HOP TAC PHAT TRIEN KINH TE
GliJA QUANG BINH (CHXHCN VIET NAM) VA KHAM MUON (CHDCND LAO)
TD 1989 D E N 2010
NGUYEN CONG KHANH*
THAN HAI DINH**
S
au 13 nam sap nhap vao tinh Binh tren true Qud'c Id IA va dUdng Hd Chi Tri Thien (20/09/1975), thiic hien Minh, gin kd vdi dudng xuyen A qua qudc Nghi quyet Qud'c hdi khoa VIII, ki hpp thfl Id 12A va Ciia khau quoc te Cha Lo 11 dieu 5 ve viec phan chia dia gidi hanh ehinh kien thuan ldi trong giao lUu kinh t e - x a mdi, ngay 1/7/1989, Quang Binh tach ra hpi vdi cae nUdc trong khu viic, dac biet 11 thanh tinh ddc lap. Cung trong thing vdi Lao. Nhim nang cao hieu qua hdp tac 7/1989, tinh Quang Binh da de nghi v l phat trien kinh te ddi ngoai, Quang Binh dUdc Trung Udng ddng y cho Quang Binh da quy hoach xay diing Khu Kinh te Ciia ket nghia vdi tinh Kham Mudn (CHDCND khau qud'c te Cha Lo, Khu Cdng nghiep Lao). Tfl day, quan he Quang Binh - Tay Ble Ddng Hdi, Khu cdng nghiep Cang Kham Mudn la mdi quan he gifla hai ddn bien Hdn La. Quang Binh cd he thdng vi hanh ehinh dde lap, mdi quan he hai sdng sudi kha ldn vdi 5 con song chinh; co tinh eung chung bien gidi ket nghia vdi nhieu loai khoang san nhu vang, sit, nhau, hdp tie toan dien, nha't la la hdp tac titan, pyrit, chi, kem... va mot so khoang phat trien kinh te. s^n phi kim loai nhu cao lanh, cat thach 1 T - ' - u ^ ^' 1 • I- x-v'i-k •' anh, da vdi, da mable, da granit... Trong L Tiem nang hc»p tac k i n h te Quang , . , . , . , , ^ ^ . - , ,- .,' Tj» 1- Tj-^ - n/r - do, da vol va cao lanh co trU lUdng Idn, du Binh Kham Muon . , , , . & >dieu kien de phat trien cdng nghiep xi Qudng Binh la tinh mien Trung eiia mlng va vat lieu xay diing vdi quy mo ldn;
Viet Nam, cd tdng dien tich tii nhien la cd sudl nUdc khoang ndng lOS^C. Trii 8.065 km2, cd dan sd 847.956 ngUdi (theo lUdng vlng tai Quang Binh co kha ning sd lieu nam 2009) mat dp dan sd khoang de phat trien cong nghiep khai thac va 105 ngudi/km^. Quang Binh cd vi tri n i m che tac vang. He thd'ng giao thong 5
* PGS.TS. Nguyin Cong Khanh, ** Tran Hai Dinh, TrUcJng Dai hoc Vinh
Quang Binh t h u a n Idi eho phat trien kinh te xa hdi va hdp tac: Dudng thiiy ed cang Hdn La (12 trieu tan/nam) do Tdng cdng ty Dich vu ky t h u a t D l u khi thudc Tap doan D l u khi Viet Nam quan ly van hanh va phat trien; cang N h a t Le, qud'c Id IA, dudng Hd Chi Minh, dudng s i t Ble Nam, san bay Ddng Hdi vdi tuyen bay ndi San bay qud'c te Ndi Bii, Ha Ndi ciia Vietnam Airlines. Tinh cd qud'c Id 12 ndi Qud'c Id 1A tfl cum khu kinh td Ble Quang Binh den ciia khau Cha Lo, tinh Id 20, 16 chay tfl Ddng sang Tay qua qud'c Id 12 ciia Lao ndi Thakhek vdi cvta khau Naphao - Cha Lo tren bien gidi Viet - Llo va qud'c Id 12 eiia Viet Nam.
