r.M> C H Í KHO A H ỌC Ỉ ) ẠI U O C T O . M , H Ợ P HÀ NỘI srt 1, 1987
Q U A N G T R Ở P b S C H Ẽ T Ạ O B Ằ N G P H Ư Ơ N G P H Á P P I C K - K I S Ỉ N S K I C Ả I T I Ế N
LK T H Á I LAI - ĐÁM T R U N G Đ ÒN - THẦN' Đ Ứ C N H I È N n l n è u , uv t r ỉ a h r ấ t k h ú c n h a u c h ẽ t ạ o q u a n * t r ở P b S b ằ n g p l i ư ư n g Ịihả p i ă n ^ đ ọ n g h ó a [1], T u y n h i ê n c ó m ộ t u h ậ n đị nL c h u n g l à : m n ố n c h o mà n f í n h ạ i v q . m g c a o p h ả i c ó s u t h a m gi a c ủ a 0XJ.
r. ÍC tị., a n 4' t r ở m à n g m ỏ n g đ a tin'? t h e P b s n h ạ y q u a n g c a o n ổ i t r è n c ó n ă n g suSi l p h á i hii/n so s á n h đ ư ợ c Vui n ă n g s u ấ t p h á t h i ệ n c ủ a p b o t o d i o d e P b S . T r o n g k h i <|ó c ủ r q u a n g t r ừ l à m t ủ d ơ n t i n h t h ỉ P b S c ố đ ộ u h ạ \ và k b à n ă n g p h á t h i ệ n k é n n h ơ n . T i n h cliẩ( d ặ c biệl n à y c ù a q u a n g trỏr P b S p h ồ bi ôn c h o cả h ọ n i u đ i cni ( P h S . 1’bSc P b T e ) và í b ạ t n c hí c h o cả h ợ p c h ẫ t ba t h à n h p h ằ n P b S n S P h S n . S e . 1’b S n T e .
Dà c ó n h i ề u c ô n g t r ì n h và m ồ h i n h li t h u ỵ ẽ t g i ả i t h í c h cơ c h ẽ n h ạ y q u a n g t r o i n g q u a i i ^ t r ờ m à n g m ỏ n g d a l i n h t h è P b S . Mô h ì n h c ủa P e t r i t z Ị 1J đ ư ợ c l l i ửa n h ậ m n iều h ơ n cù, m Ị c d ù c ũ n g eỏ n h ữ n „ f h ạ n c h ẽ n b ã l đ ị n h .
Mục (lích ^ ủ a c ò n g t r ì n h n à v l à : t ạ o r a c á c q u a n g t r ử P b S Ii hạy q u a n g c a o t ri -m c ư s ơ các q u i ( r i n h k i n h đ i è n c ù a P i c k v à K i s i n s k i [2: 3J, t ừ đ ó t h u đ ư ợ c c á e t h ò n g l i n m ớ i Vi' v a i t r ỏ c ủ a ò x y t r o n g c ơ c h Ể q u a n g d ẫ n c ô a m à n g đ a t i n h th«' l'l»s.
1. C<V||(Ĩ n j ; h ệ t ạ o m ẫ u
i. 1 Bí : là k í n h ả n h l à m s ạ c h t h e o qu i t r i n h I h ò n g t h ư ờ n g .
!. 2. Nliiột đ ộ : ' l u n g d ị c h | )bản ứ n g đ ư ợ c g i ữ ả n h i ộ t đ ộ 20°c “t: l * c v à đ ư ợ c khiKÌT đ ỏ u b ằ n " m á y k h u ấ y t ừ t r o n g s u ố t t h ò i g i a n l ạo m à n g .
1. N(V,J« (lộ d u n g d ị c h (hanri gi a p h ả n ứ n g : l’b(Ar)., : 0,0.) _ 0,06 mo l / l
T h i o u r e a : 0,2 1 — 0, 12 m o l / I N#()M : ().(» — 0,3 m o l / l H o n g a l i t : 0,0(1) — 0 3 mol/ 1
I- ( ' -oụi ' ' lể l ạ o : !><-, n loai u i ẫ u (ỉ i rục c h ế t ạ o t t u o các k i c u s a u đ à y : Kíồu i : Ìtìco p h ư ư n g p h á p P i c k — Ki s i n s k i t hòi i í ỉ q u a gi ai d o ạ n g i a nhí ột . Ki U 2 : n h i r k i ễ u 1 n h ư n g m ầ u đ ư ợ c gia t t bi ệ t .
Kioti ;ỉ f h e o Ịí hưưnt Ị p h á p K i c k — K i s i n s k i n h ư n g có Ho n g a l i t ( c h ẫ t ÔXY h ỏ a ) khtoỉỉỊ4 <[u;t Lịiai d o ạ n gi a n h i ( ‘í.
Ki ều I : n h ư k i c u 3 n h i r n o d u n g d ị c h N a OI I đ ư ợ c c h o d á n và o c ỗc p h ả n ú n ^ ui ột ' c á c h thírli b ợ p .
ỉ ì
Cốc m ẫ u đ ư ợ c l ồ m s ạ c h b ằ n g ( l òn g n ư ớ c k h ử i on và đ ? k h ồ t ư n k i ò n . l i ế p x ủ c ô h m i c là đ i ệ n c ự c v à n g t ạ o b â n g p b ư a n g p h á p bõi' b a y nhi ệ t t r o n g c h á n k h ô n g . Cá c m à n g t h u đ ư ợ c đ ỉ u c ó t í n h d ẫ n lỗ t r ô n g .
