JJ3_DIENDAN
D A U TRANH CHONG LAI
QUAN DIEM BAC BO, PHU NHAN SH MENH LICH SO CUA GIAI CAP CONG N H A N VA BAN CHAT GIAI CAP CONG N H A N CUA DANG CONG SAN
• PGS, TS BANG QUANG DINH Vien Triet hoc.
Hoc vien Chinh tri quoc gia Ho Chi Minh
• Tdm tdt: Td khi ra ddi, ddng cdng sdn - dgi tiin phong cua giai cdp cdng nhdn dd khang dinh vai trd to ldn trong viec ldnh dgo sti nghiep cdch mgng. 0 mdt sd niidc, ddng cgng sdn da trd thdnh ddng cdm quyin vd ngdy cdng chdng td tinh ddng ddn cua ly ludn cua chu nghia Mdc - Lenin. Hien nay mgt sd ludn dieu ddi phu nhgn vai trd cua ddng cdng sdn, phu nhdn sd menh lich sd cua giai cdp cdng nhdn nhdm xet lgi chd nghia Mac - Lenin, phu nhdn chu nghia xd hiii Do vdy, phdn tich cd sd khoa hgc vi sd menh lich sd cua giai cdp cdng nhdn, vai trd cua ddng congsan segdpphdn bdo ve vdphdt trien chu nghta Mdc - Lenin.
• Tdkhoa: Bdng Cgng sdn VietNam, giai cdp cdng nhdn.
T
hdi gian qua, tren cac diSn dan trong nhanh va sanh duoc vdi cac nudc phat ttiSn tren nucic va qudc te, cd mot sd luan dieu thegidi!xuyen tac, phii nhan ban chat giai cap Bi dau tranh chdng lai nhung luan dieu cdng nhan cua dang cdng san, qua dd phtj nhan xuyen tac nay va khdng dinh ban chat giai cap str menh lich sit cua giai C£ip cdng nhan. Nhimg cdng nhan cua dang cpng san, khang dinh sii luan dieu dd chd rang, giai cap cdng nhan da menh lich sii ciia giai cap cdng nhan trong thai hoan thanh sii menh cua minh trong thdi ky dai ngay nay, can cd su phan tich va nhan thiic each mang giai phdng dan tdc. Ngay nay, trong dua tren can ctr khoa hpc sau:
dilu kidn hda binh, hdi nhap, thdi ky ciia cac 77ii/n/i^ticanclikhoahpcvlsiim?nhlichsii cupc each mang khoa hoc cdng nghe, vai trd do ciia giai cS(p cong nhan.
phai thuoc ve ddi ngu tri thiic, nhung nha khoa Cd the ndi, C.Mac va Ph.Angghen luan giai sii hpc, nha tu tudng Chi cd nhiing nha khoa hpc, menh lich su tnan the gidi ciia giai cap cdng tri thuc mtii cd the dua dat nudc phat trien nhan xuait phat tir casd xac dinh vai trd ciia cac
LVLUAN CHiNH TR!-So7/2019
J3
giai cdp trong Uch su. Theo C.Mac va P h A n ^ e n , tit khi xa hgi co su phan chia giai cap, 6 m6i tiioi dai lich sir, cdc giai cdp cd vai tro khac nhau ddi vol ljch su cua m6i ddn tOc va lich siithg gidi. Giai cap cdch mang, tign bd, dai dien cho lire lupng san xudt moi thi thiic day su phat trien cua dan tpc, qua do gop phdn thiic day su phdt tiign cua nhdn loai. Nguoe lai, giai cap Idi thoi, bao thu, phan dgng tbi kim ham su phdt trien ciia lich su.
Khi con la giai cdp each mang, giai cdp tu san da CO vai ti:d to lon ddi vol sir phdt trien cua CNTB 6 moi nuoc va ddi vol lich sii the gidi.
Chinh giai cap tu san dd phd bo thanh luy phong kien, tiiuc day su tiidng nhdt giua cac dan tgc;
neuratutuong ve sugidi pbong con nguai trong each mang tu sdn; tao ra cua cai vat chdt to ldn cho CNTB va ngn van minh nhan loai. Tuy nhign, khi giai cap tu san hodn thdnh su menh lichsu, n6 ddbgc Id tinh chdt 16i thoi, phan dgng sau sde, tdc dpng to Ian, kim ham su phdt trign ciia cae dan tOc vd lich su the gioi. Dgn cudi the ky XK, dau thg ky XX, chu ngbia de qudc xudt hign da dan den thdi ky eua su dp biic, nd dich ck dan tpc tirgn the gidi, ma ban chat eua chu nghia dg qudc cbinh ia su phan dpng cimg cue ciia giai cdp tu sdn.
