Sự THAY ĐỔI VAI TRÒ CỦA NHÀ NƯỚC VÀ YÊU CẦU NĂNG Lực NHẢN Lực
KHU Vực CÔNG Ở VIỆT NAM
BùiThịNgọc Hiền *
Tóm tắt: Bài viết phân tíchcác vai trò của nhà nước trongbối cảnhkinh tế thị trường và hội nhậpquốc tế. Trên cơ sở chỉra những chuyển đổi vềvai trò của nhà nước từ nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung sang nền kinh tế thị trường định hướngxã hộichủ nghĩa (XHCN)và hội nhập quốc tế ở ViệtNam. Bài viếtchỉ ra những năng lực mới mà nhân lựckhuvựccông cầncó để có thể thích ứng với sự thayđổivai trò củaNhà nước trong bối cảnh mới.
Từkhóa: vai trò nhànước;nănglực; nhân lực khu vựccông
Abstract: The paper analyzes the role of the state in the context ofmarket economy and international integration. On the basis of pointing out the changes in the role of the state from a centrally planned economy to a socialist-oriented market economy and social integration in Vietnam. Thepaper points to the new capabilitiesthat public sector manpower needs to adapt to changing the role of thestatein a new context.
Keywords:state role; capacity; public sectorhuman resources
Ngày nhận bài: 21/4/2020 Ngàysửa bài:12/5/2020 Ngày duyệt đăng:10/6/2020
1. Vai trò củanhànước trong bổi cảnh kinh tế thịtrường và hội nhập quốctế
Việc xác định rõ vai trò củanhà nước là chìakhoá của việc thực hiện các chính sách một cách nhất quán, giúp tập trung cao độ và nâng caotính hiệu quả của hành chính nhà nước, đáp ứng yêu cẩu của người dân, xã hội và quốc tế. Trong nền kinhtế thị trường vàhộinhậpquốctế,vai trò của nhà nước không còn là “cai trị”, quản lý xã hội theo những quy định mà nhà nước tự đặtra như trước đây. Trong điểukiệnmới, nhà nước cần thực hiện tốt
(>) TrườngĐại học Nội vụ HàNội
vaitrò của mình ở ba mặt: vaitrò đối với nểnkinhtế; vai tròđối với xã hội và vai trò đối với quốc tế.
1.1. Vai trò của nhà nước đối với nền kinh tế
Mặc dù các hoạt động trong nền kinh tế thị trường trước hết là hoạt động của các chủthể kinhtế,nhưng vaitrò của nhà nước cũng quantrọng. Mặc dù quan điểm
“hãy để cho khu vực tư nhân tựlàm” được nhiều người ủng hộ, nhưng rõ ràng thực tế đã chứngminh sựthành công của mô hình hành chính nhà nước mà trong đó
34 I Tạp chí Khoa học Nộivụ
\\\ NGHIÊNCỨU -TRAO ĐỔI
chính phủ chủ động hơn (thành công của mô hình quản trị Đông Á, từ mô hình nhà nước phát triển của Nhật Bản và Hàn Quốc đến mô hìnhhỗnhợp tại các nước Đông Nam Á) [1],
Đối với các nhànướcở các nểnkinh tế chuyển đổi, khuôn khổ chung cho vai trò của nhà nước được định hình vê' nguyên tắc; thứ nhất, nhà nước cần giảm mạnh vai trò sản xuất vàphân phối hànghóa, dịch vụ;sự can thiệp của nhà nướcchỉhợplý ở những lĩnhvực thị trường cung ứng kém hiệu quảnhư quốcphòng, ytế, giáo dục, bảo vệ môi trường, độc quyển tự nhiên, thông tin; thứ hai,nhà nưác cần chấmdứt việc hạn chế,kiểm soát trực tiếp các hoạt động kinh doanh; thay vào đó, nhà nước nêntập trung vào ổn định kinh tế vĩ mô và tạo dựng một môi trường thể chếvà pháp lý hỗ trợ sự phát triển của khu vực tưnhân và cạnhtranh; thứba, bảo hiểm xã hội cần trướchết hướng vàocác nhóm dân cư dễbị tổn thươngvà thiệt thòi nhất trong quá trình chuyển đổi.vềcơ bản, vai trò của nhà nước đối với nền kinh tếthể hiệncụ thể như sau:
1.1.1. Vai trò định hướng cho sự phát triển của thị trường
Sự can thiệp của nhà nướcthể hiện là bàn tay vô hình của thị trường được định hướng bởi bàn tay hữu hình, mạnh mẽ của chính phủ. Tuy nhiên, sự can thiệp của chính phủ phải có chọn lọc (hướng dẫnđầutư thông qua các ưuđãithuế,xây dựng hệ thống thể chếtạo điểu kiện thuận lợi cho việc phát triển các mục tiêu ưu tiên...).
