TH

1. t v n

Trong quá tr nh l nh o cách m ng, ng C ng s n Vi t Nam lu n quan tâm, có nh ng chính sách ch m lo i v i nh ng ng i y u th trong x h i, nh t là, i v i khuy t t t và y u c u các B , ngành, a ph ng ph i ti p t c làm t t chính sách này kh ng ai b b l i phía sau trong quá tr nh phát tri n t n c. Quán tri t quan i m c a ng, t nh Qu ng Nam lu n quan tâm và có nh ng ch tr ng, chính sách ch m sóc i v i ng i khuy t t t tr n a bàn t nh. Theo s li u c a S Lao ng, Th ng binh và X h i, tính n n m 2021,

“tr n a bàn t nh Qu ng Nam có 66.744 ng i khuy t t t, g m 12.593 ng i khuy t t t c bi t n ng, 45.718 ng i khuy t t t n ng và 8.433 ng i khuy t t t nh 1 . Ng i khuy t t t có xu h ng t ng d n qua các n m, do quá tr nh già hóa dân s , tai

n n giao th ng, tai n n lao ng, nhi m m i tr ng và các r i ro do thi n tai, h a ho n,... Ch m lo, h tr t o i u ki n ng i khuy t t t v t qua khó kh n, v n l n hòa nh p c ng ng là ho t ng có ngh a nhân v n sâu s c. Nh n th c c

i u ó, th i gian qua, t nh Qu ng Nam tri n khai nhi u ho t ng tr giúp ng i khuy t t t, góp ph n nâng cao i s ng cho h và ghi nh n nh ng k t qu tích c c.

Tuy nhi n, c ng tác ch m sóc ng i khuy t t t còn nhi u h n ch c n kh c ph c. Chính v v y, nghi n c u t ng quan v c ng tác ch m sóc ng i khuy t t t và xu t m t s gi i pháp nh m nâng cao hi u qu c ng tác ch m sóc ng i khuy t t t t i Qu ng Nam là vi c làm c n thi t.

2. Th c tr ng c ng tác ch m sóc ng khu t t t t t nh Qu ng Nam

Theo Kho n 1, i u 2, Lu t Ng i

TH C HI N CH NH S CH CHĂM SÓC NG I KHU T T T T I QU NG NAM

ThS. L c Th Khoa C b n, Tr ng Cao ng Ngh à N ng

Tác gi li n h : ductho@danavtc.edu.vn Ngày nh n: 20/4/2022

Ngày nh n b n s a: 10/5/2022 Ngày duy t ng: 24/6/2022

óm t t

Bài vi t s d ng ph ng pháp thu th p tài li u th c p nghi n c u quá tr nh th c hi n chính sách ch m sóc ng i khuy t t t tr n a bàn t nh Qu ng Nam v các ho t ng: chính sách c a t nh, c ng tác tr c p x h i, ch m sóc s c kh e, giáo d c, y t , giao th ng, d y ngh và t o vi c làm, T ó, bài vi t c ng xu t m t s gi i pháp nh m n ng cao hi u qu th c hi n chính sách ch m sóc ng i khuy t t t t i t nh Qu ng Nam hi n nay.

khóa Ng i khuy t t t, ch m sóc ng i khuy t t t, Qu ng Nam.

Implementat on of d sab l t care pol c es n Quang Nam prov nce Abstract

By conducting desk-review of secondary data on the disability care policy implementation process in Quang Nam province, the paper examines provincial policies, the implementation of social assisstance, health care, education, medical services, transportation, vocational training and job creation, etc. Accordingly, solutions to e ectively enhancing implementation of the policy are proposed for Quang Nam at present.

K words The disabled, disability care, Quang Nam.

khuy t t t Vi t Nam n m 2010: “Ng i khuy t t t là ng i b khi m khuy t m t ho c nhi u b ph n c th ho c suy gi m ch c n ng c bi u hi n d i d ng t t khi n cho lao ng, sinh ho t, h c t p g p khó kh n 2 . Ng i khuy t t t là i t ng y u th trong x h i, i s ng v t ch t, tinh th n còn nhi u khó kh n, a s s ng d a vào gia nh, ng i thân ho c s tr c p c a x h i. Ng i khuy t t t thu c nhóm y u th do s khi m khuy t c th , các ch c n ng x h i c a h có th b suy gi m. Ch m sóc ng i khuy t t t kh ng ch th hi n lòng nhân o, s c m th ng và chia s sâu s c gi a ng i v i ng i trong c ng ng, trong m i qu c gia và tr n toàn th gi i, mà quan tr ng h n h t, chính là t o i u ki n ng i khuy t t t có c h i tham gia các ho t ng x h i, th c hi n y các quy n và ngh a v c ng dân, góp ph n óng góp cho c ng cu c xây d ng và phát tri n t n c.