2. S v d ồ đ o
H i n h 1 c h o s ơ đ ỏ k h ố i c ủ a e á r p h é p đ o đ ộ n h ạ y ( S, ) . l ạ p nộ i , l ạ c t r u n g t à n s ố (S( 0) ) , h ằ n g s ỗ t h o i gi an (t).
Kh 6i 1 là n g u ồ n h ứ c xọ bi ốn ể ụ u . K h i , đ o đ ộ n h ạ y đ t í nh Iii ng s u ấ t p h á t h i ệ n !)*, n g u ô n b ứ c xạ lả *ật đ e n l u y ộ t đ ỗ i đ ư ợ c b i ế i (liộu hời m ộ . m ô t ơ ílÒn.íỊ b ộ . Mật đ ộ b Vc x ạ tại m ẫ u : 3 x 1 0 - * \ Y / c m 2, t a n s ỗ hitfn i l i i / u: 793 11/, n h i ệ t đ ộ v ậ t đ e n : nOỪ°K. Khi đ o p h ả n b ố đ . n l i ạ y t r ẽ n n.àii, đ ặ c t r ư n g t ăn í-6 \ à liẳi'v» sổ t h ờ i g i a n , n g u ồ n b ứ c xạ là d i o d e p h á i q u ng G a P d ư ợ e h i ế n đ i ệ u ihiV m ộ t m á y p h á t â m t ằ n. N g u ồ n s á n g b ị ế n đi U đ ư ợ c h ộ i t ụ t h à n h m ộ t c h ẩ m đ i í n ích c ỡ 0 , 2 5 m m 2 t r ê n r n ẫ u v à có t he di c h u y ề n t r ê n t o á n m ặ t m ẫ u
Kh ố i 2 g ồ m q u a n g t r ừ P b S , t r ở lai H L c ó g i á trị p h ù h ạ p v ới Ỉ:-('V c ủ a q u a n g I r ở c n <ỉo, n g u ồ n p h â n c ự c l à n c q u i k ' è m .
K h ố i 3 Tá 4 lả n a n o v o n k ẽ l ọc l ự a v à m á y so p h a .
c. ár tín h i ệ u đ i ệ n và q u a n ” (lều đ ư ợ c đ ư a qua c ùn . ỉ m ộ t hộ k h u y í e h d ạ ! d ề đ ế n m ả y sn p h a s o v ứ i t i n h i ệ u c h i i ằ n ( l ứ a t r ự c l i ế p t ừ đ i o d e p h á t q u a n g tới.
3. K é t q u ả t h ự c n g h i ộ m :
Cào m à u c h í t ạ o t h e o cố • k it'll 1 ; 2 ; 3 k e m n h a y . Cá c m ẫ u c h é t ạ o t h e o k i í u 4 đạ! đ ộ n l i ạ v c a o .
D:rỏri dA V jà c ắ r kế t q u à c h o m a u 1.
3. ]. Khi c ỏ R o n g a l i i t hời g i a n c i m ứ n g đ ư ợ c k é o (lài ũ á n " k ề c ở 17 p h ú t v à t h ò i gi *n n à y k h ố n g p h u t h u ộ c v à o h à m l i r ự o g N a O H t r o n g d u n g dịcli p h ả n ứ n g , ( t h ờ i g i a n c ả m ử n ^ H t h ừ i íỊian k(* t ừ k h i n h ỏ \ a ( ) H đ ế n k h i c u n g d ị c h h ó a
đ e n ío:ỉn bộ. Khi khòm* H o n y a l i t , í h ờ i g i a n c ả m ứ n g c h i cỏ- 1 Ị.húi).
3. 2 r ò n tại n ồ n g đ ộ l ỉ o n g a l i t và t h ờ i g i a n t ạ o m à n g t ỗi ưu. liii Ig 1 và ‘2 c h o t l ì í ụ k ỉ (HM n a \ . Dí ộn í r ờ ciỉa m ồ o ^ đ ạ t cực* đ ậ i v a i I h ời g i a u t ạ o n à n g tỏi ư u K h i tíuìg .1:01 g i a n t ạ o m à n g len n u a , (iiộn t rơ v à d 1 n h a y c ủ a m à n * g i ả m n h a n h 3. 3. f o i l tai m ố i liôn q u a n gi t ra đ ộ n h ạ y và h ằ n g s ổ I h ờ i g i a n ại t ử n g đ i ề m t r ê n ì nả u: đ i ò m n l ạ y q u a n g h ơ n có q u n n t í n h l ớn h ơ n . B ả n p 3 c h o thay s ự t ư ơ n g
ứ n g n à y .
