CHINH TRI - AN NINH CHAU AU
TIA/l HI€U CO CH€ HORT DONG NOI BO
^• • • •
cun cnc DRNG DHN CHU xri HOI a RNH, DI/C, THUV DICN
PGS.TS. Nguyen Thi Q u e Ths. Tong D u e Thao
Hpc vien Chinh tri - Hanh chfnh quoc gia Ho chf Minh
Trong ddi sdng chinh tri, nliat la trong he thdng da nguyen chinh tn. da dang ddi lap, da dang canh tranh, mdi chfnh dang deu hudng tai quyen lire, muon nam quyen luc theo each rieng cua minh. Bdi vay, ben canh viec phai tuan thu khudn khd do the che nha nuoc cho phep, mdi dang deu cd ca che va phuang thuc boat dpng rieng cua minh nham vuan toi quyen lire hoac lam anh hudrng den viec chia se quyen lire nha nudc. Vai tu each la nhimg dang chinh tri boat dong trong khudn khd the che chinh tri TBCN, cac dang dan chu xa hoi vua mang nhiing dac diem chung nhu cac loai hinh dang khac, ddng thdi ciing mang nhiing net dac thu trong ca chd va phuang thuc boat dong. Dual day, chung ta se xem xet td chuc va boat dong cua ba dang dan chu xa hoi, do la Dang Dan chu xa hoi Due, Cong dang Anh va Dang Dan chu xa hoi Thuy Dien.
1. Dang Dan chu xa hoi Dire
Dang Dan chu xa hoi Due (SPD) la dang CO tinh chat tieu bieu nhat va the hien dugc sic net nhat nhimg dac diem ca ban trong cac dang dan chu xa hoi a Tay Au.
Day cung la dang Idri, cd truyen thdng ly luan va nhieu kinh nghiem thirc tien phong phii, cd nhieu ddng gdp quan trong ddi vai trao luu dan chu xa hoi the gidi.
Ve cff cdu td chdc.
Td chuc dugc phan thanh 5 cap: Cap Lien bang vai Dai boi dai bieu Toan qudc cd nhiem ky 2 nam; cap bang; cap khu vuc; cap quan; huyen va cap ca sd. Sir phan cap nay khdng hoan toan tuang ung vai phan cap hanh chinh, chu yeu la do lich su cua Dang va sir bien dgng cua chinh quyen dia phuang tao thanh. Bg may cua SPD dugc td chuc rat gon nhe. Chi tir cap khu vuc trd len mai cd can bo chuyen trach va tdng sd can bo chuyen trach trong toan qudc vao khoang 1.000 nguai, trong do cd khoang 200 ngudi lam viec a Trung uang trong 4 ban ciia Trung uang (To chuc, Chinh sach va Kd hoach, Tai chinh va Nhan sir, Qudc td).
Ngoai cac ban chinh thuc, trong Dang cdn cd cac uy ban dugc thanh lap de tu vin cho Ban Chap hanh Tnmg uang (Vi du nhu Uy ban Cac gia tri ca ban). Viec dua ra cac chu truang, chinh sach chu ydu dira vao cac iiy
NGHIEN CCfU CHAU AU EUROPEA., - . w-
ban, cac nhom cong tac, cac dien dan dugc ihanh lap tu\ then yeu cau cu the.
Dai hoi dai hieu Toan quoc la ca quan cao nhiit cua Dang, hai nam dugc cu hanh mot lan do Ban Chap hanh Trung uang Iricu tap. Dai hoi bau Ban Chap hanh Trung irang chiu trach nhiem lanh dao Dang gom: Chii tich, 5 Phd Chu tich, Tdng Bi thu va cac thanh \ icn khac. Ban Chap hanh bau ra Ban Thudng \ u (Doan Chu tich Dang). Sd lugng doan chu tjch do Dai hoi dai bieu Dang quyet dinh. Chil tich la lanh tu Dang, cdn Tong Bi thu can cir \ ao Nghi quyet cua Dai hdi Dang
\ a cua Ban Chap hanh Trung uang, dual sir ddng y cua Chu tich va Doan Chu tich la nguai dieu phoi cac cong tac Dang, lanh dao ca quan trung uong, ddng thai chiu trach nhiem tru bi \ a thuc thi cdng tac tranh cu vao Nghi \'ien Lien bang.
Trong phuang thuc boat dgng va lanh dao ddi vai cac td chuc dang va dang vien, SPD thirc hien qua cdng tac kiem tra, thdng qua Uy ban Kiem tra gom 9 iiy vien do Dai hoi Dang bau ra. Uy vien Ban Chap hanh Trung uang khong dugc phep nam trong Uy ban Kiem tra, do do Uy ban Kiem tra hoat dong cd tinh dpc lap va co the kiem tra bat ky mot to chuc, ca nhan dang vien nao sai pham, cho dii hg a bat cu cuang vi nao.
