THỰC TRẠNG CÁC NGUỒN PHÁT SINH VÀ PHÁT THẢI CHẤT THẢI LỎNG MỘT SỐ CƠ SỞ Y TẾ TRÊN TOÀN QUỐC NĂM 2018 - 2019

THỰC TRẠNG CÁC NGUỒN PHÁT SINH VÀ PHÁT THẢI CHẤT THẢI LỎNG MỘT SỐ CƠ SỞ Y TẾ TRÊN TOÀN QUỐC NĂM 2018 - 2019

Lương Thị Thanh Thủy¹, Võ Thị Minh Anh¹, Lê Thái Hà¹, Doãn Ngọc Hải¹, Nguyễn Phương Hằng¹, Vương Thị Thu Hương¹ TÓM TẮT³⁷

Nước thải y tế (NTYT) phát sinh trong quá trình hoạt động của các cơ sở y tế: chăm sóc, điều trị, phẫu thuật, xét nghiệm, giảng dạy, tắm rửa, dội nhà vệ sinh, vệ sinh khoa phòng, lau sàn, ngâm rửa dụng cụ, máy móc, rửa tay nhân viên, giặt giũ,…NTYT bao gồm nhiều chất tẩy rửa, xà phòng, máu, nước tiểu, bệnh phẩm; precef, cidex,…vi sinh vật gây bệnh, các dư lượng thuốc và kháng sinh, phenol, chloroform, v.v), kim loại nặng và chất hữu cơ phân huỷ sinh học (protein, chất béo, carbohydrate, v.v). NTYT gồm NTYT không nguy hại khoảng 40%, NTYT truyền nhiễm là 15% - 40% và NTYT nguy hại khoảng 30%. Các bệnh viện tuyến trung ương phát sinh khoảng 522 m³/ngày (0,63 m³/giường bệnh/ngày); tuyến tỉnh/thành phố là 506 m³/ngày (0,55 m³/giường bệnh/ngày); tuyến quận huyện là 205 m³/ngày (0,52 m³/giường bệnh/ngày); tuyến xã/phường là 1,5 m³/ngày (0,02 m³/giường bệnh/ngày) và phòng khám là 3,5 m³/ngày (0,08 m³/giường bệnh/ngày).

Theo QCVN 28:2010/BTNMT, mức B, có 89/524 (16,98%) CSYT có chỉ số pH trong nước thải nằm ngoài khoảng cho phép. 59/524 CSYT có BOD5 (11,26%) không đạt QCVN. Có 53/524 (10,11%) CSYT có COD không đạt QCVN. Đối

1Viện Sức khỏe nghề nghiệp và môi trường Chịu trách nhiệm chính: Lương Thị Thanh Thủy Email: tamthanh.nioeh@gmail.com

Ngày nhận bài: 18/3/2022

Ngày phản biện khoa học: 07/4/2022 Ngày duyệt bài: 15/4/2022

với Amoni (N-NH4+) có đến 112/524 CSYT chiếm 21,37% số CSYT có Amoni cao hơn quy chuẩn thải. Tổng số coliforms có 64/524 (12,21%) CSYT vượt quy chuẩn. Bên cạnh đó, S^2- hay SS trong nước thải của 1 số CSYT cũng vượt quá quy chuẩn.

Từ khóa: Nước thải y tế, m³/giường bệnh/ngày, N-NH4+

SUMMARY

THE REAL OF GENERATING AND LIQUID WASTE SOURCES IN SOME

MEDICAL ESTABLISHMENTS IN 2018 – 2019

Medical waste water (MWW) are generated during the operation of medical facilities, including hazardous medical wastes and hazardous medical waste water. Which need to be managed and treated suitable before discharged. The source of MWW is mainly from clinical and sub clinical departments with operating, testing, washing tools, bathing and cleaning and divided into 3 types of MWW: 15%

- 40% is infectious MWW; 40% is non - hazardous MWW; and about 30% is hazardous MWW. National hospital discharged 522 m³/day;

provincial/city: 506 m³/day; district: 205 m³/day;

ward/commune: 1.5 m³/day; clinics: 3.5 m³/day.

COD, BOD5, pH, N-NH4+, SS, S^2-, common parameters, aren’t reached regular limit.