Mặc dù một sổ chính sách can thiệp của nhà nước mà các nước công nghiệp hóa ở châu Á đã từngáp dụng trước đây không còn được TổchứcThương mại Thế giới (WTO) cho phép,songvẫn còn nhiều cách khác cho chính sách công phát huy vai trò của mình. Vai trò can thiệp quan trọng của nhànước vẫn đượcduy trì mặc dùđãtựdohóa thị trường [2].
Tuy nhiên, khi khẳngđịnh sự cần thiết phải có sự can thiệp của nhà nước thì cũng cần cân nhắc kỹ lưỡng tới cái được - cáimất của sự can thiệpấy, cần xác định được mứcđộ can thiệp của nhànướcđến đầu thì đem lại hiệu quả. Trong các nền kinh tế hiện đại,vai trò đó củanhà nước đặcbiệt thể hiện rõrệt ở việc xác định“các quy tắctrò chơi”, tứclà khuôn khổthể chế để can thiệp vào những khu vực cần có sự lựa chọn, ví dụ như khuyết tật củathị trường, để đảm bảo tính chỉnh thể của nềnkinhtếvàđểcungcấp những dịch vụ phúclợi.
1.1.2. Vai trò hỗ trợ thị trường
Như ở phần trênđã nêu, nếu nhà nước muốnthu hút vốn đầu tư thì phải tạo lập được những chuẩn mực (khuôn khổ thể chế) mà các nhà đầu tư mong muốn. Và theo nghĩa đó, các thị trường (cụ thể là các chủthểtham giathị trường) đòihỏiphải có thểchế hỗ trợ cho nó
Thị trường pháttriển cho phép các tác nhân tiếp cận đầy đủ hơn, tốt hơnvới các cơ hội và sự lựa chọn. Thị trường ở các nước có thu nhập thấp thường bị phân khúc, chứa đựng nhiều rủi ro do hoạt
Tạp chí Khoa họcNội vụI 35
động dựa vào các thể chế phi chínhthức và có chiphígiao dịch cao do thiếu thông tin, quyền sở hữu không rõ ràngvà thiếu quyền tự dokinhdoanh.Nhànước có thể giúp quản lý rủi ro giao dịch thị trường, nâng cao hiệu quả và khả năng sinh lời thông qua ba kênh chính là: 1)Truyềndẫn thông tin về các điểukiện thị trường,hàng hóa và các bên tham gia; 2) Xác định và thực thi quyển sở hữu cũng như cáchợp đồng; 3) Tăng áp lực cạnh tranh trên thị trường [2].
Thứ nhất, nhà nướctạolập các thể chế đảm bảo thôngtin hỗ trợ thị trường
Thông tin là huyết mạch của mọi nền kinh tế. Nếu không có thôngtin đáng tin cậy, thị trường sẽ không hoạt động tốt.
Thôngtin đóng vaitròcơ sở cho mọi giao dịchkinh tế, cho nên, việc thiếu thôngtin sẽ gầy ra sự sụp đổ của thị trường hoặc làm cho thị trường không hình thành được ở một số nơi.
Do các nền kinh tế đang được toàn cẩu hóa, nên các giao dịch ngày càng trở nên phức tạp và được thực hiện từ những khoảng cách xa. Ngày nay, chính phủ các nước phải dành một phần quan trọngnguồnlực của mình giúp các doanh nghiệp và người dần có được thông tin thấu đáo vàkịpthờivềthị trường và công nghệ để họ có quyết định sáng suốt hơn trongđầu tư vàtổ chứcsản xuấtcủamình.