4
H ì n h 1
14
r,rt »'■?>' c » a ra-' nii (Ãn«4 d ù i c h ú t s a u
khi
l ồ ỵ m ẫ u ra k h ỏ i c ó c t ạ o m à n g v à d i t r o 11^ đ i è u k i ỷ n t ự n h i ê n . S a u k h o à n g 15 n g a y s a u đ ộ n h ạ y đ ạ t g i ả trị ồ n đ ị n h 111 o m II !ít ( i ồ m a u 11 0 nf4 c li ã II k b ô n g . l ai I i "ả y Iiiâti e f l n j ỉ k h ô n g m ấ t n h ạ y q u a n g .>1 ( nc gi á (ri đi(*n h n h c ù a r á c I h a m s 6 c ủ a quant f t r ở l oại I n h ư s a u : I>* = <n.,x - 2) X l O V m / W . H z 1/ 2
<r»()0#K, f 71*3 11/) r -= NO - {>() n%
l ỉ i p i ; ội = ,')X 10 7V
B i ' (Ị.)ỵ m à n g — c ơ ] ỊjLíỉi . A Í c h t h ư ứ e h ạ t : (‘0*0 ,1 a m
1 H ả n g 2
C R o n g í ỉ l i t S ( m v ) f> 1 0 ~ 3mo l 1
i 1 0 - - ( 1 - 8 *.10 * li. 10 1
K é m n h a } m a x : r<
10 — 1 Ị M a x : 7
' [' hời g i a n
t ạ o m à n g Sv( m r )
25 2
3 II' 6
■10 12
15 10
50 5
Bả n g 3
S v( đ v t đ ) r ( ị i s )
1,13 80
1.1 ^
ị
1 72
0,9(5 70
0, 88 68
ị . 1 h ả o I u Ạ n :
ỉ 0(* l ộ plì.ỉt t r i e n m: \ ng a n h hirỏrng m ạ n h (iến eh:íf l ư ọ ’i)fỊ c ủ a m à n g n h ạ n ilirọre |1J. Ftàrụ; c ắ c h đ ư a \ à o I r o n g ( l ung d ị c h p h à o ứ n g X u i i r h a y N a i đ ẽ đ i ề u k h i ề n t ỏc đ ụ p h ẫ n ừn<: vú t ốc đ ộ t ạ o m à n g , c ốc l ác gi t t r o n g [ti| (15 t h u <i ượt.
m à n g rất n h ạ y ợ r n r L*.
M a n g k' ^u I n h ạ y q l a n g c a o c ũ n g ( l o đ i ò u khi Ễn tốt t ốc đ ộ t ạ o m à n g . Ở đ à y s ự đ i ê u k h i ẻ n (ĩir re li (Ml h à n h b â n g c á c h b i ê n đ ô i t hí c h h ự p i ù u n l ư ơ n g N a õ l í t r o n g r l n n g d ị c h .
Gi á (rị lórn oiVu r ( SO —OOịis) so v ớ i t h ờ i g i a n s 6 n g củh các h a i tải t r o n g đ ơ n t i n h ! h * ( e f r vài m i c r o g i â y ) cố iẽ d o c h ă l ồ x y h ó a ( Ro i ì g a l i l ) đ ả (l ưn c á c l â m n h ạ y V J O . Nếu c á c l â m n à y l ậ p t r u n g ỏ b i ê n g i ữ a c á c h ạ t ( h i t á t y ế u s ẽ d ồ n t ứ ị
s ự p h ụ t h u ộ c cua (lộ n h a y v à o kí c h t h ư ớ c bạ t . [' uy nl i i èn F o d d e r | 6 j (lã khồn-»
p h á t hi ệỉ i đ t r ợc m ỗ i l iỏn q u a n n à v .
1.1
Cố lẽ l â m n h ạ y t r o n g mà i ì ' k i e u \ p h â n bố t r o n g c á c vf t i n h ỉlì? v à (V cả c á c b i ê n c ủ a c h ú n g T h e m nf r a, d o l o n t ạ i t h ò i g i a n (go h à n " t ối ư u , p h ồ n b 6 Iiàv sẽ k h ô n g đ ề u tl c o đ ộ d à y c ủ a m à n g . Mật đ ộ l ồ m n h ạ y và (liộn t r a s u ã t c ùa l ó p sát m ặ t t i ' Oàng c ủ a m à n g n h ỏ h a n mộ t đ ộ t à m n h ạ y và đ i ộ n trỏr s u ắ t c ủ a m i ề n c ò n lại.
Cơ c h é q u a n g d à n của m à n g s? đ ư ợ c (\ố cẠị) chi l i í t h ơ n I r o n g i ò n i i t r ì n h t i ế p s a u I ùa c é c l á c giả.
5. K ế t l u ậ n :
H ằ n g c á c h đ i ề u kl ì i èn h à m l ư ợ n g X a OI I í r o n ^ đ u n g d ị c h đ ẵ DỈiận đưọí * m à n ỵ P b S n h ạ v q u a n g c a o .
P h ầ n b 6 t a m n h ạ y và lị(*n (rrr s f í ‘ít k h ô n g đ e n t h e o độ d à y c u a m a n g .
TÀI 1 1HI T H A M KH Ả O 1. ( ì m e l i n s H a n d h u c h đo a n o r ^ a n i g e b e n c ỉ ì i mi c
Ac h l e A u f i a g e , Bỉei. Te . ỉ ( \ Li e l ’r u n g 2 Ve r l . Chi ie, 19<• 6 2. N , P i c k , Z . P h y s , T.12<i, li?( Ỉ9 18)
3. F. Kỉ s i n s k i . C h e m . I n d . , T. 4, 54 (1948).
1. R. L. Pe l r i t x. I o , ầ e m : c o n d u c t o r S u r f a c e P h y s i c s , U n i v e r s i t y o f l \ n '■ I v a n i a P r e s s , P h i l a d e l f i a , 19f)7t p. 229 —237.
5. C h e m i c a l A b s t r a c t s , T . 0 5 9921(1968^)
( . 1].F e l d e r a . o, I n f r a r e d P h y s i c s , T.8, 161 (1968) .
