Nghién ciilu trao doi
Tong quan càc nghién cufu iifng dung ke toàn chi phi dòng vàt lleu trong Ite toàn quàn trj mài truòng
^ ^ !h.s Nguyèn Thi Lan Phuong*
Th.s Le Thi Thanh Hué*
Th.s Phan Hong Nhung'
Ké toàn chi phi dòng vàt lièu (Material Flow Cost Accounting - MFCA) dugc phàt trìen tu nhffng nàm 1990 và dt/gc ban hành theo tiéu chuan ISO 14051-2011 cùa Téchttc Tiéu chuan guoc té. MFCA khòng chìdem lai càc thòng tin dùng dàn vé chi phi mòi tn/òng "an" trong càc san pham và chat thài ma con chì ra cho doanh nghiép (DN) càc ca hói san xuà't sach han nham dat dt/gc hiéu qua tong the nhir:
Giàm ó nhiem mòi tnròng, tiét kiém chi phi và tàng hiéu qua san xuat kinh doanh.
Bài viét này giài thiéu vé ké toàn quàn tri mói tn/òng (EMA), ké toàn chi phi dòng vàt lièu (MFCA) và mot so nghién ciru ùng dung MFCA tai Viét Nam và trén the giói, de cho thay lai ich cùa viéc àp dung MFCA khóng chì tàc dòng tot den khia canh kinh téma con cà khia canh mói truàng.
Jit khóa; EMA, MFCA, hiéu qua kinh té, hiéu qua mói truùng.
Abstract
Material Flow Cost Accounting (MFCA) was developed in the 1990s and was issued in accordance with ISO 14051 • 2011 of the International Standard Organization. MFCA not only provides the nght informations about the hidden environmental costs in products and wastes, but also shows enterprises the cleaner production opportunities in order to achieve overall efficiencies, such as:
environmental poMion decreasing, cost savings and increased efficiency of pro- duction and business. This article introduces environmental management accounting (EMA). material flow cost accounting (MFCA) and some MFCA applied researches in Vietnam and around the worid to show the benefits of applying MFCA fhat not only affects the economie aspects but also the environ- mental aspects.
Keyvfords: EMA. MFCA. economie efficiency environmental efficiency
1. Dàt vàn de
Trong vài thàp nièn gàn day tình trang ó nhiÓm, suy thoài mói truòng và càc su co mòi truòng dà và dang gay ành hucffig nghièm trgng tòi chat lugng song cùa con nguòi. Do dò, phàt trién kinh té gàn vói hoat dòng bào vé mói truòng luón là mói quan tàm hàng dàu cùa càc quóc già trén thè giói. Hàu hét, càe nuóc déu d3 ban hành nhtéu vàn bàn vé bào ve mòi truòng nhàm han
che, ngàn ngOa eàc hành vi hùy hoai và gay ò nhièm mòi truòng
D i thuc hièn tót càc quy djnh phép ly vé bào ve mòi truòng tàt yéu DN phài dói màt vói nhiéu loai chi phf phàt sinh lièn quan nhu: Chi phf xù ly chat thài, xù ly ó nhiem khóng khf,... Ben canh dò, trong qua trình hoat dòng san xuà't kinh doanh, con có thè xày ra càc rùi ro mói truòng ngoài du kién nhu tran bé chat thài, ó nhièm chat thài qua mùc quy
Nhàn: 06/9/2018 Bién tàp: 19/9/2018 Duyét dàng: 28/9/2018 dinh,.. khién DN phài dÓi mat vói nhiéu khoàn ng bòi thuòng phàt sinh. Vtì thuc tè trén, dòi hòi càc nhà quàn ly càn phài eò thóng tm ké toàn day dù vé doanh thu và chi phi mói truòng tal DN, nhàm quàn ly hiéu qua hoat dòng bào vé mói truòng và phàt trién ben vOng DN.
EMA là mot ITnh vuc mói duoc phàt trién tff thàp nièn 90 cùa thè ky truóc nhàm tìm kiém và cung cà'p càc thóng tin quan trong vé doanh thu và ehi phf mòi truòng, huòng dàn càc DN, càc chù dy àn trong càc quyét djnh kinh té, khuyén khfch nhffng nò lue trong vièc sCr dung tài nguyèn, kè cà tài nguyén thién nhién và tài nguyèn do con nguòi tao ra mot càch eò hiéu qua và han che tòi da sy hùy hoai mói truòng. han che ràc thài và sy ó nhiém, thay dói càc hành vi dòi xCr vói mòi truòng song
Trong so rat nhiéu càe phuong phàp cùa EMA, MFCA là mot trong nhffng phuong phàp hffu hièu nhàt. MFCA ho trg viéc xàc djnh và thuc hién càc cg hòi san xuà't sach hon, tiét kiém chi phf thóng qua vièc cat giàm nguyèn vàt lièu su dung hay han che càc chat phè thài duge tao ra.
