Nghién cùu An Bò va Chau A. S6 6 - 2018
CHIÉN L l / g C AN NINH QUÓC CIA CÙA TRUNG QUÓC TRONG THÒI KY MÓI:
TÀC DÒNG VÀ ÀNH HlTÒNG DÉN AN NINH ÀN DÒ**
Le Vàn My*
Vién Nghién cùii Trung Quóc
Ngày nhàn bài: 17/01/2018, ngày giri phàn bién: 02/05/2018. ngciy duyét dang: 25/05/2018
jr\('^ ^'^"'' " 0 / bàt trong quan he Trimg Quoc-Àn Dò thàp nièn gàn day là su hap tàc - J . ^ cgnh tranh. Tuy nhién, viée thuc hién chién luac an ninh quóc già trong thòi ky mài vài "còt Idi" là siéu du an "Vành dai va Con duòng" nhàm thuc hièn "Giàc móng Trung Hoa"
cùa Trung Quóc luòn dàt Àn Dò triràc nhùng mói lo an ninh va toàn ven lanh thè. Bài viét tàp trung phàn tieh ba nói dung chinh lién quan dén ehién lirac an ninh quóc già cùa Trung Quóc ành huòng dén An Dò góm: a) eanh tranh dia chinh tri, b) vàn de bién giài; e) iXnh vuc an ninh phi truyén thòng.
Tu khóa: Trung Quóc, Àn Dò, chién lugc, an ninh quóc già, eanh tranh, hgp tàc 1. Canh tranh dia chinh tri cùa Trung
Quoc ành huÓTig den an ninh cùa Àn Do Nhùng tham vpng dia chinli tri lón nhàt cùa Trung Quòc thè hién trong "Giàc móng Trung Hoa" va siéu dir àn Con duóng To lua mói do Tòng Bi thu Dàng Còng san, Chù tieh Trung Quóc Tàp Càn Bình khòi xuóng. Hai siéu nhàn tó này ành huóng rat lón dén thè giói, dac biét là càc nuóc làng giéng, trong dò co Àn Dò.
Khi de xuàt ''Giàc móng Trung Hoa", Tàp Càn Binh dóng thòi nhàn manh vièc bién Trung Quòc thành cuòng quòc bièn. Ngày 30/7/2013, Chù tjch Tmng Quóc cho ràng, trong thè ky XXI, dai duong va bién eó vai trò
ngày càng quan trpng trong vièc phàt trién kinh té cùa mot quòc già va m ó cùa vói thè giói ben ngoài. Trung Quòc se nò lue nàng cao nàng lue va m ó ròng càc ITnh vuc khai tbàc tài nguyen bién de "bièn kinh tè bién thành mot diém tàng truóng mài cùa dàt nuàc", theo duòi "nhùng lai ich hói ti/' vói càc quòc già khàc trong phàt trién dai duong'. Dòng thói, òng Tàp Càn Binh nhàn manh phuong chàm ''chù quyén thuóc Trung Quóc, gàc lai tranh chàp, cùng nhau khai thàe" de thùc day eàc boat dòng hgp tàc hùu nghi cùng eó lgi (trén eàc vùng bièn tranh chàp, tue Bién Dòng va Bién Hoa Dòng). Òng tuyèn bó, Trung Quòc sé bào ve quyèn va lgi ich bièn eùa Trung
** Bài viét là mot phàn két qua nghién cùu cùa De tài càp Bò 2017 - 2018: "Tritng Quóc vói an ninh cJiàu A
tir sau Dai hòi XVIII Dàng còng san Trung Quóc dén nay va tàc dóng".
' Tàp Càn Bình thè bién Trung Quóc Ihành citàng quóc hàng hai, http://infonet.vn, ngày truy càp 01/08/2013
Le Vàn My. Chién luac an ninh quóc già cùa Trung Quóc...
Quóc, no lue thùc day boat dòng gin giù chù quyèn bién theo huóng thòng nhàt dy bào, thòng nhàt quy hoach, thòng nhàt trién khai, thòng nhàt chi huy va thòng nhàt kièm soàt,
"'quyC'l khóng tu bó quyén va lai ich chinh dàng, quyét khóng hy sinh lai ich quóc già eót Idi"'.