Ngoai ra, SPD con thanh lap mgt Uy ban Trong tai dpc lap, phu trach trinh tu to tung ky luat Dang, xem xet khi xuat hien tranh luan thi tidn hanh giai thich Dieu le Dang va dua ra quydt dinh doi vai trinh tu bau cu bat thuang. SPD con thiet lap cac uy ban chuyen
nghiep nhim tang cuong lien he vai cac nhom, lang lap xa hgi dac biet nhu thanh nien, phu nu, nguai cao tuoi v.v... hoac chu trong den mgt so ITnh vuc dac thii, nhu luat phap, giao due v.v...
id chuc ca sa cua SPD ggi la chi bp.
Hien nay, SPD co khoang 12.500 chi bg vdi han 600.000 dang vien (so lieu thang 3/2005). Thicl che loi cao cua chi bg la Dai hoi loan the dang vien. Tat ca dang \icn deu CO quycn bieu quyet va bau ra Doan Chu lich. Tren cac cbi bg la 350 lo chuc phan khu vuc, 20 to chuc khu vuc va Dai hgi dai bieu Lien bang. Dai hgi Dang cac cap bau ra ban lanh dao Dang cua cap minh. Ngoai ra, SPD con cd cac khu vuc bau cu khong ghi danh sach, bau ra 110 dai bieu den tu Dang doan Nghi vien. Chinh quyen Lien bang cua SPD cam quyen va nhan \ien lu van ciia Nghi vien Chau Au to chuc thanh uy ban ggi la
"Uy ban Dai bieu dang nho"
Dang vien cua SPD phai la ngudri thuc hien lot nhat duong loi, chinh sach cua Dang va van dong quan chiing thuc hien dudng ldi, chinh sach do, qua do gay uy tin va anh hirdng cua Dang trong quin chung. Dang vien SPD cd quyen tham gia Dai hgi Toan the ciia chi bg Dang dia phuang, co quydn kien nghi Irieu tap Dai hgi dai bidu Lien bang, biu Doan Chu tich cua td chuc Dang dia phuang, biu dai bidu di du Dai hgi dai bieu Dang khu vuc. Chi cin la dang vien cua SPD thi vd nguyen tic co the ung cii vao tit ca cac chuc vu lanh dao cua Dang a mgi cip.
SPD khong boat dgng theo nguyen tic
\JuiL tiiieu fnf aire, h^aqi (Tdng....
tap trung dan chu. Trong sinh boat Dang, SPD luon de cao nguyen tac dan chu. Dang vien dugc quyen thao luan, chat van mgi van de ciia Dang, ke ca trong viec xay dung Cuong ITnh. Tai ca mgi van de trgng dai ciia Dang deu dugc dua ra thao luan cdng khai nham thu hut sir ddng gdp y kien cua dang vien. Dang cdn cho phep td chuc Dang cac cap thanh lap cac dien dan, de dal de an vai Dai hoi Dang cung cap, de cu dai bieu v.v..., nhan manh, bao luu hinh thuc cdng quyet trong npi bg Dang, nham lam cho mdi dang vien deu cd ca bgi pbal bieu y kien cua minh; Cho phep nguai ngoai dang Ibam gia sinh boat a cac td chuc ca sa Dang, tham gia dien dan cac cap va thao luan chii de cua Uy ban Cdng tac. Day la mgt bien phap hieu qua tang cuong sinh lire cho Dang, lam cho dang vien quan tam den Dang ban, ddng thai chung to cho dang vien tbay rang, Dang thuc sir lang nghe y kien cua hg, thuc sir mong mudn ddng gdp cua bg cho Dang.
SPD thdng qua bao Dang cdng bd cbinh sach va chuang trinb banh dpng cua minh, giup dang vien tim hieu chu truang cua Dang. Bao "Tien len" la ca quan ngdn luan cua SPD, moi thang ra mgt so, gui cho dang vien. To chuc Dang cac cap deu noi mang vai nhau, cd the tim hieu tinh hinh cua Dang, ke ca bien ban hpi nghi. Dang vien, quan chung cd cam tinh vai SPD, ciing nhu td chirc Dang cac cap co the thong qua thu dien tu de gui thong tin den nhung nguai lanh dao Dang.
Phirong thuc hoat dpng vd Idnh dao cua SPD:
Trong Dang cd ba chu the la loan Dang, Dang doan trong Qudc hgi, lanh tu Dang va cac cd van. Truyen thdng lu trudc den nay cho thay, Dang doan trong Qudc hgi va lanh tu Dang gay dugc anh hudng ldn bon so vai toan Dang. Dd la do nhirng ly do ca ban sau:
Mpt Id: Nhijng bien phap, chinh sach cu the dugc thao luan va thdng qua lai Qudc hgi chu khdng phai cac nghi quyel cua Dang a cac cap. Chi cd Qudc hoi mai dua ra dugc nghi quyel cd bieu lire pbap luat.