Keywords: Medical wastewater, cubic meter/

bed clinic/day, N-NH4+

I. ĐẶT VẤN ĐỀ

Chất thải y tế là chất thải phát sinh trong quá trình hoạt động của các cơ sở y tế (CSYT), bao gồm chất thải y tế nguy hại, chất thải y tế thông thường và nước thải y tế (NTYT) (Thông tư 58/2015/TTLT-BYT- BTNMT). Theo Luật Bảo vệ môi trường 2014 và Danh mục chất thải nguy hại thì chất thải y tế nguy hại là chất thải nguy hại và là nguồn gây ô nhiễm môi trường và ảnh hưởng sức khỏe cộng đồng, cần phải được quản lý, xử lý phù hợp trước khi thải ra môi trường.

Năm 2012 có 13.836 CSYT với 273.656 giường bệnh; năm 2013 có 13.680 CSYT với 285.565 giường bệnh. Tổng lượng nước thải y tế phát sinh tại các cơ sở khám, chữa bệnh cần xử lý khoảng 125.000 m³/ngày, chưa kể lượng nước thải của các CSYT hệ y tế dự phòng, đào tạo y dược, sản xuất thuốc và cơ sở y tế bộ, ngành. [1]

NTYT là nguồn gây ô nhiễm động cùng với khối lượng phát thải vào môi trường ngày càng lớn theo sự gia tăng của các CSYT công và dân lập, chất lượng nước thải với các thông số: nhu cầu oxy hóa học (COD), nhu cầu oxy sinh hóa (BOD), Amoni, coliforms,... chưa được xử lý 100%

đạt Quy chuẩn trước khi xả thải vào môi trường.

Do vậy, để có giải pháp quản lý, xử lý, chính sách và chiến lược phù hợp việc tìm hiểu thực trạng về các nguồn phát sinh và phát thải chất thải lỏng (CTL) trong các CSYT giai đoạn 2018 - 2019 là cấp thiết.

II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

2.2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu Thời gian nghiên cứu: Năm 2018 - 2019 Địa điểm nghiên cứu: 38 bệnh viện tuyến trung ương trên cả nước và các CSYT tại 19 tỉnh/thành phố: Hà Nội, Quảng Ninh, Thái Bình, Thái Nguyên, Cao Bằng, Phú Thọ, Lào Cai, Thanh Hóa,Thừa Thiên Huế, Khánh Hòa, Bình Thuận, Đăk Lăk, Lâm Đồng, thành phố Hồ Chí Minh, Bình Dương, Cần Thơ, An Giang, Cà Mau và Đồng Tháp: 107 bệnh viện tuyến tỉnh/thành phố; 217 CSYT quận/huyện; 139 trạm y tế xã/phường/thị trấn và 23 phòng khám/bệnh viện tư nhân.

2.3. Đối tượng nghiên cứu

Báo cáo quan trắc môi trường, tài liệu nguồn thải và chất lượng nước thải y tế thải ra môi trường của các CSYT.

2.4. Phương pháp nghiên cứu

• Hồi cứu tài liệu trong và ngoài nước

• Nghiên cứu tại thực địa: Thu thập Thông tin thực tế tại các CSYT trên toàn quốc năm 2018 - 2019, đánh giá chất lượng NTYT phát thải vào môi trường.

• Tính toán tổng lượng nước thải y tế Tính theo khối lượng nước cấp: Tổng lượng nước sử dụng cho BV (Theo đồng hồ đo nước), lượng nước thải được ước tính bằng 80% tổng lượng nước mà CSYT sử dụng.

Tính theo số giường bệnh: Theo các tài liệu thống kê về nước thải tại các bệnh viện Việt Nam, lưu lượng nước thải của bệnh viện ước tính khoảng Q = (440 ÷ 690) x N (lít/ngày đêm) với N là số giường bệnh

2.5. Phân tích và xử lý số liệu

2.6. Đạo đức nghiên cứu

Nghiên cứu không vi phạm đạo đức nghiên cứu, được sự đồng ý của các cơ sở y tế và các tác giả là những người trực tiếp tham gia vào hoạt động trên.

III. KẾT QUẢ

3.1. Nguồn phát sinh chất thải lỏng y tế NTYT phát sinh từ các hoạt động vệ sinh cá nhân: tắm rửa, dội nhà vệ sinh, vệ sinh khoa phòng, lau sàn, dội rửa nhà vệ sinh.

