Tae dong cua cong nghe hien dai din 161 s6ng gia dinh Viet Nam
Bgng Van LuSn
' Tradng Dai hpc Cdng nghifip Hi Npi.
Email: [email protected]
Nhgn ngiy 25 thing 5 nim 2017. Chip nh§n ding ngay 3 thing 7 nim 2017.
Tom tat: Bo sy tae dfng cua cong nghf hifn dai nen cac gid trj loi song gia dinh Vift Nam truyin thing dang bj biln dang va mai mOt. Tuy nhien, nguyen nhan lam bien dang gia trj lli song gia dinh truyin thing khong phai la tiln bf cong nghf hifn dgi, ma la do con ngudi qua lam dyng, trd thanh no If ciia nh&ng san phdm do nd mang lai, hogc sii dyng no vao nhiing mye dich khong nhan van. Vi vdy, dl khic phyc su suy thoai loi sdng gia dinh, cdn sii dyng diing ddn tien bf ciia cong nghf hifn dsii.
Tir khoa: Loi sing, quan hf gia dinh, cdng nghf hifn dgi, Vift Nam.
Phan loai nganh: Trilt hgc
Abstract: Vietnamese ttaditional family values have been undergoing changes, being under risks of falling into oblivion, due to the impacts by the modem technolo©'. However, the reason for that is not the technological advancements themselves, but their improper use. That is why, so as to overcome the degradation of the family ethics, it is necessary to use modem technological advancements in a correct way.
Keywords: Lifestyle, family relations, modem technology, Vietnam.
Subject classification: Philosophy
1. Dgt vdn de ttong ddi song gia dmh. Tiln bg cdng nghf hifn dai nhu nhiing dgt sdng ao gt dgi vdo Budc sang the ky XXI, loai ngudi d§ ehung gia dinh, phd v 5 ttat ty cu, tgo ra phong kien sy ra ddi vd tien bd cua cdng nghf hifn each gia dinh mdi. (3 Vift Nam, moi quan dgi. Tiln bO cua cdng nghe hien dai khdng he tiong gia dinh cd nhiing biln ddi sau sde nhiing ldm thay ddi phuang thuc san xudt, dudi tdc dgng cita cdng nghf hien dgi.
ma cdn d l Igi nhiing ddu dn rdt dam ndt Nhiing biln ddi dd the hifn ro nhat ttong
30
Bgng Vdn Lu§n cdc mdi quan hf giiia vg va chdng, giiia cha
me va con edi, giua ngudi eao tudi va ngudi it tudi. Bai viet ndy phan tt'ch tdc dOng ciia cdng nghf hien dai din Idi sdng gia dinh Vift Nam thg hien tiidng qua ba mdi quan hf dd giiia eac thanh vign ttong gia dinh.
2. Su* tae dong cua cdng nghf hifn dgi den quan hf giura vg va ehong
Cdng nghf hifn dgi (ddc bift la mgng intemet ciing vdi cac tien ich ciia nd) da giiip cac thanh vign trong gia dmh kit ndi vdi nhau nhanh han, gdp phdn tgo tieng ndi chung va su hieu biet lan nhau gitia cae thanh vien gia dinh. Cdng nghf hien dgi tgo ngn nhiing sigu Ig thdng tin cd dung lugng ldn va tdc dd cao, chuyen tai thong tin mgt each nhanh chdng, "mang din eho gia dinh nhting gia trj nhan van mdi nhu quyen tte em, binh dang gidi" [7, tt.21]. Song, chinh cdng nghe tmyen thdng intemet ciing khien khdng it gid tri Idi sdng gia dinh bj lung lay.
Chdng ban, nhiing phim anh khigu dam, doi tryy khiln nhilu cap vg chdng dung ben bd vyc cua su do va. Mgt bao cao mdi nhat eho thdy, "d Saudi Arabia co 30.000 tmdng hgp ly hdn moi nam, tmng bhih 82 tmdng hgp moi ngay, mgng xa hOi Id mgt tiong nhthig ylu td cd lien quan nhilu nhat den cac tmdng hgp nay, 20% sd vy ly hdn do vg hoac chdng "ngoai tinh" vdi nhiing nOi dung ttao doi tten mgng xd hOi" [18]. Theo s6 lifu thdng kg tii Bd Ddn chinh Tmng Qudc, "ndm 2013 cd 3,1 trieu tmdng hgp ly hdn, chilm 23,4% so cgp vg chdng; ttong khi ty If Iy hon nam 1979 la 4,7% sd c$p vg ehong. Rieng d eac thdnh phd Idn nhu Bdc Kinh, Thien Tan, Qudng Chdu, ty If ly hdn len din hon 30% sd cap vg chdng" [19].
