinh: Nang Itfc giao tid'p ehinh la stf tdng hda cua nang life ngdn ngtf va nang Itfc van dung ngdn ngtf. Trong gidng day ngdn ngtf thtf 2. viec boi dtfdng cho ngtfdi hpc
TAP CHi CONG THIflfNG
nang Iffc ngdn ngtf thtf 2 vd nang life giao tid'p bdng ngdn ngff thff 2 la muc tieu quan trpng nha't, phai tie^n hanh ciing liic song song vdi nhau. Viee nghe va doe thudc ndng li/c tid'p nhdn ngdn ngff, cdn ndi va vie'i thupc nang Iffc hie'u dat vd tfng dung ngdn ngff. Nang Iffc tid'p nhan (nghe, doe) ehinh la tien de, la cd sd cho ndng Itfc bieu dat va tfng dung (ndi, vie't). Ngtfdi hpc nen nghe hieu trtfdc rdi mdi dd'n ndi va vid't dung, tie'n ldi ndi va viet hay. Ne'u nghe khdng hieu thi eung khd dat dtfde hieu qua giao tie'p. Nhtf vay cd the tha'y de dat dtfde hidu qua giao tie'p trong hpc ngoai ngtf, vide ren luyen ky ndng nghe cho ngtfdi hpe da ddng vai trd ra't quan trong.
2.2. Gid thuyet "i+1" (Input Hypothesis) Giao stf ngdn ngtf hoc ngtfdi My Stephen D. Krashen trong Ly thuye't ve thu dac ngdn ngtf thtf hai ed dtfa ra gia ihuyel "i+l" (Input Hypothesis) la: cho rang qua tie'p nhan ngdn ngtf thtf hai dtfde thtfc hien khi ngffdi hpe dtfde tie'p nhan trinh dp ngdn ngff cao hdn mdt chut du'a trdn trinh do san ed eiia ngtfdi hpe. Trong dd: i chinh la trinh dp hidn cd cua ngffdi hpc; I chinh ia viec nang cao hdn mdt btfde so vdi trinh dd hidn tai. Nang life nghe thude nang Itfc tie'p nhan d^u vao, dd'i vdi vide giang day mdn nghe, theo gia thuyd't "i+l", ngtfdi day nen bat dau tff trinh dd ngdn ngff thffc td'vd'n ed cua ngifdi hpc, tff dd ttfng btfdc eung ed' nang eao trinh dp cho ngtfdi hpc. Ngtfdi day ndn stf dung edc phtfdng phap giang day trinh ttf hdp ly de dd dang tiep nhdn kie'n thffc, ttf dd vide hpc tap mdn nghe dat hieu qua hdn.
3. Phtfdng phap va dd'i ttfdng nghien cu'u 3.1. Dot tddng nghien cdu
Tie'n hanh dieu tra khao sat vi tinh hinh hpc mdn nghe tren 90 sinh vidn nam thtf nha't nganh Ngdn ngff Trung hidn dang theo hpe tai Trtfdng Dai hpc Md TP. Ho Chi Minh khi da hoan thanh xong hpc ky 1 nam thtf nhal va dang trong giai doan hpc ky 2. Khd'i Itfdng ttf vtfng tich luy eiia sinh vien trong giai doan nay khoang tff 300 dd'n 400 iff. Hien nay, sd' sinh vidn nay da hpc xong mdn Ky nang Nghe 1 va dang trong qua trinh hpc mdn Ky nang Nghe 2.
3.2. PhUdng phdp • phqm vi nghien ciiu Phat phieu dieu tra, khao sat kd't hdp phdng van toan bd 90 sinh vidn nam thtf nha't hien dang theo hpe lai nganh Ngdn ngtf Trung Trtfdng Dai hpc Md TP. Ho Chi Minh ve tinh hinh hpc mdn nghe d giai doan sd ca'p. Sau khi thu thap phid'u khao sat, tie'n
hanh thd'ng kd, md ta sd lieu thu thdp dtfpc ttf dd ehi rd ra nhtfng khd khan chu ye'u cua sinh vidn nganh Ngdn ngtf Trung trong giai doan sd cap khi hpc mdn nghe. Phie'u khao sat bao gom 2 phin chinh: Phin thtf nhd^t khao sdt nhffng khd khan ma sinh vien dang gdp phdi; Phan thtf hai khao sal nhflng mat tich ctfc sau mpt thdi gian hpc mdn nghe. Sinh vidn Itfa ehpn cd bode khdng, cd the cd nhieu stf Itfa ehpn eung luc.