Tuynhiên, nhữngthông tin không phải là sẵn có, chúng cần được thu thậpvà chia sẻ giữa các bên tham dự thị trường, bởi vậy, vấn đề'đặt ra là: không phải nhà nước đơn độc đứng ra đảm nhận việc cung cấp
thông tin, mà quan trọng hơn cả là nhà nước cần xây dựng những thể chế đảm bảo thôngtin hỗ trợ thị trường.
Thứ hai, tạo lập các các thể chế về quyềnsởhữu.
Quyền sở hữu tài sản chỉ có hiệu lực thực sự khi ba điều kiện sau đây được thỏa mân: một là, tài sản được bảo vệ trướctệ ăn cắp, bạo lực và hành vi cước bóc; hai là, được bảo vệ chống lại các hành vi độc đoán của chính phủ (những khoảnthuế bất thường, nạn thamnhũng, sáchnhiễu...); ba là, khi xảy ra mất mát, hoặc tranh chấp về sở hữu, thì sự vụphải được giải quyết theo công lý. Trong các nền kinh tế thị trường, nhà nước cẩn phải thiết lập và bảovệ quyền sở hữu tư nhân cũng như quyển được hưởng các lợiích kinh tế xuất pháttừ việc sử dụng quyền sở hữuđó. Nếu không có sự đảm bảo ấy, một số người sẽ gặp phải những rủi ro nếu đầu tư thời gian và tiền vốn của mình vào lĩnh vực kinh doanh mà rốtcuộc, tiền lãi thu vê' lại có thể rơi vào Nhà nướchoặc các tậpđoàn khác.
Thứ ba, nhà nước đảm bảo sự cạnh tranh lành mạnh của thị trường, chống độc quyền
Vai trò nàythể hiện ở tập hợp những biệnpháp của nhà nước nhằm cổvũcạnh tranh giữa các nhà cung ứng với nhau, đồng thời bảo vệ người tiêu dùng chống lạitình trạng độcquyển.Phạm vi của một chính sách như vậy bao gồm: kiểm soát bằng các biện phápđiều tiết đối vớinhững hãng có khả năng chiphối, kiểm soát các 36 I Tạp chíKhoahọc Nộivụ
\\\ NGHIÊN CỨU - TRAO ĐỔI
vụviệc sát nhập công ty nhằm ngănngừa khả năng độcquyền hoá các ngành công nghiệp; kiểm soát các hành vi chống cạnh tranh, xây dựng thể chế chống độc quyển, đảm bảo sự cạnhtranh lành mạnh củathị trường. Thểchế về cạnhtranhđiều chỉnh hành vi của các doanh nghiệp thông qua các quy định và cấm các hành vihạn chế cạnh tranh như thông đổng định giá, và các thỏa thuận thông đồng khác; hoặc các hành vi lạm dụng vị thế thống lĩnh thị trường. Theo nghĩa rộng, chính sách cạnh tranh bao gồm hai phần: 1) Luật Cạnh tranhhoặc Luật Chống độc quyền;
2) Các quy định và chính sách vi mô đối với ngành để ngănchặn các hành vi phản cạnh tranhvà điểu tiết các thông lệ, hoạt động kinhdoanh.
1.2. Vai trò củanhà nước đốivôixãhội
1.2.1. Đảm bảo cung cấp dịch vụ và hànghóacông cộng, phục vụcông dân
Dịch vụ công là những hoạt động của cơquan nhànướctrong việc thực thi chức năng quảnlýhành chính nhà nước và bảo đảm cung ứng các hàng hóa công cộng phục vụ nhucầu chung, thiếtyếu củaxã hội. Việctiến hành hoạt động ấycó thể do nhà nước hoặc tư nhân đảm nhiệm. Để đảm bảocung cấp hàng hóa, dịch vụ công, vê' cơ bản, nhà nước thực hiện các công việc sau:
Một là, định hướng hoạt động cung ứngdịchvụ công bằng chủ trương, chính sách (lĩnh vực nào nhà nước trực tiếp cungứng,lĩnh vực nàokhông);
Hai là, điểu tiết, can thiệp việc cung ứng dịch vụ công của các chủ thể ngoài nhà nước thông quahệthốngchínhsách, phápluật;
Ba là, kiểm soát chặt chẽ việc cung ứng dịch vụ công của chủ thể ngoài nhà nước thông qua hệ thốngcác tiêu chuẩn kỹ thuật ngành nghề. Ở một số quốc gia cónển kinh tế chuyển đổi, do vẫntồn tại hệthống kiểm soát hành chính đổ sộ, nên trong nhiềutrường hợp, sự kiểm soát này cònthông qua các cơ quan, tổ chức kiểm tra, can thiệp trực tiếp bằng các mệnh lệnh hànhchính;
Bốn là,trực tiếp cung ứngdịchvụ công thôngqua hệ thống các cơquan, tổ chức, doanh nghiệpcủa nhà nước.