Khdm Mudn la t i n h mien niii cua Lao, ed tdng dien tich tfl nhien la I6.315km^, cd dan so' 368.000 ngUdi (theo sd' lieu nam 2009) mat dp dan sd 22 ngudi/km^ Tren dia ban cd qudc Id 13, 12 va 8B, cd hai cxia khau la Tha Khec - Nakhon Phannom giap tinh Thai Lan va Na Phao - Cha lo/
tinh Quang Binh - Viet Nam. Toan tinh ed 9 huyen gdm 1 thi xa Tha Khec. Ddi nui va trung du chiem 2/3 dien tich da't dai eua tinh. Kham Mudn cd dia hinh ddc, vdi cac niii da vdi ldn trong Idng da't cd ra't nhieu thiec (Tha Khec), la tinh n i m trong vanh dai khi h a u nhiet ddi nen nhiet dp trung binh ca nam b day 20 - 340C. Khi hau nay phu hdp cho viec p h a t trien kinh te ndng - lam - nghiep. Nhflng vung ddng bang rdng Idn va cae t h u n g lung dpc sUdn mii cd phu sa mau md la the m a n h de phat trien cay liia va mpt so'hoa mau khac de phuc vu ddi sd'ng h a n g ngay cua nhan dan. Dac biet d day cd ra't nhieu loai go quy hiem nhU lim, lat hoa, t r a m hUdng...
Rflng Kham Mudn kha da dang va ed nhieu thfl gia tri kinh te cao nhU song may va vd van cac loai lam san quy hiem khac. Rflng khdng chi la tai nguyen quy bau trong viec phat trien kinh te qud'c dan ma cdn la ndi kiem song ciia nhan dan cac bd tdc Lao. Xung quanh rflng la nhflng canh ddng cd thuan ldi cho viec chan nudi gia sue, gia e l m . Kham Mudn ed hai con sdng ldn la Xebangphay va Nam thdn va mdt sd' eon sdng nhd do sdng con Xebangphay tao ra t h u a n ldi cho viec phat trien ndng nghiep, ben canh dd la ndi cd the phat trien ve thuy dien.
Nhfl vay, viec hdp t i e toan dien, nha't la ve kinh te gifla Quang Binh va Kham Mudn cd cd sd vflng chic, dap flng nhu e l u ciia hai tinh cung nhu hai nUde Viet Nam - Llo.
2. Hc>p t a c kinh te Quang B i n h Kham Muon (1989 - 2010)
2.1. Mdt so thdnh qud hdp tdc
Kham Mudn cdn d tinh trang phat trien tha'p kem, san lUdng nang sua't tha'p, ky thuat canh t i e lac hau, hang nam thieu hang van ta'n lUdng thflc. Trong khi dd, sau 1975, Quang Binh (trong khudn khd Binh Tri Thien) cung gap nhieu khd khan qua b^o nam t h i n g chien tranh. Trong 13 nam quan he hdp t i e gifla Quang Binh (Binh Tri Thien) vdi Kham Mudn tfl 1976 den 1989, hdp t i e ndng - lam nghiep va thuy Idi cung nhU hdp t i e kinh te ndi chung gifla hai tinh van dUde thiic hien theo cd che tap trung bao ca'p va theo tinh t h i n "hgt gao cdn ddi, cpng rau be naa" vdi mflc dp cdn ban che, gia thanh dat, hieu
38 Nghien ciiu Dong Nam A 8/2011 qua kinh te chUa cao. Du sao, sU h(?p tac dd Kham Mudn. Sau dd, khi Quang Binh hi chinh la each tUcJng tni can thiei, quy bau bao, Kham Mudn da vien trd cho Quang va kip Ihdi, phu hdp vdi linh hinh thiic te I'.inh 40 trieu ddng VND. Nam 1998, theo va kha nang ciia ca hai phia. thoa t h u a n gifla hai tinh, Sd Ndng nghiep Sau kbi bai linh kdt nghia, tfl nam ^ ^'™^ Q " ^ " g Binh da giup Kham
\989, hdp tdc phdt trien ndng nghiep dh CO Mudn giong bo lai Sin, khai thac van nhflng chuydn hudng cd b i n : IU hinh thflc ' h u y d n gd va md dUdng tfl huyen hop tac chii yeu la hd trd p h i l Inen nong Bualapha noi vdi dUdng 20 (Viet Nam), nghiep va ndng thdn mdi sd huyen, vung De ket qua hdp tac trong linh viic ndng cu the chuyen sang ket hdp gifla hoach nghiep tUdng xflng vdi ngudn vd'n dau tir, dinh chien lUdc phai II-KMI ndng nghiep vdi hang nam Quang Binh cdn tiep nhan cac quy hoach san xuat lUdng I bite va thuy hti doan can bo va nhan dan ban sang tham tren nhflng canh ddng ldn ciia Kham quan hpc tai) kinh nghiem ve md hinh Mudn n h i m dam bao an ninh lUdng thUe, phat trien kinh te d mdt sd' dia phUdng phat trien ndng thdn mdi, n h a t la d mdt sd trong tinh. Quang Binh cdn nhan dao tao xa, huyen, vung bien gidi hai tinh. Quang chuyen gia ky t h u a t trdng trpt, chan nuoi Binh da phdi h(3p vdi Kham Mudn xay cho ban va eU nhieu doan can bd chuyen diing md hinh thi diem phat trien ndng gia ndng nghiep sang giup tinh ban xay nghiep g i n vdi ndng thdn mdi tai cae vung dUng md hinh thi diem kinh te hd gia dinh mien dac trUng nhU: mien nui, mien ddng tai ban Noong Ma. Ngoai ra, hai ben con bang, mien ban sdn dia. Cac du an vd hdp t i e xay diing xi nghiep che bien ndng dien, dudng, trUdng, t r a m trien khai d san ed quy md vfla va nhd, nhan dao tao Tha Khec va Bualapha lam cho ddi sd'ng can bd chuyen mdn va xay diing trung Kham Mudn tflng bflde ddi thay. tam dich vu h a n g hoa ndng nghiep tai Tha
Theo yeu c i u ciia tinh Kham Mudn ve Khec.