2. Tong quan ve ké toàn quàn trj mòi trUòng
EMA là mot vàn de khà mòi me ò Viét Nam nhung dà xuàt hién ò eàc nuóc phàt trién tff thàp nièn 90 cùa thè ky truóc. EMA xuàt hièn dàu tién ò My
* TrUòng Dai hgc Nha Trang
''/fi/t r/ir -'J/è'ùidii 2"' '^imn (oaii AS'//ifhia 9/>(J/S
Nghién ciìlu trao dtì
vào nàm 1972, sau Nói nghj Thugng dinh vé mòi truòng tai Stockhom (Thuy Oièn), nhung mòi chi chù trgng vào viée hach toàn ò càp dò quÓc già, tùc là EMÀ quóc già. Dén nàm 1990, EMA tai càe DN mói bat dàu duoc nghién cùu. Nàm 1992, Ùy ban Bào ve mói truòng (BVMT) Hoa Ky tién hành dy àn vé EMA vói nhiém vu khuyén khfch và thùc day càe DN nhàn thùc day dù càe khia canh vé ehi phi mói truòng, mói quan he giffa ehi phf mói truòng và eàc yéu tó vé mòi truòng trong càc quyét djnh kinh doanh.
Co rat nhiéu quan dièm khàc nhau vé EMA nhung theo djnh nghTa cùa Lién doàn Ké toàn quÓc té (IFAC): "EMA là he thòng quàn ly thành qua kinh té lièn quan dén mói truòng và tràch nhièm vé mói truòng thóng qua vièe phàt trièn và ffng dung he thòng ké toàn mòi taròng phù hgp. EMA chi tàp trung trgng tàm vào càc vàn de phàn tfch ehi phf chu ky song, kétoàn già thành san pham, phàn tfch chi phi - Igi fch và xày dyng chién luoc de phuc vu hoat dóng quàn ly và trình bay càe thòng tin lièn quan dén mói truòng".
Con Co quan Phàt trièn ben vOng cùa Lién hgp quóc (UNDSD) dua ra djnh nghTa nhu sau: "EMA là mot quy trình nhàn dièn, thu thàp, phàn tich và su dung hai loai thòng tin cho viéc ra quyét djnh nói bò: Thóng tin vàt chat (phi tién té) lièn quan dén tình hinh su dung, luàn chuyén và thài bò nàng lugng, nuóc và nguyén vàt lièu (bao gòm chat thài) và thóng tin tién té vé càe chi phf, Igi nhuàn và tiét kièm lièn quan dén mói taròng". Theo Hiép hòi Kétoàn vién quàn tri cùa My (IMA): "EMA là quy trình nhàn dién, do luòng, phàn btì chi phf mòi truòng và sy hòa hop chi phf mói truòng vào càc quyèt djnh kinh doanh cùa DN de eàc thóng tin lièn quan dén mói truòng dugc cung càp phù hgp cho tàt càc càe ben eò lièn quan dén DN."
Nhìn chung, EMA duoc xem xét tff hai góc dò; còng tàc kétoàn và cóng tao quàn ly mòi truòng. Ben canh dò, EMA
có rat nhiéu chùc nàng khàc nhau nhu ho trg vièc ra quyét djnh nói bó trong hoat dòng kinh doanh cùa DN nhàm huóng tói cài thièn hièu qua hoat dòng tal chfnh và hiéu qua hoat dóng vé mòi truòng Dóng thcn, cung càp thòng tin vé tàt cà càe loai ehi phf lién quan dén mòi truòng (truc tiép và giàn tiép, chi phi an và chi phf hffu hình,...).
3. Kétoàn chi phi dòng vàt lièu MFCA, theo Abdel-Kader (2011) là mot phucmg phàp vó cùng quan trgng cùa EMA nhàm giùp càc nhà quàn ly DN nhàn ra rang bang vièc quan tàm chù y vào nhOng chat thài bò trong qua trình san xuà't, DN có thè dóng thói giàm thiéu cà nhffng tàc dòng mòi truòng và già tàng hièu qua kinh doanh cùa mình.