J I e T x a i i J I a i i , JX a w M y Hr H o h , M a n H u K H b C i i
P b S - < i > o T o c o n p o 1 1113 * 1E H M E , n C X n y M E I I H O E M E T O ; i O M r i H K A - K H C m i C K O r O
Xi i Mi me. CKỉ i o c a > K ; t c n i ỉ u e II.’KMIKH m u r o T O B / i C H b i 110 x o p o u i o Ỉ13 n e c T i i O M y MCTCuy riiỉKíi — KiiciiiỉCKOro. Koi r r po/ I lipOBaiiiỉCM KOHiỊCHTpâiuiii Na OI ỉ Iic;iy-
q e i ỉ b l ( ị ) OTOCOnpOTI Ỉ B/IIUĨ1ỈH c n U C O K O Ỉ i (ịiOTG xĩ V BCTBHTC . I LHOCTbĩ O ii II ]I 3 KOil 110- C T O f l H H O i i u p e M C U U .
L e T h u ' L u : . n . í m T r u n i í B o n , T r a n B u c X h i e n
I>!)S - P I I O Í (V O X D U C T O H P H K P A H K D HY M O D i r i K l ) Pl í . K - KISI NSKI M E T H O D
O j e n ; i c a l ! \ d e p o s i t e d l a y e r s W i r e p r e p a r e d b y t h e w e l l — k n o w n Pi ck —
— K b i t i ' k i m e l h o d . I3y c o n t r o l l i n g t h e s o d i u m h y d r o x i d e c o n c e n t r a t i o n I he h i g h pho t o s c i i * ' ] 1 i v i t y .111(1 l o w t i m e c o n s t a n t p h o t o c o n d u c t o r s w e r e obt ai i U' d
Dộ m ỏII \ ạ lv c h ỗ t r a n
'i r ư ừ r . g Bại h ọ c l ò n g h ợ p Ilà Nội . Xl ì ận hòi n; ; àV : í /1 (y 1 <>8’
[ Ạ P CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC TỒ.NG H Ọ P HÀ NỘI S 6 4, 1987
D í H Ư Ớ N G T ừ V À c ơ C H Ẽ B Ả O T ữ T R O N G H Ợ P C H Ẫ T M M ( C o C u F e X
PH ẠM Q U A N G NIỆ M. N G U Y Ễ N P H Ủ THÙY T H Ắ X B Ứ C H I Ề N
1. M ử đ à a
<:ốc n a m c h ầ m S m C o s c ỏ n à n g l ư ợ n g từ g á p h à n g c h u c l ầ n í e r i ỉ b a r i dị h ư . V n g đã đ i r ợ c s ử d u n g t r o n g n h i e u th iết bị d à n d ụ n g và c h u y ê n d u n g . T u y n h i ê n , r i n a m c h ầ m c h ứ a n h ữ n g n g u y ê n lỗ h i ế m v à đắt nêỉhgịA t h à n h c à o vầ
việ.e sir d u n g c h ủ n g (r èn q u i mó Jởn bị hạn c h í .
Đ;ì c ó m ộ t s ố c ô n g t r i n h n g h i ê n c ứ u t h a y t h ế Sin b ằ n g M i s c h e m t a l ( M M ) Ce V* P r ; t h a y t h ế Co b ằ n g Fe, Cu. Kốt q u ả l ả g i ầ t h à n h n a m T h â m r ẻ đ i m à c á c t í n h u h à t qui g i ầ c ủ a n a m c b â m ( n h i ò t đ ộ C u r i e , n ă n g I ư ợ n c t ừ . . ) k h ô n e b i ơ i ả r n đ i đ á n g k ê ( x e m [1, 2, 3 SỊ)
G ỏ n g trinh n à y trinh bà y c á c ké t quả k h ỏ o »át c á c tính c h ẫ t t ừ ( đ ă c b ỉệ t ỈA dị toưómR từ Tà c a c h é đ ả o từ) c ủ a họrp kim M M ( C o , Cu. F e ) 5 s ử d ụ n g M i i c h m e - tâl c h í t ạ o t ứ q u ặ n g đát b ỉ ế m t r o n g nư<Vc.