Kit qud khdo sdt "tten 2.000 ngudi da kit hdn do cdng ty luat Slater and Gordon (Anh) thue hifn hoi thang 4/2015 eho tiidy, cu 7 ngudi thi ed 1 ngucri can nhdc chuyfn Iy hdn vdi ly do bgn ddi sii dyng mang x3 hfi hay cdc dien ddn true tuygn khac" [19].
Nhu vay, mang xa hdi la ke thu mdi ciia hdn nhdn. Mgng xa hgi, dgc biet la nhiing btic anh va bai viet ttgn facebook, ngay cang lign ddi din nguyen nhan ciia cac vu ly hdn.
0 Vift Nam hien nay, mac dii chua dua ra dugc mdt con sd thong ke chinh xac vg cac vy ly hdn do mgng xa hOi, nhung cd thg dd Id mOt con sd khdng nhd. MOt sd kit qud nghign ctiu cho thdy, tiln bd khoa hgc va cdng nghf hifn dgi khien cho "nigm vui ttong thl gidi do ttd thanh ndi budn ttong thl gidi thuc", thdm chi d nhilu gia dinh
"vg ehong ra tda vi facebook". Theo thdng kg, d Vift Nam "ed trgn 60.000 vy ly hdn/ndm va xu hudng ndy dang tilp tyc tdng, ttong dd mau thuan vl Idi sdng Id nguyen nhan hang ddu (27,7%) dan din Iy hdn" [14]. Nhieu nghien cuu cung chi ra rdng, vifc sir dyng cac phuong tien tmyen thdng xd hgi (nhu facebook va uistagram) eung cd thg anh hudng din quan hf giiia cdc cdp vg chdng. Khi mgt ttong hai ngudi (nguoi vg hogc chdng) nghien mgng xS hgi thi hg sg bj phan tam va khdng cdn nhilu thdi gian de chdm sdc, quan tam eho nhau;
tir dd, hg nd.y sinh tam li ghen tj, so sdnh vd khdng hdi Idng giua cugc sing thuc vdi thl gidi do.
6 mOt so gia dinh hifn nay, sau mgt ngay Idm vifc, hgc tap cdng thdng, cac thanh vign van d gan nhau ddy du, nhung khdng gian vdng hdn tiing chuyfn ttd rdm ra, md thay vao dd, moi ngudi tap tmng vdo thilt bj cdng nghf tten tay minh. Vg xem
Khoa hpc xa hfi Vift Nam, s6 9-2017 tigp bO phim dang dd, ehong dgc tin tiic, con ldn go phim smartphone lien tyc, trong khi cdc con nhd tranh gidnh mdy tinh bdng choi game, v.v.. Chmh cuOc sdng ban rOn va sy chim ddm trong thl gidi cdng nghf khign cdc thdnh vien khdng nhan ra rdng, bau khdng khi Ignh leo dd len Idi vao t l dm, mgi ngudi tuy khdng "xa m^t" nhung lgi dang "each ldng". Thgm chi, nhung biia dn quay quan trd ngn hiem hoi, diln ra vgi vang va ai ciing mudn nhanh quay vg "to ken" eiia minh vdi mgt thilt bi cdng nghf ket ndi intemet. Vi vay, ttong mat nhigu nha tri lieu tdm If, facebook khdng phdi Id mdt "mgng xa hOi", md Id mdt "mang cd dgc" vi khien nhieu ngudi cang cam thay cd don hon.