Nước thải sau ngâm rửa dụng cụ, rửa máy móc (NTYT chứa như precef, cidex,…)

Nước sau rửa tay nhân viên, giặt giũ bao gồm nhiều chất tẩy rửa, xà phòng, máu, nước tiểu, bệnh phẩm;

Nước thải phát sinh từ khoa kiểm soát nhiễm khuẩn (KSNK): Khoa KSNK đa phần thực hiện rửa, hấp sấy dụng cụ y tế; giặt nên phải sử dụng lượng lớn hóa chất khử trùng cũng như bột giặt nên sẽ có pH cao và có chứa hóa chất khử trùng; phốt phát cao.

Nước thải phát sinh từ khu vực điều trị của các khoa lâm sàng: khu vực khám, chữa bệnh của CSYT sẽ diễn ra các hoạt động điều trị, sử dụng thuốc nên chứa dư lượng kháng sinh, hóa chất khử trùng và lượng hữu cơ cao do quá trình rửa cơ thể người bệnh.

Nước thải phát sinh từ các khoa cận lâm sàng: nước thải phát sinh từ khối cận lâm sàng có thể chứa hóa chất (từ các phòng xét nghiệm) như các chất halogen, dung môi hữu cơ, formaldehyde, v.v; tế bào (nhuộm gram), v.v...

Nước thải phát sinh từ khu vực nhà bếp:

nước thải từ khu nhà bếp thường có tải lượng hữu cơ cao, lượng dầu mỡ động thực vật cao.

Nước thải của các CSYT dự phòng, cơ sở đào tạo và nghiên cứu có thực hiện các xét nghiệm về y học chứa hóa chất xét nghiệm;

dư lượng kháng sinh.

Nước thải y tế nguy hại và truyền nhiễm chiếm khoảng 60% đến 70% tổng lượng nước thải y tế

3.2. Phát thải chất thải lỏng y tế vào môi trường

a. Khối lượng phát sinh CTL y tế vào môi trường

Trong tổng số 524 cơ sở y tế chia thành các tuyến: trung ương (38), tuyến tỉnh/thành phố (107), tuyến quận/huyện (217), tuyến phường/xã (139), các phòng khám tư nhân và công lập (23), lượng nước thải phát sinh trung bình theo giường bệnh tại các tuyến:

trung ương: 522 m³/ngày đêm; tuyến tỉnh/thành phố 506 m³/ngày đêm; tuyến quận/huyện 205 m³/ngày đêm; tuyến phường/xã là 1,5 m³/ngày đêm; phòng khám 3,5 m³/ngày đêm, ước tính tổng lượng CTL phát sinh một ngày đêm của tuyến trung ương là 19836 m³/ngày đêm; tuyến tỉnh/thành phố là 54142 m³/ngày đêm; tuyến quận/huyện là 44485 m³/ngày đêm; tuyến xã/phường là 208,5 và phòng khám là 80,5 m³/ngày đêm. Ước tính lượng nước thải phát sinh trên số CSYT nghiên cứu, điều tra là 118.752 m³/ngày đêm.

Hình 3.1. Biểu đồ lượng nước thải phát sinh các tuyến b. Biện pháp xử lý chất thải lỏng

Kết quả nghiên cứu thực trạng quản lý và xử lý CTL năm 2018 - 2019 tại 19 tỉnh/thành phố và các bệnh viện tuyến trung ương cho thấy: công nghệ xử lý nước thải bao gồm: bể tự hoại, bùn hoạt tính; bể lọc kỵ khí kết hợp bãi lọc trồng cây; Công nghệ MBR Membrane Bio - reactor (bể lọc sinh học bằng màng); công nghệ AAO; Plasma;...