2. P h t ơ n g p h á p t h ự c n g h i ệ m
C ấ c mẫu đ ư ợ c tạo t ừ c á c k i m l o ạ i t h à n h p h àn b ằ n g p h ư ơ n g p h ả p nẫu c h ả y b ỉ n . g hồ q u a n g t r o n g m ô i t r ư ờ n g khí (rơ. Sau đ ó c áo m ă u đ ư ợ c ủ U »rén l o o o ' c va đturọ-c n g h i ề n tli ành bột. T i í p đ ó đ ĩ s ử d ụ n g c ỏ n g nghĩ' bột t h i ê u k ế t đ ề c h ế t ạo c á c m ẫ u n g h i é n c ứ u c ố d ạ n g tru TỞi kí ch t h ư ố c * 8 i n m dài 3— 4 m m . Các h a t hột f r o n g mẫu c ó p h ư ơ n g đ ị n h h ư ở n g t o n g s o n g v ờ i t r ụ c c i a k ì n h trụ Đ ề k h ả o sát ttlnh chất dị h ư ớ n g , c ác m ỉ u bột đ ị n h h ư ớ n g c ỏ d ạ n g l ậ p p h ư ơ n g v ớ i c ố c m ậ í
• o n g a o n g vá v u ô n g g ó c r á i t ử t r ư ờ n g đ ị n h h ư ớ n g đa đ ừ V c c h ế t ạ o b ỉ n g c ổ n g n g h é bộí k í t d i n h . T ừ tính của c á c m ẫ u đ ư ợ c k h ả o sất b ấ n g từ ké c ỏ s ử d ụ n g t ừ th ỏ m g k í đ i ( n t ử [1]. Cốc p h é p đ o đirọrc t h ự c h i ệ n ỏ r n h l ệ t đ ộ p h ò n g Ỹới từ t r ư ờ n g
« ự e ề ậ i cùa n a m c h â m đ i ệ n của t ừ k ế là l SK O e. Sai *6 t ư ơ n g đ 6 i c ù i p h é p đ o k h è n g q u á 1 %. Cấc ph â n t ic h R ơ n g h e n t r ê n c á c m ỉ a k h ố i sau kbỉ ủ c h ứ n g l o c ău t r ú c đ ơ n phn CnCii5 ( h e x a g o n a l ) rủa ohÚDg
T h à n h p h i n c á c m ẫ u đ i r ợ e n g h i ế n c ứ u t r o n g b ài n à y b ao g ồ m M M C o 5 ( m ẫ u V vfc MM(Co0 7 _ x Cu0 :i F e , ) s v ớ i x - 5 % , 7%, 9% Y* 1 I X (oác m ẫ u N 2, 3, 4, 5 t ư ơ m g ứn g ) .
3. K ề i qmầ vả b l ^ n l a ậ n
H i n h Ị là các kế t q u ẳ đ o từ đ ộ I he o c ấ c p h ư ơ n g k h ó Tà dè t ừ b é a của c á c mau b ộ t đ ị a h h ư ở n g . Tử t r ư ờ n g n g o à ỉ 15KOe k h ô n g đ ù đ ỉ t ì r h ổ a b ã o h o ã m a u t h eo p h ư ơ n g k h ỏ : đi ều n à y c h ử n g tỏ t i n h dị h ư ớ n g l ừ c a o c ủ* Tật l iệu. T ừ đ ộ TC 2
17
-—
6 /* / í /4
Hint.
( K O e )
ỉ l i n h í : Sự phụ thuộe của <ĩộ từ hỏa 1 n \f t ’ eo từ Irường nội tại íỉ jDl trong các mảu hột định b ư ớ n g do theo cốc p h ư ơ n g từ hỏa dề và khó. Thành phàn cúc mau 1 . 2 , 3*4, 5 ghi trong bài* Các đường pliia trên theo trục dè, phía dưới trục khổ.
b ã o h ò i 4 n \ f s c ủ a c á c m ẫ u (ìỉ iợr đ á n h g i á t ừ đ ư ờ n g coi i g t ừ h ố a t h e o p h ư ơ n g dễ yã (lưực l i ệ t kê tr ong B ả n g 1.
B ả n g Ị. T ừ đ ộ b ã o h ò a Ms t r ư ờ n g dị h i r i n g H A , h ằ n g Hỗ d ị h ư ở n g Kị v à t íc h n ăn g l ư ợ n g t í n h t o á n ( B f I ) mâX c ủ a r ố c m ầ u n íi h iẻ n c ứ u .
--- --- ---- Mau
s ỏ T h à n h phấn •lot Ms
( ( ì nuss )
H ' K '
( K U e ) ị <10#« y ' era')
<B H >mL (MGOe)
1 MMC. 0 5 8980 110 Ị 30.3 30
*) MM ( ^ o 0.65Cu0 3F e 0.05)5 69*10 82 Ị 22 .6 12
3 MM ( C o 0^ 3Cuo.3f c 0.o7) 5 6700 80 1 21.3 It
4 i\(M ( C o 0 6!C u 0 3F e 0.o9) 5 6250 76 * 18.8 Ị 9
5 MM (Cc #.59c;u0.8F e 0 0 | 1>5 5660 66 1 14.9 ỉ «
B ằ n g pii«‘t) n g o ạ i SUJ đ ư ờ n g c o n g t ừ h ỏ a t h e o p h ư ơ n g k h ỏ í r o n g mẫu b ộ t đ ị n h h ư ớ n g cỏ ( in h đ ế n đ ộ bất đ ị n h h ư ớ n g c ủ a m ộ t p h à n h ạ t ( t ! ’ề liiẹn ủ đ o * n t i n g n h a n h ban J a n t r è n đ ư ờ n g c o n g t ừ h ó a t h e o p h ư ơ n g k h é a !bu đ ư ợ c c á c g i ấ
trrị c ủ a t r ư ờ n g dị h ư ớ n g H A ( x e m b à n g 1). T r ê n b ủ u g I c ũ n g i i ệt kô c á c h ằ n g »6 d i ị h ư ớ n g lir K| t i n h đ ư ợ c t ừ cốc gi à t r ị II n à y t h e o c ô n g t h ứ c :
K. = - ý ( I 'aMS)
(ì 4 I rị lĩ Y c u I vật liộu M M C o 5 f h u đ ư ợ c t r o n g d ư d ạ c c ủ a c h ú n g t ô i n h ỏ h ơ n Cíác g i á t rị H a c ò n ị ị hỗ brri c á c t á c giA k h á c {.-hi\ng h ạ n W e l l v à N a r a g i m h a n [ 5 | o ỉ h o I I A = l 8 ) K O e đ ổ i v ới M M C o 5». N g u y ê n n h ấ n có t h ỉ là d o M.M Vi ệ t n a m s ử d i u n g t r o n í Ị v i ộ c ạ o m ẫ u c h i r a l ạ t đ ư ự c ílộ s ạ c h c a o ( t * p cliẩt c h i ế m k h o ả n g 5 5 %
c ỉ h ủ y ế u là F e , \ ỉ n , Sỉ, Ca). N g o à i r a , s ự c h ê n h I ộ c h vè tỷ lệ h ợ p p h ầ n g i ư a c a c đMt hi ẵ m r i ê í i g r ẽ v ớ i n h a u t r o n g \ừ u ịị l o ạ i M\1 c ũ n g c ó t h ề có ả n h b u ô n g n h á t
đ i ị n h : c h ẳ n > h ạ n việc tăn^> h à'11 lưựDị í P r , X d là n h ữ n g i o n t ừ c ó f ị h ư ó n g Am trvái n g ư ợ c với dị h ư ở n g d i r ư n g c ù a Co sẽ l à m t r ư ờ n g d | h ư ớ n g g i â m .