Sy phdt triln ciia mang intemet cimg vdi tdc do lan ttdn eiia cac mgng xd hfi (nhu facebook, zaio,...) tuy tgo dieu kien cho vifc kgt ndi, tim higu giao luu giiia mgi ngudi nhanh chdng, dan gian ban, nhung cung khien khdng it cdc cdp vg chdng "dau ddu". Da cd khdng it cac vu ngogi tinh, ddnh ghen ddn din hdn nhan tan vd chi tgi
"thil phgm" la mang intemet. Dieu nay dugc khdng dinh tiong nghien ciru ciia nhieu nude ttgn the gidi hien nay, ttong dd ed Viet Nam. Lgi thl ciia kenh thdng tin nay dugc phan tich Id d chd, nhung tin nhdn reo rdt, vai hinh dnh ldng mgn ttong email, hay dam eau ndi tren facebook, yahoo, messenger, zalo ciing da giiip cac ddi tinh nhdn ed the de dang bay td nhiing dilu ma khd cd thl ndi khi ddi mat ttong the gidi thyc. Trong cac tifn ich cdng nghf dd, khdng chi Idi ndi, md cdn ca nhihig bilu tugng cd thg dung d l thay thl cho mft cdi dm, nhung ny hdn, sy nhd nhung, liic budn chan, khi tuc g i ^ . Chi vdi chile dien thogi di dOng tren tay, hg ed thl lign lae vdi "bo"
mgt each de dang md chdng can ra khdi nha. Ket qud khdo sdt tten 1.500 ngudi dugc tign hdnh trong thdng 5 va thdng 6 ndm 2015 ciia Vifn Nghign ciru Xa hOi, Kmh t l va Mdi tmdng (iSEE) cho tiiay,
"nhieu gia dinh Vift Nam dang dii m^t vdi tinh ttgng ngoai tinh (16%). Tinh tigng ngogi tinh dugc nii cdm nhdn nghiem ttgng ban nam (vdi 19,6% nii so vdi 10,1% nam).
Ti If nii cd cam nhdn "khdng binh ygn",
"khdng thda mdn" vdi mft sd khia cgnh ttong ddi sdng gia dinh (chia se tmh cam, quan tam chdm sdc, sy chung thtiy ciia bgn ddi, su phdn edng viec nha) cao han nam dangke" [8].
Sy phdt trien bung no ciia edng nghf intemet vd tinh da "tilp tay" eho nhung hinh anh, video khigu dam phdt tan vao ddi sdng eiia mgt bO phgn khdng nhd gia ifinh Viet Nam. Theo kit qua thdng ke cua Google ttong eac ndm gdn ddy, Vift Nam
"dung thir 6 ttong top 10 cdc nude cd s6 lugng ngudi tmy cap tim kilm "sex" nhieu nhat the gidi ttong giai doan tii 2004 din dau nam 2013" [10]. Neu ngudi chdng hogc vg khdng ngimg xem phim khieu dam, cufc hdn nhdn eua hg cd nguy ca cao se kit thiic bdng Iy hdn. Vi khi vg ho§c ch6ng thich xem phim sex, hg se mong dgi rdng, doi phuang se khiln hg dg mg vd ngdy ngdt nhu cdc cam xiic md diin vign dd mang Igi cho nhau. Hg mudn dugc nim tiai nhiing hanh dOng gidng nhu ttong phim, thgm ehi hg edn mudn vg h o ^ chfing minh m§c ggi cam vd thl hifn cdc dgng tae thgt chi tigt nhu cac diln vign. Do dd, neu khdng dgt duge mong dgi ttong nhting ldn quan hf, hg sg cd cdm gidc thdt vgng, hyt hang va chdn nan, tinh cam vg ehong cd the ran ntit, khi mOt ngudi cu mdi mg song ttong the gidi do. Theo Hiep hOi Xa hOi hgc My, "tiidi
32
Bgng Van Luan quen xem phim khigu dam d cac c§p vg
chdng khiln kha ndng Iy hdn tdng gdn gdp ddi g i ^ lan khao sat sau va tmdc, tti 6 len 11%. Ty le ly hdn tdng gdp 3 ldn vdi cac ddi ma ngudi vg hay xem phim sex, tti 6 len 16%" [II].
Khi hdn nhan dd vd thi ddi tugng phai chju thift thdi nhat la tte em. Cha m? Iy hdn la eu soc tinh thdn Idn ddi vdi ttg em. Bj tdn thucmg tinh cam, thilu tinh ygu thuong, thieu sy quan tdm vd cham sdc ciia cha me, nhigu ttg em da bd nha di byi ddi, sdng lang thang, bo va giGa ddng ddi dl rdi de sa vao tf nan xa hgi va tgi l5i. CJ mOt khia cgnh khac, sau khi ly hdn thi cha hodc mg se tai hon, lue do xuat hifn canh song chung ciia eha dugng hodc m? kg vdi "con anh, con em". Trong bdi canh nay cdc bgc cha m? cd thl thilu trach nhifm tiong vifc gido due con cai (bd mdc, nguge dai), dieu do tae dgng sau sdc khdng nhiing din sy nhdn thtic cdn rdt non eua trg em, ma cdn gay ra nhiing bdt hda va tdn thuang tdm 1^ khd han gdn dugc.