Theo càch hiéu cùa còng luàn quòc té, "lai ieh quóc già eót Idi" cùa Trung Quòc hàm y chiém doat dàt dai cùa càc nuóc xung quanh.
Cu thè. Dai tà Devyatov Andrey, Phó Vién truóng Vién phòi hgp chién lugc Nga -Trung, trong bài viét "Giàc móng Trung Hoa" va su nhàm lan chién lugc cùa Nga", giài thich rò:
"Giàc móng Trung Hoa " - dò là, "nàm 2019, bién Trung Quóc thành mot cuòng quÓc lue dia vài mot quàn dói hàng triéu ngiròi dù khà nàng bào ve hàu phuong, chóng lgi nhùng hành dóng phà hogi eùa lue luong dàn toc ly khai, tón giào euc doan va khùng bó quòc té, bào ve càc nguòn tài nguyen à vùng Vién Dóng, bao góm cà dào Sakhalin, Siberia, tài Urals va tu Trung A dén Bién Caspian. Dò là vièc xày dung mot cuòng quóc bièn hùng mgnh, dù khà nàng bào ve quyèn lai bién cùa Trung Quòc tai càc Vinh va trèn càc tuyèn duòng bién xuyén dai duang, nhùng tuyèn duòng vàn chuyén nguyen - nhién lièu tu Trung Dóng, chàu Phi, chàu My va chàu Ùe tói còng xuòng Trung Quóc thè ky XXI. Dò là su thòng tri thòng tin trén càc TVD dia tàm (trén quy dao xung quanh vù tru va tàt cà
? gian mang trén màt dàt) "^.
Khài nièm cuóng quòc bién cùa Trung Quòc là tòng hòa cùa sue manh kinh té va lue lugng vù trang trèn bién cùa Trung Quòc, gòm bay diém co bàn, trong dò co hai quan diém dàng chù y co he luy dói vói an ninh eàc nuóc làng giéng, trong dò eó Àn Dò.
Mot là, Trung Quòc càn co mot lue lugng bài quàn manh de vuon ra dai duong va bào ve lgi ich cùa Trung Quòc ó nuóc ngoài.
Hai là, Trung Quóc càn ''thièt ké tàm cao nhàt" ve chién lugc bién mang tinh toàn càu.
Xày dimg cuòng quóc bién chinh là viée tiép tue thuc hién chién lugc "Hai duong xanh", chién lugc "Chuói dào " va chién lugc
"Chuói nggc trai" dà dugc de ra truóc dò. Mot trong nói hàm tòng hgp cùa cà ba chién lugc này là: Xày dung mot "tuyèn " gòm nhiéu dào va càc càn cu mang tinh quàn su (nhùng vién
"ngoc trai") khói dàu tu Bién Dòng kéo dpc theo gàn bò bién Thài Bình Duong ó phia Dòng Nam vòng sang tàn Àn Dò Duong. "Chuói ngoc trai" co muc tièu dàm bào tuyèn hàng hai vàn chuyén dàu lùa nhàp khàu tu Trung Dòng va chàu Phi ve Trung Quòc''.
Àn Dò rat quan ngai truóc tham vpng cuòng quòc bién cùa Trung Quòc. Àn Dò da nhiéu làn chi trieh chién lugc "Chuói ngoc trai" cùa Trung Quòc, cho rang, day là àm muu kièm che Àn Dò cùa Trung Quóc. Viée tàng cuóng bài quàn cùa Àn Dò trong thòi gian gàn day khòng nam ngoài muc tiéu ngàn chàn su troi day ve hai quàn cùa Trung Quòc^
Trong siéu dy àn "Vành dai va Con duóng" (BRI) co mot nhành trén bién vói tén
' Tàp Càp Bình: Chù quyén thuóc Trung Quóc gàc tranh chàp ciing hap lac, http://citinews.net, naày truy càpOi/08/2013.