Bảng 3.1. Hình thức xử lý nước thải tại các cơ sở y tế Tuyến CSYT Có hệ thống

XLNT (1)

Chỉ có bể tự hoại

(2) Không xử lý Tổng

Tuyến xã

nxã 181 185 366 732

% 24,7 25,3 50,0

Tuyến huyện

nhuyện 83 22 - 105

% 79,0 21,0 -

Tuyến tỉnh

ntỉnh 93 13 - 106

% 87,7 12,3 -

Tuyến TƯ

ntư 33 3 - 36

% 91,7 8,3 -

Phòng khám

npk 12 12 6 30

% 40,0 40,0 20,0

Tổng N 402 235 372 1.009

% 39,8 23,3 36,9

Tất cả các BV tuyến trung ương, tỉnh và Đối với các BV tuyến huyện: công suất

BV trung ương: 300 – 800m³/ngày đêm.

c. Chất lượng CTL phát thải vào môi trường

Mẫu nước thải được lấy và phân tích tại 524 CSYT chia thành các tuyến bao gồm tuyến trung ương (38), tuyến tỉnh/thành phố (107), tuyến quận/huyện (217), tuyến phường/xã (139), các phòng khám tư nhân và công lập (23). Bên cạnh một số CSYT đã xử lý đạt quy chuẩn QCVN, thì vẫn còn một số HTXLNT chưa đạt yêu cầu, chủ yếu là pH, BOD5, COD, Amoni (NH4-N), sunfua, chất rắn lơ lửng (SS) và coliforms sau xử lý chưa đáp ứng quy chuẩn thải.

Trong đó 89/524 (16,98%) CSYT có chỉ số pH nằm ngoài khoảng cho phép theo QCVN 28:2010/BTNMT, mức B. Hàm lượng BOD5 có 59/524 CSYT không đạt QCVN

chiếm 11,26%, với nồng độ dao động từ 5,16 mg/L đến 401,2 mg/L, cao gấp từ 1,03 đến 8,02 lần quy định cho phép. Hàm lượng COD có 53/524 (10,11%) CSYT không đạt QCVN. Đối với thông số Amoni N-NH4+

trong nước thải có đến 112/524 CSYT chiếm 21,37% số CSYT có hàm lượng Amoni cao hơn QCVN 28:2010/BTNMT, mức B, hàm lượng N-NH4+ dao động từ 10,35 mg/L đến 92,52 mg/L, cao gấp từ 1,03 đến 9,25 lần quy chuẩn cho phép.

Về mặt vi sinh, tổng số coliforms có 64/524 (chiếm 12,21%) CSYT vượt quy định theo QCVN với tỉ lệ 2,2 đến 92 lần. Bên cạnh đó, còn các thông số như Sunfua hay Chất rắn lơ lửng của các CSYT cũng có hàm lượng vượt quá giới hạn cho phép theo quy định với tỷ lệ lần lượt là 1,91% và 0,38%.

Hình 3.2. Biểu đồ các thông số trong nước thải không đáp ứng quy chuẩn

IV. BÀN LUẬN

4.1. Nguồn phát sinh chất thải lỏng Nguồn phát sinh NTYT từ các cơ sở khám bệnh và chữa bệnh cho thấy:

Nước thải y tế phát sinh chủ yếu từ các khoa lâm sàng và cận lâm sàng; khối phòng ban; khu nhà bếp, v.v với các hoạt động điều trị, xét nghiệm, tắm giặt, vệ sinh, v.v.

Năm 2016, Cục Quản lý môi trường y tế - Bộ Y tế và Viện Sức khỏe nghề nghiệp và Môi trường (NIOEH) đã thực hiện đánh giá chất lượng nước thải phát sinh từ 80 trạm y tế xã/phường và phòng khám đa khoa khu vực tại 4 tỉnh phía Bắc, cho thấy [2]

NTYT phát sinh từ các hoạt động: Cấp cứu và sơ cứu, xét nghiệm, chẩn đoán, X- quang đến các hoạt động nhà bếp và giặt, v.v. Nước thải phát sinh từ các CSYT như BV có thể chứa chất gây ô nhiễm có hại như:

vi sinh vật gây bệnh, các dư lượng thuốc và hóa chất phát sinh từ phòng thí nghiệm (kháng sinh, phenol, chloroform, v.v), kim loại nặng và chất hữu cơ phân huỷ sinh học (protein, chất béo, carbohydrate, v.v).