Hai Id: Vi xu the phd bien cua SPD la cam quyen trong mgt chfnh phu lien minh gdm hai hoac ba dang. Day la sir hgp tac cua da sd cac nhdm cu tri khac nhau trong xa hgi. Cho nen truac khi ban banh chinh sach.
Dang phai thdng nhat vai cac ddi tac lien minh cua minh. Tu nhirng cuong ITnh cua cac dang khac nhau do mai xay dung dugc mdi chinb sach mang linh trung hoa, tham chi nhieu khi phai thoa hiep.
Ba Id: Ngay nay cac phuong lien thdng tin dai chung ddng vai trd rat quan trong, gay anh hudng ldn tai ITnh vuc chinh tri, cho nen ngudi hien than cua Dang co vai tro quan trgng ddi vai ben ngoai xa bgi. Qua trinh Dang tim each hgp phap hoa duong ldi hay Cuong ITnh dugc thd hien thdng qua ddi thoai cua Chu tich Dang tren cac phucng lien truyen thong vai nhan dan. Cung chinh vi vay, vai tro cua Chu tich Dang tang len rit nhieu.
NGHIEN COU CHAU AU E U R O P E M I ^ 3IWCFIC;> ^ ^ T i t . . . v .w j ^ S w i . - C " !
Khi nam dugc chinh quycn. Dang Dan chil \a hoi Dire khdng true tiep chi dao ma thong qua Thii luang \a Chinh phii dc dieu hanh cae hoat dgng trong xa lioi. 'To chirc Dang a cac cap khdng dirng ra thay the, can thiep \ aci hoat dpng ciia chinh quycn eae cap.
Dang phai hu\ \ ai trd earn quyen cua minh dudi eae hinh thirc:
() trung irang, eae bg trirdng cua Dang chi dao va hgp tac vai bo may vien chuc de thi hanh duang ldi ciia Dang \'.v...
- Thdng qua tu>LMi cir, dai dien cua Dang tham gia cac to chuc dan cu d dia phuang \a phu trach mot so van de nao dd nhu giao due, y le, phan phdi phuc lgi xa hoi...
Thay mat va cimg cac gidi, cac to chuc xa hoi a dia phuang can thiep vai bg may nha nuac a dia phuong de yeu cau ho chap nhan nhQng kien nghi ve mot van de nao do.
Nhu vay, de phuang thuc hoat ddng va lanh dao cd chal lugng va hieu qua, SPD luon quan lam den doi mai ve hinh thuc, ca cau, \c cong lac Dang. Chinh Ihudng xuyen doi mai cong lac to chuc va phuang thuc boat dong da giup cho SPD duy Iri dugc vai Iro. vi Iri va anh huang cao Irong ddi song chinh In xa hoi dal nuac mac dii chiu sue ep canh tranh va dau Iranh quyel liet giiia cac dang phai Iheo nhirng khuynh huong chinh trj khac nhau
2. Cong dang Anh
' Nguyin Hoang Giap, Vai net ve Dang Ddn chu xa hgi Diic, Tap chi Xay dung Dang, sd 6/2010.
Nam 1900, Cong dang Anh dugc thanh lap vai lu cdch dai dien chinb tri cho nhiing Igi ich ciia giai cip cong nhan va cac to chuc edng doan. Nam 1924, lan dau lien Cong dcing Ira thanh dang cam quyen a Vuong qudc Anh va tiep do, Cong dang da nam quycn lanh dao dal nuac qua cac thai ky 1929-1931, 1945-1951, 1964-1970. 1974- 1979. Tu cuoi thap nien 80 cua the ky XX, Cdng dang sau mot thai gian dai khdng nam quydn da bit lay lim kiem con dudng mdi nhim thoat khdi tinh the kho khan. Nam 1994, sau khi Tony Blair len lam lanh lu, dual khau hieu xay dung "Cong dang mdi"
(New Labour), da lien hanh cai tao Cdng dang, lam cho Cong dang chi Irong thdd gian ngan da thuc hien "hien dai boa" lu mdi chinh dang Iruycn thong coi trgng hinh thai y thuc chuyen bien Ihanh chinh dang hien dai lay \iec tranh cu len cam quyen lam muc lieu phan dau chu yeu. Ket qua la Cong dang da lien luc thang cu \a cam quyen 3 nhiem ky lien liep lu nam 1997 den nam 2010.
Ve cff can td chiic
Dgi hpi Ddng: Dai hgi Dang dugc Id chuc hang nam, la ca quan quyet sach cao nhai cua Dang. Theo Dieu le Dang, hoat dpng cua Dang dugc lien hanh dudi sir chi dao va kiem soat cua dai hgi Dang. Dai hpi Dang bau ra Ban Lanh dao loan qudc (NEC).