Khi giai cap tu sdn dd bdc 16 tmh chdt 161 thai, ph^ dong tiii viec mgt giai cdp xudt hien de phu dinh nd, nhdm giai phdng dp hue giai cap, dp biic xa hpi, dp biic con ngudi Id digu tat ygu. Nhu v^y, suxuat hien cua giai cap cdng nhan Id tdt ygu khdch quan. Giai cdp cong nhan mang day du thugc tinh ciia giai cap each mang.
Trong tdc pham Tuyen ngdn cua Dang Cong san (1848) CMdc va Ph.Angghen da trinh bay vg ngufin gdc ra doi cua giai cap cong nhdn. Ve ngudn gdc kmh te, C.Mac va Ph.Angghen cho ring sir ra dai cua giai cap cdng nhan gdn vol
ngn cdng nghiep hien dai, tii mue dich phdt tiien quy md san xuat va ti'ch luy tu ban cua nhd tusdn. Ve ngudn gdc xahdi, giai cdp cdng nhan dugc tuygn mg tir trong tat ca cdc giai cap, tang lap cua xd hgi.
Ddc tnmg chu ygu cua giai cdp cdng nhdn la khong CO tu lieu sdn xuat, lgi ich ca ban cua giai cap cdng nhdn ddi lap true tiep vdi lgi ich cua giai cap tu sdn, dia vi xa hgi Id nguoi lam tiiug va bi bdc lot; giai cap cdng nhdn la hien than ciia Iuc lugng san xudt hien dai, dai dien cho phuong thuc sdn xudt tien tign, cd tinh thdn qudc te trong sang, cao ca, cd tinh td chuc, ky ludt cao, cd tinh doan ket giai cap...
C.Mac va Pb.Angghen dua tren ca s6 dia vi kinh te - xd hgi ciia giai cap cdng nhdn de ludn cbiing cho su menh lich su cua giai cap do, chii khdng phai xuat phdt tir y mudn chu quan cua bat ky mgt cd nhan hodc mgt luc lugng xd hgi ndo. C.Mae vd Ph.Angghen cho rdng, chg dp TBCN dd tiing chien thdng chg do phong kign bdi vi giai cap tu san dai dien cho Iuc luong san xudt hign dai, dai dien cho phuong tiiiic san xudt moi, dai dien cho nhdn td moi trong tiiirc ti&n xa hpi dang muc rudng, lac bdu ciia chg dp phong kien. Vd giai cdp cdng nhdn chinh la mot Iuc lugng moi tirong xd bgi tu ban. Id sdn phdm cua nen dai cong nghiep, la luc lugng san xuat tien tign d ^ dien cho phuong tiiiic san xudt tien tign, phuang tiiiic san xuat cpng san chu nghia.
Chinh vi vdy, C.Mdc dd dat ra "Vdn de la 6 chd giai cdp vo sdn ra Id gi, va phu hop vdi sir tdn tai dy cua ban tiidn nd, giai cdp vd sdn budc phai Idm ^ ve mat lich su"'".
Ndi ve sir menh lich su cua giai cap cdng nhdn, C.Mac vd PhAngghen vigt, "Trong tdt ca cdc giai cap hien dang ddi lap voi giai cap tu sdn tiii chi cd giai cap cdng nhdn la giai cap tiiuc su cich mang Tat ca cdc giai cap khac deu suy tan
LYLUANCH(NHTR!-S67/2019
DIEN DAN
vd tieu vong vai su phat trien eua dai cdng ngbiep, cdn giai cdp vd san thi trdi lai. Id san pham ciia ban than nen dai edng ngbiep"'^'.
Cbinh vi bi day xudng day tan cimg cua nde thang xd hgi. giai cap cong nhan tr6 thanh nai hgi tu eua nhiing khao khat dugc gidi phong khoi dp biie, bdc lot md tat ca nhirng ngudi lao dpng cd the giri gdm iiy thdc. Cugc ddu tranh cua giai cap cong nhdn gdn lien vol cupc ddu tranb giai phdng xd hgi. Giai cap cong nbdn co quygn nhdn danh Igi Ich todn xd hpi dg dirng ra tap hgp cdc giai cap, cdc tang lop hi dp biic, bdc lot, nbiing phdn tic tien tign trong cugc dau tiranh do.