viec p h i t trien kinh te xa hdi xay dflng Dac biet, nganh ndng nghiep hai tinh vung kinh te mdi d mien nui, nam 1996, hdp t i e xay diing md hinh vUdn cay an tinh Quang Binh da eii 6 chuyen gia ed qua tai huyen Xebangphay, tinh Kham trinh dp ky sU tren cac linh viic ndng Mudn. Phia Quang Binh da hd trd ky nghiep, lam nghiep, thuy ldi, giao thdng thuat va 2.100 USD de mua gid'ng cay va sang giup quy hoach vung k i n h t e khu VUe phan bdn. T h i n g 10/2003, tinh Quang d Khu Xue, Noong Ma, huyen Bualapha. Binh da cii doan can bo chuyen gia ciia Sci Trong nam 1997, Quang Binh da cflu trd Ndng nghiep & PTNN sang tap huan kjp thdi 7 tan gao cho nhan dan cac huyen chuyen giao tien bo ky t h u a t ndng nghiep mien niii cua tinh Kham Mudn bi m a t cho can bo chii chd't n g a n h ndng nghi§p mm, thieu an va chuyen sang hdn 500 ciia tinh Kham Muon. Theo cac bao cao, tgi'p gao, 100 t a n thdc nhudng ban cho hien nay md hinh nay dang p h a t huy tac nHftP dan theo yeu e l u eua tinh trudng dung td't.
Cung vdi hdp t i e ndng nghiep, Quang Binh r a t chu trpng d l u tU vao linh vUc ldm nghiep, khai thac the manh lam nghiep la mdt hudng phat trien kinh te mdi eiia Kham Mudn. Trong nhflng nam qua, cac ddn vi kinh te Quang Binh da hdp tie vdi tap doan p h a t trien kinh te mien nui Lao tien h a n h khao sat va khai thac dupe mdt sd' lU(?ng gd ldn phuc vu cho che bien va xua't khau. Phia ban dam nhan khau chat ha, Quang Binh dam nhan hoan t h a n h giao thdng tren Dudng 12, he thd'ng kho, ben bai, van chuyen gd qua cang sdng Gianh, cang Hdn La - Quang Binh de xua't k h a u .
Ket hdp vdi khai thac, hai tinh Quang Binh - Kham Mudn hdp t i e vdi nhau trong quy hoach v l p h a t trien trdng rflng, bao ve mdi trUdng sinh thai. TrUdc day, do mdi ehi nhin tha'y ldi ich kinh te tfle thdi nen viec khai thae rflng tien hanh mdt cleh d at, khdng cd quy hoach, them vIo dd la cic h a n h ddng len lut vIo rflng sau de khai t h i c san vat quy... l l m eho tham thflc vat eiia rflng d Kham Mudn suy giam mdt cleh nghiem trpng. Trfl lUdng gd eiia rflng gia, rflng dau ngudn bi vdi can, d i n den mat can b l n g he sinh thai ddng, thiic vat, Nhan thflc dUdc nguy cd dd, phia ban da tich Clic hdp tac vdi Quang Binh thiic hien cic chUdng t r i n h ket hdp gifla khai t h i c v l phat trien trdng rflng b l n g cac md hinh giao dl't, giao rflng cho hd ndng dan q u i n ly, n h i m tflng bUde phu xanh da't trd'ng ddi trpe, khdi phuc va bao ve ngudn tai nguyen thien nhien. Cung qua chUdng trinh nay, cae hd gia dinh dUdc giao dl't giao rflng, ddi sd'ng ngay cang cai thien va di d i n vao dn dinh. N a m 2004, tinh Kham
Mudn da chuyen giao eho Quang Binh 17.000 tan m i m dfla gid'ng td't de trdng, phuc vu cac nha m i y che bien rau qua.