Thanh vien cua Dai hgi khoang hon 1.000 cac dai bieu dugc uy nhiem tir cac bg phan cua Dang nhu: Dang Nghi vien, Cong doan, khu vuc bau cu,... Dai hgi Dang quyet dinh chinh sach va nhung van de quan trgng cua
c^i^ri, r i f r u mf- tirtK. ri.tf<i.l iltHllJ,.,,
1
Dang. Nhiing de xual nhan dugc il nhai 2/3 da so dai bieu tan thanh se Ird Ihanh mot phan nghi quyel ciia Dang. Tuy nhien, lanh dao Dang kel hgp vai NEC cd quyen bd sung them cac chinh sach ciia Dang.
Ban Lanh dgo todn quoc (NEC): La ca quan quan ly cao nhat cua Dang, gdm 29 Ihanh vien, trong dd 27 thanh vien dugc loan the Dai hoi hoac mot bg phan thanh vien Dai hoi bau ra. dai dien cho cac bg pban khac nhau cua Dang va theo Dieu le Dang chiu sir chi dao, dieu hanh cua Dai hdi Dang va cd quyen dieu hanh Dang giiia hai ky Dai hoi.
Ddng Nghi vien (PLP): Bao gdm cac nghi sT la dang vien cua Dang. Cd vai Ird dai dien cho chinb sach, lgi ich cua Dang ciing nhu lgi ich cua cac cu Iri d Nghi vien. Khi la dang ddi lap, LPL cd quyen bau "npi cac bdng" Dai boi Dang cd trach nhiem budng dan Dang Nghi vien va cac thanh vien Nghi vien tbuc hien chuong trinh hanh dpng, nhung bien pbap va thai gian lai do PLP quyel dinh. Dang Nghi vien ludn ddng vai tro rat quan trong trong ca cau td chuc ciia Cong dang (cung vai td chuc dang a cac khu vuc bau cu; Cong doan va cac to chirc phu Ihugc khac). Kbi tien hanh trinh tu bau lanh tu Dang, mdi bg phan nay dugc chia ty le sd
f \ -K r
phieu bau bang nhau la 1/3. Hon the, khi khuyet trdng vi Iri lanh tu Dang, ngudi dugc de cir phai dugc sir ung ho ciia 12,5% so thanh vien cua Dang Nghi vien mai cd the dugc de ten, con khi co nguai muon thach thuc vai lanh tu duong nhiem thi phai dugc
sir iing hg cua 20% sd dang vien or Nghi
Vien
Khi bo phieu tai Quoc hoi, cac dang vien trong Dang doan Nghj vien khdng the bd phieu theo y chi cua ban than, ma budc phai bd phieu theo y chi chung da dugc giai lanh dao trong Dang nhat tri thdng qua. Dieu do cung de hieu, bdi viec tra thanh nghi sT cua ho la do Dang diing ra giai thieu. Cu tri bd phieu truac bet la cho Dang, chu khdng phai cho ca nhan cac nghj sT trung cu. Ke ca Irong Irudng hgp ung cu vien dd vdn la dang vien quan chuc duong nhiem, sau khi xin ra khdi Dang va tranh cu vai lu each ddc lap.
Td chuc ddng khu vuc bau cu: La to chuc ca sa cua Cong dang. Quyen lire chinh la xem xet va quyet dinh cac ung cu vien Iranh cu vao Ha vien de ca quan trung uong Dang thdng qua. Ngoai ra, nd cdn thuc hien cac nhiem vu khac nhu tang ngudn tai chinb, tuyen truyen chinh sach Dang, td chuc van dgng bau cu. Td chuc Dang d mdi khu vuc bau cu deu thiet lap "Hoi dong Quan ly"
khoang 50 nguai gdm dai bieu ciia doan the dang vien ca nhan chiem 60% va dai bidu cua cac to chuc phu Ihugc (Cong doan, hgp lac xa...) chiem 40%.
Quyen lire cua Cdng dang tap trung chu yeu a lanh lu Dang, Hgi nghi dai bidu Toan qudc hang nam va Uy ban Chap hanh. Lanh tu Dang viia la Chii tich Dang, vua la Chu tich Dang Nghi vien, co quyen lire tuong ddi
" Hien dgi hoa trong he thdng td chiec cua Cong ddng Anh, Tap chi Nhirng \kn d§ CNXH th6 gidi duong dai (Tmng Qudc), sd 3/2002.