V i ệ c p h a Cu v à F e r õ r à n g đ à l à m g i ả m đ á n g ke : ằ n g sổ d ị h ư ớ n g K, c ủ a c i á c m ẫ u ( x e m b ả n g 1). Với «'.u, m ộ t n g u y ê n t ổ p h i t ừ đ i è u n à y là h i ê n n h i ê n ; C(òn với F e s i r ^ i ả n i K, có t h e đ ư ợ c gi ải í h í c h n h ư k ế t q u ả c ủ a đ ó n # g ỏ p n g ư ợ e d i á u cu t n ò v à o .lị h ư ớ n g 30 với dị hirứn;» c ù a Co n h ư đ i è u đ ố đ ư ợ c k h ẵ n g đ ị n h bi ằnỉ ỉ c á c ng i i ó n - ứ u M o s s b a u e r [G]. I m n h i ẻ n lihtr có t hề t h ẩ y i r ê n B â n " 1. n g a y c: ả vỏri c á c n ẫ u có h ầ m t i í ợ n ^ C u và Fe i ư n , h ẳ n g s ố dị h ư ở n g c ũ n g v ẫ n đ á n y kè.
X u gi ỗ t h i ế t l ự c k h á n g t ừ MÍIC đ ạ t đ ư ợ c t r ê n c á c v ậ t l i ệ u u ^ l i i ê n c ứ u c ỡ 110% ỈỈA n h ư t h ư ờ n g x ả y r a t r ê n c á c v ậ t l i ệ u l o ạ i RCog, la t h á y MI ỉ e đ è n v ư ợ t Mís t r o n g c á c m ẫ u n g h i ê n c ứ u ( b â n g 1). N h ư Tậy t r o n g t r ư ờ n g h ự p lý t ư ớ n g c á « m a m c h â m c h ế t ừ v ậ t i i ệu n à y có t h ề đ ạ t l ư ợ c Bí l c = Mg . T ừ n h ậ n x é t n à y c l h ú n g t ô i t i n h đ ư ợ c tícii nf l ng l ư ợ n g lý t h u y ế t ( B H ) I ĩ x I heo c ô n g t h ứ c
TT ( 4 n M „ ) »
= --- p — 4 Két q u ả đ ư ọ v l i ệt r a t r ỏ n B i n y 1.
Các l i ọu t r ê n c h ừ n g t ỏ k h ả n ă u g c h ẽ l ạ o c á c n a m c h ầ m đ ủ m ạ n h t ừ v ậ t l i i ệu l oại MM ( C o f , u F e ) 5 t r o n g d ỏ s ử Uụ ng M i s c l i m e i a l Vi ệ t n a m n g a y ở đ ộ » ạ c h n i b ư hi ện n a y .