Ttf nhffng khd khan difdc chi ra thdng qua khao sdt, tde gia dffa ra kid'n nghi giang day phii hpp nhdm giiip sinh vidn khae phue ddng thdi nang cao hieu qua giang day mdn nghe.
4. Ke't qua khao sat
Sau khi tie'n hanh dieu tra khao sal, kd't qua khao sat the hien tai Bang 1 va Bang 2.
So' lidu ttf Bang I cho tha'y nhifng khd khdn chu ye'u ma sinh vidn d giai doan sd cap bao gdm:
1. Gap khd khan ve vide nhan bid't cde am tie't, dac biet la cde ttf ddng am (chie'm 92%); 2. Thieu vdn tff vffng va ngff phap (chie'm 82%); 3. Khdng theo kip td'c dp ngffdi ndi (chiem 75%); 4. Thie'u kien thffc lidn quan de'n chu de nghe, nhff: van hda, lich stf, ddi sd'ng xd hpi lidn quan dd'n Trung Qudc (chie'm 54%); 5. Khdng ndm dtfde cd'u true cdu (51 %). Giang vidn khi gidng day mdn nghe d giai doan sd cap nen chu y nhflng ye'u td nay de cd phtfdng dn giang day phii hdp nham giup sinh vidn khac phuc nhffng khd khan trdn.
So' hdu ttf Bang 2 cho thd'y, sau mdt thdi gian hpc mdn nghe, sinh vien da cd cai thidn ddng ke d mdt so' mat nhtf: Phtfdng phdp nghe, tdc dd nghe dan dddc cai thien; nang eao dddc vdn ttf vtfng ngtf phdp, mdu cau,.. Ddc bidt do mdi tie'p xuc vdi tie'ng Trung ndn khd ndng phan bidt cde dm tie't hay phdn bidt cac ttf ddng am edn ban chd', giang vien nen chu y den dieu nay. Ngoai ra, gidng vidn cd the kd't hdp cho sinh vien ndi, vide cd the stf dung thdm vd'n tff vtfng ngtf phdp hpc dtfde dp dung vao trong thtfc te' se giiip sinh vidn tang them htfng thu hpc nghe.
Ban chat cua viee nghe hieu la ngtfdi nghe siJ' dung cd quan thinh gidc d^ lid'p nhan va gidi ma ede tin hieu ngdn ngtf, nhffng tin hidu ngdn ngff dd nhanh chdng xud't hien vd cung ra't nhanh chdng qua di, ngtfdi nghe trong khodng thdi gian nhd't dinh phdi liep nhdn va xtf ly cac doan tin hieu dd.