8 NGHIEN CCfU CHAU AU £UROPir^:^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^ 1
ldn, do cac Ihanh vien ciia Cong dang Irong Quoc hgi cimg vai mgi sd dai dien lu cac ca sa Dang bau ra. Khi Cong dang cam quyen, lanh lu Dang sc dam nhan chuc Thii tudng, ddng thdi ehi huy cae thanh vien Ngi cac;
khi Cong dang khong nam quycn se la lanh lu cua dang ddi lap, dong thai chi djnh chuc vu cu the cho cac thanh vien cua "ngi cac bdng" do Dang Nghi \ icn bau ra. Khi Cong dang khong cam quyen, lanh lu va pho lanh lu cua Dang mdi nam phai lien hanh bau lai a Hgi nghi dai bieu Toan qudc (hoac d Hoi nghi Bau cu do Uy ban Chap hanh loan quoc dac biel bo Iri), con kbi dang chap chinh Ihi khdng can bau lai. Dieu do cd nghTa la, lanh lu Dang se cd nhiem ky Thii ludng ngang bang vai nhiem ky cua Ha vien (trong Irudng hgp dac biel, Thu ludng lu chuc giira nhiem ky thi Dai hgi Dang se bau lanh tu mai va tiep nhan chuc vu Thu tudng ma khong can phai to chuc mgi cugc bau cu Quoc hgi mai).
Do viec lanh tu Dang dong thai ciing la Thu ludng, nen trong cac van de cbinh sach giiia Dang va Chinh phu se tao ra sir nhat quan.
Hon nira, cac vi bg trudng cQng chinh la nhirng nguai cam dau cac phe nhom cua Dang Irong Quoc hgi, nen hau nhu nguai la kho c6 the nhan thay mau thuan nao trong dudng loi ciia Dang vai cac chinh sach ma Chinh phil de xuat va thuc hien.
Truac kia, viec bau lanh tu Dang do Cong doan chu tri theo che do bo phieu tap the (trong do Cong doan dugc in dinh 40%
s6 phieu, Dang Nghi vien 30% va Dang Khu vuc 30%) nen rat bit lgi cho tinh dan chu
Irong Dang. Tu nam 1993, Cong dang da lien hanh cii cleh trinh tu biu lanh tu. Phe bo che dg bd phieu tap thd, thuc hien mdi nguai mgt phieu va moi mgt bg phan deu cd ty le phieu nhu nhau. Viec ap dung phuang phap nay la lieu chi danh dau Cong dang lay che do dan chu true liep tbay the cho che dp dan chu uy thac, va cung la mgt trong nhirng sir khac biet ve to chuc giua Cong dang mdi vdi Cong dang cu.
Cong dang co khoang 350.000 dang vien, trong do co hon 100.000 thanh vien mai gia nhap sau khi Tony Blair dugc bau lam lanb dao. Them vao do cd ban 4 trieu thanh vien Cong doan la hgi vien chinh thuc cua Cong dang va co quyen bo phieu vdi lu each ca nhan bau lanh dao Dang theo cac quy trinh hien hanh. Truac kia dang vien Cong dang theo che do dang vien tap the, tir nam 1994 Cong dang ap dung bien phap day nhanh hon nua nhip do phat trien dang vien ca nhan. Mgt mat, khuyen khich nhidu dang vien gia nhap Dang tap the qua td chuc Cdng doan, thuc hien thu tuc dd tra thanh dang vien ca nhan. Mat khac, thu hut nhidu dang vien ca nhan tu xa hgi nhim ma rgng tinh dai dien va tinh ma ngo cua Dang. S6 lugng nhan vien lam viec tai cac ca quan Dang rat ggn nhe, a trung uong khoang gin 200 ngudri, a cac van phong Dang dia phuang khoang 150 ngudi.
Mgt trong nhiing ly do can ban dan tdi su thanh cong cua Cong dang trong nhihig nam qua la Dang da ap dung thanh cong he thdng td chuc va ky luat. Sir c6 kdt trong npi
t^^a^m^. r c ^ t - t e MZ.t7- MZW^^w:.. r t C ^ C * * ^ IM-V^U^,
bg Dang la van de c6 y nghTa song con. Mac dii trong ngi bg Cong dang ciing bao gdm nhieu phe phai vai nhiing lgi ich het sue da dang va phuc tap, nhung day la van de trong ngi bg Dang. Con khi the hien ra ben ngoai, ho phai la mgt khoi thdng nhat. Cac boat dgng, ngdn luan cua ung cu vien nghj sT, ngudi phat ngdn cua Dang va cac td chuc Dang khu vuc bau cu phai chiu sir chi dao va giam sat cua Trung uong Dang va lanh lu.
Neu cac nghj sT cua Cdng dang lam cho danh du cua Dang bi tdn bai thi lanh tu Dang cd quyen khai tru bg ra khdi Dang
3. Dang Dan chii xa hoi Thuy Dien Dang Dan chu xa bgi Thuy Dien (SAP) dugc thanh lap nam 1889. Vai tu each la san pham cua phong trao cdng nhan, trong thai gian tuang doi dai, Dang dugc coi la dang canh ta giucng cao nggn cd XHCN. Tu dau the ky XX, SAP bat dau tham chinh, dac biet la tu sau nhiing nam 30, Dang trd thanh dang cam quyen. Den nay, Dang da cam quyen hoac tham gia cam quyen gan 70 nam, dai hen thdi ban cam quyen cua bat cu chinh dang nao khac d Thuy Dien. Vi the, su tdn tai cua SAP, dac biet la qua trinh chap chinh lau dai cua nd, cd anb hudng to ldn ddi vai svr thay ddi va xu hudng phat trien cua xa hgi Thuy Dien.