Đ? n g h i ê n c ử u cơ c h ế gAv l ự c k h á n g t ừ c a o , c h ú n g t òi Oíì ỉ h ự c h i ệ n c á c s ử h ỷ n h i ệ t ở nl i i ột »ĩộ !?ia|) ! r ể n i ũ c ĩĩiảu lìùíi 7 % F e ( m ả u N3) ỏ* , ố f n h i ệ t đ ộ v à llhòri gi.UI • iihuit. T r è a Hi i i u u ci.ỉ r a k ế t q u ả đ o đ ư ờ n g lOiiv t ừ h ó a v à p h â n
t í i c h k l ; n t . r .r í r V i M C I1U11 l í ) t i ỉ i i v í l i r r ; s Tr 1 V ( / c ù n g r u ) t Ỉỉ i ĩ ộ i l l r n g I r o n g
Cíá > t iiỏri gi UI V i t :ih I ằ.s r lý t lm; t r o Ìg c á c t ■ ìo*i gia n 1 = 3' }, 50và 1 HOịũíút l à m x u ă t b 1 i ộ n ckv, pha VI li {Viìĩìg íịẠCÌi g t r h ; ' r ò a ả n h k i m í ư o n ^ 1) MI ại h e a r p h a c b í u h ( v ù n g s trig . K nfỴị) VƠI d ạ i i ị í (li t h ư ã n g e ủ a (1ư ờ : c o i i t f k \ À ĩ t ư ù a c á c m ẫ u
n ỉ à y ( h ì n h 2) c o t h ề k :ỉ ẳ n g l ỉ i n l i c ả c p h a Ị)!Ill n à y l à c á c p h a Kr m e m i a m g ả i n s ú t t nul l e h ă t t ừ p a p ’ìự n à y bitMi m ấ t ỏ' irriu ú*o-; v ớ i f = GO ị)í»ut. k i i . c n c b o m ẫ u c í ó t ừ tính ĩỗt nir.il. Kết ịUỈi đ o ỉv n i ĩ í r ò n : n ầ u c ỏ c h ế đ ộ s ử l v M : ụ i t ố i ư u n à y
ì\ầ
-sL — J L L 4
f 8 « H(KOe )
t*i?ophút t= 120ệhút
\ I
t - So phut
t - 4 4 p h u t
- a - *
t *=■ S o p h u f
* * * 7T T ^ ^ y z ,
T
t - 2 Q o h ù l ___
4
* ? * 0 S Ệ
/ r S ì
f Í Ĩ Ê ^
/
Í* Z Q p fiu i
t ~ 0 t * 3 0 p h ĩ ‘* ;
ơ H ( KL\ị ) —-*»
/ / ỉ n A 2 : Đuứng cong từ hỏa ban đàu và đưừng cong khử tư và cúc bức tranh kitu tươn« 'rri” 01lrl m;’!U MM(Co(j.o:;Cuo-nFot) 0;)r, được s ù ly nbiột ỏ nl iột độ tháp Ircngcác thời
gian t khác nhau.
đ ư ợ c chi ra
trên
h i n h 3, ơ (ló Irinh b à y đ ư ờ n g tử h ó a b a n đ à u và c á c l ư ờ n g c o n g k h & t ư ử n ^ TỚI c á c t r ư ờ n g l ư h ó a H ni k h á c n h a u . Ha i đẶ6 đ i ề m đ ả n ^ l ư u Ỷ t r ê n h i ũ h 3 là s-r l à n g đ ộ t n g ộ( ỏr đ ư ò n g c o n g từ b ó ã ban đăn (V ỉ ử t r ư ờ n g ẽ ỡ H ^ MH C<v à Sự p h ụ t h u ộ c r o r ẹ t c u a Br c ù n g n h ư str ít p b ụ t b u ỗ c c ủ i ^ c ủa r á c đ u ờ i ì ^
l u b i r ' ừ v à o I nr òr ng !ừ h ó a ỈIm. N h ư đ i c h ỉ r a b ô i B c k k e r [7], đ ó la 2 đ ặ c t r ư n g
c:1j o <(T r h ố h ã m v á c h đ ô m e n ( p i n n i n g ) c ù a l ự c k h á n g t ừ c a o d ạ t đ ư ợ c I r o n g r ậ t
/
A
7/
/
’ r
Ị
■
IL
I t-
« .-7> - /«? i(Q?
ti- /,u
ầ 4.8
H ì n h 3 : Dirởng cong từ hỏa ban đáu và các lỉưưng cong khử từ ứng v ờ i các trường tử hóa H m khác nhau của máu MM(Cc0.ộ3Cu0.3Fe0.07)5 đà ủ ở c h ' độtổi ưu
l u ệ u u à y . Các n g h i ê n c ứ u n h ờ k í n h h i ệ n vi đ i ệ n tỉr t r ê n c á c vật l i ệ u Sra( C o C u F e ) [8^] da c b ĩ r a r ằ n g c ơ c h ế h à m v á c h n à y l i è n q u a n đ ế n s ự t h à n h t ạ o c ủ a c á c k ế t t u n ( l u n g d ị c h r ắ u ( p r e c i p i t a t e ) t ê YÌ t r ê n n è n c ủ a p h a c h í n h .
N h ư v ậ y cò t h ề n ỏ i v i ệ c đ ạ t đ ư ợ c l ự c k h á n g t ừ c a o ( — G K O e ) t r è n v ậ t l i ệ u MI M( Co Cu F e ) 0 c ủ a c h ú n g t ô i đ ư ợ c t h ự c h i ệ n t h ò n g q u a q u á t r ì n h s ử l v n h i ệ t t boích b ợ p n h ằ m ;
— H ạ n c h ẻ s ự x u á t h i ệ n c ù a c ố c p h a t ừ m ề m v ĩ m ổ í r o n g m ầ u ,
— i ụ o đ i è u k i è n e h o v i ệ c x u ã t h i ệ n cốc k ế t t ủ a đ u n g đ ị c h r ắ u t ế ví t h í ;h h ợ p trcón n ề n c ủ a p h a c h í n h l à m c ơ sỏr c h o q u á t r ì n h h a m v á c h đ ô m e n .
4. Kể t ỉmận :
1. 1 h ỏ n g q u a n g h i ê n c ứ u dị h ư ở n g t ừ l i n h t h è c ỗ a v ậ t l i ệ u M M C o 5, và MỈ >l ( CoCube) ~ sủ* đ ự n g MM = M s c ỉ i m e t a l Vi ệt n a m , đà c h ỉ r a k h ả n ă n g ứngdụD£>
vậật liệu n à y t r o n g Ti ệc c h ế t ạ o n a 11 c h à m đ á l h i ế m v ớ i t í c h n ă n g l ư ợ n g đ á n g k ễ
2) Chỉ ra c ơ c h ế c h ủ đ ạ o c ủa l ự c k h á n g t ừ c a o t r o n g c á c n a m c h à m đ ỉ t h i ẽ m dạạng hột t hi èu kết lù c ơ c h ế h ẵ i n v á c h c l ò n i c n g à ) bỉri c á c k ể t t ủa d u n g d ị c h r ắ n
v ĩ ĩ m ô t r è n n e n p h a c h í n h .