Trong linh viie cdng - thiidng nghiep vd xdy dUng cd bdn, quan he gifla hai ben cung dUde day manh do viec Qud'c hdi hai nudc Viet Nam va Lao thdng qua luat d l u tu trUc tiep nUdc ngoai vao nam 1987 (d Viet Nam) va nam 1988 (d Lao). Day chinh la mdt trong nhflng nhan td' quan trpng thflc day phat trien quan he hdp t i c gifla Viet Nam va Llo ndi ehung va Quang Binh - ICham Mudn ndi rieng. Tren tinh t h i n ddi mdi v l hdi nhap. Dang bp, ehinh quyen hai tinh ludn ludn khuyen khich, tao mpi dieu kien cho cle cdng ty, doanh nghiep hai ben vao tim hieu, hdp t i c d l u tu. So vdi Kham Mudn, cac nha d l u tu xay diing Quang Binh cd trinh dp chuyen mdn va tay nghe kha cao, dUdc ban ra't tin tudng va tao dieu kien td't de d l u tu v l phat trien.
TrUdc dd, Binh Tri Thien v l Kham Mudn cung da hdp t i c trong cle linh vUc cdng - thudng nghiep v l xay diing cd ban;
song do viec dau tU cdn dan trai, qua chu trpng den so' lUdng nen phan Idn cae cdng trinh cha't lUdng khdng dam bao, thudng k6o d i i thdi gian thi cdng, gay nen tinh trang lang phi, td'n kdm, hieu qua chUa eao. Budc vao giai doan mdi, Quang Binh va Kham Mudn da cd hUdng k h i c phue nhflng tdn tai bang viec chuyen tfl hinh thflc d l u tfl thieu tap trung sang d l u tU vao mdt sdcdng trinh trpng diem, phue vu phat trien kinh te, van hda - xa hdi d dia phUdng nhu: he thd'ng giao thdng Dudng
12A, trudng hpc, benh vien..., trong dd
40 Nghien ciiu Dong Nam A 8/2011 van de chal lU^ng va hieu qua dU(.(e dal nham khai thdng con dUdng huyet manh len bang dau. Mac dfl ngudn vdn kinh giUa hai ti'nh (DUdng 12A tinh Kham doanh cdn hiin che, lai chUa cd nhieu kinh Mii(')n n(')l lien Qud'c Id 29 tinh Quang nghi(}ni trong vic^'c tham gia dau than (|U(')c Binh) de qua lai giup dd lan nhau. Moi le, nhung cac n h i dau tU (Juang Binh van Ix'm vdi vd'n tU cd cua dia phUdng minh vl manh dan tham gia xay diing cae cdng dUdc Trung Udng hd trd, da giai quyet san Irinh cho ban b l n g cac hinh thflc nhan iii, md n^ng mat dUdng, lam mdt sd cau t h i u trUc tidp nhU vUdn Udm cay gi(Vng, cc'mg tren dia phan ciia linh minh.
nha may lam song may..., hoac dudi hinh ^ i ^ h Quang I'.inh dau tU tren 10 ty thflc li(Mi doanh li("Mi kdt. Kcl qua dal dUdc ,|,'',n^, j ^ j^hj ^^^^ 3 ,..n, ^ren Qudc Id 29 tfl linh vUc hdp lac nay r l i kh.a (pian, sd (f.,-,^ ^ ^ e Ve, cau Bai Dinh va elu La vd'n d l u tu cho cle cdng trinh khdng 'Prpng) v l tu .sUa mot sd doan dUdng nhim ngflng dUdc tang len, trong dd nhidu cdng j^hai thdng Dudng TrUdng Sdn ca hai miia trinh cd vd'n d l u tu tUdng ddi ldn cd luc len ^^5 ^^ ^^^ N h i m thi cdng h o l n thanh den 600 trieu kip. NhUng quan trpng hdn ^^^^^ Gianh vdi quy md tau 2.000 tan vIo c a i a chat lUdng edng trinh ngay cang dam ^ap ben tao dieu kicn cho hai tinh phat bio, tflng bflde thoat khdi tinh trang le trien xuat khau, n h a p khau trong tUdng thudc dua d i m vao vien trd, bao cap, i^^^ p^f^^ tjnh Kham Mudn da d l u tU chuyen ddi sang bach toan kinh doanh khoang 8 ty ddng de lam mdt s d e l u cdng theo cd che thi trUdng. va san iii mat dudng Quoc Id 12. Dac biet De phat trien kinh te - xa hdi Lao (mdt hai tinh da hdp tac vdi n h a u lam chiec cau nude khdng cd dudng thdng thUdng triic hflu nghi b l e qua sdng Nam Nhdm (tren tiep ra bien, khdng ed dudng s i t , he thd'ng DUdng 12) thi cdng trong hai nam, vdn dudng bd ehUa thdng sud't gifla cae vung, d l u tU hdn 4 ty ddng, k h a n h thanh vao mien lai bi xud'ng cap nghiem trpng) phai cudi mua khd nam 1997.