^ Audpeù Jleenmoe. Kumaiiciccui Menna u cmpameeuHecKCui pacinepumiocmb Pocciiu ("Giàc mgng Trung Hoa" va sif nhàm làn chién luac cùa
Nga'), http.//www.business-gazeta.ru, ngày truy càp 04/02/2013.
* Dò Minh Cao (chù bién) (2013).
* Muón tra thành cuàng quóc bién Trung Quóc phài dèi màt vài ai, hllp://www.pelrotimes.vn, ngày truy cap 27/08/2012.
Nghién cùu Àn Dò va Cliàu À. So 6 - 2018 gpi "Con duòng Ta lua trèn bièn the ky XXI
(MSR)". "Con duòng" này gàn nhu trùng vói
"Chuói ngoc trai" nliung dugc phàt trién vói nhiéu nhành hon va bao trùm khòng gian bièn ròng lón hcm.
Òng Vijay Sakhuja, Giàm dóc Quy Hàng bài Quòc già Àn Dò cho ràng: "MSR khòng chi co muc dich ve kinh té ma là con duóng mang tinh chién luvc, phuc vu cho càc muc dich khàc, khóng ngogi trìr muc dich an ninh chinh tri. "MSR là cóng cu ngoai giao de thùc day nhùng muc lièu chinh sàch dói ngogi eùa Trung Quòc va xóa tan "mói de doa Trung Quóc" thuàng truc trong mot so nuàc. Khia cgnh kinh tè cùa sàng kién này kéu goi xày dung ca sa hg tàng de day mgnh quan he thuong mgi. MSR cùng là dóng ca chién htoe nhàm xày dung càc dòn trù cho hai quàn va tiép sue cho càc hoat dóng cita Trung Quòc ó An Dò Duang MSR dà duac mot so nuvc chào dòn nhu mot thài ca de xày dung ca sa hg tàng hàng hai vài su ho tra eùa Trung Quóc. Ve ca bàn, MSR dem lgi cho Trung Quóc va càc dói tàc cùa mình nhiéu thòi ca de ggt hai nhùng lai ich dia toàn càu hóa thòng qua ihuang mai. Tuy niiién, MSR chua nhàn dugc su ùng ho cùa New Delhi va bi coi là nò lue thiét làp ca sa ha tàng hai muc dich (thuong mgi vii chién luac) eùa Trung Quóc de bao vày An Dò ve quàn su"^.
Tham vong dja chini) tri eùa Trung Quòc, dàc biét thòng qua "Con duòng Ta lua trèn
hién thè kyXXI" ành huóng nghiém trpng dén an ninh eùa Àn Dò. Truóc nhùng he luy co thè dén tu càc tham vpng này, Àn Dò dà co hàng loat phàn ùng khóng chi bang càc phàt ngòn bay tuyèn bò chinh tri lòi nói ma con bang nhiéu hành dòng thyc tièn khàc.
Mot là, Àn Dò tu xày "Con duòng ta lua "
mói cùa mình dói làp vói Con duóng To lua mói cùa Trung Quóc. Dò là "Hành lang Bàc - Nam ", sé trai dai tu An Dò dén Nga, thòng qua Iran va khu vuc Trung À, nói lién Vinh Ba Tu va Àn Dò Duong vói bièn Caspian. Theo dò, Iran se tró thànli diém nói quan trgng va là dòi tàc chinh trong du àn này^.
Hai là, trong khuòn khò Chinh sàch
"Hành dòng phia Dóng" cùa chinh quyén Modi, Àn Dò tàp trung dàu tu vào càc tuyèn duòng sàt va duòng bò ó bièn giói phia Dóng Bàc Àn Dò, noi glàp vói Nepal, Bhutan, Bangladesh, Trung Quòc va Myanmar^.
Ba là, Àn Dò tién hànli càc boat dòng canh tranh vói Trung Quòc tai càc nuóc làng giéng nhu Sri Lanka, Afghanistan va nhùng noi khàe^.