2.1. chính sách ch m sóc ng khu t t t c a t nh Qu ng am

Tính n n m 2021, t nh Qu ng Nam có 66.744 ng i khuy t t t, a s h kh ng có vi c làm, s c kh e y u, i s ng khó kh n, ch y u d a vào tr c p b o tr x h i c a Nhà n c n n vi c tham gia vào các ho t ng c ng nh ti p c n các d ch v x h i còn nhi u h n ch . Trong nh ng n m qua, t nh Qu ng Nam lu n quan tâm và ban hành nhi u v n b n ch o c ng tác c ng tác ch m sóc ng i khuy t t t tr n a bàn t nh. N m 2018, y ban nhân dân (UBND) t nh ban hành Quy t nh s 1650/Q -UBND ph duy t d ánCh m sóc tr khuy t t t tr n a bàn t nh Qu ng Nam, theo ó, hàng n m, có kho ng 50-100 tr em khuy t t t c ti p nh n t p v t l tr li u, c t ng d ng c h tr t p v t l tr li u (nh xe l n, n ng, xe t p i ) theo ch nh c a nhà chuy n m n, c ch m sóc v dinh d ng, ng i thân c a tr em khuy t t t c t p hu n nâng cao k n ng ch m sóc tr em khuy t t t 3 . Hàng n m, t nh Qu ng Nam c ng ban hành các k ho ch tri n khai th c hi n chính sách tr giúp pháp l cho ng i khuy t t t có khó kh n v tài

chính. c bi t, n m 2020, t nh Qu ng Nam ban hành K ho ch s 7704/KH-UBND v tr giúp ng i khuy t t t t nh Qu ng Nam giai o n 2021-2030, m c ti u c a k ho ch nh m thúc y th c thi các chính sách c a Nhà n c góp ph n tr giúp ng i khuy t t t c i thi n ch t l ng cu c s ng t o i u ki n h tham gia b nh ng vào các ho t ng x h i xây d ng m i tr ng kh ng rào c n, m b o quy n l i h p pháp và h tr ng i khuy t t t phát huy kh n ng c a m nh 4 .

Th i gian qua, t nh Qu ng Nam tri n khai, th c hi n có hi u qu nhi u chính sách c a Nhà n c h tr khuy t t t nh : H tr vay v n, h tr giáo d c c bi t, giáo d c hòa nh p ph i h p v i các t ch c, d án phi chính ph n c ngoài th c hi n các ch ng tr nh ph c h i ch c n ng d a vào c ng ng m ch nh h nh... Ngoài th c hi n y các chính sách tr c p x h i theo quy nh, t nh Qu ng Nam v n

ng nhi u ngu n l c h tr cho ng i khuy t t t nh h tr sinh k , h tr c i thi n ch , nhà , t o i u ki n cho ng i khuy t t t có vi c làm, phát tri n s n xu t t ng thu nh p, v n l n trong cu c s ng hòa nh p v i c ng ng.

C ng tác truy n th ng c các c p s , ban, ngành, h i, oàn th quan tâm, v i h n 215 tin, bài, phóng s v c ng tác tr giúp v pháp l mi n phí cho ng i khuy t t t, c bi t là ng i khuy t t t khó kh n v tài chính ng i khuy t t t ti u bi u v t khó v n l n trong cu c s ng các m h nh tr giúp ng i khuy t t t nh ng t m g ng nhân ái trong ho t ng tr giúp ng i khuy t t t 5 . Qu ng Nam c ng tranh th v n ng các t ch c, cá nhân trong và ngoài n c, các h i tr n a bàn t nh nh H i B o tr ng i khuy t t t, Quy n tr em và B nh nhân nghèo H i Ng i m H i N n nhân ch t c da cam/Dioxin, H i T thi n, t ch c các ho t ng giúp , th m t ng quà n ng i khuy t t t g p khó kh n, h gia nh nghèo h tr kinh phí ph u thu t tr b tim b m sinh, khám ch a b nh mi n phí, c p các d ng c h tr ph ng ti n i l i cho ng i khuy t t t nh xe l n, xe l c

2.2. M t s k t qu trong c ng tác ch m sóc ng khu t t t t nh Qu ng am

c s quan tâm ch o c a các c p u ng, chính quy n các c p, s ph i h p c a các s , ban ngành ch c n ng li n quan v i các t ch c oàn th , t ch c kinh t - x h i, các t ch c qu c t và s nh n th c úng n c a c ng ng i v i ng i khuy t t t, n n các ho t ng tr giúp ng i khuy t t t tr n a bàn t nh Qu ng Nam thu c m t s k t qu quan tr ng nh :

V c ng tác tr c p x h i i v i ng i khuy t t t

Th c hi n án Tr giúp ng i khuy t t t giai o n 2012-2020, t nh Qu ng Nam ban hành nhi u v n b n ch o các c p, các ngành, a ph ng th c hi n theo ch c n ng, nhi m v . T nh Qu ng Nam th c hi n y các chính sách c a Nhà n c i v i ng i khuy t t t ang h ng tr c p hàng tháng và ang nu i d ng t i c s tr giúp x h i nh c p th B o hi m y t và khi ch t th c hi n h tr mai táng phí theo quy nh hi n hành. Ng i khuy t t t c bi t n ng, n ng, nh và i t ng th ng binh,... khi có nhu c u u c c p gi y xác nh n khuy t t t và “ c p tr n 62 ngh n gi y xác nh n khuy t t t 1 . Các c p ngành t nh Qu ng Nam th c hi n y , k p th i ch tr c p x h i hàng tháng (theo Ngh nh s 136/2013/N -CP) i v i ng i khuy t t t n ng, c bi t n ng t i c ng ng tr n 48 ngh n ng i trong ó, ng i khuy t t t n ng g n 37 ngh n ng i, ng i khuy t t t c bi t n ng tr n 11 ngh n ng i. Ng i khuy t t t ang c ch m sóc nu i d ng t i các c s tr giúp x h i 430 ng i v i m c nu i d ng 1,08 tri u ng/ng i/tháng i v i ng i khuy t t t và 1,44 tri u ng/ng i/tháng i v i ng i cao tu i khuy t t t, tr em khuy t t t.