Ve cff cdu td chirc:
Dang Dan chu xa hgi Thuy Dien la dang
f t r
CO thu phi va c6 ca cau to chuc rat chat che tir trung uong tai dia phuang. Hien nay Dang cd 165.000 dang vien, vdi khoang 2540 hiep hgi cua Dang or dia phucng, 500 hiep hgi a
cac cong sa. Ca cau cua Dang dugc phan chia tbanli 3 cap ro rang.
d cdp qudc gia, Dai hgi Dang Toan qudc td chuc 4 nam 1 iin, cd 350 dai bidu dugc cac khu vuc bd phieu cua Dang cu di thdng qua bau cu. Dai bgi se bau ra Ban Lanh dao Qudc gia, lanh tu cua Dang, Tdng Thu ky, Ban Chap banh va quyel dinh ve quy che va cac chuang trinb banh dgng cua Dang. Cac dang vien va cac Id chuc dang cap dudi cd quyen gui kien nghi len Dai bgi.
Ban Lanh dao qudc gia la ca quan ra quyet dinh cao nhat cua Dang, bao gdm 33 uy vien chinh tbuc va 15 uy vien du khuyet.
O cdp khu vuc: Toan qudc chia ra lam 29 khu vuc bd phieu cua Dang, thudng mdi hat la mot khu vuc bd phieu, tru mgt sd hat ldn thi chia lam 2 khu vuc. Td chuc Dang d cap nay chiu trach nhiem ve cac chinh sach a hat va cu nguai tham gia tranh cu Qudc hgi va vao Hgi ddng Hat. Ngoai ra, bg ciing phai len ke hoach tranh cu va hd trg cac td chuc dang dia phuong. Moi khu vuc cd mgt van phdng va co it nhat mgt can bg lam viec ca ngay. Nhiem vu quan trgng nhat cua cac chi nhanh dia phuong ciia cac chinh dang la gidi thieu cac flng cu vien vao cac hgi ddng huyen, tinh va cac uy ban cua chinh quydn dia phuang, thong qua cac chuang trinh hanh dgng chi dao va phoi hgp chidn dich bau cu va cong tac bau cu va quan ly cac trg cap cong cgng cho cac dang or dia phuang.
Dang Dan chu xa hgi Thuy Didn hien nay co tren nua trieu dang vien, chidm mgt ty le cao trong tong dan so, khoang 6% va co
10
NGHIEN CCfU CHAU AU EUROPEto chuc ca sa Dang 6 Uil ca 21 linh, Ihanh Irong ca nuac. l\iy nhien, bg may ca quan Dang rat gon nhe va boat dong cd hieu qua, ca quan Trung uang Dang ehi cd Iren duai 100 can bo, nhan vien. Tdng hanh dinh cua Dang dal lai Ihii do Stockholm vai khoang 60 nhan vien lam viec. Trong he thdng chinh Iri da nguyen, SAP luon cd gang chung to ludn giir cho minh moi hinh anh giau ma khdng xa xi, binh dang doi xu vai quan chiing, bao dam cdng bang xa hgi, quan chuc cua Dang Iham gia chinh quyen deu dugc giam sal chal che de khdng the hoac khdng dam lang phi, tham nhiing. Ben canh sd lugng dang vien ddng dao. Dang con co anh hudng lon va sir gan bo mat Ihiel vai mgt to chuc cdng doan cong nghiep ldn nbal, do la Lien doan cac Cong doan Thuy Dien (LO) vai hon 2 trieu doan vien, tuong duong vai khoang 85% cdng nhan "co xanh" cua Thuy Dien Ddng thai, Dang ciing cd anh budng nhat dinh tai gan 2 trieu nhung ngudri lam cdng "co trang" gan vai Lien doan Nhirng ngudi lam cong chuyen nganh (TCO) hoac Lien doan Cac to chirc chuyen nganh ciia Thuy Dien (SACO). Ngoai ra, con co mot so to chuc dac biet nhu: Lien doan Phu nii dan chil Quoc gia, la to chuc tap hgp phu nii ung ho dan chii xa hoi; Doan Thanh nien Dan chu xa hgi, la td chuc tap hgp thanh nien; Hgi Sinh vien Dan chu xa hgi, la td chuc ciia nhiing nguai c6 khuynh hudng dan chu o cac truang dai hgc; Hgi Huynh de Thien Chua giao, tap hgp nhimg nguai dan chu Thien
^ Nguyin Hoang Giap, Ve DdngXa hgi ddn chii Thyy Diin, Tap chi Xay dung Dang, s6 6/2008.