Bón HI, tang cuòng mua sàm tlùét bi quàn su, day manh càc boat dòng va ngoai giao quàn su"*. Càc cuòc tham viéng quàn su, bao gòm eàc tàu bài quàn du'ge phài tói Bièn Dòng tàp tran cùng vói càc nuóc trong khu vuc trong càc nàm 2013, 2015. 2016. 2017 thè hièn rò làp truóng cua Àn Dò bào ve lpi ich cùa mình tai day truóc su de dga cua Trung Quóc... " .
^ Nhùng nghi ngai ve "Con duàng la tua trén hién ihè Icy 21 ", http./Zwebcache googleusercontent.com, ngày truy càp 14/12/2015.
' Khóng càn Trung Quóc. An Dò titxciy "Con duòng la hia" mài, hltps://lhanhnien.vn, ngày truy cap 04/08/2017.
^ Àn Dò xày duàng cao toc de canh Iranh vói "Con duàng fa lua" cùa Trung Quóc, https.//thanhnien.vn, ngày truy càplO/08/2017,
' .4n Dò cgnh tranli vài Ti iing Quóc à chàu Phi, hltp://baocaniho.coni,vn, ngày truy càp 05/10/2017 '" An Dò dòng 6 tàu ngàm làn còng hat nhàn dóì phó Trung Quóc, https://vnexpreb>s,iict, ngày truy càp 2/12/2017.
' ' 4 chién ham An Da lòi Bién Dòng "nùn gàn " Trung Quóc?. htlp://soha.vn, ngày truy càp 30/05/2013.
Le Vàn My. Chién luac an ninh quòc già cùa Trung Quòc.
2. Bién giói Trung - Àn: Io lùa àm y san sàng bùng phàt thành xung dot vù trang
Ngày 9/6/2017, Àn Dò già nhàp Tó chùc Hgp tàc Thugng Hai (SCO) vói tu càch thành vién chinli thùc. Nhu vày, Trung Quòc va Àn Dò, hai nuóc làng giéng lón, cùng là thành vién cùa hai tó chùc quòc té va kliu vuc lón là BRICS va SCO. Nhàn dàn hai nuóc vùa mói vui mCmg vói su kién trèn dà phài chùng kién àp lue càng thang chién tranh bién giói dén tu càc y dò va hành dòng cùa Trung Quòc.
Dò là cuòc "khùng hoàng" bién giói tai khu vuc cao nguyen Doklam (tlieo càch gpi cùa An Dò), va Dòng Lang (theo càch gpi cùa Trung Quóc) vào thàng 6/2017. Nguyen nhàn chinh dugc cho là Bàc Kinh bàt dàu xày dyng duóng trén cao nguyen này. Phia Àn Dò quan ngai ve vièc làm duóng cùa Trung Quóc, e ngai con duóng này eó thè cho phép binh sì Trung Quóc càt dùt su tiép càn cùa Àn Dò dói vói càc bang ò khu vuc Dòng Bàc. Cà bai ben déu dièu dòng quàn dòi dén khu vuc này va san sàng cho mot cuòc xung dot vfi trang ó mùc cao.
Càng thàng bién giói làn này co thè bién thành cupe xung dot vù trang nguy biém bòi su "kién quyét" eùa Trung Quòc. Quan diém cùng ràn cùa Bàc Kinh dugc mot tó bào nuóc này dàng tài vói lòi ràn de thuc té: -'Trung Quòe dà thè hién su khoon nhugng va bình tình dén mùc tói da. Néu An Do khóng rùt quàn, phnang àn cuoi ciing cùa Trung Quòc là tàn cóng Àn Dò va két thùc xung dot khóng bang bién phàp ngogi giao "'^.
Co du luàn cho ràng, nguyen nhàn khàc cùa cupe càng thàng bièn giói làn này là vice Bàc Kinh dang thù thàch cam két cùa Àji Dò
vói nuóc làng giéng Bhutan. Trung Quòc luòn kliòng thoài mài vói mòi quan he gàn gùi giùa Àn Dò vói Bhutan va thuong xuyèn gay sue ép de gay chia rè va se kliòng bién thành cuóc xung dot vù trang.