Trên thế giới, theo Bakobie N và cộng sự, nghiên cứu nguồn phát sinh NTYT tại các BV công và tư tại Metropolis, Ghana cho thấy: NTYT phát sinh từ các hoạt động:

Chăm sóc, điều trị, phẫu thuật, xét nghiệm, giảng dạy tại các BV, phòng khám, cơ sở chăm sóc sức khỏe, cơ sở nghiên cứu. [3]

Tại Ghana, CTL lây nhiễm phát sinh nhiều nhất: 37,69%; CTL không nguy hại:

36,69% và chất thải lỏng nguy hại là 25,61%

[3]. Galtier và cộng sự (2002) báo cáo tại Pháp có 15% - 20% là CTL lây nhiễm [4].

Gautam và cộng sự (2010) báo cáo tại Hoa Kỳ có 15% CTL y tế lây nhiễm [4].

(85%), nước thải lây nhiễm (9,5%), mầm bệnh thải (1,5%) và nước thải nguy hại (4%) [7]. Theo WHO (2014) về quản lý chất thải an toàn từ các hoạt động của BV, có 85%

CTL là không nguy hại, 10% là truyền nhiễm và khoảng 5% là CTL nguy hại [7].

4.2. Khối lượng phát sinh chất thải lỏng y tế vào môi trường

Các bệnh viện tuyến trung ương phát sinh khoảng 522 m³/ngày (0,63 m³/giường bệnh/ngày); tuyến tỉnh/thành phố là 506 m³/ngày (0,55 m³/giường bệnh/ngày); tuyến quận huyện là 205 m³/ngày (0,52 m³/giường bệnh/ngày); tuyến xã/phường là 1,5 m³/ngày (0,02 m³/giường bệnh/ngày) và phòng khám là 3,5 m³/ngày (0,08 m³/giường bệnh/ngày).

Theo Metcalf & Eddy thì tiêu chuẩn thải của BV là 473 - 908 lít/GB/ngày (tiêu biểu là 625 lít/GB/ngày) [5]. Như vậy đối với Bệnh viện tuyến trung ương, tuyến tỉnh/ thành phố và tuyến quận huyện thì lượng nước thải phát sinh trung bình trên giường bệnh một ngày đêm lần lượt 0,63; 0,55 và 0,52 m³/giường bệnh/ngày tương đương và phù hợp với tiêu chuẩn thải tiêu biểu trên thế giới là 625 lít/GB/ngày (khoảng 0,62 m³/GB/ngày).

Theo Sirogin G. G đối với BV lớn (trên 1.000 GB) với tiêu chuẩn cấp nước 500 lít/GB/ngày, lượng nước thải tạo thành từ các bộ phận: Điều trị, chữa bệnh, lau rửa sàn nhà: 250 lít. Tắm rửa của BN: 100 lít. Chuẩn bị thức ăn: 5 lít. Giặt giũ chăn màn: 50 lít.

Nước sinh hoạt: 25 lít. Các nhu cầu khác (10% tiêu chuẩn): 50 lít. Trên thực tế, lượng nước sử dụng ở các BV rất lớn, cao hơn tiêu chuẩn cấp nước rất nhiều, lượng nước thải dao động khoảng 80% lượng nước cấp vào.

[4]

vụ được cung cấp và giao động từ 2,5 lít/GB/ngày đến 1.090 lít/GB/ngày.

Theo WHO, tại Ấn Độ, lượng nước sử dụng tính theo lít/giường bệnh (GB)/ngày là 400 lít - 500 lít và lượng nước thải phát sinh khoảng từ 300 lít - 400 lít. [7]

AR Mesdaghinia và cộng sự, năm 2006 nghiên cứu đánh giá về lưu lượng và đặc tính nước thải phát sinh từ các BV tại thủ đô Tehran, Iran, cho thấy, lưu lượng thải của 8 BV được nghiên cứu dao động từ 398 lít/GB/ngày cho đến 1.090 lít/GB/ngày. [4]

Kết quả nghiên cứu tại 524 cơ sở y tế cho thấy: lượng nước thải phát sinh dao động từ

0,02 đến 0,63 m³/giường bệnh/ngày tùy thuộc vào loại hình cơ sở y tế và cũng tương đồng với hầu hết kết quả nghiên cứu trên thế giới.

Bên cạnh đó, còn có kết quả nghiên cứu chi tiết lượng và loại nước thải phát sinh một ngày tính trên giường bệnh hoặc bệnh nhân hoặc loại hình cơ sở y tế như: Kết quả nghiên cứu tại đô thị Sunyani, Ghana cho thấy tại cơ sở MH; RH và S.D.A phát sinh lần lượt 33 lít/GB/ngày; 20 lít/GB/ngày; 2,5 lít/GB/ngày.