3. Sy tdc dong cua c8ng nghf hifn dai din quan hf giira cha mf v^ con cdi Khdng till phu nhdn nhiing lgi ich, ca hOi vd nilm vui ma cdng nghf hifn dgi da va dang mang Igi. Nhung tifn ieh cdng nghf hifn dgi (nhu difn thogi di dOng, intemet vdi cdc ting dyng skype, facebook, twitter, email,...) dem din nhung each thtic giao tilp tifn Igi, cd thl sti dyng mgi luc, mgi nai; tgo dilu kifn cho cac thanh vign trong gia dinh, ddc bift eho cha mg va con cai, xda bd khoang each va ket ndi vdi nhau.
Tuy nhien, tren thyc tl, nhiing tifn ich ciia cdng nghe hifn dgi cimg dang dan khiln cha m? vd con cdi ttd nen xa each nhau hon.
Tmdc day, trong gia dmh nhieu the hf
"tam - tti dai ddng dudng" sdng binh ygn, nen nep vdi bfla dn gia dinh am ciing, d dd mgi ngudi than thifn, chuyen trd riu rit.
Nhung gia finh hien nay thudng it cd su gdn kit do cac thilt bi cong nghe. Nhilu bgn tte lam dyng cac thiet bj edng nghf hifn dgi dl gidi tri vdi nhieu hinh thtic, nhu phigu du ydi facebook, chai game, nghe nhac, v.v... Viec nay, khien quj thai gian cho ca nhdn chilm qua nhieu, quy thdi gian cho gia dinh ngay cang it di. Nhigu bgc cha me thudng td ra lo ldng khi cho rdng, facebook la mgt ttong nhiing nguygn nhan khiln con etia hg gid day khong cdn hung thu vdi nhiing nilm vui gian di cua tudi tha, nhu dgc sach, dgp xe hay choi the thao.
Thay vao dd, hg thudng thdy con minh
"chui mui" vao man hinh may tinh, difn thoai. Dilu dang canh bao la khoang 1/4 sd tte d do tudi thieu nien cd dau hifu
"nghien" facebook khi cac em cd the danh ra 4-5 tiing ddng hd/ngdy dl "ludt Facebook" [13]. Dieu nay cung khien khdng it tte phgm tgi d tudi vi thanh nien, d ^ bift Id phgm tdi higp ddm, lam dyng tinh dye. Dang ndi Id, cac vy hiep dam ki qudi, loan luan dang cd chieu hudng tdng.
Dting ddng sau tat ca nhung vy blip ddm man rg ay chinh Id can cudng phong mang ten nghifn "sex" do mgng intemet Theo th6ng ke ciia Tdng cue Cdnh sat phdng chdng tOi pham, Bd Cdng an, "ttong 5 ndm (2011-2015), cd nude xay ra ttgn 8.200 vy xam hgi ttg em vdi 9.920 ngn nhan, tdng them 258 tre em so vdi giai dogn 5 ndm tmdc. Trong dd, sd tre em bi higp ddm chigm den 65%, sd tre bj xam hgi tinh dye nhieu ldn chiem hon 28%. Tuy nhien, theo eac chuygn gia, ddy ehi la phdn ndi ttong tang bdng chim khdng Id vg ttiih trgng xdm hgi tire em ndi chung va xam hai tmh dye tre
Khoa hgc xahpi Vift Nam, s69 -2017 em ndi rieng. Nghigm tigng hon, cd khoang 90% sd vy xam hgi tinh dye tre em md doi tugng pham .tOi la nhiing ngudi thudng xuygn gdn gui, quen bilt (ngudi quen ciia bd mg, hang xdm, hg hdng, tiidy giao, tiiam chl la bd dugng, bd de)" [12].