Tuy nhién, dù vói nguyen nhàn nào di nùa thi nliùng tham vgng va hành dóng eùa Trung Quòc trèn phàn bièn gioì vói nuóc làng giéng An Dò luón gay tình hình càng thàng, ành huóng dén an ninh cùa Àn Dò nói rièng va khu vuc Nam À, chàu À nói chung.
Khòng chi trèn dàt lién, Àn Dò con quan ngai truóc càc hànli dóng thàu tóm "lành thè trèn hién " "Càn cu quàn su à Djibouti khòng chi là nén tàng ma tir dò Trung Quóc co thè phòng sue mgnh ra khu vuc tày An Dò Duang ma con bién minh va ho tra cho sé luong làn eàc chuyén tuàn tra khàp dóng va trung Àn Dò Duang eùa hai quàn nuóc này"^^
Vói cupe xung dot nàm 2017,vàn de bièn giói Trung Quòc - Àn Dò thuc sy vàn là mot lo lùa àm y sin sàng bùng phàt thành xung dot vù trang tÙTig nhiéu làn dien ra trong lich su.
An Dò luòn trong tình trang cang thàng bién giói vói Bàc Kinh. Dièu dò ành huóng dén an ninh trèn nhiéu ITnh vuc khàc cùa nuóc này.
3. Nhièu hoat dóng an ninh phi truyèn thong cùa Trung Quiic ành huòng nghiém trgng dén Àn Dò
3.1. An Dò va Dalai Lama - "ban cùa kè thù là kèthìi"
Trong sinh boat quóc té hién tai. Dalai Lama 14 dugc coi là lành tu tinh thàn tói cao, là biéu tuong eùa tón giào cùa nguói Tày Tang.
'l^pl^^'^•llu'"?, ^""'' ' ^" ^^' ^'"' ^"""^ '^ ^^"S '^ Trung Quóc va An Do tiép lue dói dàu trén bièn, sau., http.//baodatv,et vn, ngay tniy càp 23/07/2017. http://vietnamnet.vn, ngày truy càp 26/07/2017.
IS
Nghién cùu Àn Dò va Chàu A. So 6 - 2018 Dalai Lama 14 là nguói ban cùa nhàn dàn
An Dò. Nàm 1959, nguòi dàn Àn Dò dà giang tay dòn nhàn 80.000 nguòi dàn Tày Tang cùng vói Dalai Lama 14 dén ti nan tal mién Bàc dàt nuóc sau khi hp vugt qua day Himalaya hièm tró. Day là he luy eùa beh su dau buon cùa nguói Tày Tang sau nhiéu nàm dàu tranh bào ve nèn tu trj cùa mìnli. Nén ty tri dò dà bi dap tàt bòi cupe dàn àp dàm màu cùa binh linh Trung Quòc vào ngày 10/3/1959, khi hàng triéu nguói Tày Tang vó tói da bi giét chét va 6 triéu chùa chién dà bi phà hùy tai dàt nuóc uày'"*.
Hién nay, tai vùng dàt Dharamsala, Àn Dò, eó hcm 120.000 nguòi Tày Tang Imi trù dugc biét nhu là mot "Lhasa nhò ", duòi sy diéu hành cùa mot chinli quyén luu vong Tày Tang vói mot Hòi dòng Dàn cu Tày Tang (Commission of Tibetan People's Deputies) vào nàm 1960 do Dalai Lama 14 dùng dàu. Hg hòa dòng vói nhàn dàn dia pliuong, sinh song mot càch hòa bình, hy vpng mot ngày nào dò dugc tró ve qué huong Tày Tang làp lai nén ty tri thuc sy cùa mình.
Nhu thuong le, giói chùc Trung Quòc luòn phàn dói bàt ky tò chùc bay quòe già nào chào dòn Due Dalai Lama nhu Móng Co, halia, Lién minh Chàu Àu, Due, Hoa Ky... Àn Dò là quòc già luòn chào dòn Due Dalai Lama, duong nhién, bi Trung Quòc phàn dói gay gat.