Trong n m 2020, H i B o tr ng i khuy t t t, Quy n tr em và B nh nhân nghèo t nh Qu ng Nam tích c c v n ng qu h i b ng ti n và hi n v t quy ra ti n là h n 15 t ng (v t 29,3% so v i n m 2019). T ch c các ho t ng b o tr cho 9.288 l t ng i khuy t t t, tr m c i và b nh nhân nghèo v i t ng kinh phí g n

13 t ng. Tài tr ph u thu t cho 57 tr em b b nh tim b m sinh v i h n 4 t ng.

Khám sàng l c tim b m sinh cho 4.365 h c sinh ti u h c và m m non t i Th ng B nh v i t ng tr giá h n 1,1 t ng, H i còn tích c c v n ng và trao t ng 200 xe l n cho ng i khuy t t t v i tr giá h n 200 tri u ng trao t ng 300 xe p cho h c sinh nghèo v i tr giá 380 tri u ng. H tr xây m i 7 nhà b s t l , cu n tr i do b o s 9 huy n Nam Trà My v i s ti n 1,4 t

ng h tr s a ch a 85 nhà b t c mái v i s ti n 850 tri u ng. H i v n ng trao t ng 1.280 su t h c b ng cho con em c ng nhân m i tr ng thành ph Tam K và thành ph H i An tr em m c i do s t l

t t i x Trà Leng, Trà Vân (Nam Trà My), tr em nghèo b nh h ng b o s 9 v i s ti n h n 1,6 t ng. Th m và t ng 1.580 su t quà cho ng i dân b c l p do m a l v i s ti n và quà tr giá h n 1,8 t ng.

Tích c c v n ng h tr ng i dân b nh h ng b i i d ch Covid-19 6 .

V c ng tác v n ng các ngu n l c h tr cho c ng tác ch m sóc ng i khuy t t t t i t nh Qu ng Nam

Trong nh ng n m qua, t nh Qu ng Nam tích c c v n ng nhi u ngu n l c h tr cho ng i khuy t t t nh h tr sinh k , c i thi n ch , nhà , t o i u ki n cho ng i khuy t t t có vi c làm, phát tri n s n xu t t ng thu nh p, v n l n trong cu c s ng hòa nh p v i c ng ng. Tranh th v n ng các t ch c, cá nhân trong và ngoài n c, các h i tr n a bàn t nh nh H i B o tr ng i khuy t t t, Quy n tr em và B nh nhân nghèo H i Ng i m H i N n nhân ch t c da cam/Dioxin, H i T thi n, tr giúp (hàng n m tr n 10 t ng) t ch c các ho t ng giúp , th m t ng quà cho ng i khuy t t t g p khó kh n, h gia nh nghèo h tr kinh phí ph u thu t cho tr b tim b m sinh, khám ch a b nh mi n phí, c p các d ng c h tr ph ng ti n i l i cho ng i khuy t t t nh xe l n, xe l c, g y.

V c ng tác ch m sóc s c kh e, v n hóa, th thao cho ng i khuy t t t

Th c hi n c ng tác tr giúp y t ,

ch m sóc s c kh e, “các b nh vi n trong t nh phát tri n các khoa ph c h i ch c n ng, v i t ng s tr n 300 gi ng b nh ph c h i ch c n ng, b nh quân m i ngày có t 400-500 ng i b nh, tr em khuy t t t t p ph c h i ch c n ng 5 . Các c s khám ch a b nh t tuy n x n tuy n t nh

u th c hi n nghi m túc chính sách u ti n cho ng i khuy t t t trong khám ch a b nh nh u ti n khám tr c, c n m gi ng b nh ri ng, mi n gi m vi n phí m t s tr ng h p. Ngoài ra, còn t ch c khám sàng l c, phát hi n can thi p s m cho tr em d i 6 tu i cung c p ki n th c phòng b nh, phòng ng a tai n n th ng tích, v sinh an toàn th c ph m, s d ng thu c an toàn,...

cho ng i khuy t t t.

Ho t ng khám s c kh e chuy n sâu c t ng c ng khi có s tham gia c a nhóm các chuy n gia li n chuy n khoa nh khoa Nhi, Tâm th n, Ph c h i ch c n ng và tr li u ng n ng n t i h c K thu t Y-D c à N ng, B nh vi n a khoa trung ng Qu ng Nam và B nh vi n Y h c c truy n t nh Qu ng Nam. K t qu khám cho th y ph n l n b nh nhân c ch n oán là m c các r i lo n v ng n ng và nh n th c, hai ng i khuy t t t v n ng

c nh n các d ng c tr giúp và hai ng i khác c t v n v vi c i u ch nh m i tr ng sinh s ng m b o an toàn.

Ngoài ra, các chuy n gia c ng t v n cho cán b c a Trung tâm H tr n n nhân ch t c da cam/dioxin và ng i ch m sóc v cách ch m sóc ng i khuy t t t, trong ó, có cung c p các khóa h c tr c tuy n nâng cao n ng l c mi n phí.

C ng v i ó, ng i khuy t t t c t o i u ki n tham gia các ho t ng v n hóa, th thao và du l ch th ng qua t ch c h i thi v i các ch nh “Nâng cánh c m , “Ti ng hát t trái tim , c u l ng và c t ng, thu hút tr n 1.200 ng i khuy t tham gia 5 . Các i m du l ch, i m vui ch i, sinh ho t v n hóa, th d c, th thao th c hi n vi c mi n, gi m giá vé, u ti n cho ng i khuy t, i n h nh nh các i m du l ch ph c H i An, khu n tháp M S n,... H i ng i khuy t c p t nh, huy n

t ch c các h i thi ua xe l n, xe l c, c u l ng, c t ng và t ch c s ki n th d c th thao cho ng i khuy t t t.