Tỷ lệ phát sinh CTL lâm sàng là 15 lít/bệnh nhân (BN)/ngày; 15 lít/BN/ngày và 0,8 lít/BN/ngày [3]

Bảng 4.1. Tỷ lệ phát sinh NTYT tại ba cơ sở ở Metropolis, Ghana [3]

Khoa/phòng

Nước thải bệnh lý (lít/ngày)

Nước thải lây nhiễm (lít/ngày)

Tổng cộng (lít/ngày)

RH MH S.D.A RH MH S.D.A

Dược - - - 25 15 5,5 45,5

Cận lâm sàng

(xét nghiệm) 105 54 3 15 12 3,5 192,5

Hành chính 106 86 7 6475 1125 18 7817

Lâm sàng - - - 10 9 - 19

Phẫu thuật

(phòng mổ) 350 210 - 700 360 - 1620

Khu đại thể 310 102 - 450 125 - 987

Khu liên

chuyên khoa - - - 360 - 3,5 363,5

Tổng cộng 871 452 10 7405 1606 38,5

4.3. Biện pháp xử lý nước thải

Kết quả nghiên cứu biện pháp xử lý nước thải 524 cơ sở y tế cho thấy: công nghệ xử lý nước thải bao gồm: bể tự hoại, bùn hoạt tính;

bể lọc kỵ khí kết hợp bãi lọc trồng cây; Công nghệ MBR Membrane Bio - reactor (bể lọc sinh học bằng màng); công nghệ AAO;

Plasma

Trên thế giới, tại Trung tâm Tim mạch Philippine sử dụng Bể phản ứng theo đợt để xửa lý nước thải; Công nghệ xử lý MBR được áp dụng tại Bệnh viện Marien, Đức.

Bệnh viện Deepam, Tambaran, Ấn Độ với 70 giường bệnh có hệ thống xử lý nước thải (HTXLNT) bằng phương pháp lọc sinh học với công suất 20m³/ngày đêm.

Bệnh viện Aravin Eye, Pondicherry, Ấn Độ dùng HTXLNT DEWATS 320m³/ngày đêm

Theo Qiaoling Liu (2010) áp dụng công nghệ lọc màng MBR xử lý nước thải BV ở Trung Quốc cho hiệu quả hơn trong khử trùng, rút ngắn thời gian xử lý [6].

Theo WHO, tại Srilanka, tất cả CSYT phải xử lý CTL trước khi xả thải, nước thải từ phòng thí nghiệm, khu phẫu thuật phải được ngâm hypoclorit 10%, nước thải phóng xạ được quản lý đến mức độ phân rã tới mức nền phóng xạ phù hợp.

Như vậy các biện pháp công nghệ xử lý nước thải tại các cơ sở y tế tại Việt Nam hiện nay cũng tương tự như các cơ sở y tế trên thế giới, tuy nhiên cách thức quản lý và vận hành sẽ ảnh hưởng đến hiệu quả xử lý

Chất lượng nước thải phát thải vào môi trường

Các chỉ số chủ yếu trong NTYT tại 524 CSYT nghiên cứu chưa xử lý đáp ứng tiêu chuẩn về môi trường theo QCVN 28:2010/BTNMT, mức B gồm: pH (16,98%), BOD5 (11,26%), COD (10,11%), Amoni (21,37% ) và coliforms (12,21%).

Bên cạnh đó còn có một số cơ sở y tế có hàm lượng chất rắn lơ lửng và sun fua trong nước thải cao hơn quy chuẩn cho phép.

Theo Cục Quản lý môi trường y tế (Bộ Y tế), cả nước hiện có hơn 13.500 CSYT, trong đó có gần 1.400 CSYT từ tuyến huyện trở lên và hơn 11.000 trạm y tế xã, phường, thị trấn. Hàng ngày, thải ra khoảng hơn 125.000m³ nước thải cần được xử lý. Trong

thải chủ yếu là coliforms, BOD, COD và Amoni.