Thàng 4/2017, nhàn lòi mòi cùa nhàn dàn bang Arunachal Pradesh, Due Dalai Lama dà dén thàm bang này. Bièt tin, Trung Quòc dà eành bào ràng, chuyén thàm cùa nhà lành dao
tinh thàn Tày Tang eó thè gay ra nhùng thièt hai nghièm trgng cho mòi quan he giùa Bàc Kinh va New Delhi va gay màt ón dinh khu vuc. Ngày 31/3, nguòi phàt ngòn Bò Ngoai giao Trung Quòc Lue Khàng tuyèn bò ràng hành dòng eùa Àn Dò se "gay thiét hai nghièm trong cho quan he song phuang " gìùa New Delhi va Bàc Kinli. ''Trung Quóc phàn dói Dalai Lama tién hành bàt ky hoat dóng nào trong khu vuc co lién quan va chùng tói dà bay tó quan nggi này vói phia An £)ó"'^.
Trong thè giói vàn minh hién tal, Trung Quòc van ùng xù vói càc nuóc xung quanh theo mot phuong chàm eó dién "bgn eùa ké thù cùa ta là kè thù eùa ta ". Trong truóng hgp này, Àn Dò vói Due Dalai Lama là mot vi du dién hình.
3.2. Thuvng mgi va "con na"
Trung Quòc va Àn Dò là dói tàc thuong mai lón cùa nhau. Tuy nhién, trong ITnh vyc này, giùa bai nuóc vàn tòn tal vàn de "bàt càn xùng" bàt lgi cho Àn Dò. Theo so Héu thòng ké, thàm hut tliuong mai giùa Àn Dò va Trung Quòc dà tàng vgt tu 1,1 ty USD trong thòi gian 2003 - 2004 lén 52,7 ty USD trong thói gian 2015 - 2016, va giàm nhe xuòng con 51,1 ty USD trong giai doan 2016-2017"^. DÓi vói Àn Dò, day là vàn de dàng lo ngai.
Viée càn thiét de giài quyét vàn de này là hai ben phài thóa thuàn tim ra càch giài quyét hgp ly. Tuy nhién, thòi gian cuòi nam 2017 dén nay, mói ben vàn giài quyét theo y nguyen eùa riéng minh. Trung Quóc nò lyc già tàng sue ép thuong mai lèn Àn Dò, ngugc lai Àn
''' Due Dalai Lama va Chinh phù Tày Tang luu vong tgi Àn Dò, https;//nghiencuijlichsu.com, ngày truy cap 28/06/2017.
'^ Trung Quóc "nói dóa" vi An DQ mài Dalai Lama thàm vùng tranh chàp bién giài, https://baomoÌ,com, ngày truy càp 01/04/2017.
"^ Trung Quóc - An Dò dung lién gàn han dén chién Iranh ihuang mai?, http;//bizlive.vn, ngày truy càp 19/08/2017.
Le Vàn My. Chién luac an ninh quóc già cùa Trung Quóc.
Dò cùng àp dung eàc dòn "tra dùa" làm cho tình bình ngày càng thém tram trgng.
Cuòc dàm phàn thuong mai giùa Àn Dò va Trung Quòc vào thàng 7/2017 ve càc vàn de lién quan dén nòng san da kliòng dat dugc két qua do kliòng ben nào muón nhugng bò.
Trung Quòc dà tri hoàn quyét dinli càp phép cho gao, thit Igii va tliit bò cùa Àn Dò vào thi truóng nuóc này, ùong klii dò Àn Dò quyét djnh càm nhàp khàu tao, le, sua va càc san phàm sua tu Trung Quòc^'.