V c ng tác giáo d c, d y ngh và t o vi c làm cho ng i khuy t t t

Hàng n m, UBND t nh c p tr n 4 t ng th c hi n các chính sách tr giúp v giáo d c cho h c sinh khuy t t t, t o i u ki n cho các em c h c t p và có nh ng ho t ng tr giúp hòa nh p c ng ng.

Các tr ng ngh tr n a bàn h tr ào t o ngh cho 262 lao ng là ng i khuy t t t, v i kinh phí 790 tri u ng 5 Các c s s n xu t kinh doanh, làng ngh truy n th ng c a các a ph ng t o i u ki n d y ngh th c ng và t o vi c làm cho h n 500 ng i khuy t t t, nh may dân d ng, m c, mây tre, l ng èn s a ch a hon a, xe p, in l a, ngay t i a ph ng, t o i u ki n ng i khuy t t t có thu nh p, n nh cu c s ng. Ngoài ra, v i s tài tr c a các t ch c phi Chính ph nh Apheda, ACDC, CRS,... tài tr cho các h i ng i khuy t t t d y ngh mi n phí cho g n 400 ng i khuy t t t có nhu c u h c ngh nh may dân d ng, làm vàng m , làm h ng, dán áo m a, massage, ch m m c. S ng i khuy t t t sau khi h c xong ngh tham gia làm vi c t i các làng ngh truy n th ng, c s massage ngay t i a ph ng ho c c h tr v n làm vi c t i nhà theo nhóm c a ng i khuy t t t. C c B o tr x h i h tr các m h nh sinh k cho 35 gia nh ng i khuy t t t, v i kinh phí 300 tri u ng. Trung ng H i h tr kh c ph c h u qu bom m n Vi t Nam h tr sinh k cho 80 gia nh ng i khuy t t t b

nh h ng bom m n v i 80 con bò, tr giá l t ng 7 .

V c ng tác ch m sóc ng i khuy t t t trong l nh v c giao th ng

T nh Qu ng Nam hoàn thi n h th ng c ch chính sách tr giúp ng i khuy t t t trong ho t ng v n t i nghi n c u, xây d ng và ban hành B ti u chí Giao th ng ti p c n ph quát xây d ng các tuy n m u và nhân r ng các ph ng ti n v n t i hành khách c ng c ng ng i khuy t t t tham gia giao th ng t ng c ng n ng l c

h ng d n, ki m tra, giám sát th c hi n các quy nh v giao th ng ti p c n kh o sát, ánh giá th c tr ng m b o ti p c n c a h th ng giao th ng c ng c ng và nhu c u tham gia giao th ng c a ng i khuy t t t.

Các c ng tr nh h t ng k thu t, h t ng x h i tr n a bàn t nh ngày càng

c quan tâm, tuân th các quy chu n, ti u chu n v thi t k , thi c ng xây d ng m b o cho ng i khuy t t t ti p c n, c bi t là c ng tr nh v giáo d c, y t , giao th ng th , v n hóa th thao Th c hi n mi n gi m giá vé cho ng i khuy t t t khi tham gia giao th ng. “T tháng 9/2017, C ng ty C ph n u t phát tri n h t ng Qu ng Nam phát hành th mi n 100% giá vé cho 10 ng i khuy t t t khi tham gia giao th ng các tuy n xe bu t do C ng ty khai thác 5 . Các n v v n t i hành khách b trí ch ng i u ti n cho ng i khuy t t t khi tham gia giao th ng, b trí nhân vi n tr giúp ng i khuy t t t l n, xu ng ph ng ti n giao th ng.

Tr n c s nh ng k t qu t c, t nh Qu ng Nam ra m c ti u trong giai o n 2021-2025, ph n u 100% ng i khuy t t t tham gia giao th ng c mi n, gi m giá vé ri ng d ch v v n t i hành khách li n t nh b ng ng b tr n tuy n c nh t i thi u 40% ng i khuy t t t c gi m giá vé khi s d ng. m b o t i thi u 30% ng i khuy t t t có nhu c u tham gia giao th ng c s d ng ph ng ti n v n t i khách c ng c ng m b o quy chu n k thu t v giao th ng ti p c n, ho c c h tr s d ng ph ng ti n v n t i khách c ng c ng hay d ch v tr giúp t ng ng (giai o n 2026-2030 là 50%) 100% ng i khuy t t t tham gia giao th ng c mi n, gi m giá vé ri ng d ch v v n t i hành khách li n t nh b ng ng b tr n tuy n c nh t i thi u 40% ng i khuy t t t c gi m giá vé khi s d ng (giai o n 2026- 2030 là 60%) 7 .

V phát tri n i ng cán b th c hi n c ng tác ch m sóc ng i khuy t t t

ph c v c ng tác ch m sóc ng i khuy t t t, trong nh ng n m qua, t nh c ng chú tr ng c ng tác ào t o, nâng cao n ng

l c cho i ng cán b th c hi n c ng tác tr giúp ng i khuy t t t nh : T ch c 06 l p t p hu n dành cho cán b i di n c a các S , ngành, h i, oàn th và các c s tr giúp x h i c p t nh, có 420 ng i tham gia 12 l p dành cho cán b phòng, ban, h i, c s tr giúp x h i c p huy n, x và gia nh ng i khuy t t t, có 670 ng i tham gia 03 l p dành cho n khuy t t t trong tu i sinh s n c a m t s huy n, th x , thành ph , có tr n 100 ng i tham gia 05 l p t p hu n b i d ng nghi p v , k n ng tr giúp pháp l cho cán b th c hi n tr giúp pháp l và cán b h i khuy t t t, có 345 ng i tham gia 7 .

