TÍCH HỢP GIS VÀ AHP TRONG ĐÁNH GIÁ KHẢ NĂNG THÍCH ỨNG CỦA CÂY CAO SU HUYỆN Chơn Thành. Mô hình đánh giá thích ứng đất trồng cao su (huyện Chơn Thành, tỉnh Bình Phước).
Sự cần thiết của vấn đề nghiên cứu
Mục tiêu nghiên cứu
Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
TỔNG QUAN
TỔNG QUAN VÙNG NGHIÊN CỨU
- Điều kiện tự nhiên
- Điều kiện kinh tế xã hội
Đất xám tuy không màu mỡ lắm nhưng lại phù hợp với nhiều loại hình sử dụng đất, trong đó có đất xây dựng, đất nông nghiệp, lâm nghiệp. Đất vàng nâu trên phù sa cũ tuy không màu mỡ lắm nhưng lại phù hợp với nhiều loại hình sử dụng đất, trong đó có đất xây dựng, đất nông nghiệp, lâm nghiệp.
TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU
- Các kết quả nghiên cứu về đánh giá thích nghi đất đai
- Ứng dụng GIS – MCA trong đánh giá thích nghi đất đai bền vững
Đánh giá đất đai và phân tích hệ thống canh tác để lập kế hoạch sử dụng đất - (Đánh giá đất đai và phân tích hệ thống canh tác để lập kế hoạch sử dụng đất, 1992). Hướng dẫn đánh giá đất đai để quản lý bền vững (Khung quốc tế về đánh giá đất đai quản lý bền vững, 1993).
TỔNG QUAN CƠ SỞ LÝ THUYẾT
- Lý thuyết về đánh giá thích nghi đất đai bền vững của FAO (1993b)
- Lý thuyết về hệ thống thông tin địa lý (GIS)
- Lý thuyết phân tích đa tiêu chuẩn (MCA)
- Giới thiệu phầm mềm ArcMap và mở rộng Modelbuilder
Một loại hình sử dụng đất có thể là một loại cây trồng hoặc một số loại cây trồng trong những điều kiện kinh tế, xã hội nhất định. Yếu tố hạn chế: Chất lượng hoặc đặc tính của đất có tác động tiêu cực đến một loại hình sử dụng đất cụ thể. Khả năng đánh giá và cải thiện các loại hình sử dụng đất cụ thể: Khái niệm về sự phù hợp với các loại hình sử dụng đất cụ thể.
Phân lớp: Phản ánh những hạn chế cụ thể của từng đơn vị đất đai theo từng loại hình sử dụng đất. Đánh giá dựa trên nhiều tiêu chí: Bản đồ điều chỉnh đất được xây dựng theo kỹ thuật MCA. Khó khăn nhất là phải thực hiện tổng hợp để quyết định lựa chọn loại hình sử dụng đất nào cho một địa điểm cụ thể. Dựa trên cơ sở lý luận, xây dựng mô hình giải quyết bài toán đánh giá thích ứng đất đai bền vững.
Một mô hình nơi người dùng có thể tự động hóa nhiều công cụ khác nhau trong ArcGIS.
NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Phương pháp kế thừa và tổng hợp: Kế thừa và tổng hợp lý thuyết đánh giá đất đai của FAO, lý thuyết GIS, lý thuyết MCA và các tài liệu hướng dẫn sử dụng phần mềm ArcGIS. Phương pháp bản đồ: thu thập và tóm tắt thông tin; Tổ chức thông tin trên bản đồ. Phương pháp chuyên gia: Tham gia lấy ý kiến từ các chuyên gia trong lĩnh vực đất đai, kinh tế, xã hội, môi trường và các lĩnh vực liên quan.
Phương pháp nghiên cứu thống kê: Thăm dò ý kiến các hộ gia đình trên địa bàn khảo sát theo bảng câu hỏi định sẵn. Phương pháp xử lý, phân tích hiệu quả tài chính của các loại hình sử dụng đất: Tiến hành khảo sát hộ gia đình, sau đó phân tích hiệu quả tài chính của các loại hình sử dụng đất dựa trên các tiêu chí: Chi phí sản xuất, lợi nhuận ròng, tỷ suất lợi nhuận làm cơ sở định giá và so sánh. hiệu quả kinh tế của các loại hình sử dụng đất khác nhau. Nội dung và phương pháp nghiên cứu đề tài được thể hiện cụ thể qua quá trình nghiên cứu (Hình 2.1).
NGUỒN DỮ LIỆU NGHIÊN CỨU
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN NGÀNH NÔNG NGHIỆP
Vùng nuôi trồng thủy sản có 64,45 ha là các ao, hồ nhỏ nằm rải rác trong dân cư, dùng làm nơi chứa nước và kết hợp nuôi trồng thủy sản tận dụng, trong tương lai có thể mở rộng diện tích nuôi trồng thủy sản nhưng sản lượng không nhiều. Năng suất cây trồng nông nghiệp được thể hiện ở Bảng 3.2 Bảng 3.2: Năng suất cây trồng nông nghiệp.
PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ KINH TẾ CỦA CÂY CAO SU
Để thấy rõ hơn hiệu quả kinh tế của việc trồng cao su, chúng tôi so sánh hiệu quả kinh tế giữa cây cao su với một số cây trồng khác (Bảng 3.4). 2. Chi phí sản xuất hàng năm (năm trồng trọt + khấu hao). Nguồn: Khảo sát hộ nông dân - Đơn giá xuất khẩu tính theo Bộ Kế hoạch, Bộ Nông nghiệp) Từ bảng 3.4 ta thấy trồng cây cao su mang lại hiệu quả kinh tế cao; Cây điều, ngô, sắn, cây rừng khó có thể cạnh tranh được với cây cao su trong cùng điều kiện sinh thái. Do đó, diện tích cao su đã trồng đến thời điểm hiện tại có thể không thay đổi cho đến thời kỳ quy hoạch.