Thieu mdi tiirdng an toan, ldnh manh va thilu sy quan tdm, chdm sdc cua cae bac cha m? ciing ddn din nhieu tre vi thanh nien sa dd vdo game tien the gidi do. Trong dieu kien kinh t l thj tmdng hien nay, do cong nghf hifn dai tgo digu kifn cho gia dinh ttong lam an, ngn cha m? khdng cdn du thdi gian cham sdc con cai, phdn ldn viee day con dugc ddy cho nha tmdng. Song, vifc cae gia dinh qua tidng ehd vao nhd tmdng hifn nay la mgt thilu sdt. Con trg se cd cam gidc ba vo ttong cufc song tinh thdn va thilu tu tin ttong cdc lya chgn eua nunh. Do khd khan buc bach ttong thl gidi thyc, nen viee choi game giup eho tre xd stiess, thda man edc cam xuc vd chung td minh trong thl gidi do. Dgn khi con hgc hdnh sa sut vi chai difn tu, gia dinh mdi ta hda di tim con, rdi diing dii cac bifn phap, nhu de dga, qudt mdng, danh d|.p. Nhung dua ttg se sinh ra tigu cyc, chdng ddi va cha m? s6 ngay edng rdi xa con minh. Cd tae gia cho rang: "chi tiong vdng 4 ndm (2006-2010) sd lugng ngudi choi game d Vift Nam tdng gap 4 ldn (tu 2 trieu Ign 8 trieu) vdi rat nhieu the logi game da dgng vd phong phu nhu: nhap vai kilm hiep, bdn sung, v.v.. Trong dd, mOt bO phan khdng nhd ttong gidi ttg dang me ddm trong the gidi do day bgo lyc, chem, gilt. Theo thdi gian, game bgo luc da vd dang dn mdn dgo dtic etia hg, ddy khong it thanh nien tre vdo con dudng phgm trgng tgi ngoai xa hOi" [15]. Bdn than game khdng xdu. Mye dich cita phat minh ra game la dg thda man nhu edu gidi til cua
con ngudi. Chinh each sti dyng va quan ly khdng tdt khiln nhiing tae dgng tieu cue cua game cd ca hOi phat triln va biln tudng. Dd din Itic chting ta can xem xet lai hifu qua eua viec phdi hgp giiia gia dinh vdi nhd tmdng va xd hgi. Dong thdi, eac ngdnh giao dye, gia dinh, cac chuyen gia tdm ly, nhd Idm luat ciing can phan tich cdn ke tae hgi etia intemet, cua mgng xa hOi, cua game bao luc; tti do tim ra ede giai phap gidm thieu va di den trif t tigu tae dfng tigu cyc cua vifc su dyng game, internet ddi vdi thanh thilu nien.
Intemet cung vdi difn thoai di dOng vd tmyen hinh dd tao ra ddi sdng van hda mdi ttong gia dinh Vift Nam. Mat khac, do ciing chinh Id edng cu de tmygn bd vdn hda phdm ddi tmy (nhu quang bd sex, chg tinh tren mgng, tinh yeu ao...). Cdc logi vdn hda pham nay dang phat trien mOt each manh me; timg ngdy, timg gid dang tdc dgng tieu eye dgn ddi song ciia tting gia dinh, d^e bift din tdng ldp thanh thilu nien; dang lam xuat hien nhOng kieu sinh hogt tinh dye bira bai, ed sinh hoat tinh dye tap the, thdc logn;
dang Idm bang hogi nhiing nguyen tae luan ly sa ddng; tgo ngn loi sdng xa la vdi tmyln thdng phuong Ddng va ddn tgc Vift Nam.
Hifn tugng "sdng thti", hay cdn ggi la "gdp gao thdi cam chung", da va dang cd nguy CO lan ra nhu mgt thti "dieh bfnh" va tid thanh mgt thti "mdt" trong loi sdng eua gidi tre hifn nay, md cy thl Id hgc sinh, sinh vign, cdng nhan lao dgng. Do quan nifm thodng han v l tinh ygu vd tinh due, thieu hiiu bilt v l gidi tinh, stic khde sinh sdn, ngn mOt bg p h ^ gidi trg da phdi ngdm ddng nu6t cay di "giai quylt hau qud"; khdng it bgn nii tie phai sinh eon ttong tiii nhye, phdi bd hgc giiia chimg, phai chju su kj' tiii va dinh kiln cua xa hOi. Theo thing kg mdi
34
Bang Vdn Luan nhat ciia Hdi Kg hoach hda gia dinh Viet
Nam, "tnmg binh moi nam ca nude cd khodng 300.000 ea nao hut thai d dO tudi 15-19, ttong dd 60-70% la hgc sinh, sinh vign. Cdn theo Tong cue Ddn so Kg hogch hda gia dhih, mde du ty le pha thai d Viet Nam ttong 10 nam gan day gidm, nhung ty If ngo pha thai d tte vi thanh nign, thanh nign lgi cd dau hieu gia tang, chigm ban 20% cdc ttudng hgp nao phd thai. Hgu qua khdng chi Id sd tte ngo pha thai tdng, ma cdn la ca sd sinh con tudi vi thanh nign cua Viet Nam ciuig cao. Sd lieu tir Quy Dan sd Lign Hgp Quoc cho thay, ty If sinh con d tudi vi thdnh nign tgi Viet Nam nam 2011 la 46/1.000. Ty If nay cao ban so vdi nhieu nude Chau A (ttong dd cd Myanmar cd ty If 17,4/1.000; Malaysia ed ty le 12/1.000 va Singapore 5,2/1.000)" [17].