3.1. Qua trình phàt trien cua MFCA
MFCA duoc phàt trièn euói nhffng nàm 1990 tal Augsburg, Dffc nham khac phuc nhffng thàt bai ciia he thòng ké toàn chi phi truyén thóng trong vièe cung càp day dù thóng tin chi phi mói truòng và tao ra mot cóng cu ké toàn thich hgp, d i ghi nhàn chi phi cùa càc chat thài bò cà vé hién vàt và già tn (Wagner, 2003a; Onishi và cóng sy, 2009).
MFCA sau dò dugc àp dung róng rài à Nhàt Bàn vài hon 300 còng ty hoat dóng trong nhiéu ITnh vye khàc nhau nhu: Hóa chat, y té, dièn tu. mày móc thiét bj, san pham kim loai, thép, dét may, thuc pham, eao su và càc san phà'm khàc và dà dat dugc nhffng thành cóng nhàt djnh (METI, 2011). Vói càc Igi thè vugt trói mang lai cho nói bò DN cùng nhu eho mòi truòng ben ngoài, MFCA dà và dang lan truyén sang nhiéu quóc già nhu Hoa Ky, Còng hòa Séc, Ào, Australia, Philipine, Thài Lan,.., và cà ò Viét Nam.
Mot so còng ty và tàp doàn da quóc già nhu Coca Cola, Micheli, Toshiba, Canon, Fujitsu, Murquer, Ciba, BASF, AT&T... cùng dà àp dung thành cóng MFCA, thòng qua dò tiét kiém tff 10%
dén 30% càc chi phf mói truàng (ASEP và InWent, 2003). Két qua là, càe tiéu
chuan quÓc té nhu ISO/TC207/WG8 dà dugc ban hành vào nàm 2008. Sau dò nhàm khuyén khfch càe DN àp dyng MFCA và ehuàn hóa quòe té phuong phàp này, Tò chffc Tiéu chuan quÓc té (ISO) dà ban hành bò ISO14051 vào nàm 2011 (Doorasamy, 2015).
Tal Vièt Nam, ISO14051 cung dà dugc Tóng cuc Tiéu ehuàn Do luòng chat lugng, Bó Khoa hgc và Cóng nghé phé chuan, cóng bò cuòi nàm 2013. Truòc dò, trong khuòn khò dy àn Hach toàn quàn ly mòi truòng eho càc DN Dòng Nam A (EMA-SEA), MFCA cung dà dUóc thù nghiém thành cóng tal mot SÓ DN nhu Viglacera Ha Long, Bia Sài Gón, Cà phé Buon Me Thuòt, Dét nhuòm Nam Djnh,... Viée thiJ nghièm và cung càp thòng tin vé nhffng truòng hgp àp dyng thành cóng MFCA tal Vièt Nam có y nghla quan trgng, trong vièc khuyén khfch nhàn ròng mó hình này ò nuòc ta (Nguyèn Manh Hién và Le Thu Hoa).
3.2. Dinh nghla và Khung Ij thuyét cùa MFCA
Khài nièm chfnh cùa MFCA có thi dugc minh hoa qua biéu dò duòi day Tàt cà càc yèu tó dàu vào cùa qua trình san xuàt (bao góm vàt lièu, nàng lugng, nuóc và càc yéu tÓ dàu vào khàc) cùng vói càe yéu tó dàu ra (bao gòm san pham, phè pham, chat thài ràn, nuóc thài và khf thài) dugc xàc djnh thòng qua mot trung tàm khói lugng (có thè là mot eòng doan san xuàt hoàc mot phàn xuòng). Sau dò, toàn bó chi phf phàt sinh trong tmng tàm khS lugng bao góm ehi phf vàt lièu, ehi phf nàng lugng và chi phi he thóng sé duge tfnh toàn và phàn bò eho càc san pham và chat thài (Hyrslova và cóng su, 2011) (bilu dò 1, trang 39).
Trong MFCA, "chi phi vàt liéu" theo dòng san xuàt sé duge do luòng bang cà thuòc do hièn vàt và già tri, "ehi phi nàng lugng" là ehi phf cùa toàn bó nguòn nàng lugng dugc su dyng và "chi phf he thóng" là toàn bò eàc chi phf con lai (nhu chi phf nhàn vién, chi phi khàu hao, chi phf bào duòng và sua chOa,.,.)