N m 2020, D án “H y n m tay t i c ng v i H i N n nhân ch t c da cam/

dioxin t nh Qu ng Nam t ch c 2 l p t p hu n t i thành ph Tam K và huy n Núi Thành (m i l p 33 ng i) v ch m sóc ng i khuy t t t c bi t n ng 8 . M c ích m l p t p hu n nh m trang b cho h c vi n tham d v nh ng k n ng ch m sóc sinh ho t h ng ngày, k n ng di chuy n cho ng i khuy t t t, k n ng giao ti p và qu n l hành vi i v i ng i khuy t t t tâm th n - th n kinh n ng, và c bi t n ng qua ó, ng i ch m sóc, giúp ng i khuy t t t gi m thi u các khó kh n do khuy t t t gây n n, t ng c ng s t ng tác, giúp ng i khuy t t t hoà nh p gia nh, c ng ng t t h n.

V ho t ng c a các t ch c c a ng i khuy t t t, t ch c v ng i khuy t t t tr n a bàn t nh Qu ng Nam

C ng tác thành l p và phát tri n H i ng i khuy t t t các c p c quan tâm.

Hi n nay, tr n a bàn t nh, có T nh h i Huy n h i: 11/18 huy n, th x , thành ph (09 h i và 02 ban v n ng) H i c p x : 45/244 x , ph ng, th tr n Chi h i th n:

101 T ng s h i vi n H i ng i khuy t t t là 6.500 ng i 7 . Ngoài các t ch c h i các c p c thành l p, thu hút 6.500 h i vi n ng i khuy t t t tham gia, các a ph ng t o i u ki n cho các m h nh t ch c c thành l p và ho t ng r t hi u qu nh Chi h i Thanh ni n khuy t t t, Chi h i cha me tr khuy t t t, Câu l c b cha, m tr t k .

Nh v y, có th th y, c ng tác ch m sóc ng i khuy t t t lu n c t nh Qu ng Nam quan tâm, ng i khuy t t t c t o i u ki n h tr v tài chính, ch m sóc s c kh e, b o b m các v n giáo d c, y t , d y ngh , t o vi c làm và tham gia giao th ng c ng c ng t nh Qu ng Nam c ng quan tâm thành l p và phát tri n các h i ch m sóc ng i khuy t t t c ng nh b i d ng i ng nh ng ng i làm c ng tác ch m sóc ng i khuy t t t. C ng v i ó, Qu ng Nam th c hi n tr giúp pháp l cho ng i khuy t t t, ào t o nâng cao n ng l c cho i ng cán b th c hi n c ng tác tr giúp ng i khuy t t t. Ngành Lao ng, Th ng binh và X h i t nh t ch c các cu c i tho i tr c ti p v i ng i khuy t t t v th c thi các chính sách, th ng qua ó gi i thích, gi i quy t c các y u c u c ng nh th c m c c a ng i khuy t t t, ng th i, t o i u ki n h hi u h n v pháp lu t dành cho ng i khuy t t t.

2.3. M t s khó kh n, h n ch trong ch m sóc ng khu t t t t nh Qu ng am

M c d t nh Qu ng Nam có nhi u c g ng trong h tr và ch m sóc ng i khuy t t t, tuy nhi n, tr n th c t , nhu c u c n c quan tâm, h tr v c v t ch t l n tinh th n c a ng i khuy t t t tr n a bàn t nh v n còn r t l n. Còn m t b ph n ng i khuy t t t v n khó kh n trong vi c ti p c n v i các d ch v y t , nh t là, ng i khuy t t t v ng sâu, v ng xa, i u ki n i l i kh ng thu n ti n. C ng tác h tr ng i khuy t t t trong giáo d c còn g p khó kh n, h n ch nh : vi c ph i h p gi a cha m h c sinh v i nhà tr ng ch a th ng xuy n, phó thác cho nhà tr ng. Các em v n còn m c c m trong quá tr nh giao ti p, v v y, s tr khuy t t t th c hi n giáo d c hòa nh p ch a cao. T l ng i khuy t t t c h c ngh v n còn th p, ph n l n nh ng ng i khuy t t t có vi c làm kh ng n nh, ch y u là t t o vi c làm. S l ng r t ít ng i khuy t t t t m c vi c làm và làm vi c n nh trong các c quan, t ch c, doanh nghi p.

Vi c mi n gi m giá vé, giá d ch v khi s d ng m t s d ch v v n hóa, th d c, th thao, gi i trí, du l ch, ch a t

hi u qu cao ki n th c, k n ng xác nh m c khuy t t t m i ch mang tính t ng i. B n c nh ó, vi c huy ng các ngu n l c x h i hóa th c hi n c ng tác ch m sóc ng i khuy t t t còn g p nhi u h n ch . Tr nh cán b chuy n m n ph trách c ng tác ch m sóc ng i khuy t t t kh ng ng u thi u các cán b chuy n sâu v ch m sóc ng i khuy t t t, d n n khó kh n trong vi c tri n khai c ng tác ch o tuy n cho các huy n và x .