Cugc ddu tranh dy dugc bat ddu ngay tir khi giai cap cdng nhan ra doi, trai qua nhieu giai doan phdt trign tii tu phdt den tu gidc, cudi cimg ket thuc bdng cupe each mang XHCN, trong do giai cap cong nhdn ldnh dao tdt ca nhiing ngudi lao dgng dimg bao luc lat do quyen thdng tri ciia giai cdp tu san, gianh lay chinh quygn. C.Mac va Ph Angghen kbdng dinh, "giai cap tusdn khong nhung dd ren nen vti khi se gigt nd ma cdn tao ra nhiing nguoi su dung vii khi dy - nhiing nguai cong nhdn hien dai, nhung ngudi vo san" '^'.
Thuhai, vi bdn chdt giai c ^ cdng nhan cua ddng cOng sdn
Theo quan diem cua chii nghia Mac - Lenin, dang cpng san ra doi tu ddi boi tat yeu ciia su phdt trign giai cap cdng nhdn. Dang cgng sdn la td chuc cua nhiing con ngudi uu tu tu phong trdo each mang, nai hgi tu mgi u6c nguygn cua su giai phong va gia tri tdt dep. Vol su menh do, dang cgng san mang ban chat cua giai cap cdng nhan.
Nhu dd phan ticb, giai cdp cdng nhdn mang trong minh thugc tinh ban chat cua giai cap cdch mang. Do Id giai cdp co tinh ky ludt chat chg, giai cdp tien tien, tien phong, triet dg, nhdn vdn, nhan dao sau sde... Do vdy, dang cpng san mang
ban chdt cua giai cap cong nhdn chinh Id dang mang nhirng thugc ti'nh ban chat ciia giai cdp ay.
Cac nhd kmh dien eua chu ngbia Mdc - Lenin cho rdng, ti-ong cdc giai tdngxd hoi, giai cdp cdng nbdn la giai cdp each mang nhdt nen nhiing dang vign xudt than tit giai edp cdng nhdn se ed mdi truong tdt dg ren luyen tirudng thanh nhanh ban so vol cdc giai tang xa hgi kbdc, chii kh6ng phdi cdc giai tang khac khdng the ren luyen nhiing pham chat cua giai cap cdch mang.
Nhung digu nay cung co nghia Id khong phdi bdt ky ai xuat than tir giai cdp cong nhdn eiing duong nhign Id ngudi cdch mang nhdt. Mdi nguoi cong nhdn phai cd qua trinh ren luyen minh dg trudng thanh, tir viec nhdn thiic ve vai tro, trdch nhiem den nhdn thiic su mgnh; tit viec vuon Ign thdnb giai cdp dan tpc den tra thdnh dan toe.
Ciing theo nghia do. khi da tr6 thdnh dang vign cua dang cpng san, mang trong minh ban chat cua giai cap cdch mang thi dgu cd the tr6 thdnh lanh dao cua Dang. Dieu nay cung bdc bo mpt sd quan digm cho rdng, dang mang ban chat cua giai cap cong nhdn ma nhieu lar± dao ciia dang cgng san khdng xuat thdn tir giai cap cdng nhdn. Quan niem nhuvay Id may mdc, sieu hinh, khdng hieu dugc npi ham "ban chat giai cap cong nhan ciia dang".
ITJI/ba, vg vai trd ldnh dao cua ddng cOng sdn Dang cpng sdn mang ban chat ciia giai cap eong nhdn ndn vai tro lanh dao cua dang cong san cungxuat phdt tii ban chdt each mang va vai trd cua giai cap ay.
Khi phdn tich vg cdc giai tdng trong xd hgi tir khi giai cap cong nhan xudt hien, cde nhd kinh dien cua chii nghia Mac - Lgnin cho rdng, trong tat ca cdc giai cdp ton tai ciing vdi giai cdp cdng nhdn, chi co giai cap cdng nhdn Id giai cdp hoi du cdc ygu td cua mgt giai cap lanh dao xa hgi.
Chi CO giai cap cdng nhdn mdi du sue cam nggn
LV LUAN CHINH TRI-SO7/2019
ID
CO each mang dinh huang cho con duong di ciia lich su nhan loai. Dieu nay khong phai Id mong mudn cua chu quan cua giai cap cdng nhan hay nguyen vgng cua C.Mdc nhu nhigu quan diem lap luan. So di giai cap cdng nhan co dupc vai tro va sii menh dy boi Ie, giai cap cong nhan cd su khac biet vol tat cd cdc giai tang khde vg dia vi trong phuong tiiiic san xudt, ve tinh td chiic, tinh ky luat va he tir tuong.
Giai cdp cdng nhdn ra doi va phat trign trong n^n cong nghiep hien dai vol phuong thue Iao dpng dac tnmg Id gan lign v6i day chuyen may moc, san xuat tap trung, theo chu trinh khep kin.