JtJiM '^^' ^^"' ''^^'^^'"" ^" -'^i^ ffifin 4tf '//, 'imnj !)/J()/8
Nghièn cini trao do!
phàt sinh trong trung tàm khói lugng Thuàt ngO "san pham" bao góm cà thành pham và bàn thành pham thu dugc tff mot eòng doan san xuàt, con thuàt ngff "chat thài" duoc hiéu theo nghTa ròng là tàt cà dàu ra duòi dang phi san pham k l cà phé phà'm (Hyrslova và cóng sy, 2011).
Nhu vày, khàc vói ké toàn truyén thóng ehi ghi nhàn chi phf mòi truòng là nhffng ehi phi d i xù ly chat thài và bào vé mói truòng, MFCA ghi nhàn ehi phf mói truòng là toàn bó tàt cà càc ehi phi lièn quan tryc tiép và giàn tiép dén chat thài, tue là ngoài chi phf xù ly chat thài và bào ve mói truòng, chi phi mòi truòng theo MFCA con bao góm cà chi phi vàt liéu, nàng lugng và càc chi phi he thóng trong qua trinh san xuàt dugc phàn btì cho chat thài. Do dò, àp dung MFCA giùp càc nhà quàn ly DN nhàn thffc mot càch dùng dàn hon vé chi phf mòi truòng vón dà bj bò qua hoac ghi nhàn khóng day dù theo kè toàn chi phf truyén thóng (Fakoya, 2014).
Theo Doorasamy (2015), hai mue tiéu chinh cùa quàn tri mói truòng là giàm lugng chat thài tao ra và giàm mffc tièu hao nguón lye, nham giàm thièu càc tàc dóng xàu cùa hoat dòng san xuàt dén mói truòng. MFCA xàe djnh càe noi tao ra chat thài trong qua trinh san xuàt cung nhu do luóng già trj càc chat thài cà vé hién vàt và tién tè. Chfnh vi vày àp dyng MFCA sé khuyén khfch DN thyc hièn càe quy trình cóng nghè san xuàt sach hon d i tiét kiém ehi phf thòng qua viéc giàm mùc nguyén vàt lièu su dung và giàm lugng chat thài tao ra. Tff dò, góp phàn già tàng hiéu qua kinh tè cho DN dóng thòi cung tao ra nhOng tàc dóng tich cuc dén mói tnjóng.
3.3. Lffi ich cùa MFCA Viéc àp dyng EMA nói chung và MFCA nói riéng, sè mang ìai nhiéu Igi ich cho cà DN và xà hòi Ò nhiéu khfa canh, cu thè:
- Cung càp thòng tin tòt hon phuc vu cho vièc ra quyét djnh: EMA và MFCA cung càp thòng tin vé thu nhàp và ehi phf mói truòng phàt sinh trong hièn tal
và tuong lai, giùp hoàn thièn thòng tin dàu vào eho nhà quàn ly de dua ra càc quyét djnh kinh té phù hgp hgn nhu vièc dmh già lai già bàn san phà'm, dành già lai Igi nhuàn bién hoàc quyèt djnh ngCmg san xuàt nhOng san pham có chi phf mói truòng qua cao,...
- Chi ra cho DN nhiéu co hòi àp dung càc bièn phàp san xuàt sach hon (Cleaner Production) d i giàm thilu mùc vàt tu và nàng iugng tiéu hao cho càc chat thài, tiét kièm chi phf san xuà't.
- Giùp DN nàng cao tràch nhiém vói mòi truòng vi MFCA khuyén khfch DN àp dyng càe giài phàp san xuàt tao ra ft chat phé thài (Jasch, 2009).
- Xày dung tòt chién luge canh tranh và phàt huy Ieri thè DN MFCA giùp DN xàc djnh chinh xàc chi phi san xuàt kinh doanh cùa san pham de xày dung chién luge canh tranh vé già.
Dóng thói, MFCA cung ho tró cho viéc phàt triln càe ké hoach san xuàt su dung chi phi hiéu qua và thàn thién vói mói truòng de dàm bào vj tri chién luóc dai han cùa DN.
- Nàng cao già tri thuong hiéu: Néu DN su dung thóng tin có duge tu MFCA d i giàm thiéu càc tàc dóng tièu cyc dén mói truòng thì sè giùp DN d i lai mot thuong hièu tòt dep trong long nguòi tièu dùng, tao mói quan he tòt dep vói càe ben lién quan nhu chinh quyén hay nguòi dàn dja phuong.