Kết quả giám sát đánh giá cấp nước và vệ sinh - Bộ Y tế Indonesia, trong số 648 BV chỉ có 36% số trạm xử lý nước thải và 52%

trong số đó đáp ứng được tiêu chuẩn chất lượng nước thải của BV [1]. Theo một nghiên cứu tại 12 bệnh viện ở Malang, cho thấy 16% số mẫu có pH vượt tiêu chuẩn thải của Indonesia; 71-87% có BOD5 và 41-77%

có COD vượt tiêu chuẩn thải.

Năm 2010, Kholoud Al-Ajlouni và cộng sự đã thực hiện đánh giá đặc tính nước thải phát sinh từ 12 bệnh viện tại Amman, thủ đô của Jordan cho thấy tất cả 12 BV này đều không có hệ thống xử lý nước thải. NTYT phát sinh đều có các chỉ tiêu về mặt vi sinh và hóa lý vượt quá tiêu chuẩn cho phép của Jordan. Ví dụ: tổng rắn lơ lửng (TSS) vượt gấp 3 lần tiêu chuẩn cho phép; photphate cao hơn tiêu chuẩn cho phép 3 mg/L, v.v [3].

Như vậy so sánh với các nghiên cứu trong và ngoài nước thì chất lượng nước thải ra môi trường vẫn có các thông số như COD, pH, BOD, Amoni, coliforms và SS cao hơn quy định cho phép tương tự như Indonesia, Jordan.

V. KẾT LUẬN

Nguồn phát sinh chất thải lỏng y tế chủ yếu từ các khoa lâm sàng và cận lâm sàng;

khối phòng ban; khu nhà bếp, v.v với các hoạt động điều trị, xét nghiệm, rửa dụng cụ, tắm giặt, vệ sinh.

Chia ra 3 loại CTL y tế gồm: CTL truyền nhiễm: Từ 15% - 40%, chất thải lỏng không

Bệnh viện tuyến trung ương phát sinh khoảng 522 m³/ngày (0,63 m³/giường bệnh/ngày); tuyến tỉnh/thành phố là 506 m³/ngày (0,55 m³/giường bệnh/ngày); tuyến quận huyện là 205 m³/ngày (0,52 m³/giường bệnh/ngày); tuyến xã/phường là 1,5 m³/ngày (0,02 m³/giường bệnh/ngày) và phòng khám là 3,5 m³/ngày (0,08 m³/giường bệnh/ngày).

Lượng nước thải phát sinh dao động từ 0,02 m³/giường bệnh/ngày đến 0,63 m³/giường bệnh/ngày.

Các chỉ số chủ yếu trong NTYT tại 524 CSYT nghiên cứu chưa xử lý đáp ứng tiêu chuẩn về môi trường theo QCVN 28:2010/BTNMT, mức B gồm: pH (16,98%), BOD5 (11,26%), COD (10,11%), Amoni (21,37% ) và coliforms (12,21%).

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Bộ Y tế, Viện Sức khỏe nghề nghiệp và Môi trường. Báo cáo toàn văn Kết quả Tổng điều tra toàn quốc về nguồn thải từ hoạt động y tế và Đánh giá mức độ ô nhiễm từ các nguồn thải tại các cơ sở y tế Việt Nam. 2017 - 2019.

2. Bộ Y tế, Cục Quản lý môi trường y tế. Báo cáo Đánh giá thực trạng quản lý chất thải y tế tại các phòng khám và đề xuất mô hình xử lý nước thải y tế phù hợp. 2017 – 2019.

3. Bakobie N, Sulemana A and Duwiejuah AB.

Assessment of Hospital Liquid Waste Management in Public and Private Hospitals in Tamale Metropolis, Ghana. Journal of waste Management and Disposal, Scholarena.

2018.

4. Galtier et al. Xử lý chất thải lỏng

ScholArena. 2002.

http://www.scholarena.com

5. Metcalf and Eddy Inc. Wastewater Engineering: Treatment, Disposal and Reuse, fourth edition. McGraw-Hill, New York, USA. 2004

6. Qiaoling Liu, Yufen Zhou, Lingyun Chen, Xiang Zheng. Application of MBR for hospital wastewater treatment in China.

Desalination. 2010. Volume 250, Issue 2, 15 January 2010: 605 – 608.

7. WHO. Report on health care waste management status in countries of the South – East Asia Region. April 2017.