Chinh dieu ndy ldm cho giai cap cong nhdn c6 tinh ky luat chat che. Tuih ky ludt chat che Iam cho giai cap cdng nhdn thdng nhdt dugc hdnh dpng thdng nhdt dugc Igi ich, qua do thdng nhdt dupc nhan thtic, tu tu6ng. Noi cdcb khac, khi nhan thiic dugc vai tro, su menh lich su cua minh, he tu tudng cua giai cdp cdng nhan duac hinh tiianh. He tu tuong da tr6 thanh vii khi trong cugc ddu tranh giai phdng chinh giai cdp cong nhan vd nhdn dan Iao dpng can Iao tren pham vi toan thi gjai. Trong lich su, mgt giai cap chl kh^g dinh dugc vai tiro ldnh dao cua minh neu CO he tu tuong. Neu khdng cd he tu tuang thi cac phong trdo each mang chi co tinb chat tu phat, tam thoi, kieu "lua ram chong tat"'*', chu khdng thg "lay chuygn nhimg khoi quan chiing dflng dao, nhiing dan tpc trgn ven; rdi den nhiing giai cap trpn ven trong moi dan tgc"'^',
"dgn chd tign hdnh nhting hdnh dgng lau ddi dira dgn nhung bien ddi lieh su vi dai"'^'.
Hiir ar, vg vai trd cua dOi ngQ tri thuc Ben canh giai cap cong nhan. cdc nha kinh dien ciia chu nghia Mdc Lenin, nhat la VLLenin da nhin tiidy vai tro to lon cua ndng dan va tii thiic ti-ong su nghiep each mang cua giai cdp cong nhan. Hp la ddng minh, la luc
lugng each mang, Id luc lugng vdt chdt cua giai cap cong nhdn. Nhung vol nhirng han chg tir chirtii ban thdn cdc giai tang nay, do phuong thiic lao dgng quy dinh, do vai tiro trong he tiidng san xuat xa hgi va khdng cd he tu tij6ng, cac giai tang nay khdng the giii vai tro ldnh dao xd hgi.
V.LLenin cho rdng: "so vdi giai cap cdng nhdn tiii gioi tri tiiuc bao gia ciing cd nhieu tinb chat cd nhdn chu nghia hon, ay Id do nhimg digu kign co ban cua doi sdng va cong tdc ciia hg khdng cho phep hg thdng nhdt luc lupng mpt each true tigp va rpng rai, khdng cho hg dugc gido due tiirc tigp trong lao dgng tap the cd td chiic"'^'. Chinh tir dac diem nay. V.I.Lgnin ludn ludn canh bdo vg thdi do thaochinh tri ciia dpi ngu tii tiiuc. Ngirdi vigt: "Ngudi tri thuc cap tien, nguoi tri tiiuc xd hpi chii nghia rdt de bign thdnh quan lai ciia chinh phu nba vua, tiidnh mot anh quan lai tu an ui rdng 6 trong nep cii quan truong, minh cung "cd ich" va vien "su co ich" do de bao chua cho thai dp lanh dam cua minh ddi voi cbinh tri, bdo chira cho tinh nd le cua minh truoc cai chinh phuroivgt"'^'.
Khi ndi vg vai ti-d cua tri thiic, trong tac phdm tac pham Lim gi, V.I.Lenin khang dinh: "Cdng nhdn truoc day khong the cd y thuc ddn chii - xd hgi dupe. Y tiiitc nay chi cd the tii bgn ngoai dua vao. Lich su tdt ca cac nuoc chimg tiiuc rdng chi do Iuc lupng cua dgc ban tiian minh tiioi tiii giai cap cong nhan chi co tiie di den y thuc cong lign chu nghia... Con hoc tiiuygt xa hgi chu nghia tiii phdt sinh ra tii ly luan tiiet hpc, lich su. kinh tg.
do nhimg ngudi cd hgc tiiuc ti-ong giai cap hiru san, nhimg tri tiuic xdy dung nen'''^'. Khi de cap den van dg ndy, V.I.Lgnin dd chi ra rdng, viec hinh tiidnh he tu tuong cua giai cap cdng nbdn chi cd the thuc hien duoc tiidng qua vai tro ciia tri tiiiic - nhtmg ngudi dung 6 dinh cao tri thirc nhdn loai.