Nd'u ngtfdi nghe chi can nghe khdng hieu 1 ttf, I cum hodc 1 cau, dffng iai suy nghT thJ rat ed the c6 the bd id ca 1 ndi dung phia sju. ddn den nghe 344 So 17-Thang 7/2020
QUAN TR!-QUAN l y
Bang 1. NhOng kho khan sinh vi§n nam thCf nhdl dang gap phai khi hoc nghe
IQwkhan Nghe cac am tiet, dac bifet la ti^ dong Sm Thieu vdn tii viing, ngff phap Khdng nam dupc cau true cau Khong theo kip tdc do ngddi ndi
Gap khd khan ve npi dung, chu de nghe vi thieu von kien thirc ve chu de nghe (ddi song
|xa hpi, van hda, Ijch sii,... lien quan den Trung Qudc) ChiJa CO phifdng phap luyen tap ky nang nghe phu hpp Chua CO ddng ldc, hdng fhu vdi mdn hpc Thdi gian luy^n tSp ky nang nghe chda du Giao trinh chua phu hpp
"Iy i$ Ida chon {%) , 92%
82%
51%
75%
54%
23%
22%
51%
6%
Bang 2. Nhuing mgt tich circ sou mpt thdi gian hoc mon nghe Mat tich cue
Cai thien ve phan biet cac am tiet, d^c biet la tif dong am Cdi thign ve vdn tif vUng, ngO phap, mail cau
Co the siS dung vd'n til vtfng, ngd phap, mail cau vao giao tie'p Cai thien ve phUdng phap nghe {each nghe, each loc thdng tin) Cai thi?n ve tdc dp nghe
Tang them vd'n Icien thdc ve chCi d^ nghe (ddi sdng xa hpi, van hda, lich SLI,... lien quan den Trung Qudc)
Tang thSm hifng thii ddng luc hpc mdn nghe
jy Id lya chon (%) 35%
58%
43%
60%
65%
51%
49%
khdng hieu ca I ndi dung, dan de'n tam ly chan nan khi hpc. Ngffdi day c^n Itfdng trtfdc dtfde nhtfng khd khan trong qud trinh nay de cd phtfdng an gidng day phii hdp nhdm giup cho ngifdi hoc cd the gidm thieu nhffng khd khan dang gap phdi. Mot mat, can tdng ctfdng stf ttfdng tae giffa ngtfdi hpc vdi ngtfdi day de ngtfdi hoc cam thd'y hpc mdn nghe cd hieu qua hdn.
5. Kid'n nghi giang day
Dffdi day la mdt kie'n nghi giang day cua tac gid dd'i vide giang day mdn nghe cho sinh vien ngdnh Ngdn ngtf Trung d giai doan sd ca'p.
5.1. Giai doqn chud'n bi
- Chud'n bi gido trinh/ndi dung hpe phu hdp:
Vide chuan bi gido trinh va xae dinh ndi dung hpe phQ hdp vdi trinh dd sinh vien la rat quan trpng.
GiSng vien ndn Itfdng trtfdc dtfde dd khd eua gido trinh de can nhac stf dung, ddc bidt la gido trinh stf
dung eho ngffdi mdi bat dau hpc ludn phai dtfde can nhac ky eang. Phan ttf vffng vd diem ngff phap mdi khdng nen qud nhieu, ndi dung ehu de khdng qua phffc tap dd'i vdi ngffdi hpe tranh gay tam ly chdn nan.
- Xde dinh muc tidu nhidm vu rd rang: Cin xdc dinh muc lieu eu the' cho ca mdn hpc va cho ca ttfng buoi hpc. Dd'i vdi trinh dp sd cap, khi ma sinh vien mdi bat dau tid'p xiic vdi tid'ng Trung thi nhiem vu chu yeu cua giai doan nay bao gom nghe ro phdn bidt cac dm tid't (bao gdm cac thanh mau.
van mdu vd da'u), nghe hieu ttf tff vifng cho ddn nhffng edu ddn gian theo ndi dung ehu de bdi, tap nghe dffdc trpng am trong eau.
- Chuan bj dd diing day hpc ky cang ne'u can.
dac biet gidng vidn cd the' chuan hi them hinh anh trffe quan sinh ddng de minh hpa them trong bai hoc (hinh anh, tranh \ e. ).
TAP CHJCdNG THIflfNG
5.2. Giai doqn tren ldp a. Trudc khi nghe:
- Chuan bi iff vtfng: Hidn nay, viec cd nen cho ngtfdi hpe chuan bi trtfdc ttf vtfng hay khdng vln Id mdt cau hdi dang dtfde tranh ludn vdi nhieu quan diem gidng day khac nhau. Dtfa tren gia thuye't "i+l" cua Krashen va tinh hinh thtfc te' gidng day hien nay, vide chuan bi trtfdc ttf vtfng trtfdc khi nghe se phat huy mat tich ctfc. Doi vdi sinh vien d trinh dp sd cap, khi nen tang ttf vifng ngtf phdp chtfa cd nhieu, vide chudn bi trtfdc itf vtfng la can thie't, giiip giam thid'u nhffng khd khan ve mat tff vffng va ngff phdp. Giang vien cung cd the dinh htfdng cho sinh vidn trong mdi bdi ndn chuan bi trtfdc nhffng tff vffng gi, hay diem ngtf phap ndo. Tren ldp, gidng vidn ed the' giang trtfdc mpt vai ttf khd, giang sd mdt vdi diem ngtf phap khd Irong ndi dung bai nghe de sinh vidn dd dang tie'p can hdn.
