ỨNG DỤNG GIS ĐÁNH GIÁ XU HƯỚNG PHÁT TRIỂN KHÔNG GIAN ĐÔ THỊ THÀNH PHỐ KON TUM. Cách tiếp cận của dự án là sử dụng GIS và các chỉ số để đánh giá mức độ phát triển đô thị nhằm nghiên cứu sự phân bố và xu hướng phát triển không gian đô thị theo thời gian tại khu vực thành phố Kon Tum là trung tâm của dự án. dẫn dắt sự phát triển kinh tế của tỉnh Kon Tum. Đặc biệt, công nghệ GIS có chức năng tính toán diện tích thay đổi sử dụng đất, tách biệt các loại ảnh hưởng đến phát triển đô thị, công cụ GIS giúp tìm ra các trung tâm đô thị và xu hướng phân bổ đô thị, đo lường sự phân bố của các công trình xây dựng. ở khu vực thành thị.
Các chỉ số đánh giá đô thị giúp cung cấp dữ liệu cơ sở cho sự phát triển xu hướng đô thị hóa của thành phố. Dựa vào kết quả của quá trình trên cùng với chức năng phân tích không gian trong GIS, chúng ta có thể xác định sự thay đổi của trung tâm đô thị, sự dịch chuyển của trục phân bố đô thị qua các năm cũng như các chỉ số đô thị cho thấy tốc độ về phát triển cơ sở hạ tầng của thành phố. .
MỞ ĐẦU
Tính cấp thiết của đề tài
Vì những lý do trên, đề tài “Ứng dụng GIS đánh giá xu hướng phát triển không gian đô thị tại thành phố Kon Tum, tỉnh Kon Tum giai đoạn này nhằm hỗ trợ các nhà quản lý trong công tác quy hoạch” đã được thực hiện.
Mục tiêu nghiên cứu
- Mục tiêu chung
- Mục tiêu cụ thể
Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu
- Phạm vi nghiên cứu
TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU
- Đô thị
- Khái niệm đô thị
- Phân loại đô thị
- Đô thị hóa
- Khái niệm
- Những biểu hiện cơ bản của quá trình đô thị hóa
- Quá trình đô thị hóa tại thành phố Kon Tum
- Vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên
- Điều kiện kinh tế - xã hội
- Quá trình mở rộng đô thị trên địa bàn thành phố Kon Tum
- Hệ thống thông tin địa lí ( GIS)
- Lịch sử ra đời
- Định nghĩa GIS
- Thành phần của GIS
- Dữ liệu trong GIS
- Chức năng của GIS
- Một số nghiên cứu trong và ngoài nước
- Ngoài nước
- Trong nước
Đô thị loại IV là thị trấn thuộc tỉnh có phường nội thành và giáo xứ ngoại thành. Từ quy định phân loại đô thị nêu trên có thể thấy thành phố Kon Tum thuộc đô thị loại III. Đô thị hóa không ngừng làm thay đổi điều kiện phát triển kinh tế, văn hóa, lối sống của người dân ở đô thị và thậm chí cả cách con người đối xử với thiên nhiên (Huỳnh Quốc Thắng, 2007).
Ban đầu, đô thị hóa chỉ là việc mở rộng diện tích thành phố và tăng cường vai trò của thành phố trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội. Đông Nam Bộ là vùng có tốc độ đô thị hóa nhanh nên có tỷ lệ dân số thành thị cao nhất. Vì vậy, diện tích đất đô thị không ngừng được mở rộng để đáp ứng nhu cầu tăng dân số và sản xuất.
Hiện nay, nhu cầu sử dụng đất của cư dân đô thị đã tăng gấp đôi so với thế kỷ XX. Như vậy, mục tiêu sử dụng đất và sự gia tăng đất đô thị là những biểu hiện điển hình của quá trình đô thị hóa. Với đà phát triển như vậy, diện tích đô thị sẽ tăng cao trong những năm tới.
Với tình hình phát triển hiện nay, phấn đấu trở thành đô thị loại II trong vài năm tới, thị xã Kon Tum đang ngày càng trở thành một trong những đô thị tốt nhất Tây Nguyên. Những năm gần đây, thành phố Kon Tum nằm trong chương trình quy hoạch xây dựng các khu hành chính của tỉnh, thành phố theo hướng tập trung, hiện đại, phát triển mạnh công nghiệp, thương mại, dịch vụ và đô thị. thành phố mới, xây dựng nhiều làng dân tộc thiểu số thành điểm du lịch hấp dẫn. Vì vậy, mục đích của đề tài này là phân tích xu hướng phát triển đô thị hóa giai đoạn 2000-2013.
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Dữ liệu nghiên cứu
Lược đồ phương pháp nghiên cứu
Đánh giá biến động không gian đô thị
- Thống kê diện tích thay đổi qua các năm
- Các chỉ số đánh giá mô hình phân bố và xu hướng mở rộng đô thị
Các chỉ số để đánh giá mô hình phân bố và xu hướng mở rộng đô thị. Để đánh giá xu hướng phân bố của một đô thị, chúng tôi sử dụng các chỉ số định lượng không gian thể hiện đặc điểm vật lý tổng thể của một đô thị. Đặc điểm trung tâm: dùng để xác định khu vực trung tâm của khu vực nghiên cứu.
