Nghien cOu - Trao ddl
Thiet ke chuan sieu diir lieu Ichdng gian dja ly cho han do nen dja ly tinh Phu Tho
O TRAN THANH HA, NGUYEN THI HLfU PHUONG Trudng Dal hgc Mo - Dja chit
DONG THj THU TrUdng Dal hgc Hoa LU
T
6 chdc tieu chuan hda quoc te (ISO), tieu ban H#thdng thdng tin dja ly ISO/TC 211 da dua ra chuan sieu dd ligu cho dd ligu khdng gian, trong do cd dd ligu GIS vdi ten ggi la ISO 19115 (ban hien t?i la ISO 19115:2003). Tgi Vigt Nam, Bg TN&MT da ra Quyit dinh ve vigc ban hinh "Quy dinh ip dgng chuan thdng tin dja l^cosdqud'c gia". Tuy nhien, viec thiit ke chuan sieu dd ligu khdng gian dia ly vin chua dupe quan tam dung mdc. Bii bio t$p trung vao gidi thigu thiit ki chuan sieu dd ligu khdng gian dja ly cho Ijan do siJl dgng ngdn ngd md hinh hda thdng nhat UML va ip dpng cho ban dd nin dia ly tinh Phu Thg.
Cd sd ly thuyet va phUdng phap nghien cufu
Sidu dU lidu khong gian dja ly Id cde dD lieu nham mo ta dU lidu GIS (Geographic Information Sys- tem). Thdng thudng trudc khi sCf dyng mgt logi dii lieu GIS nao do d l thyc hien mgt cdng vigc, ngudi diing can phdi tim hieu nhUng thdng tin lidn quan den dQ lieu dd, nhy hg quy chieu, ai la ngudi sdn xudt, dU lieu duge xay dyng bang phUdng phdp gi, do phan gidi la bao nhieu, cung cap thdng tin do la ai, tu each phap nhan ra sao...
Tdt cd ede thong tin dd chfnh la ndi dung eCia sidu dO lieu. Vdi mdt
to ehUc cd nhieu ngudi sii dyng GIS vdi nhieu nguin dU lidu GIS vd cd nhieu khach hang quan tam den dQ ligu GIS thi viee xdy dUng cd sd dU lieu lUu trU thdng tin ve dil lieu GIS Id vo cling cdn thilt.
Metadata: Sieu dU lieu (metadata) dung d l mo td tdi nguygn thong tin. Thugt ngU
"meta" xuat xU Id mgt tQ Hy Lgp diing de eh? mgt cai gi dd ed ban chat CO bdn hon hoge eao hdn. Vi vgy, metadata Id dQ lidu ciia dQ lieu. Theo Gail Hodge sieu dO lieu la "thong tin eo cau true ma nd md td, giai thich, djnh vj, hogc lam eho nguin tin trd nen d l tim kiem, sii dung va qudn ly hdn. Khi nhd sdn xuat trien khai xay dyng dQ Hdu thi chuan sieu dQ ligu se: Cung cap cho cac nhd sdn xult cac thong tin phu hgp d l dae trung hoa dQ lieu dia ly eua hg mgt cdeh hyp ly;
Idm eho vigc to ehUe va qudn ly sieu dU lidu eua dU lieu dja ly duoc d l dang; cho phep ngUdi dung sii dyng dugc dQ ligu dja ly mgt each ed hidu qud nhdt bang each hilu eac dae tfnh cd ban cOa nd; lam cho viec khdo sdt, nhdn vd sCf dyng Igi dugc thyc hien de dang.
Ngudi SLf dyng d l dang djnh v|, truy edp, khai thdc, sCf dyng dQ lieu dia ly; eho phep cac ngUdi sii dyng eh? djnh ndi ehUa dQ lieu.
Thanh phdn eua sieu dQ lieu khong gian dia ly theo chuan ISO
19115:2003: Sieu dQ lidu khdng gian dja ly ehu yeu gidi quylt eac de what (cdi gi?), when {khi nao?), how (nhy the nao?), ai (who?) va where (khi nao?). Metadata chu yeu dua ra cac thong tin nhU ddc diem ndi dung, chat lugng, tfnh hien hdnh, gdn gui vd san sang cDa dU lieu. To chUc tidu ehuan hoa quic t l (ISO), tieu ban hg thong thdng tin dia \'y ISO/TC 211 dd dua ra chuan sigu dQ lieu cho dQ lieu khdng gian, trong dd ed dO lieu GIS vdi tgn ggi la ISO 19115 (ban hign tgi la ISO 19115:2003).