d l u tu xay dung cd sd ha t i n g , trUde bet Q^^^g g j ^ h da cii nhieu d o l n chuyen la giao thdng van tdi. Dinh hudng c.iia g,.^ sang giup tinh Kham Muon khao sat, chUdng trinh hdp t i e trong linh vUc xay j^p i^^^ chflng vd con dUdng ndi hen tijt dung Cd ban gifla hai tinh Quang Binh - D^j^^g 20 - C l rodng (Quang Binh) vdi Kham Mudn giai doan nay la bao tri, xay huyen Bualapha (Kham Mudn) dai tren dflng giao thdng dUdng bp npi tinh va xay iQOkm, d i n ddn vung kinh td mdi cua tinh dung he thdng cd sd ha t i n g giao thong ban. Tfl n i m 2004, hai t i n h da phoi hdp kdt ndi hai ben, giup ban sii dung cac bdn, ^j^y ^ h a n h tidn do thi cong Dudng 12A cang bidn Quang Binh n h i m dam bao van q^a ciia k h i u Cha Lo (Viet Nam) va Na tai hang hoa qua canh ciia Lao sang nUdc p ^ a u (Lao). Cho ddn nay, Dudng 12A phia khac va van chuyen hang tfl Viet Nam tinh Quang Binh da hoan toan thong sang Lao. tuyen, ciia k h a u Cha Lo da trd t h a n h ciia
Nam 1997, hai tinh tu siia, nang cap k h a u qud'c te. Nam 2005, Quang Binh da
td chfle hdi nghi gifla bd'n tinh eiia ba nUdc hdp t i e str dung Dudng 12 tren cle linh viic phat trien du lich, thUdng mai. Sau khi khai trUdng Ciia khau phu C l Rodng - Noong Ma, tinh Quang Binh da thiet lap xong ehi cue Hai quan va cd ddn vi lien nganh khac tai eiia khau nay.
Tfl nam 1991, Quang Binh - Kham Mudn da nd Iiic trong hdp t i c , cd nhieu dU an quy md ldn dUde hai ben thiic hien nhU:
mdt so'doanh nghiep eiia tinh Quang Binh da dUa g i n 200 lao ddng, tren 30 phUdng tien xe van tai sang tinh Kham Mudn de hdp tac khai thae md thiec, quang va van chuyen gd, lam mdt so' cdng trinh thuy ldi nhd, xay diing mpt so'edng trinh dan dung cua tap the va tU nhan. Tdng cdng ty thUdng mai Quang Binh, Cdng ty Thudng mai mien niii Quang Binh, Cdng ty giao thdng II, eac dng ty trach nhiem hflu ban, cdng ty tfl n h a n v l ngUdi lao ddng tii do...
sang khai t h i c k h o i n g san, thiec, quang, da vdi d tinh Kham Mudn. Du I n hdp t i e xay dung nha may, xi nghiep che bien lam san (gd, song may), hdp t i e phat trien n g l n h nghe t h u cdng truyen thd'ng nghe may, tre, song de xua't khau.
Hdp tac dau tU, thUdng mai, du lich gifla hai tinh da cd nhieu chuyen bien kip thdi, bdi vi thUdng mai, dich vu la Iinh vUc phat trien sdm nha't, dUdc chinh quyen va cle doanh nghiep hai tinh het sfle chu trpng hdp tac; cac chuyen vieng tham, eac hpi nghi thUdng nien, cac van ban ky kdt gifla hai tinh deu xac dinh phUdng hUdng cung nhu bien phap n h i m nang cao chat lUdng va hieu qua hdp tac thUdng mai, tren cd sd p h a t huy tiem nang, the m a n h
eiia mdi ben, diia tren nguyen t i e binh dang eung ed ldi, chuyen tfl binh thflc h(jp t i e mdt chieu sang quan he ddi tic, gilnh sii Uu lien, Uu dai bcJp ly cho nhau. Theo dd, viec trao ddi hang boa gifla hai tinh se xol bd tinh trang hao cap ciia nha nUdc, cho phep md rdng ddi t i c thUdng mai, khdng ban chd cle td chflc doanh nghiep va c l nhan tham gia trao ddi hang boa, khdng ban che kim ngach budn b i n , md rdng danh muc trao ddi bang hoa, trfl cac mat hang cam xua't nhap khau cua mdi nude, mdi dia phUdng.