Ở Việt Nam hiện nay, với chủ trương xã hội hóa mạnhmẽ dịch vụcông, thuhút sự tham gia của người dân, doanhnghiệp tham gia cung ứng hàng hóavà dịch vụ công. Nhà nước đãvà đang ban hànhvà thực thi nhiềuthể chế thuhút sự thamgia của người dân, doanh nghiệp tham gia cung ứng dịch vụ, hàng hóa công, giảm sựtham giatrực tiếp của nhà nước trong cung ứng dịch vụcông, chuyểnsang thực hiện chủyếu các chức năng địnhhướng, điều tiết vàkiểm soát.
1.2.2. Đảm bảo sự tham gia của công dân vào hoạt động của nhà nước
Để đảm bảosự tham gia của côngdần, nhà nước cần thực hiện các công việc sau:
a) Xây dựng vàthựchiện các cơchếthu hút sự thamgia.
Tạp chí Khoa học NộivụI 37
Ở một số nước, việc hoạch định chính sách thường gắn với những quá trình tham khảo ý kiến, tạo cơ hội cho các tổ chức xã hội, các hiệp hội công đoàn và các hãng tư nhân đóng góp cho đẩu vào và những điều bị bỏ sót. Làm cho công dân biếtvà đối thoạivới công dân sẽ nâng cao hiệu lực của nhànước thông quaviệc cải tiến quản lý những hàng hóa và dịch vụ công cộng và thúc đẩytăng cường sự trong sáng trong các quyết định chính sách. Việc khích lệ sự tham gia rộng rãi hơn vào sắp đặt kế hoạch và phân phối những hàng hoá và dịch vụ công có thể làm tăng cường việccung cấp những hàng hoá đó. Nhưng sự tham gia có hiệu quả của công dần không diễn ra một cách dễ dàng, điểu này đòi hỏi sự can thiệp sáng suốt của chính phủ, bao gồm cả cải tiến môitrường thể chế trong đó nguồn vốnxã hộivà con người được tạonên.
Sự tham gia của công dân cũng là cốt yếu trong những chương trình quản lý các tài nguyênthiên nhiênvà tài sản thuộc sở hữu chung. Sự kiểm soátduy nhất củabộ máy nhà nướclà không đầy đủ. Thực tế Việt Nam cho thấy, sự tham gia của người dân trong việc quản lý rừng, người dân được quyểnquyết định và cùng kiểm soát đất đai, sản phẩm và thu nhập về rừng.
Kếtquả là làm tăng năngsuấtđất đai, tăng quyểntự quyết của người dân.
b) Tạo lập một môi trường khuyến khích sựtham gia.
Nhà nước cũng có thểủng hộsự tham gia của côngdân một cách gián tiếp thông qua ảnh hưởng của mình tới khả năng
38 I Tạp chí Khoa họcNộivụ
tạolập môi trường. Quy tắc luật pháp bảo vệ cảnhững con người lẫn những tàisản riêng của con ngườilàquantrọngđốivới mộtxã hội lành mạnh. Cácnhà nướctạo điều kiện dễ dàng cho việctham giabằng cách bảovệ quyển của nhân dân được tự do tổ chức, được biết các nguồn thông tin, được tham gia các hợp đồng và được có quyển sở hữu và quản lý tài sản hay khuyến khích sự phát triển và tham gia của các tổ chức phi chính phủ ở tất cả các cấp quyết định chínhsách.