Ngo pha thai anh hudng Idn dgn stie khoe ciia phy nti, rdt nhigu ngudi trong sd dd da bi vd sinh. Vd sinh ddi vdi phy nu chua ed con va nhdt Id ddi vdi tudi vi thanh nign la mgt noi dau ea vg thg chat va tam hdn, gdy ndi am anh bdt hgnh sudt cugc ddi.
Ldi sdng "thu" khd dugc toan xd hgi chap nhan, bdi dd la ldi sdng qua khae vdi tmygn thdng, coi thudng lugt phdp, lam anh hudng den sy phat trign eua xa hgi.
4. Sy tae ddng cua cong nghf hien dai den quan he giua ngu'M cao tuoi vd ngiroi it tuoi
Vifc cham sdc ngudi cao tudi vdn dugc xem Id mgt ttong cac boat ddng vdn cd eiia gia dinh Vift Nam. Cau ngan ngu "tte cay cha, gia cay eon" la mdt bieu hifn cua mdt trilt ly khd phd bidn vg quan hf gitta ede thl he va su hd trg Idn nhau ttong gia dinh. Bdi,
ngudi eao tudi khong cdn kha nang dfc lap ve kinh tl, cdn dugc hd ttg bdi ede dich vu xd hOi.
Tmdc day, khi cdng nghf chua phdt triln, ddc biet khi chua cd intemet, dien thogi di dOng, bao difn tir, thi su gdn kgt giua cdc thanh vien ttong gia dinh chdt che hon, cac thanh vien trong gia dinh danh nhieu thdi gian ygu thuang, cham sde nhau hon, vdi hg "dia vi gia dinh d ttong xa hgi la tdi thugng" [3, t.l, tt.l37]. Trong bang gid tri dgo due gia dinh lue dd, chti hieu dugc dat len hang ddu. Kg thtia tmygn thdng, ngudi Vift Nam rdt coi trgng chti hieu, chfi hieu d ddy khdng ehi don thuan la cham sdc cha me dau ygu, tang ma chu dao, md cdn la nghe theo ldi khuyen bao cua cha m?, khdng lam dilu gi ton hai din thanh danh cua gia dinh va ddng tde, ldm rang danh cho gia dmh bdng sy thdnh cdng ttong hgc t$p va sy nghifp. Dilu nay dugc quy dinh ttong Khodn 2, Dilu 70, Lugt Hdn nhan gia dinh: "Con eo bdn phgn ygu quy^, kinh ttgng, biet on, higu thao vdi eha me, lang nghe nhiing ldi khuyen bao dung dan eua cha me, gifi gin danh dy tmyen thdng tdt d?p eua gia dinh" [6, tt.40]; "Con cd nghTa vy va quygn cham sdc, nudi duong eha m?, ddc biet khi cha me mat ndng lyc hanh vi dan su, dm dau, gia yeu, khuylt tdt;
tmdng hgp gia dinh ed nhigu con thi cac con eung nhau chdm sdc nuoi duong cha me" [6, ti.41]. Theo phap luat hifn hdnh, con cdi bat hieu, vi phgm nghTa vy lam con ddi vdi cha me, tuy tinh chat, mtic dg eua hanh vi cu the se bj xu 1^ vi phgm hanh chinh hode tmy ctiu tideh nhifm hinh sy.