3. M t s g pháp n ng cao h u qu c ng tác ch m sóc ng khu t t t t t nh Qu ng Nam

Trong K ho ch tr giúp ng i khuy t t t t nh Qu ng Nam giai o n 2021-2030, t ra m c ti u, giai o n 2021-2025, t nh Qu ng Nam ph n u th c hi n t 100%

ng i khuy t t t thu c i t ng b o tr x h i c h ng tr c p x h i và c c p th b o hi m y t mi n phí t i c ng ng 100% ng i khuy t t t c bi t n ng kh ng n i n ng t a, kh ng t lo c cu c s ng c ti p nh n vào ch m sóc, nu i d ng t i các c s tr giúp x h i 70% ng i khuy t t t ti p c n các d ch v y t d i các h nh th c khác nhau 30% tr em và ng i khuy t t t c ph u thu t ch nh h nh, ph c h i ch c n ng và cung c p d ng c tr giúp ph h p,... t c m c ti u tr n và nâng cao hi u qu c ng tác ch m sóc ng i khuy t t t t i t nh Qu ng Nam, bài vi t xin

xu t m t s các gi i pháp sau:

- Ti p t c y m nh c ng tác ph bi n, tuy n truy n các chính sách tr giúp ng i khuy t t t, quy n và trách nhi m c a ng i khuy t t t n các ngành, các c p, gia nh và b n th n ng i khuy t t t.

y m nh c ng tác tuy n truy n, ph bi n ng l i, ch tr ng c a ng chính sách, pháp lu t c a Nhà n c v quy n, l i ích, h p pháp c a ng i khuy t t t và trách nhi m c a các t ch c, cá nhân, c ng ng trong vi c tr giúp ng i khuy t t t, t o c h i ng i khuy t t t tham gia, t tin, chia s . T ng c ng c ng tác th ng tin tuy n truy n giáo d c, nâng cao nh n th c vi c th c hi n Lu t Ng i khuy t t t và các ho t ng ch m sóc, giúp ng i khuy t t t,

các bi n pháp phòng ng a khuy t t t, phòng ch ng b o l c, phân bi t i x v i ng i khuy t t t ph i h p t ch c th c hi n ho t ng h tr ng i khuy t t t ti p c n và s d ng c ng ngh th ng tin và truy n th ng.

y m nh các ho t ng tuy n truy n, giáo d c, v n ng nh m nâng cao nh n th c, trách nhi m c a các c p, các ngành và c ng ng x h i v h tr tr em khuy t t t ti p c n các d ch v b o v , ch m sóc, giáo d c t i c ng ng.

- X y d ng và hoàn thi n h th ng d li u v ng i khuy t t t.

Các B , ngành trung ng t ch c i u tra, xây d ng m t c s d li u hoàn ch nh, ng b tr n toàn qu c v ng i khuy t t t, t o n n m t h th ng th ng tin li n hoàn t Trung ng n c s . T nh Qu ng Nam c n t ch c rà soát, th ng k s ng i khuy t t t tr n a bàn nh m xây d ng, c p nh t c s d li u qu n l th ng tin li n quan n ng i khuy t t t và th c hi n các chính sách i v i h , duy tr h th ng th ng tin gi a các c quan, n v ,

a ph ng k t n i khai thác, s d ng d li u v ng i khuy t t t. Th ng xuy n th c hi n c ng tác khám sàng l c nh m phát hi n và can thi p s m các d u hi u, tri u ch ng có nguy c d n n khuy t t t ch ng tr nh ph c h i ch c n ng d a vào c ng ng thu c ch ng tr nh m c ti u qu c gia và các ch ng tr nh, d án c a t ch c phi Chính ph h tr cho ng i khuy t t t. Ti n hành t ch c i u tra, kh o sát th c tr ng ng i khuy t t t, các c tr ng v gi i tính, tu i, các d ng t t, h ng t t, t nh tr ng vi c làm c a ng i khuy t t t, thu nh p i s ng c a ng i khuy t t t, làm c n c tham m u xu t xây d ng, b sung hoàn thi n các chính sách tr giúp ng i khuy t t t, chính sách cho ng i khuy t t t và h tr kinh phí th c hi n k ho ch tr giúp ng i khuy t t t.

- T ng c ng vai trò l nh o c a ng, hi u l c, hi u qu qu n l c a Nhà n c i v i c ng tác ch m sóc ng i khuy t t t.

T ng c ng s l nh o, ch o c a các c p y ng, chính quy n ph i h p

li n ngành trong vi c cung c p các d ch v b o v , ch m sóc, giáo d c tr em khuy t t t t i c ng ng. Xây d ng c ch ph i h p gi a các s , ngành, h i oàn th , a ph ng v trao i, cung c p th ng tin v t nh h nh tr em b khuy t t t. T ng c ng c ng tác qu n l nhà n c: xây d ng h th ng theo dõi, giám sát, ánh giá h tr tr em khuy t t t ti p c n v i các d ch v b o v , ch m sóc, giáo d c t i c ng ng

nh k xây d ng k ho ch li n ngành ki m tra vi c th c hi n pháp lu t, chính sách i v i tr em khuy t t t và k ho ch th c hi n c a các ngành, n v , a ph ng t ch c s k t, t ng k t ánh giá rút kinh nghi m.

Th c hi n y , k p th i các chính sách c a Nhà n c v u ti n i v i ng i khuy t t t theo quy nh t i c ng ng.

L ng ghép các ch ng tr nh tín d ng x h i và các d án c a các t ch c phi Chính ph n c ngoài tri n khai các ho t ng tr giúp x h i i v i ng i khuy t t t (v y t , giáo d c, h c ngh , t o vi c làm,...).

H ng d n, tri n khai y các n i dung c quy nh trong Lu t Ng i khuy t t t và c a án Tr giúp Ng i khuy t t t, ti n hành rà soát n u ch ti u, m c ti u nào kh ng th t ki n ngh i u ch nh, b sung k p th i. Tri n khai th c hi n hi u qu K ho ch tr giúp ng i khuy t t t tr n a bàn t nh Qu ng Nam giai o n 2021-2025.