Phia Viet Nam, sau khi hai nUde ky Hiep dinh thUdng mai nam 1991, Bd ThUdng mai da ban hanh quy che ve hang h o i eiia Llo qua canh sang lanh thd Viet Nam. B i t d l u tfl nam 1998, de khuyen khich cac doanh nghiep Viet Nam tfl trung Udng ddn dia phUdng h(3p t i c budn b i n vdi Lao, tao dieu kien thuan ldi cho hang hoa ciia Viet Nam canh tranh cd hieu qua tren thi trUdng Llo, Chinh phii hai nude da khuyen khich cac doanh nghiep eiia minh thiie hien quy che hang ddi hang. Ddng thdi, Viet Nam tien hanh giam 50% thud nhap khau ddi vdi b l n g boa ciia Lao vao Viet Nam.
Ve phia Lao, Chinh phii keu gpi cac doanh nghiep cua Lao tang cUdng budn ban hdn nfla vdi Viet Nam, coi viec budn b i n vdi Viet Nam 11 mdt phan nd lUc n h i m giam bdt sU phu thudc vao hang boa T h i i Lan. Nam 1998, de khuyen khich elc doanh nghiep Llo hdp t i e budn b i n vdi nhieu ddi tac eua Viet Nam, Chinh phu Lao quyet dinh giam 1/2 thue nhap khau ddi vdi h i n g hoa cung chung loai vdi hang
42 Nghicn ciiu Dong Nam A 8/2011 hoa Thai Lan ma cd xual xd IU Viet Nam.
B("MI canh do, Nha mfdc Lao cung quyel dinh mi(:Mi ihue cho cac cdng ly Lao dang lam an vdi cac ddi lac Viel Nam. Day la cO hpi giiip tang cUdng sU canh tranh (uia hang boa Viet Nam vdi hang hoa Thai Lan lr('m thi IrUdng Lao.
2.2. Mdt sd'niwn .xet back ddu
DUc^c sU quan lam ciia Dang, Chinh phii bai nu'dc, Irong giai doan 1989 - 2010, quan he IhUdng mai giifa hai tinh khdng ngflng phat trien. Ciic t h a n h phan kinh tc tham gia budn ban ngay cang nhidu, danh muc hang hoa thay ddi hang nam kha phong phii. Ngoai nhflng mat hang truyen thd'ng, Quang Binh cdn xua't sang Kham Mudn cle mat hang mdi nhU: gily dep, hang del may, cac loai dUdc pham, hang thii cdng my nghe va vat lieu xay dUng.
Hang xua't khau eiia Kham Mudn chii yeu la ndng lam san: nen da't, sa nhan, song may, gd va cae loai dpng vat nudi sdng va tai xua't cac mat hang cd ngudn gd'c tfl Trung Qud'c, Thai Lan nhU may mdc, thidt bi va phu tung di kem, d td, xe may nguyen chide, cac loai my pham. Neu nhU d hai ben khu vUc ciia khau Cha Lo hoat ddng thUdng mai nhdn nhip thi d cae vflng sau, vflng xa, vung bien gidi, nhin chung kinh te hang hoa ehUa phat trien. Dc tang cUdng giao lUu kinh te, n h i m dam bao tang ty trpng thUdng mai, nganh ngoai thUdng hai tinh Quang Binh Kham Mudn b i t d l u td chflc cac diem ban hang true tiep, dai ly ban le. Cd the coi dd la cau ndi cd hieu qua trong viec phan phdi lUu thdng hang hoa, de n h a n dan hai nUdc dUdc l l m quen va tieu t h u san pham hang
boa ciia nhau.
De quan he IhUdng mai Quang Binh Kham Mudn phat trien hdn, hai tinh hinh t h i n h cac vung kinh te trpng diem ddi (lien nhau qua ciia khau qud'c te Cha Lo Na Pliau. Trung lam kinh te cxia khau Cha Lo va khu t r u n g tam kinh te c^a khau Ca Rodng la ndi giao luu budn ban cua hai tinh. Tai nhflng ndi nay, c l ta va ban ddu cd vi In dia ly, giao thdng thuin lien, dan cU tap trung ddng due, he thdng cd sd ha t i n g dUdc d l u tU ddng bd, cd che chinh sach cdi mdi, thdng thoing, dang trd t h a n h khu vUc phat trien sdi ddng. Cac boat dpng kinh te, giao luu thUdng mai b day khdng ngflng tang len. Viec qua lai mua ban hang boa, thUc hien cac hdp ddng kinh te' ngay cang nhieu. Hien nay, tai Tha Khec cd rat nhieu ngUdi Quang Binh kinh doanh va budn ban. Viec xay diing md hinh kinh te hai ben cxta khau la mdt net mdi trong chien lUdc hdp tac phat trien kinh td gifla hai tinh cung chung bien gidi. Cac khu t r u n g tam kinh te ciia khau dang tflng bUdc md cUa va trd thanh khu dd thi giao lUu qudc te, se la elu noi khdng chi ddi vdi h a n g hda ciia Quang Binh - Kham Mudn ma cdn ddng vai tro van chuyen gifla hang hoa trong nUdc vdi thi trUdng nUde ngoai.