Chiia gido... V6i ca sa xa hgi rgng rai, SAP ro rang c6 lgi the lan trong viec cung co va duy Iri quyen lire chfnh tri.
Cu tri cua SAP Ihugc nhieu lang ldp khac nhau. Mgt nhom quan trgng c6 the kl den, do la nhirng nguai nhap cu, trong khi cd nhdm khac la cong nhan ao xanh. Nhiing nguai lam viec trong cac khu vuc cong cdng va mgi sd ft tri thuc canh la cung co khuynh huang bo phieu cho nhiing nguai dan chu xa hgi.
Ve nguyen tdc td chuc cua Ddng:
Trong cac van kien cong khai, SAP chua de cap mgt each chinh thuc ve nguyen lac to chuc cua minh, nhung lu hoat ddng Ihirc tien cua Dang co the kel luan: Sudl the ky XX va cho den nay. Dang ludn de cao nguyen lac dan chu, cuong quyet phan ddi tap trung, tham chi danh dong tap trung vdi chuyen che, cho rang dan chu vua la muc dich vua la phuang thuc hoai dgng ciia phong trao cong nhan Thuy Dien. Trong cac phat bieu cua minh, nhirng nlia lanh dao Dang nhan manh: Mgi van de trong SAP chi CO the thong qua phucng thuc doi thoai, hiep thuang va thao luan tap the dd giai quydt.
Hoat dgng cua SAP doi vai cong viec Nha nuac ca a trung uang lan dia phuang thuong thong qua cac dang doan. Dang doan Nghi vien la nhiing nhom khong chinh thuc, gom tat ca cac dang vien la dai dien cho Dang trong Quoc hgi, Hgi ddng Huyen, Tinh; con cac dang vien a cac uy ban ciia chinh quyen dia phuang tao thanh mgt loai
\Ji$n tiieu ctf aire, horil itdrtg,...
11
dang doan khac ggi la dang doan Uy ban.
Trong cac dang doan nay, cac dai bieu la dang vien cd quan diem thong nhat khi chap Ihuan hoac chong doi cac de nghi dang dugc thao luan a Hoi ddng hay Uy ban. Nhu vay, cac dang doan cd the dugc coi la nhCrng trung tam quyen lire. Thong Ihudng, quan diem cua dang doan da thdng qua cd lac dung rang buoc doi vai viec bd phieu sau dd a Nghi vien, cac hoi ddng hoac uy ban cua cac dang vien, il nhat la ddi vai cac van de chinh tri ldn. Cac dang vien dugc phep khdng Iheo dudng ldi ciia Dang, nhung hp phai Ihdng bao va giai thich ly do ve quyel dinh do cho dang doan.
Trong hau het cac trudng hgp, cac cupc hop ciia dang doan la mgt van de ndi bo cua Dang, nhung thinh thoang cac dang phai khac ciing tham gia cugc hgp chung, dac biet d cac hoi ddng huyen, tinb ma hg la mot bg phan cua lien minh da sd vai SAP
4. Mot sd nhan xet
Thu nhdt, Tu thap nien 90 cua the ky XX, cac dang dan ebu xa hpi deu nhan thuc dugc tam quan trgng cua viec cd td chuc viing chac va cd so dang vien ldn, khdng dong nhat dang vien vai cu tri thdng thudng, ciing khong tir bo xay dung to chuc Dang va xay dung dgi ngii dang vien. Vi vay, cac dang nay deu lien hanh doi mai td chuc. Ngi dung ddi mai to chuc lien quan tdi cac mat sau: Ve ca cau dang vien, tir tuang doi dong kin chuyen sang tuang doi ma cua, mang tinh bao dung, ket nap tit ca nhiing ai thiia nhan chii truang, cuang ITnh cua Dang; Ve
mat quan he trong Dang, tir cho dua vao can bo ciia dang tu Iren xuong dudi de cong bo chu truang va yeu cau ciia Dang, chuyen doi thanh lanh tu loi cao cua Dang dua vao kenh truyen thdng cdng khai de dua ra lai hieu trieu true liep lai dang vien; Ve mat dan chu trong Dang, lu kel cau quyel sach tap trung theo md hinh kim tu thap, nay chuyen thanh the che dan chii true liep kieu nhieu dudng song song lu Iren xudng duai.