Chuan ISO 19115 xdc djnh viee md td dU lieu GIS dudi djnh dgng XML nhlm cd t h l de dang dUa vao CSDL de quan ly, d l dang bao tri va ed khd nang chia sd thdng tin ve dQ lieu giQa eac he thong thdng tin dja ly dya trgn edng nghe web va kiln tnic hudng djch vy (SOA). Chuan nay eung duge Bg TN&MT edng nhan Id chuan chfnh thUe cua quy dinh dp dung chuan sieu dQ lidu dja ly ban hanh ndm 2007 va TCVN ISO 19115: 2013. Chuan ISO 19115 dua ra mo hinh sigu dQ lidu vdi ede thdnh phdn sau: Thanh phan cDa sieu dQ ligu (Metadata Entity Set Information); thdng tin nhdn dgng (Identification Information); rang bugc (Constraint Information); chat lugng dQ ligu {Data Quality Infor- mation); bdo dudng, bdo tri (Main- temenee Information); the hidn
Tai nguygn vo M6I tru'dng | W1-TTl^iig 6/2016 9 3
khong gian (Spatial Representa- tion Information); he quy ehilu (Reference System Information);
ngi dung (Content Information);
hinh thUe trinh bdy (Portrayal Cat- alogue Information); phan phoi (Distribution Information); md rdng (Metadata Extent Information);
luge do Ung dyng (Application Schema Information).
Thiet k l chuin sieu da lieu dja ly bdn do nen tinh Phu Thp
Theo quy djnh dp dyng chuan thdng tin dia ly cd s6 quoc gia ban hdnh vdo ndm 2007, ngon ngD mo hinh hod thong nhat (UML) dugc dp dyng de bilu didn eac lugc do khai niem ndi chung vd lygc do cau tnic dQ lieu dja ly (lugc do Qng dung) cho viec djnh nghTa thdng tin dja ly cd sd va eac loai thdng tin dja ly khde.
Ngon ngQ mo hinh hda thing nhdt id mdt ngon ngQ mo hinh gIm eac ky hieu do hga ma ede phUCng phap hudng dli tugng sii dyng de thilt k l cde he thong thong tin mgt each nhanh chong. Cdeh xdy di,frig ede mo hinh trong UML phu hgp md ta cac he thong thong tin ca v l eau tnic cung nhU hogt dpng. Cde md hinh hudng doi tugng dugc lap cDng Id ed sd cho vide Ung dung ede chuong trinh ty dgng sinh ma trong cae ngon ngQ lap trinh huOng doi tugng, ehang hgn nhu ngon ngQ C++, Java.
Theo chuan ISO 19115: 2003 metadata gom ede goi Idp dugc thilt ke trong UML nhu sau:
Dua tren nhUng thdng tin ve Idp ta cd so do Idp cua cae thanh phan metadate dugc thiet ke vdi UML bang cong cy Visual Para- digm Community Edition. Sau dd, tiln hanh chuyen d l i mo hinh UML sang ngon ngQ ddnh dau sidu van bdn XML bdng each sCf dyng eong cu Export to XML trong thd Project cDa phan mem Visual
i»v»)il mMaam I
Hinh 2-1: Cac gdi cua sidu dd Iiiu bd_nen_phu_tho.mxd
Tags Ban do nen tinh Phu Thp
Credits
OiSm Thl Thiiy - B$ m6n Tin hoc T r j c ff|a • Khoa CSng ngh^ th6ng tin OHih Bao Ng«c - Bg m&n Tin hoc Trjc ^ - Khoa C6ng nghg thdng tm Tnrdng d a hoc M6 - Oia chat
Hinh 2-2: Thdng tin metadata cua ban dS nin tinh Phu Thg Paradigm Community Edition. SU
dung ArcCatalog 10.2 trong bd ArcGIS Desktop 10.2 de Import da lieu tQ file XML vao trong meta- data cua ban do:
Tai ligu tham khdo [1 ] Bg TN&MT. Quyet dinh ve viec ban hanh Quy dinh ip dung
chuin thdng tin dia ly cd sd qudc gia, s l 06/QD-BTNMT. Ha Noi.
2007
[2]. Cyc DD&BD Vidt Nam.
TCVN ISO 19115:2013. Hd N6i, 2013.
[3]. Hiiu sieu dd lieu vi muc dich cua nd. Karen Coyle. Ha Ngi.
2007. • 2 4 Tai nguyen vo Moi tru'dng | Ky 1 - THang 6/2016