- N ng cao n ng l c cho i ng cán b làm c ng tác ch m sóc ng i khuy t t t.

Nâng cao n ng l c cho cán b c ng tác x h i c p c s cán b , nhân vi n, giáo vi n tham gia c ng tác trong c s giáo d c, trung tâm h tr và phát tri n giáo d c hòa nh p v các ph ng th c h tr giáo d c áp ng các nhu c u gi ng d y ng i khuy t t t, giáo d c hòa nh p tr khuy t t t.

T ng c ng c ng tác ào t o, b i d ng nghi p v và phát tri n m ng l i c ng tác vi n t i c ng ng, trong ó, chú tr ng i ng cán b làm c ng tác trong các ngành li n quan n ng i khuy t t t. Phát tri n i ng nhân vi n c ng tác x h i tr n a bàn t nh. Hi n nay, qua nhi u l p t p hu n do S Lao ng, Th ng binh và X h i t nh Qu ng Nam t ch c, kh ng ch các

nhân vi n c a Trung tâm mà cán b x h i các a ph ng c ng có ph ng pháp, k n ng c ng tác x h i h tr ng i khuy t t t ti p c n các d ch v . i v i l c l ng giao vi n t i các c s giáo d c ng i khuy t t t, c n c t p hu n nâng cao tr nh k n ng v nhu c u phát tri n cho tr em khuy t t t. T ng c ng b trí i ng y, bác s v làm vi c t i các c s y t tuy n x ( c bi t là y, bác s v chuy n khoa Tâm th n và Ph c h i ch c n ng).

- N ng cao hi u qu các d ch v x h i h tr ng i khuy t t t.

Mu n nâng cao ch t l ng d ch v x h i i v i ng i khuy t t t, chúng ta c n ph i b o m c vi c cung c p các d ch v áp ng nhu c u c a h y m nh c ng tác truy n th ng nâng cao nh n th c v v n khuy t t t, k n ng, ki n th c trong ch m sóc, giúp , h tr ng i khuy t t t nâng cao n ng l c cho ng i khuy t t t và phát huy vai trò c a nhân vi n c ng tác x h i i v i ng i khuy t t t. Ch khi ng i khuy t t t hi u rõ c quy n l i, ngh a v , kh n ng c a b n thân, h m i có th thuy t ph c c ng i khác t n tr ng, nh n nh n n ng l c c a m nh. Gia nh nh n th c úng th m i có th h tr , khuy n khích ng i khuy t t t phát tri n m t cách t i a n ng l c c a h . T ó, nâng cao nh n th c, s t tin cho ng i khuy t t t h th hi n kh n ng c a m nh, s n sàng hòa nh p và óng góp cho x h i. Tuy nhi n, ng i khuy t t t kh ng nh c n ng l c, r t c n n c ng ng, x h i t o ra c h i, m i tr ng thu n l i cho h th hi n kh n ng, óng góp trí tu , tâm s c. B n c nh ó, thúc y vi c th c hi n các m h nh tr giúp ng i khuy t t t v giáo d c, h c ngh , ph c h i ch c n ng, ti p c n v giao th ng, c ng tr nh xây d ng, ph ng ti n v c ng ngh th ng tin và các m h nh h tr v sinh k . Khuy n khích, h tr thành l p các trung tâm h tr và phát tri n giáo d c hòa nh p v ho t ng giáo d c i v i ng i khuy t t t. y m nh ch ng tr nh ho t ng các m h nh phòng ng a, ph c h i ch c n ng cho ng i khuy t t t d a vào c ng ng, h tr xây d ng m h nh tr giúp x h i và tr giúp pháp l c

th dành ri ng cho ng i khuy t t t.

a d ng hóa vi c v n ng ngu n. l c, t ng kinh phí u t t ngân sách nhà n c tranh th s h tr , tài tr kinh phí, k thu t và kinh nghi m t các t ch c, cá nhân trong và ngoài n c tri n khai, th c hi n k ho ch. V n ng các ngu n l c h tr nâng c p c s h t ng, cung c p trang thi t b , d ng c tr giúp ng i khuy t t t s ng c l p và hòa nh p c ng ng.

Quan tâm tr giúp ph n khuy t t t v ti p c n chính sách an sinh x h i i v i ph n y u th . K t n i, i u ph i v n ng các nhà tài tr và các c quan, t ch c, nhà h o tâm trong và ngoài n c ti p t c tr giúp ng i khuy t t t tr n a bàn t nh. T ng c ng c ng tác th ng tin, ph i h p n m b t các d án h tr ng i khuy t t t ang và s th c hi n tr n a bàn t nh. Ti p t c huy ng các ngu n l c t ngân sách trung ng, ngân sách a ph ng, các t ch c qu c t h tr ng i khuy t t t, trong ó, quan tâm gi i quy t vi c làm, ào t o ngh cho ng i khuy t t t, t o i u ki n ng i khuy t t t ti p c n các d ch v x h i c b n (y t , giáo d c, nhà , n c s ch, th ng tin) h tr ng i khuy t t t m c h c ch Braille, tin h c h tr các ho t ng v n hóa, v n ngh , th d c th thao cho ng i ng i khuy t t t.

- N ng cao hi u qu c ng tác d y ngh cho ng i khuy t t t.