Ngdy nay, Vift Nam cung la mgt trong nhung nude di dau tiong hgi nhap cong nghf, dgc biet la cong nghf thdng tin, cdng nghe intemet, "xIp thu 17 ttong sd 20 qudc gia cd ty le ngudi dung intemet cao nhdt thl
KhoahgcxahQi VietNam, S0 9-2Q17 gidi" [16]. Theo thdng tin tu BO Thdng tin va Tmyln thdng, "Vift Nam ed ban 1.600 tiang mgng dien tti tong hgp va 132 mgng xa hfi da duge cap phep va hang chyc mang xd hgi cua nude ngoai cd dung lugng ldn ngudi sti dung (nhu facebook, twitter, V.V.). Ttiih din thang 6/2016, Vift Nam cd 45,5 ttifu ngudi dung intemet, khodng 30 trieu ngudi dimg Facebook" [2, tt.21], "dgt muc thdm nhdp/ddn sd la 48%", "cao hon mtic trung binh cua khu vyc (38,8%) vd cua till gidi (45%)" [9]. Nhiing tiianh tuu etia cdng nghe hifn dgi cimg vdi qua trmh su dung chung vd tinh da ldm cho "mOt the gidi do" dang xen vao "thl gidi thyc", "nd cd thl ldm mai mpt di nhung gia trj tmyen thdng tdt dep eua gia finh Viet Nam dd hinh thanh ttong Ijch sti nhu tinh thdn ttdch nhifm, due hy sinh, Idng hieu thdo, ton ti ttat ty trong gia dinh, sy thuy chung ttong quan hf vg ehong, sy kinh ttgng va tinh cam thigng Hgng cua eon chdu ddi vdi cha me, dng ba, to tien" [7, tt.21]. Theo ket qud mdt cufc dilu tta, trong xa hOi hien nay,
"mdt ttong nhiing gia ttj dao dtic tmyln thdng hi xdi mdn mgnh me nhdt la ldng hiiu thao, cd 48% ndi rdng Idng hieu thao kem tiudc, 21,6% ndi rdng Idng bilu thao tot hon, 29% ndi rang Idng hieu thao van nhu tmdc" [4, tr.270]. Hifn thyc ttgn dang tgo ra hf luy, dd Id "sy c6 kit ldng Igo ttong l6i sdng gia finh vd hinh trung tao ra mgt lo hdng Idn cho m5i ngudi ty da dang hda edeh s6ng cua nunh theo sd thich rieng" [1, tt.28], khoang ttong ttong quan hf gia dinh Vift Nam ngdy edng md rpng vd khi dd, nguy CO ran ntit, do vd gia dinh sg la dieu khd tranh khdi.
Trong thdi dai etia tign bf khoa hgc va cdng nghf hifn dai, vifc bao hieu it nhieu phai nhd den cong nghf - ky thugt. Khdng it ngudi do ndm tiong vdng xoay kim tiln
cua cugc song vdi nhiing gdnh ngng etia ndi lo com do, thang quan tiln chtic, ngn it ed thdi gian dg nhd va ve thdm gia finh ban.
Hg chi cd the tham ngudi thdn cua minh qua difn tiioai hodc true tuyin qua internet.
Khdng it ngudi mac du bilt dng bd hodc cha me bj dau 6m, nhung phd thac Iudn moi su ttdng nom, cham sdc ddng sinh thanh eho ngudi gitip vifc. Viec chay theo loi song thyc dyng, tuyft ddi hda gia trj vat chat lam cho nhieu ngudi nghT ring quan tdm den ddng sinh thdnh khdng nhat thilt Id phdi d bgn eanh hg, ma chi cdn gui tien ddy dti eho hg chi tieu hang tiiang. Hg qugn rdng, digu ma ngudi cao tudi vui nhdt, mong mdi nhdt Id dugc gap eon chdu. Theo nghign ctiu, "t^ If ngudi cao tudi tam sy vdi con chi ehilm khoang 25% sd ngudi dugc hdi. Lf do chinh Id con chdu tiiieu thdi gian, khdng sdn sdng ldng nghe vd gifia hai bgn thigu moi quan tam chung. Dieu dd lam cho nhieu ngudi cao tuli huhn phiin" [5, tr.97], cdm thay cd dan ngay chinh ttong ngdi nha etia minh. Khi con chau nhgn ra duge fieu dd titi cd thl da qua mufn, bdi phuang tifn cdng nghf du cd thdng minh din mdy ciing khdng thl thay thl tinh than gia dinh. Khi "khdng co duge nhfing co sd tinh cdm bin vfing, chfi hieu se chi cdn la hinh thtic eting nhdc, nhfing Idi ndi sdo rSi^ sg che d^y cho nhung tam h6n ghg Ignh vd nhgt nhgo" [4, tr.257]. Vifc qua If thuOc vao cac djch vy cdng nghf hifn dai it nhilu da lam giam di tinh cam tiong gia dinh gifia ong bd vdi cdc chau, tti dd sinh ra
"bfnh vd cam" ngay chinh ttong gia dinh vd ddn lan rOng ra xd hpi. Sy vd cdm ttong gia dmh dang dan din thih trgng ngudi gia bj ngu^c dai xay ra ngay cang nhieu. Cd nhfing dtia eon bdt hieu da thdng tay dudi bd m?
gid ra khdi nha, vi chting coi bd m? Id ganh n§ng cho mmh. MOt sd i^udi gia khdng noi
36
Bgng Van Lugn nuang tya hogc phdi sdng lang thang du hg
vdn cd gia dinh vd con cai. Trong thdi dgi cua cdng nghe thdng tin hifn dgi, mdi tmdng vdn hda trong gia dinh da bj d nhilm han bao gid het.