Thu hai, Nhin chung, ca che boat dong ndi bo cua cac dang dan chu xa hpi deu xoay quanh mdi quan he giiia 3 bg phan: 1) Ban Lanh dao Dang ddng vai Iro chi dao va quan ly Dang tu trung uong den ca sd; 2) Dang doan Nghj vien bao gdm dang vien la cac nghi sT trong Qudc hgi, cac bg trudng trong Chinh phu; 3) Dang vien va khdi quan chiing cu tri cua Dang. Trong "cd xe tam ma" cua he thdng to chuc Dang thi Dang doan Nghi vien rat cd anh hudng trong Dang, cd the vi nhu hat nhan cua loan Dang, bat ke d vi the cam quyen hay a vi the ddi lap. Ban Lanh dao Dang ddng vai trd la cau dan lien ket giua Dang doan Nghi vien vai dang vien va quan chung. Hai bg phan nay deu tridn khai boat ddng phuc vu cho Ban Lanh dao Dang.
Cudi cimg, boat dgng cua ba bg phan nay deu chiu sir lanh dao cua lanh tu Dang.
Thu ba, Cac dang dan chu xa hgi, khi gianh dugc chinh quyen, loan bg Ban Lanh dao Dang (vi du Cong dang Anh) tao thanh noi cac va nam trong Quoc hgi. Viec tranh luan va hoach dinh dudng loi, chinh sach
12
NGHIEN CCrU CHAU AU EUROPEMr«phat tridn dit nuac dien ra trong Dang doan Qudc hoi. Tuy nhien, lai ca deu phai luan Ihu nghi quyel cua Dai hgi dai bieu Dang. Theo each lam nay. Dang va Nha nuac (ca Quoc hgi \ a Chinh phu) gan kcl hiru ca vai nhau, quy Irinh hoach dinh duang loi chinh sach chi la mot cho ca Dang va ca Nha nuac, va nhu \ ay khdng the xay ra chuycn chdng cheo chuc nang va xung dot chinh kicn. Neu nhu cac dang vien d Irong Quoc hoi khong dugc Iham gia vao quy Irinh hoach dinh chinh sach lu dau, ma chi phai phc chuan cac chinh sach da dugc quyel dinh, Ihi viec xung dot chinh kien la rat khd tranh khdi. Dd la chua ndi lai rui ro cua viec binh tbanh nen hai nha nuac Irong mot dat nuac.
Thu tu, Mac du trong van kien cua nhieu dang dan chii xa hgi a Tay Au khong quy dinh nguyen lac to chuc cua Dang la gi, nhung cac dang nay deu diing nhiing phuong thuc khac de noi ro nguyen tac ma dang minh thuc hanh la nguyen tac dan chii. Sau thap nien 90 cua the ky XX, hg khong chi chii trgng nguyen tac dan chu hen, ma trong thuc lien da doc sue vao viec ma rgng dan chu trong Dang de quan Iriel tu tudng dd.
Phat trien dan chu trong Dang la mgt trong nhiing xu the phat trien chinh tri chii yeu cua cac dang dan chu xa hgi trong boi canh toan cau hoa thong tin, la con dudng quan trgng de nang cao sue chien dau, sue hip dan va sue quy tu cua Dang.
T A I L I £ U THAM KHAO 1. Hipn dgi hda trong he thdng td chuc ciia ('dng ddng Anh, Tap chi Nhung vin dk CNXH the gidri duong dai (Trung Quoc), so 3/2002.
2. Ngo Huy Dxxc, Ddng chinh tri a cdc nudc tu bdn chu nghia, Thong tin Chinh tri hgc, Vien Khoa hgc chfnh tri Hgc vien Cl QG Ho Chf Minh, s6 15 /2003.
3. Chinh sdch cua Ddng Cdng nhdn DCXII Thuy Dien, Thong tin nhiing van de ly luan phuc vu ISnb dao, Vien Thdng tin khoa hgc, Hgc vien Chinh tri quoc gia Hd Chf Minh, s6 7/2004.
4. Nguyen Van Sau - Cao Due Thai (chu bien), Ddng Ddn chu xd hdi Dire: Lich sir, ly ludn vd kinh nghiem thirc tien, Nxb Ly luan Chfnh tri. Ha Ngi 2006.
5. Luong Van Ke. Con dudng trd thdnh ddng cdm quyen hien dgi ciia Ddng Xd hpi ddn chu (SPD) a CHLB Dire. Tap chi Nghien cuu Chau Au, so 2/2007.
6. Cdi cdch ddng ddn chu xd hdi a Due vd Tdy Au, Thong tin nhiing van de ly luan phuc vu lanh dao, Vien Thong tin khoa hpc, Hgc vien Chfnh tri quoc gia Ho Chi Minh, sd 23/2007.
7. Nguyen Hoang Giap, Ve Ddng Xd hpi ddn chu Thuy Dien, Tap chi Xay dung Dang, s6 6/2008.
8. Nguyen Hoang Giap, Vdi net ve Ddng Ddn chu xa hpi Dire, Tap chi Xay dung Dang so 6/2010.
9. Dermis Kavanagh, British Politics - Continuities and Change, Oxford University Press, 2000.