3. i r é n cư s ớ c á c n g h i ê n c ứ u t r ẽ n đă c h ế t ạo đ ư ợ c c ố c n a m c h â m đ á t h i ể m lo>ại MM( C o C u F e ) , v ớ i c á c t h ò n g s ỗ t r ê n B ả n g 2.
B ả n g ?. (. ác t h ò n g s 6 c ủ a n a m c h â m b ộ t t h i ê u k í t M M ( C o C u F e ) 5 1
i MH c ! n Hc i(K()e) 1 (KOe)
l n \ l r ( KGs )
( B H )m
106G O e
p ( g / c m 3)
1 c (°C)
Hộ c ứ n g ( HRc )
Hộ s ố n h i ệ t đA
( % / ° C ) 25 4 - 60°c ị
0.(3 1 4.0 5.0 5.0 8.0 460 n 0.08
21
C á r l á c g i ả c h á n t h à n h cAm mi c áo i i n h N p m o n Mì nh Him*. P h ạ m H ò n g : Q u a n g và Lạt Qi i í t ng 1 r u n g \ ề s ự g i ú p đ ữ f l i unt i l)ị m ầ n . tìo d ạ c và c á c <■ k i ? m l h ả o l u ậ i í . ( Am ưn c á c c á n hộ t r o n g n h ó m nphit' n c ứ u n a m cỉ ; ỈU <1ít h i ẽ n i iJT N ĩ N h i ệ t (K> t h í p vi ( Ac I*iúJ> đ("r qn i báu.
J ÀI U Ệ l I HAM K H A O
[ 1 | . M t i . B e i / ;i n i 1 \ L . M a i l i n , .ỉ. A p p l . P h v s . V o l 42. N 4 < í 9 7 ỉ >.
[ 2 ] E . A . N’e s b i i f . H . W i l i e n s , H . c . S h e i N o o i l . K . B u c h e r a n d J . t í . W e r n i e k . ,
P h v s . Le l i . 12 .SOI ( í968).
[ 3j H . N a g e l a n d A . Me n t h
I n f o r m i e r i l ì o l d s c i i t n i d ' 4/1975 N3ã.
[4ị \ M. H ỏ n g N . I \ T h ; i y . í . B . l i i ỉ n . L. ’f . T u i Tà t ì . H . M ạ n h , T ạ p c h i k h o m h ọ o 1 (1986) 39.
( 5 | M . G . H \ V t l a n ; l S . V . L . X a r a s i i n h s o , G o | d s h n : i d l I n t o r r n i e r l 2 / 1 9 7 * J .
| 0 j J.M. A l a m e d a , D . G i vô r d, c . J e a n d e y , H.S.Li. o . ỉ . u , and .I.LXMiiou • J . P h j s i q u e 16 (1985) 1581 — 15KH.
[7] I.J. f i e k k e r I E L E I' r Zi i s, Mag MAC - 12, (1976)
| 8 | J. F i d l e r a u d P.SkaiiCt^y, P r o c e e d . VI. I n t e r . W o r k s h o p H — C o Ma g n e t s . , V i e n n a 1982. p. 585.
j«l A . c . E r m o l e n k o , À.V. K o r o l e v , J.A.S S h u r . P i s m a t .IKK, 1973, 1 . 1 7 , tr.49*9 ( t i i n g N g a )
<l>aM k' yan HhCM, H r y e H <J>y Tyft . Txa H AwK X b e n
M A T H H T H A f l A H H 3 0 T P 0 n M f l H M E X H H H 3 M I I E P E M A / I H H 4 H B A H r t f l C . O E U H H E H R f i MM ( C o Cm r e. >5
B C T a T b e p a c c w a T p i i B a H b i M a r H I I T H U C C B O H C T B a , OCOG&HUO Mat H i i r i i a * a H H S O - T p o a i i J ! I! MCX3H H 3M n e p c . M a r HUH li Ba H H « M a n u i T O T B C p j M x c o e j j i . n e n H f t M M l C o - Cu Fe)». r; ie M M — BhCTiiaMCKirỉi MìmiMCTíi.1.1.
Phaii, Q u a:ig N'iem. N g u y e n Phil T n i ! Y . T h « n i ) u c Hic:i.
M V i N K H C A V I S O m O P i A M ) VIE-: > A N1SM O F I I A G N K r i c H K V K H S A L I N I H R ViM(( - t :u Po ) s C O M P O U N D .
In ỉh í- PHỊ&I' the. m a g n c ! r p r o p e r t i e s , c s p e ; i « l y Ii. agitelir ; wns ot r . »py a n d m e c h a n i s m o f m a g n e t i c r e v e n i a l , o f I he h a n l m a g o e l i c ( o m p u u n d M\1 (I c< u - Po)*. MM Yi t . l na u i e s e m w o r e c n n s i d f r e d .
P h ò n g !ềi u g h i t n i Vât Nh i ệ t i l ộ t b - i p
J r t r . r n g Đạ i học- Tf t n g b ợ p H à Nội . N b * n bãi n g ấ y : 8 - f - l ‘i 8 7