Vdi nhiing tien bd cua edng nghe hien dgi, quan he giiia cac thanh vign ttong gia finh cd sy bien ddi sau sdc. Cac thanh vign ed the thudi^ xuyen gap nhau hon, gan nhau ban bdng ky thuat edng nghf. Chi cdn mdt chiec fifn thoai di dOng ed kit ndi intemet, dti d bat cti nai dau ttgn trai ddt va vdo bdt eti thdi gian nao, cae thdnh vign trong gia duih diu cd thl "g^p nhau tti xa". Tuy nhign, khdng phai luc nao nhiing tidn bd ciia cdng nghe hien dgi cung ddng hdnh vdi hanh phtic ciia tung ca nhan va gia dinh.
Dilu nay, ddi hdi moi gia finh phai thay ddi thdi do etia minh ddi vdi thien nhign va xa hdi, tu cac hogt dgng sdng den ldi sdng, each lam viec, phuang thtic tieu thy, nhdm phat huy nhiing tae dgng tich cyc va hgn chl nhfing tdc dgng tigu eye etia viec sti dyng cdng nghf hien dgi.
Tai Ufu tham khao
[1] Mai Vin Hai, Ph?im Vifit Dung (2010), "Xu hudng biln ddi trong vin hda v i loi sdng d Viet Nam", Tap chi Thdng tin Khoa hgc xdhgi, so 2.
[2] Ngpc Hii (2016), "Cin nhttng "bf Igc thdng minh"", Tgp ehl Cdng sdn, s6 328.
[3] Nguyen Vin Huyfin (2000), Vdn minh Vigt Nam, Todn tgp. Nxb Giio dye. H i Nfi.
[4] D^ng Cinh Khanh. Le Thj Qu^ (2009), Gia dinh hoc. Nxb Chinh trj - Hinh chlnh. H i NOi.
[5] Nguyen Httu Minh. Trin Thi Van Anh (2009), Bgo life gia dinh ddi v&i phu nd d Viit Nam thirc trgng, diin biin vd nguyen nhdn, Nxb Khoa hpc x i hfi, H i NOi.
[6] QuIc hfi (2014), Lugt Hdn nhdn vd gia dinh 2014, Nxb Lao dfng. H i Ndi.
[7] Lfi Ngpc Vin (2012), Gia dinh vd biin ddi gia dinh d Vigt Nam, Nxb Khoa hpc x i hdi, HiNOi.
[8] http://www.tuyengiao.vii/Home/khoagiao/khoa giao/77519/rinh-yeu-thuong-va-su-chia-se- nhung-gia-tri-cot-loi-va-bat-bien-cua-gia-dinh- Viet-Nam
[9] http://xahoithongtin.com.vn/vien-thong- cntt/201510/48-dan-so-viet-nam-su-dung- intemet-505356/.
[10] http://giadinh.net.vn/gia-dinh/nghien-phun- den-va-hiem-hoa-kinh-hoang-day-quy-ong- den-con-duong-triet-tieu-kha-nang-giuong- chieu-20131014100640663.htm.
[11] hltp://giadinh.vnexpress.net/tin-mc/to-am/phu- nu-xem-phim-sex-de-ly-hon-3456806.html.
[12] http://anninhthudo.vn/ph^luat/dien-bien-moi' cua-toi-pham-xam-hai-tinh-duc-tre-' em/6569] Lantd.
[13] http://dantri.com.vn/van-hoa/facebook-la-mot- toi-do-1392176853.htm.
[14] http://baotmtuc.vn/y-kien/vi-sao-ly-hon-tang- 20110216163520388.htm.
[15] http://dantri.com.vn/phap-Iuat/toi-ac-bat- nguon-tu-game-bao-luc-1327034140.htm.
[16] http://xahoithongtin.eom.vn/thi- truong/201510/viet-nam-dung-thu-l 7-the-gioi- ve-ty-le-nguoi-dung-intemet-502448/, [17] http://kinhtevadubao.vn/chi-tiet/91-4852-
thanh-nien-viet-naih-van-dang-ganh-hau-qua- dO'thieu-hieu-biet-.html.
[18] http://phunuonline.eom.vn/tam-su/mang-xa- hoi-huy-hoai-hon-nhan-2522/
[19] http://baoquocte.vn/duong-ai-nay-di-vi-mang- xa-hoi-whatsapp-26713 .html