LVLUAN CHiNH TRI-S67/2019
ng^
DIEN DANTuy nhien, tiieo V.I.Lgnin, tri tiiue tdn tai v6i tu each khong phai Id mot giai cdp, md Id mot tang Idp (dpi ngu) trung gian trong xd hpi, hoat dgng trong Iinh vuc Iao dgng tri dc (san xudt tinh than Id chii ygu), tri thuc kbdng co he tu tu6ng dgc lap ma phu thugc vao he tu tu6ng cua giai cap md hg phuc vu. V6i tu each la mgt tang lop ddc biet va 6 trong mot the chg chinh tri cu the, tri thuc noi chung la cua giai cap thdng tri, do he thdng gido due va duong ldi ddo tao ciia nhd nuoc, cua thg chg ehinh tri ay tao ra. Dpi ngu ndy tu gidc hodc khong tu gidc phuc vu cho che dp va giai cap thdng tri. Qua trinh ddu tranh giai cap vd tdc dgng nhigu mat vg Igi Ich da lam cho tri thuc phan boa thdnh nhiing bp phdn khac nhau. Nhirng bg phdn do sg nga theo luc lugng nay hay lue lugng khac, giai cap nay hay giai cdp kbdc. Dieu nay cung cd nghia rdng, tri thirc khong phai Id "sieu giai cap",
"dling tren mpi giai cap" nhu quan nigm ciia cac hgc gia tu sdn, raa theo V.LLenin, "Neu khdng nhap cue vol mpt giai cdp thi gidi tri thuc chi la mpt con sd khong ma thoi"'"". Do do, tri thuc chi CO tbg chiing to minh Id mpt luc lugng xd hgi thuc su khi gdn bd chdt che va duoc su ung hg cila mgt giai cap, tang lap ndo do trong xd hgi. Theo nghia do, tri thiic khdng the Id dgi ngu ldnh dao xd hgi.
Lieh su phong trao cgng sdn va cdng nhdn qude te cho thay, trong giai doan dau cua each mang vd san, phdn ldn nhiing ngudi tri thiic dimg ve phia giai cdp tu san, bao ve nbiing quan diem, lap trudng tu san, phan dnh nhiing Igi ich eua giai cap tu san. Cimg v6i thyc ti6n dau tranh each mang ciia quan chung nhan dan, tang lap tri thiic ngdy cang nhdn rd vai trd va su menh lich su cua giai cap cong nhdn va tim thdy Igi ich cua minh trong cugc dau tranh chung do. Vi thg, ngdy edng nhieu tri thiic di
theo giai cdp cdng nhdn, ling hd phong trdo dau tranh eiia giai cdp cong nhdn va nhdn dan lao dpng.
Ngdy nay, tri thu'c cang cd vai trd to ldn trong each mang khoa hpc cdng nghe. Voi nhimg phdt minh, sang chg cua tri thuc, qud trinh san xudt vat chat cua cdng nhdn va ndng ddn da ed thay ddi can ban, gop phan thay ddi sue san xuat cua xd hgi, tao ra su phdt trien vugt bdc ciia thoi dai mdi ve ca gia tri vdt chat va tinh than eho nbdn loai. Tuy nhien, vol nhirng ddc diem CO ban ngu tren, tri thiic khong phai la dpi ngu ldnh dao xa hpi.
V6i nhiing npi dung da phdn tich, cd the kbdng dinb, trong thoi dai ngdy nay, dang cgng san vdn mang ban chdt ciia giai cap cdng nhdn Id phil hgp cd vg Iy ludn vd thuc tign, phii hgp v6i xu hudng tdt yeu eua lich su. Mgi ludn dieu doi phu nhdn, xuygn tac nhung ndi dung nay, xet dgn eimg deu Id nhiing bien tudng cua chu nghiaxet lai va cohoi nhan danh hoac khoac do maexit ma thdi Cl
(1) CMac va PhAngghen: Toan tap. t.2, Nxb Cbinh tn qudc gia, Ha Npi 1995. tr.56.
(2) C.Mac va PhAngghen: Sdd, t.l9, tr.38.
{3) CMac va PhAngghen: Sdd, t.4, ti'.GOS.
(4), (5). (6) C.Mac va Ph.Angghen: sdd, t.21, Nxb Chinh tii qudc gia. Ha N6i,1995. tr.438,438,438.
(7) V.LLenin: Toin tap. t.39, Nxb Tien bg, Matxcova, 1978,0:. 18.
(8) V.L Lgnin: Torn tap, t.2, Nxb Tien bg, Mati^cova, 1974, ti-.565.
(9) V.I.Lenin: Toan rap, t.6, Nxb Tien bg, Matxcova, 1978, tr.38.
(10) V.I.Lgnin: Toan tap, t.4, Nxb Tien bg, Maticcova, 1974, ti-.552.
LYLUANCHfNHTR!-S67/2019