Lợi ích của việc tham khảo ýkiến và cộngtác rộng rãi hơn của người dân với xã hội được thể hiện qua những cải tiến trong quá trình soạnthảo chính sách của nhà nước, trong chất lượng của việccung ứng dịch vụ ở một số trườnghợp, trong nhữngtỷ suất lợitức được cảitiến.Những lợiích đó cũng được biểu hiện thông qua linh hoạt của các cơ quan và quan chức chính phủ trong cách can thiệp của họ.
Nhưngnếu không giám sát có hiệu quả sự linh hoạt nàycũng có thể làm tăng thêm những hành động độc đoán và tuỳ tiện.
Vì vậy, cần tìm ra một sự cân bằng đúng đắn giữanhững cơ chế tham gia của người dầnvàsự kiểm soát của chính phủ.
1.3. Vai trò của nhànước với quốc tế Trong bối cảnh toàn cẩu hoá diễn ra mạnh mẽ như hiện nay, nếu một nhà nước hành động với tư cách một chủ thể ra lệnh và biệt lập sẽ không thể tồn tại.
Một nhà nước mệnh lệnh trongbối cảnh hiện nay sẽphải đối mặt với nguy cơ đổ vỡ từbên trong, mà trước hếtlà sự đổ vỡ kinhtế khi đánhmấtniềm tin của các nhà
\v\
NGHIÊN cữu-TRAOĐỔIđầu tư nước ngoài và nhữngrạnnứtđó sẽ mở đường chosự can thiệp từ bên ngoài.
Nhà nước sẽ đóng vai trò là người điều phốichính cho tiến trình mở cửa và hội nhập này.Trongbối cảnh này, vai trò của nhà nước đỗi với quốc tế có thể đượcxác địnhgồm:
1.3.1. Mở rộng các thị trường thế giới
Trong một thế giới toàn cầuhoá, nhà nước sẽ không thể tiếp tục hành động nhưmột người tiêu thụ vàbảo trợ. Sựmở cửa vàhội nhập vào nền kinh tế thế giới cũng cónghĩa là, dùmuốn haykhông, nhà nước cũng phải chẫm dứt các biện pháp bảo hộnội địa thuế quan và phithuế quan như: quyđịnh hạn ngạch nhậpkhẩu, nâng biểu thuế hải quan, hỗ trợ sản xuất trong nước, trợ giá cho hàng xuất khẩu và ưu tiên sử dụng cácdịch vụ hàng hoánội địa như những rào cản sự tấn công của hàng hoá nhập ngoại để bảo vệ sản xuất trong nước. Tuynhiên, cũng có thểthấy rằng, dù không thể tiếp tục bảo hộ nển kinh tế, song nhà nước vẫn có thể cócáchành động hỗ trợ nềnkinh tếhoạtđộngcó hiệu quả bằng cách tăng cườngnăng lực cạnh tranh và khai thác thị trường xuất khẩu cho hàng hoátrong nước thôngquacác cơ chế hỗ trợvà chínhsáchcủa mình. Hiệu quả củachiếnlược này đến đâu không chỉ phụ thuộc vào nguồn tài nguyên sẵn có mà quan trọng hơnlàphụ thuộc vào khả năng thực hiện, nói cách khác là ở năng lực quản lý và điểuhành của nhà nước với phápluật đồng bộ,bộmáy hành chính và tư pháp mạnh và hiệu quả và khả năng thích ứng caocủacác thể chế.
1.3.2. Giải quyết các vấn đê toàn cẩu-.bảo vệ môi trường,phòng chống dịch bệnh
Những vấn đề môi trườngtoàn cầuđặc biệt gây ramối lo lớn, bao gồm từ những vấn đề truyển thốngnhư biếnđổi khí hậu, mất sự đa dạng sinh học và ô nhiễm nguồn nướctrên phạmvi quốc tế đến những vấn để mang tính thời sự như vấn đề phòng chống dịchbệnh.Hành độngtập thể quốc tếcó thể giúp làm cho những vấn đề này trở nênbớt gay gắt thông quasự hợp tác tốthơn, ýthức côngchúngđược tăng lên, những chuyển giao kỹ thuật, công nghệ, cùng chia sẻ chi phí và sự tham vấn giúp hình thành những chính sách và biện pháp thực hiện ở cấp quốc gia và địa phương. Việc mang lại sự toànvẹn vàsự bển vững môi trường cả cấp quốc gia và toàncầu đòi hỏimột nỗ lực phối hợp quốc tế,một nỗlực kết hợpsự chú ýthậntrọng với những khuyến khích tài chính, những lựclượngthịtrường, nhữngluậtpháp và những lợi ích quốc gia. Một điểu cũng không kémphầnquantrọng làcộng đổng quốc tế phải nâng cao ý thức của công chúng vếnhữnghiểmhoạ vàsự xuốngcấp môi trường hay sựlây lancủa dịch bệnh.