Đồng thời, có thể mở rộng diện tích trồng cao su sang một số vùng đất chưa sử dụng hoặc kém hiệu quả, cùng với tiến bộ khoa học kỹ thuật để nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả của cây cao su.
TÍCH HỢP GIS VÀ AHP ĐÁNH GIÁ THÍCH NGHI CÂY CAO SU
- Xác định các yếu tố ảnh hưởng
- Xây dựng mô hình
- Kết quả đánh giá thích nghi đất đai cây cao su
Do cây cao su có tác động tích cực đến môi trường như khả năng khai thác tài nguyên vùng cao và tăng độ che phủ của đất nên các yếu tố môi trường được coi là đồng nhất khi mô hình hóa bài toán đánh giá thích ứng đất. Các yếu tố ảnh hưởng đến bài toán đánh giá thích ứng được nhúng vào các lớp thông tin và được phân loại theo thứ bậc thích ứng của từng yếu tố (Bảng 3.5). Rất thích hợp (S1) Đất màu nâu đỏ, nâu vàng trên đá bazan Thích hợp trung bình (S2) Đất màu nâu vàng, xám trên mảnh vụn cổ thụ.
Trên cơ sở phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến quy hoạch vùng nguyên liệu ở Mục 4.1 và số liệu xây dựng ở Mục 4.2.2, chúng tôi tiến hành xây dựng mô hình (vật lý) để mô hình hóa bài toán Đánh giá thích ứng cao su ở huyện Chơn Thành. Mô hình bài toán đánh giá khả năng thích ứng đất đai cho cây cao su được xây dựng trên Modelbuilder chạy trên phần mềm ArcMap 10.0. Như vậy, với các quy trình trên, chúng tôi đã mô hình hóa được bài toán đánh giá thích ứng đất đai cho vườn cây cao su theo sơ đồ Hình 3.13.
Sau khi chạy mô hình, ta được bản đồ phù hợp tự nhiên của cây cao su (Hình 3.15). Nhưng khi đánh giá khả năng thích ứng của cây cao su, ngoài việc lựa chọn diện tích phù hợp, chúng ta còn phải tuân thủ quy hoạch đã được phê duyệt. Trên cơ sở phân vùng thích ứng trồng cao su đã xác định ở mục 3.3.2, nghiên cứu tiến hành thống kê kết quả phân cấp thích ứng theo bảng 3.17.
ĐỀ XUẤT QUY HOẠCH VÙNG TRỒNG CAO SU
- So sánh hiện trạng sử dụng đất nông nghiệp với
- Đề xuất quy hoạch vùng trồng cao su
Phương án sử dụng đất được xác định theo mô hình được xây dựng với phương án tuần hoàn đất hợp lý, theo chính sách phát triển nông nghiệp của huyện Chơn Thành trong những năm tới. Tóm lại, qua phân tích và đánh giá, chúng tôi nhận thấy phương án đánh giá thích ứng cao su xây dựng theo mô hình là phù hợp, mô hình xây dựng được có thể sử dụng ở những địa điểm khác có điều kiện thuận lợi. Tương tự như các huyện khác trong tỉnh Bình Phước và các tỉnh thành như Bình Dương và Đồng Nai.
KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
KẾT LUẬN
Các thuật toán xử lý dữ liệu trên mô hình dữ liệu raster đã được sử dụng trong đồ án, kết quả đạt được khá tin cậy và hiệu quả trong việc mô hình hóa bài toán. Đề tài đã xây dựng được mô hình đánh giá khả năng thích ứng đất cho cây cao su và có thể nhân rộng sang các khu vực khác có điều kiện tương tự. Ngoài ra, mô hình cho phép thay đổi các trọng số ảnh hưởng của các tiêu chuẩn liên quan đến bài toán thiết kế, nhờ đó người dùng có thể sử dụng mô hình này trong các điều kiện khác nhau để cho ra các thiết kế khác nhau.
Dự án xây dựng mô hình dựa trên các lớp thông tin về điều kiện tự nhiên, điều kiện kinh tế - xã hội nên kết quả đạt được đảm bảo tính khách quan cao. Tóm lại, việc nghiên cứu ứng dụng công nghệ thông tin địa lý và phương pháp phân tích đa tiêu chí AHP trong đề tài đã góp phần thúc đẩy ứng dụng tiến bộ công nghệ thông tin trong công tác quy hoạch. Qua kết quả nghiên cứu của đề tài, công nghệ thông tin địa lý đã góp phần thay đổi phương pháp, nâng cao chất lượng kết quả thông tin xử lý, tiết kiệm thời gian và giải quyết các vấn đề liên quan đến phương pháp. Nghề thủ công truyền thống không thể làm được hoặc rất khó khăn và chất lượng không cao.
KIẾN NGHỊ
- Biện pháp phát triển bền vững cây cao su
- Phát triển và hoàn thiện đề tài
Tăng cường giao lưu, học hỏi kinh nghiệm giữa các hộ trồng cao su trong và ngoài huyện. Chuyển đổi mạnh diện tích đất từ trồng cây kém hiệu quả sang trồng cây cao su nếu phù hợp. Đất có vai trò rất quan trọng đối với cây trồng nói chung và cây cao su nói riêng.
Đánh giá tầm quan trọng của các yếu tố ảnh hưởng đến quy hoạch đất cao su. Loại đất dành cho gia đình sử dụng để trồng cao su. Bạn có phân loại sản phẩm cao su theo chất lượng trước khi bán không?
Anh (chị) cung cấp thông tin về việc thu hoạch và bán cao su tại hộ gia đình vào năm 2010.