- Trtfdc khi nghe, giang vien ndn hffdng ddn sinh vidn mdl sd' ky nang trong khi nghe nhtf:
nghe Itfdi dd' dodn y chinh, ghi chu nhffng iff quan trpng (nhflng eon sd', dia diem, thdi gian,...), nghe ehpn Ipc thdng tin theo ydu cau, sau bffdc nghe Iffdt se la nghe ky de xae nhan chinh xdc thdng tin minh can.
- Giang vien cd the gidi thidu sd qua chu di, ngff cdnh, linh hud'ng lien quan de'n ndi dung bai nghe de gdi tinh td md cua sinh vidn, tff dd Iam tdng htfng thu cua sinh vien dd'i vdi bai hpc va tid't hpc.
- Giang vien nha'n manh iai nhffng ydu cau cu the ddi vdi bai nghe (cd the dtfa theo ydu cau trong gido tnnh hoac iff gido vien dffa ra) dd' sinh vien nam rd nhiem vu phai thtfc hidn sau khi nghe: lifa ehpn thdng tin dap an dung A-B-C-D, Itfa ehpn dien ttf thich hpp vdo d trd'ng, trd Idi cau hoi, phdn dodn dung sai,...
b. Qud trinh nghe:
- Ve so' lln nghe: Giang vidn can ctf vao do khd de d ndi dung eua tffng bai va tnnh dp thtfc te'cua sinh vidn de can nhac ed the cho sinh vien nghe 1 lan hay 2, 3 lln. Trong dd, lan 1 cd the cho sinh vidn nghe de dodn sd ndi dung dang nghe, lan 2 lan 3 la qua trinh nghe ky, day la qua tnnh sinh vidn loc thdng tin minh can de' hoan thanh ydu eau cua giang vidn.
- Ve td'c dd ndi cua ngtfdi ndi trong bdi nghe:
Doi vdi nhflng doan hdi thoai, hay nhtfng doan vdn nhieu cau, nd'u sinh vidn nghe khdng hieu va gdp
khd khan trong vide tiep nhan thdng tin thi trong lan nghe thtf 2 hodc 3, giang vidn can nhac cd thi chia nhd doan vdn nghe ra, cho sinh vien nghe thanh tffng cau ddn.
c. Qud trinh sau khi nghe:
- Kiem tra thdng tin nghe: Sau khi nghe sinh vien dtfa ra cde dap an, giang vien eho sinh vien kie'm tra thdng tin thu nhan dtfde va thdng tin chinh cua ndi dung bai nghe, qua dd cung kiem tra mtfc dp hoan thanh nhidm vu cua sinh vien sau khi nghe. Gidng vidn cd ihe cho sinh vidn nghe lai nhffng cdu md sinh vidn nghe chtfa dtfde.
- Thao luan: Sinh vidn thao luan ve cde ndi dung nghe dtfde. Giang vidn cd thd' cho sinh vidn stf dung tie'ng Trung thuat Iai ndi dung nghe dtfde.
Vide ed the' stf dung them vd'n ttf vtfng ngff phdp hpc dtfde dp dung vao irong thtfc id' se gidp sinh vidn tdng thdm htfng thii hpc nghe, ddng thdi luy?n tap dtfde ndng Itfc giao tid'p.