Viec md ciia giao lUu budn ban cua hai tinh Quang Binh - K h l m Mudn da tao dieu kien, cd hpi t h u a n Idi giai quyet dUdc nan thieu h u t h a n g hoa trUdc day, lam tang mflc sd'ng ciia n h a n d a n vung bi§n gidi, ddng gdp mpt p h i n q u a n trpng trong tang trudng ngan sach dia phUdng cua tflng tinh. Song dieu kien ed sd ha tang
eiia cac vung bien hai tinh phat trien cdn cham, nen mflc dp giao luu hang boa cdn nhieu b a n che. Cac hinh thflc budn ban ldn chUa dUde p h a t huy trong khi cac hinh thflc budn lau ngay cang phat trien tinh vi lam eho tinh t r a n g chay mau t i i nguyen khdng the kiem soat dUde, khien eho mdi trudng boat ddng kinh te thieu lanh manh, nhieu te nan xa hdi dien ra anh hudng den an ninh t r a t tu ciia hai tinh.
Hoat ddng xua't n h a p khau chii yeu dUde giao dieh qua ciia khau Cha Lo p h i n ldn 11 cua thUdng nhan, doanh nghiep ciia hai nUde; rieng phan eua thUdng nhan, doanh nghiep eiia Quang Binh va Kham Mudn ehl chiem mdt ty trpng nhd, khoang 3 - 5 % kim ngach xua't nhap k h a u hang hoa qua ciia khau. Nam 2010, kim ngach xuat nhap k h a u qua etta k h a u Cha Lo - Naphau dat tdi hdn 38 trieu USD, vUdt 45% so vdi nam 2008.
Song song vdi cac boat dpng thUdng mai, hoat dpng du lich cung dien ra soi ndi va dang trd t h a n h nganh kinh te mang lai nhieu Idi n h u a n . Quang Binh va Kham Mudn cd nhieu tidm nang va ldi the du lich cd the bo sung cho nhau de thuc day n g a n h nay p h a t trien. Quang Binh cd tiem n a n g du lich bien, cd khu di tich Phong Nha - Ke Bang, mdt ky quan thien nhien the gidi, t h u h u t sii quan tam cua du khach Lao; trong khi dd, phia ban lai cd the m a n h vd du lich sinh thai va van hda va t a da dUa k h a c h du lich sang Hang En - K h a m Muon, song k h a nang phat trien du lich cdn b a n chd. Bdi vay hdp tac du lich gifla h a i t i n h Quang Binh - K h l m Mudn la bien p h a p n h i m phat huy cac the m a n h cua moi dia phUdng,
gdp p h i n vao viec phat trien kinh te xa hdi ciia mdi tinh.
Nhd sii nd lUe eiia hai tinh, trong nhflng nam qua nganh du lich hai tinh da ddn tiep mdt lUdng khach tUdng ddi ldn.
Cdng ty thUdng mai va du lich Quing Binh da md rdng lien doanh lien ket vdi elc cdng ty du lich d mdt sd' tinh sii dung dudng 12A dUa ddn k h i c h du lieh tren pham vi hai tinh qua lai tham quan v l tham than, tao dieu kien thuan \c5i cho nhan dan di lai tren cd sd dam bao dung quy dinh ciia hai Chinh phii. Hai tinh da thd'ng nha't cflng md tuydn xe khaeh tfl Ddng Hdi di Tha Khec de phuc vu nhu e l u di lai eiia nhan dan va elc boat ddng van hda du lich. Ndu nhu nam 1997, chi ed 150 lUdt k h i c h du lich tfl Lao qua Quang Binh va 100 Ifldt khach Quang Binh sang tim hieu, t h a m quan tai Llo, thi den nam 2010, vdi viec Quang Binh da td chflc nhieu boat ddng Ie hdi nhfl: khai trUdng mua du lich Quang Binh, td chfle T u i n van hda Ddng Hdi, Festival bien va hai dao, td chflc sii kien qudc gia ngay mdi trudng the gidi...; Cle boat ddng ky niem 310 nam ngay ma't L i Thanh h i u Nguyen Hflu Canh eung vdi viec dUa vIo sii dung eae tuyen, diem du lich mdi (ddng Thien Dudng) nen boat ddng du lich tidp tuc khdi sic, cd tren 5000 lUdt khaeh du lich tfl Lao sang va tfl Quang Binh sang Lao, Thai Lan t h a m quan. Dd la sU cd g l n g ldn cua hai tinh trong linh viic hdp t i e du lich, nhung day mdi chi la nhflng con sdcdn rat khiem tdn, chfla the phan anh dUde tiem nang du lich cua mdi tinh.