Điều nàycẩn sựhợp tác giữa các nhànước ờcác quốc gia khác nhau, không phânbiệt quan điểm chính trịhay lợi ích đảngphái.
1.3.3. Ngăn ngừa và kiểmsoát xungđột
Trong phầnlớn thế kỷXX, thế giới phải sống trong chiến tranh, từ những xung đột toàn cầu đến những chiến ưanh lạnh với mối đe doạ huỷ diệt của vũ khí hạt nhân rồi gần đâylà nhũng xung đột nhỏ gây ra những tốn kém về trợ giúpvàphục
Tạp chí Khoa học Nội vụI 39
hồitịnạn. Những cơ chế hợp tác hiện tại đã có những thành công trong cuộc hạn chế, chế ngự những xung đột này hoặc giúp tránhkhỏixung đột.
Việt Nam đã chính thức tham gia đóng góp vào các hoạt động gìn giữ hòa bình củaLiênhiệpquốctừ năm 2014. Đến nay, Việt Namđãtriểnkhai 40 lượt sỹ quan tại hai Phái bộ tại Nam Sudan và Cộng hòa Trung Phi, đồng thời tích cực chuẩn bị cho Đội Côngbinh để triển khai tại Phái
bộ Gìn giữhòabình Liên hiệpquốckhi có yêu cầu. Đây chínhlàthể hiện vaitròcủa Nhànước Việt Nam với quốctế.
2. Sự chuyển đổivaitròcủa nền công vụvà yêu cẩu vềnănglực của nhân lực khu vực công
Như vậy, vai trò của nhà nước ở mỗi quốcgia, mỗi thời kỳlà khác nhau. Ở Việt Nam hiện nay, vaitròcủa nhà nước có sự thay đổido nhữngbiến đổi xã hội, chuyển đổitừ nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung
VAI TRÒ CUA NỀN CÔNG vụ KINH TÊ
KÊ HOẠCH HOAtạptrung
KINHTÊ THỊ TRƯỜNG, HỘI NHẬP QUỐC TẾ Ra mệnh lệnh hoặc chỉ thị công dân
làm theo mệnh lênh của Đảng
Cung cấp thông tin và các dịch vụ côngcho công dân theo yêu càu của công dân
Tự coi là người giám sát công dân hởi vì công vụ cóquyền lực và công dânkhông có
Tự coimình là người phục vụ công dân bởi vì công dân trả lương cho họ
Không nhận thấynhu cầuthảo luận với công dân và với cộngđồng bởi vì thông tin là đặc quyền củachính phủ
Nhậnthấy nhu cầu lớn thảo luận với công dân và với cộng đồng nhằm chia sẻ thông tin, do đó chính phủlà mộtđối tác mạnh mẽ của khu vực tư nhân và của cộngđồng Cho rằng nền công vụ rộng lóm là
thông thường và là biểu hiện sức mạnh củaNhà nước
Cho rằngnền công vụ rộng lớn là không đáng có bởi vì nó làmcạn kiệt nguồn lực của khu vực tư nhân Không thựchiện uỷ quyền bởi vì
nắm giữ quyền lực tăng cường vị trívà địavị
Uỷ quyềnđến mức có thể bởi vì uỷ quyền gópphầnphụcvụ nhân dân tốt hơn
Cho rang vai trò cùamình đơn thuầnlàthựchiện các chủtrương củaĐảng
Cho rang vai trò của mình là giúp Đảng nghiên cứu và phát triển các chính sách đảm bảo thực hiện thành công
Cho rằng vai trò thích họrp của nền công vụ là tham gia vào các hoạt động cụthể của nền kinh tế.