Truóc phàn ùng cùa Àn Dò, iiliimg dòng thài tu Chinh phù Trung Quóc dugc Thòi bào Hoàn eàu cùa nuóc này thè hién rat rò ràng:
"Giò day eàc cóng ty Trung Quóc càn càn nhàc ky luong hon khi muòn dàu tu vào An Dò trong bòi eành quan he thuang mgi hai chiéu càng thàng. An Dò càn chuàn bi san sàng de gành chiù hàu qua tic nhùng hành dÓng thièu eàn nhàc". Theo Hoàn càu, khà nàng chién tranh thuong mai Trung - Àn dang ngày mot lón hon'^
Tuy nhién gàn day, quan diém cùa Àn Dò ve vàn de thuong mal vói Trung Quòc rat rÒ ràng. Àn Dò cho ràng, khòng thè de lgi ieh kinh tè ành huóng xàu dén an ninh va chù quyén dàn toc. Dai su Trung Quòc tai Àn Dò Luo Zhaohui de nghi tim hiéu tinh khà thi cùa vièc gàn sàng kién BRI cùa Trung Quóc vói Chinh sàch Hành dòng huóng Dòng cùa Àn Dò thòng qua Hành lang kinh tè Trung Quòc - Pakistan (CPEC) - truc giao thòng ùpng yéu trong Sàng kién BRI do Chù tieh Trung Quòc Tàp Càn Bình de xuóng. Phia Àn Dò dà thè hién thài dò phù dinh.
Ngày 13/5/2017 Bò ngoai giao Àn Dò
thòng cào chinli thùc quyèt dinh khòng tham già sàng kién "Vành dai va Con duòng"
(BRI). Du luàn Àn Dò cho thày, ngoài vàn de chù quyèn, con co càc quan ngai ve chién lugc ròng lón hon. Delhi lo lang Trung Quóc sé su dung tièm lue tài chinli va ky thuàt xày dyng co so ha tàng cùa mìnli de hùy hoai vùng bién giói cùa Àn Dò. Nhà phàn tieh chinh sàch ngoai giao Brahma Chellaney ggi dy àn BRI cùa Trung Quòc là "ngogi giao bay ng". Sàng kièn BRI sé dua càc quóc già dòi tàc roi vào ng nàn, qua dò già tàng ành huòng cùa Bàc Kinh va Àn Dò "khóng dành dói chù quyén làykinh /é"'^-
Kct luàn
Nhu vày, eó tìié thày ràng,viéc thuc hién ehién lugc an ninh quòc già cùa Trung Quòc trong thòi ky mói dugc trién khai da dang trén nhiéu ITnh vye. Con duòng To lua mói là "còt lòi" cùa chién dich này trong tòng thè thuc thi '''Giàc móng Trung Hoa". Tàc dòng va ành huòng cùa nò, duong nhién, se dem lai nhùng he luy nhàt djnli cà tieh cyc làn tiéu cyc dén thè giói, dac bièt là càc nuóc làng giéng, trong dò eó À n D ó .
Tài liéu t h a m k h à o
1. Auòpeù/Jesfimoe. KumaùcKOHMe'ima u cmpameeuuecKanpaemepHHHocmb Poccuu ("Giàc móng Tmng Hoa ' ' va su nhàm làn chién luo'c dia Nga'), http://wwv/.business-
gazeta.ru/readblog/36/722/, ngày tmy càp 04/02/2013 2. An Dò xày diròng cao toc de cgnh tranh vài "Con duàng ta lua" cùa Trung Quóc, https://thanhnien.vn/kinh-doanh/an-do-xay-
Thé bé tàc irongquan hégmaAn Dò va Trung Quóc, " Trói day ben canh Trung Quóc. An Dò nói thàng ll^„^'^^f°T.''^T' "^^y "^y "^^P 27/07/2017. "khóng dành dèi chù quyén lày kinh té" http://soha.vn,
ngày truy cap 07/08/2017
* Nhu chù thich 16.
Nghién cùu Àn Dò va Chàu À. So 6 - 2018 duong-cao-toc-de-canh-tranh-voi-con-duong-
to-lua-cua-trung-quoc-864446.html, ngày truy càp 10/08/2017.
3. An Do cgnh tranh vài Trung Quóc ò chàu Phi, http://baocantho.com.vn/an-do-eanh- tranh-voi-trung-quoc-o-chau-phi-a90936.html, ngày truy càp 05/10/2017.