Chỉ số này được thực hiện bằng cách tính khoảng cách nhỏ nhất giữa các tòa nhà trong khu vực nghiên cứu dựa trên một trong hai phương pháp tính khoảng cách Euclidean hoặc Manhattan, đây là hai phương pháp đo đưa ra kết quả khoảng cách. Để xác định trung tâm đô thị, cần tách biệt các loại hình sử dụng đất có ảnh hưởng đến phát triển kinh tế đô thị, bao gồm đất chuyên dùng (CDG) và (OTC). Khi đó chúng ta sẽ có trung tâm phân phối chính xác. Chỉ số nén: Chỉ số này thể hiện sự phân bố nhỏ gọn, nhỏ gọn và hình dạng ít lõm của kết cấu.
Chỉ số này được tính bằng cách lấy tỉ số giữa chu vi hình tròn và chu vi khu vực nghiên cứu với điều kiện diện tích hình tròn và khu vực nghiên cứu bằng nhau. Trong đó CI là chỉ số nghiêm ngặt và pi là diện tích và chu vi của khu vực nghiên cứu i, N là tổng số khu vực nghiên cứu. Chỉ số tập trung (H): Theo Theil (1967) và Thomas (1981), chỉ số này dùng để lượng hóa sự phát triển không gian đô thị, cụ thể hơn là tính toán mức độ tập trung hoặc phân bố của các đô thị và công trình xây dựng tại khu vực nghiên cứu.
Trong đó H là chỉ số tập trung, Pi là tỷ lệ diện tích đô thị trên tổng diện tích.
KẾT QUẢ - THẢO LUẬN
- Kết quả chuyển đổi diện tích loại hình sử dụng đất
- Các chỉ số đánh giá xu hướng phát triển đô thị
- Chỉ số vùng trung tâm
- Chỉ số trục phân bố
- Chỉ số chặt chẽ
- Chỉ số mức độ tập trung
Việc mở rộng này cho thấy thành phố Kon Tum đang dần phát triển theo hướng công nghiệp hóa, từng bước phát triển các đô thị rất tập trung. Trung tâm đô thị có sự thay đổi rõ rệt qua các năm: năm 2000 (xanh), 2005 (vàng), 2010 (đỏ) các đô thị chuyển dịch xu hướng xoay ngược chiều kim đồng hồ. Mặc dù có sự chuyển dịch nhưng chủ yếu tập trung ở khu vực ven sông Đăkbla, thuộc phường Nguyễn Trãi và một phần xã Vinh Quang. Sự dịch chuyển nhẹ của trung tâm đô thị qua các năm cho thấy có thể coi đây là khu đô thị tập trung lớn nhất thành phố Kon Tum.
Trục phân bố xu hướng phát triển đô thị thay đổi rõ ràng ở ba thời điểm. Năm 2000, hình elip phân bố cho thấy sự phát triển kéo dài theo hướng đông tây, gần như dọc theo sông Dakbla. Năm 2005 sự phân bố ngược lại theo hướng bắc-nam. Quá trình phát triển trong giai đoạn này cho thấy quy mô đô thị hiện đang sử dụng và xây dựng ngày càng được mở rộng, tạo nền tảng cho giai đoạn 2005-2010 trở thành giai đoạn phát triển ổn định của thành phố Kon Tum. Trong nghiên cứu này, khu vực nghiên cứu không được phân chia để tính toán các chỉ số đô thị nên N = 1.
Đến năm 2005, CI tăng 1,2 lần và đến năm 2010 tăng 3,2 lần so với năm 2005, cho thấy qua các năm, việc xây dựng, mở rộng các khu đô thị, khu công nghiệp ở TP Kon Tum như thế nào. Tum được phát triển theo hướng tiết kiệm không gian, tận dụng khoảng trống giữa các công trình, kết cấu công trình ít nổi bật và có tính thống nhất về kết cấu, thẩm mỹ tại một khu vực đang phát triển theo hướng xây dựng theo xu hướng đô thị hóa. CI là chỉ số đánh giá hình dáng, cấu trúc của một đô thị nên theo số liệu tính toán, thành phố Kon Tum đang phát triển cơ sở hạ tầng theo đúng hướng để trở thành đô thị phát triển cả về kinh tế và xã hội. Tuy số lượng dự án xây dựng tăng lên nhưng hầu hết đều phát triển theo kiểu phân tán, phân bố rộng rãi, mở rộng sang một số lĩnh vực hơn là tập trung vào một lĩnh vực.
Sang kỳ thứ 5, chỉ số tập trung tăng 2,1; Sự tập trung xây dựng ngày càng dày đặc, ngày càng san sát nhau cho thấy sự tập trung đô thị đang phát triển mạnh mẽ, phù hợp với quá trình phát triển kinh tế, đây cũng là xu hướng phát triển đô thị của Việt Nam trong tương lai.
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
Kết luận
Kiến nghị
Ứng dụng viễn thám và GIS xây dựng bản đồ các kiểu thảm thực vật ở Thành phố Huế - Tỉnh Thừa Thiên Huế. Việc sử dụng kỹ thuật viễn thám và GIS để xác định xu hướng phát triển không gian đô thị trên địa bàn thành phố. Ứng dụng công nghệ viễn thám, Hệ thống thông tin địa lý và mô hình tính toán cân bằng nước lưu vực sông Bé.