Cho rằng vai trò của nền công vụ là duy trì các chính sách kinh tếhợp lý chokhu vực tư nhânphát triển Cho rằng những quyết định trong
nội bộ quốc gia là không thể bị can thiệp từbên ngoài
Nhận thứcđưọrc sự phụthuộc lẫn nhaugiũa các quốcgia
Không quan tâmđến hành động của cácquốc gia khác vì cho rằng không ảnh hưởng đến mình
Nhận thức được các vấn đề toàn cầu, và sẵnsàng chung tay giải quyết
40 I Tạp chíKhoa họcNộivụ
\\v
ĐÀO TẠO-BÓIDƯỠNGsangkinh tế thị trường vàhội nhập quốc tế. Sự thay đổi vai trò này được thể hiện như sau:
Thứ nhất, để thích ứng với vaitrò mới, nhân lực khu vực công Việt Nam, về cơ bản cần có nhữngnănglực sau:
Vê' kiến thức: Hiểu biết về kinh tế thị trường định hướng XHCN, hội nhập quốc tế; hiểu biếtvê' nềnhành chính quốc gia; hiểu biết vê' chuyên môn;hiểu biết vê' trách nhiệm giải trình vàtáchại của hành vi tham nhũng.
Vê' kỹnăng: Kỹ năng hoạch định, phân tích, đánh giá,thực hiện chính sáchcông;
kỹ năng của các nhàquản lý trong công tác kế hoạch, tổ chức, điềuhànhvà giám sát các chương trình vàdịchvụ của Chính phủ cho xã hội; kỹ năng chuyển tải thông tin cho xã hội và nền kinh tế để xã hội thực hiện chức năng của mình; kỹ năng ngoại ngữ.
Vê'thái độ: Nhận thứcđược vị trí của người dân, sự cần thiếthuy động sự tham gia của người dần; nhận thứcđược nghĩa vụ phụcvụ công dần;nhận thức cần thay đổiđể phục vụ tốt hơn nhân dânvà phục vụ nê'n kinh tế; thái độ phục vụ, coi cá nhần/tổ chức là đối tác; thái độ và hành vi trung thực hoàn toàn trong quan hệ với các tổchứcvà với các công dần.
Th ứ hai, cần đổimới cơ chế tuyển dụng, sử dụng và quản lý công chức. Loạibỏtư duy tuyển dụng công chức theo chế độ việclàm lầu dài hay tuyển dụngcôngchức dựa vào văn bằng, chứng chỉ mà cần tuyển
dụng, đánhgiá công chứccăn cứvào năng lựcthựcthicông vụ.
Trong hơn ba mươi nămqua, Việt Nam đãdầndần mở cửa tạo nhiều cơ hội tham gia hơn cho người dân thảo luận công khai vê' nhiều vấn để chính trị, xã hội và kinh tế. Các văn bản pháp luậtđượcthông qua yêu cầu phải lấyý kiến của người dân vế một số quyết định cấpcơ sở. Nănglực của Quốc hội được tăng cường để thực hiện vai trò kiểm tra và giám sátvới các cơ quan hành pháp. Tuy nhiên, để tiếp tục thực hiện được những tiến bộ trên, Việt Nam rất cần một đội ngũ công chức chuyên nghiệp, thích ứng với bối cảnh mới./.
TÀILIỆUTHAM KHẢO
1. ADB (2003), Phục vụ và duy trì: Cải thiện hành chính công trong một thế giới cạnh tranh, Nxb Chính trị quốcgia
2. Chính phủ Việt Nam, UNDP (1996), Toạ đàm quốc tếvề cảỉ cách nền hành chính nhà nước, Hà Nội, 24-26 tháng 9/1996.
3. Hội nghịtư vấn các nhà tài trợcho ViệtNam (2012), Báo cáo phát triển Việt Nam 2012, Kinh tếthị trường khiViệtNam trở thành quốc giacó thu nhập trung bình, Trungtâm Thông tinphát triển Việt Nam 4. World Bank, 2000, Reforming Public Institutions and Strengthening Governace, World Bank, Washington D.c
Tạp chíKhoa học NộivụI 41