Trong giai doan 1989 - 2010, quan he
44 Nghien ciiu Ddng Nam A 8/2011 hdp tac kinh te Quang Binh - Kham Mupn
dang cd sU chuyen bidn khdng ngflng vc chat. Net ndi bat trong hdp t i e kinh te Quang Binh - Kham Mudn giai doan nay la sfl chuyen ddi tfl cd che ta|) trung quan lieu bao caj), hdp lac lung vu vice theo yeu e l u ciia ban sang bofich loan kinh doanh eung cd ldi, tfl quan he kinh te vien trd nhd le sang quan he ddi t i e kinh td b l n g viec xay dflng chien lUdc trong tflng giai doan thdng qua eac ehUdng trinh, dii an, tap trung Uu tien vao linh vUc ma phia ban dang quan tam ve van de phat trien kinh te xa hdi; hdp t i e kinh td cd bUde phat trien eao hdn, toan dien hdn, bUde d l u dap flng dUcic yeu cau ddi mdi hdi nhap kinh te khu vUc va the gidi ciia hai nudc. 0 giai doan nay, d Quang Binh va Kham Mudn khdng ehi gidi ban h(?p t i e trong pham vi hai tinh, ma cdn md rdng sang cle ddi t i e mdi, dac biet la vdi T h i i Lan, Llo trong viec phdi hdp khai thac ldi the dudng 12, cang bien sdng Gianh va cang Hdn La de p h i t trien kinh te.
Nhin mdt each tdng the, ndng - lam nghiep 11 linh vUc hdp t i e t h a n h cdng nha't trong chUdng trinh hdp t i e t o l n dien gifla hai nUde Viet Nam va Lao. Quang Binh va Kham Mudn da trien khai hdp tac tren linh viic nay tUdng ddi ed hieu qua, tao chuyen bidn tich cUc, dd la: 1/ Hinh thflc hdp t i e chuyen tfl vien trd sang nghien cflu quy hoach chien lU(3e tren quy md dien rdng da tao nen tinh chii ddng trong hdp t i e tfl hai phia, chuyen tfl hinh thflc hdp tac mdt chidu sang quan he ddi tac hai chieu, lay hieu qua kinh te lam trpng tam, tao ra nhflng tien de cd ban cho hdp tac phat trien ndng - lam nghiep cua
hai tinh. 2/ Cac dii an ndng nghiep budc d l u phat huy t i e dung, giup nang cao hieu qua san xua't, tao sU dn dinh cupc sd'ng cho ndng dan, giam bdt tinh trang du canh, du cU va gdp p h i n bao dam an ninh vung hien gidi. Ben canh dd, nhflng dfl an n l y cdn giup cle cd quan quan ly Kham Mudn hoach dinh dUdc chUdng trinh san xua't ndng - lam cua tinh./.
TAI LIEU THAM KHAO
1. Cac bao eao cua UBND tinh Quang Binh
"Tinh hinh biin gidi thuoc tinh Qudng Binh" tfl 1990 den 2010.
2. Ban dan tpc tinh Quang Binh (2009), Ky ye'u Dgi hgi dgi bieu cdc ddn tgc thieu sd tinh.
3. "Lick sa bg dgi hiin phong Qudng Binh tap r , "Lich sd Ddng bg Qudng Binh" Sd vSn hoa - Thdng tin Quang Binh. 2002.
4. Mpt sdbai trong Hpi thao 25 nam quan he hdp tac Viet Lao va 40 nSm quan he ngoai giao hai nudc (2002), Hpp tdc kinh te Viet Nam Lao 25 ndm qua: thiic trgng vd trien vgng, ciia TrUdng Duy Hda, Hpp tdc Viet Lao trong Unh viic giao thong van tdi ciia Nguyen Ngpc Lan, Tdng ciidng hpp tdc Lao Viet trong phdt trien tieu viing Me Kong md rgng, cua Nguyin Tran Que, 25 ndm hdp tdc kinh te, vdn hoa, KHKT Viet Nam Lao cua Vu Cdng Quy, Hpp tdc Viet Nam Lao trong Unh viic XNK hdng hoa cua Tfl Thanh Thiiy... do Vien Nghien cflu Ddng Nam A td chflc.
5. Dang Thanh Toan, Nguyin Thi PhUdng Nam (2000), Quan he hdp tdc thiidng mgi Viet Nam Lao thiic trgng vd gidi phdp, Tap chi Nghien cflu Ddng Nam A thing 04/2000.
6. Trang thdng tin diSn'tfl tinh Quang Binh (www.quangbinh.gov.vn)