- Tong kd't sau khi nghe:
+ Gidng vien tong ket Iai nhffng diem ma sinh vien nghe chtfa dtfde de sinh vien rdt kinh nghiem:
Dac biet ehii y ve phan biet cde thanh mau van mau, ve iff ddng am khae nghia vi day chinh la mdt trong nhffng khd khan Idn nha't ma sinh vidn d giai doan sd cd'p dang gdp phai.
+ Gidng vidn cd the gidng sd Iai mdt sd' ttf vtfng hay diem ngtf phdp khd trong phan ndi dung nghe.
Cd the' ke't hdp gidng them cho sinh vidn kid'n thtfc lidn quan de'n van hda, lich stf, ddi sdng xa hdi lidn quan de'n Trung Qud'c nd'u cd xua'l hien trong npi dung nghe.
6. Kd't lu$n
Mue dich cud'i ciing eua mdn nghe eung ehinh la bdi dtfdng cho sinh vidn cd thdi quen nghe va ky ndng nghe td't, ttf do tao btfdc dem cd ban di sinh vidn cd the ttf tin stf dung tid'ng Trung khi giao tid'p xa hdi. Sinh vien lue mdi bat dau tiep xuc vdi tie'ng Trung khi ren luyen ky ndng nghe se gap ra't nhieu khd khan v^ mat ngtf dm, ttf vifng, ngff phdp, kie'n thtfc ve van hda lich stf..
lien quan de^n Trung Qud'e, do dd rat can sif htfdng ddn hidu qua eua gidng vien. Qua bai nghien ctfu cung xin chia se mdt cdch nhin ciia tac gia vi quy trinh giang day mdn nghe cho sinh vidn chuyen nganh tie'ng Trung d giai doan sd cS^p vdi hi vpng se giam bdt nhflng van de sinh vidn dang gdp phai, ttf dd cd htfng ihii hoc mdn nghe hdn, tff do nang cao hidu qua giang day ky ndng nghe chuyen ngdnh tie'ng Trun m
346 So 17-Thang 7/2020
QUAN TRj-UUAnur
TAI LIEU THAM K H A O :
1. Liu Xiin (2009). Dan ludn ve gidng day Hdn ngUnhuniol ngoai ngU NXB Dai hoc Ngon nsff Bac Kinh trane 77-78 (tam dich). ' ' 2. Huang Xiao Ying (2008). Nghe thuat Gidng day Hdn nga nhu mot ngoai NgU. NXB Bai hoc Neon neO Bac Knh, irang 152-162 (tam dich). . 6 is 3 Wei Ying (2010). Nhiing kho khiln va giai phip ve day mon nghe trong giing day Han ngi!. Tap chi Ngon NgS Vdn hoc. trang 5-6 (tam dich).
4. Zhao Kun & Fan Qi Xue (2007). Vai van d l ve day mon nghe trong giang day H4n ngii. Tap chi tuyin tap vdn hda Ithoa hoc gido due. trang 43-47 (tam dich).
5. Oeng Jun (2007). Vai diem v l day m6n nghe trong giing day Han ngd. Tap chi Hoc vien Supham Uc Duong trang 148-150 (tam dich). ' • • »•
Ngay nll$n bai: 22/6/2020
Ngay phan bi^n danh gia va sii'a chffa: 30/6/2020 Ngiiy chS'p nh$n dang bai: 10/7/2020
Thdng tin Idc gid:
TS. TRAN QUANG HUY Bai hpc M * Thanh ph6' Hd Chi Minh
THE POINT OF VIEW ON TEACHING CfflNESE LISTENING SKILL FOR STUDENTS
AT THE ELEMENTARY LEVEL
• Pin.D TRAN QUANG HUY Ho Chi Minh City Open University A B S T R A C T :
Among four Chinese language sidlls, listening sldll at any level is always a difficult skill for foreign learners. During the learning process, students face many difficulties including the lack of vocabulary, grammar, knowledge about listening topics and correct listening skills. The article is to shares views on how to teach Chinese Hstening skill for students at the elementary level to partially overcome the difficulties that students are facing, thereby improving the effectiveness of teaching Chinese listening skill.
Keywords: Listening course, students studying Chinese, elementary level, teaching.