Nâng cao nh n th c c a c ng ng v c ng tác ào t o ngh và gi i quy t vi c làm cho ng i khuy t t t, t v n h c ngh , h tr v n u i c a Nhà n c dành cho ng i khuy t t t và các chính sách u i i v i các doanh nghi p nh n ng i khuy t t t vào làm vi c. Khi ng i khuy t t t có ngh , h t kh ng nh c ni m tin, s h nh di n và v th trong x h i. Khó nh t c a t nh hi n nay là s l ng ng i khuy t t t nhi u nh ng ng i có nhu c u h c ngh r t ít. Ng i khuy t t t còn kh n ng lao

ng ch y u làm nh ng c ng vi c nh nh an lát, tr ng tr t, ch n nu i, c o m cao su, bán vé s ho c làm nh ng c ng vi c có tính

ch t th i v . Còn các c ng ty, c s s n xu t - kinh doanh th ng i khuy t t t khó có c h i ti p c n do a s có tr nh h c v n th p, s c kh e y u. Các doanh nghi p, t ch c x h i c n ch ng, t o i u ki n giúp ng i khuy t t t vào làm vi c và ph i coi ây là trách nhi m x h i i v i ng i khuy t t t. Xây d ng các án d y ngh g n v i t o vi c làm t i ch , d y ngh theo ph ng th c c m tay ch vi c, d y ngh k t h p v i vi c h tr ph ng ti n làm n.

- N ng cao hi u qu c ng tác t v n t m l , t v n vi c làm cho ng i khuy t t t.

B n thân ng i khuy t t t ch a nh n ra c nh ng l i th c a h khi i t m vi c làm. M c c m v khi m khuy t c a b n thân khi n h khó có th nh n ra l i th , i m m nh c a m nh là g , i u này x y ra r t nhi u lao ng n khuy t t t. V v y, c ng tác t v n v tâm l , n ng l c vi c làm cho ng i khuy t t t c chú tr ng ngay t i các phi n giao d ch vi c làm dành cho ng i khuy t t t c t ch c. C n ti p c n t ng lao ng khuy t t t, t v n cho h , giúp h nh n ra c nh ng i m m nh c a m nh,

t ó t m c nh ng ngành ngh ph h p v i b n thân h . V i s n l c t chính b n thân ng i khuy t t t, s h tr tích c c t các s , ban, ngành c ng các các doanh nghi p và x h i, ng i khuy t t t hoàn toàn có c h i kh ng nh b n thân m nh, v t l n s t ti, m c c m tr thành ng i có ích cho gia nh, c ng ng và x h i nh

bao ng i b nh th ng khác th ng qua vi c ti p c n c h i vi c làm c ng nh s t v n v tâm l , kh n ng b n thân.

4. K t lu n

Nh v y, quán tri t ch tr ng, chính sách c a ng, pháp lu t c a Nhà n c v ch m sóc ng i khuy t t t, t nh Qu ng Nam

ban hành nhi u v n b n ch o c ng tác ch m sóc ng i khuy t t t tr n a bàn t nh.

Trong nh ng n m qua, c ng tác ch m sóc ng i khuy t t t t i t nh Qu ng Nam ghi nh n nh ng k t qu tích c c, tuy nhi n, c ng tác này v n còn nhi u t n t i, khó kh n c n kh c ph c. Chính v v y, trong th i gian t i, t nh Qu ng Nam c n: y m nh c ng tác ph bi n, tuy n truy n các chính sách tr giúp ng i khuy t t t, quy n và trách nhi m c a ng i khuy t t t n các ngành, các c p, gia nh và b n thân ng i khuy t t t xây d ng và hoàn thi n h th ng d li u v ng i khuy t t t t ng c ng vai trò l nh o c a ng, hi u l c, hi u qu qu n l c a Nhà n c i v i c ng tác ch m sóc ng i khuy t t t nâng cao n ng l c cho i ng cán b làm c ng tác ch m sóc ng i khuy t t t nâng cao hi u qu các d ch v x h i h tr ng i khuy t t t ti p t c huy

ng các ngu n l c x h i h tr c ng tác ch m sóc ng i khuy t t t nâng cao hi u qu c ng tác d y ngh cho ng i khuy t t t nâng cao hi u qu c ng tác t v n tâm l , t v n vi c làm cho ng i khuy t t t.

Tà l u tham kh o

1 . C ng Bính (2021), “Ph n u 100% ng i khuy t t t Qu ng Nam c c p mi n phí th B o hi m y t , (https://dantri.com.vn), c p nh t ngày 24/03/2021.

2 . Qu c h i (2010), Lu t Ng i khuy t t t Vi t Nam, Hà N i.

3 . y ban nhân dân t nh Qu ng Nam (2018), Quy t nh s 1650/Q -UBND ph duy t d án “Ch m sóc tr khuy t t t tr n a bàn t nh Qu ng Nam , Qu ng Nam.

4 . y ban nhân dân t nh Qu ng Nam (2020), K ho ch 7704/KH-UBND v tr giúp ng i khuy t t t t nh Qu ng Nam giai o n 2021-2030, Qu ng Nam.

5 . Minh Nh t (2019), “Qu ng Nam: Tri n khai ng b ho t ng tr giúp ng i khuy t t t , (http://m.giadinhvatreem.vn), c p nh t ngày 08/11/2019.

6 . Hoàng Li n (2021), “Nhi u ho t ng giúp ng i khuy t t t và tr em , (https://bao- quangnam.vn), c p nh t ngày 15/01/2021.

7 . Minh Anh (2020), “Qu ng Nam: Tr n 47.000 ng i khuy t t t c h ng tr c p x h i hàng tháng , (http://laodongxahoi.net), c p nh t ngày 18/11/2020.

8 . Võ V n i (2020), “Qu ng Nam t p hu n v ch m sóc ng i khuy t t t c bi t n ng , (http://dientudacam.vn), c p nh t ngày 24/07/2020.