4. AnDó dóng 6 tàu ngàm tàn cóng hgt nhàn dòi phó Tnmg Quóc, https://vnexpress.net/tin- tuc/the-gioi/quan-su/an-do-dong-6-tau-ngani-taii- cong-hat-nhan-doi-plio-trung-quoc-3678759.html, ngày tmy càp 2/12/2017.
5. Bién giài Trung Quóc - An Dò: Diéu dàng sa dàng sau?, http://baodatviet.vn/the- gioÌ/tÌn-tue-24h/bien-gioi-trung-quoc-an-do- dieu-dang-so-dang-sau-3339698/, ngày truy càp 23/07/2017.
6. Do Minh Cao (chù bién) (2013), Su trói day ve quàn su cùa Trung Quóc va nhùng vàn de dàt ra cho Viét Nam, Nxb. Tu Dién Bach khoa. Ha Nói.
7. Due Dgt Lai Lgt Ma va chinh phù Tày tang Imi vong tai An Dò,
https://nghiencuuIichsu.com/2017/06/28/duc-dat- lai-lat-ma-va-chinh-phu-luu-vong-tai-an-do/, ngày tmy càp 28/06/2017.
8. Nhùng nghi nggi ve con duàng ta lua trén bién the ky 21,
http://webcache.googleiisercontent.com/search?q=c ache :http://www.bien phong.com. vn/nhung-ngh i- ngai-ve-con-duong-to-lua-tren-bien-the-k)'- 21/&gws_rd=cr&dcr=0&eÌ=KdFTWqqZClG30Q SP5YCICg, ngày tmy càp 14/12/2015
9. Tàp Càn Bình thè bién Trung Quóc thành cuàng quóc hàng hai,
http://infonet.vn/The-gioi/Tap-Can-Binh-the-
bien-Triing-Quoc-thanh-cuong-quoc-hang- hai/l00712.info, ngày truy cap 01/08/2013
10. Tàp Càn Bình: Chù quyén thuóc Trung Quòc gàc tranh chàp cùng hap tàc, http://citinews.net/the-gioi/tap-can-binh-chu- quyen-thuoc-trung-quoc?gac-tranh-chap-cung- 11. Trung Quóc va An Dò tiép tue dai dàu trén bién, http://vietnamnet.vn/vn/the- gioi/trung-quoc-va-an-do-tiep-tuc-doi-dau-tren- bien-386411.html, ngày truy càp 26/07/2017.
12. Trung Quóc "nói dóa" vì An Dò mòi Dgt Lai Lgt Ma thàm vùng tranh chàp bién gjói, https://baomoi.coni/tmng-quoc-nol-doa-vi-an-do- moi-dat-!ai-lat-ma-tham-vung-tranh-chap-bien- gioi/c/21912403.epi, ngày tmy cap 01/04/2017.
13. Trung Quóc - An Dò dang tién gàn han dén chién tranh thuang mgi?,
http://bizlive.vn/the-gioi/trung-quoc-an-do- dang-tien-gan-hon-den-chien-tranh-thuong- mai-3094251 .html, ngày truy cap 19/08/2017.
14. Thè bé tàc trong quan he giùa Àn Dà va Trung Quòc, https://baomoi.coni/the-be-tac-trong- qiian-he-giua-an-do-va-trung-quoc/c/22854905.epl, ngày truy càp 27/07/2017.
15. Trói day ben canh Trung Quóc, An Dò nói thàng "khóng dành dói chù quyén lày kinh té", http:// soha.vn/troi-day-ben-canh-trung- quoc-an-do-nol-thang-khong-danh-doi-chu- quyen-lay-kinh-te-20170801225043766.htm, ngày truy càp 07/08/2017.
16. -/ chién hgm An Dò tói Bién Dóng "nàn gàn" Trung Quóc?. http://soha.vn/quan-su/4- chien-ham-an-do-toi-bien-dong-nan-gan-trung- quoc-20130530154323586.htm, ngày truy càp 30/05/2013.