- Mang lai Igi ich eho xà hòi: Viée DN co gang giàm thilu tói da ehi phf mói truòng và nhOng tàc dóng xàu dén mói Bieu d e l : Biéu do MFCA
truòng song bang càc giài phàp nhu xày dyng he thÓng quàn ly san xuàt sach, tài phuc hói sau khai thàc, giàm thiéu và xù ly lugng chat Ihài... tàt cà déu góp phàn mang lai Igi ich cho còng dóng và xà hòi.
4. Càc nghièn cùru ijmg dung MFCA cho DN
4.1. Càc nghién cùu ngoài nuóc MFCA ngày càng giff vai tró quan trgng và nhàn dugc rat nhiéu su quan tàm, chù y tff càc tò chùc quóc tè và càc hgc già trèn thè giói. Phuong phàp này dugc giói thièu nhu mot eòng cu de quàn ly mói truòng trong nhiéu tài liéu nghièn cùu nhu: Sàch EIVIA cùa Ùy ban Lièn Hièp quÓc vé phàt triln ben vOng (UNDSD, 2001) hay sàch huòng dàn MFCA cùa Bó Kinh té, Thuong mai và Cóng nghiép Nhàt (JMETI, 2010).
Sàch huóng dàn MFCA cOa Bó Kinh tè, Thuong mai và Còng nghiép Nhàt (JMETI, 2010) dà lày rat nhiéu minh ehùng cùa vièe àp dung thành cóng MFCA tal càc DN Nhàt Bàn, cu thè có thè kè dén vf du dièn hinh là cóng ty Canon. Tal cóng ty Canon, MFCA dugc àp dung trong qua trình san xuàt Óng kinh. He thÓng ké toàn truyén thóng eho thày ehi có 1% vàt lièu tón thàt dói vói san phà'm bj lòi, tuy nhièn àp dung MFCA cho thày ti le này Iòn hon rat nhiéu, lén dén 32%, trong dò 2/3 ehi phf tòn thàt vàt lièu này nam ò qua trinh mài. MFCA cho phép càc cóng ty xàc djnh dugc phàn nguyèn vàt iièu mà't màt ma truòc day bj àn trong qua trinh san xuà't. Dua trèn phàn tfch MFCA, nguyèn
Cacyéutódiiuvào (Vàt lièu, nàng li/ong, nitóc và càc yéu l6 khàc )
- >
Nàng lifong Chi phi he thong
^
Trung tàm khoi linmg (Vidu Mot cóng doan san xuat hoàc mot phàn xuòng )
>l^
Càcyéutédlura:
ChàtBiài
- >
Càcyéutodlura:San pham
(Nguón. Viere. Prox, Moller và Schmidr, 2011)
dafi r/it •^{è'/fiau ¥ -'MiS. '. /f^a,. •ifi' //uinry 9/2V/8 ^ ^
Nghièn ciifu trao Sdì
vàt lièu thó tièu hao dà giàm 85%, mùc tièu thy nàng lugng giàm 85% và lugng chat thài giàm 92%. Nhu vày, MFCA vùa giùp nàng cao hièu qua kinh té vffa có tàc dòng tfch cuc dén mói truòng.
Hyrslova và càc cóng sy (2011) khang djnh MFCA góp phàn già tàng tràch nhièm cùa DN vói sy phàt trién ben vOng tal Séc. Trong nghièn effu cùa mình, càc tàc già dà thyc hièn vièc àp dung MFCA cho DN san xuàt gach ceramic Iòn nhàt tal Séc, cu thè tal nhà mày RAKO Ili. Toàn bÓ qua trình san xuàt duge chia ra làm bÓn taing tàm khòi lugng gÓm: Chuan bl nguyèn lièu;
Chuan bj men; Ép và tràng men; Dot, phàn loai và dòng gol. Dua vào tinh toàn theo MFCA, càc tàc già két luàn còng ty nèn tàp trung vào khàu "Chuan bj nguyèn liéu" vi day là nd tao ra phàn Iòn tòn thàt vàt lièu, cu thè là qua trình làm khó, Tmng nàm 2008, khàu "Chuan bj nguyén lìèu" dà gay ra 44,282 tàn vàt lièu, tòn thàt vói chi phf khoàng 32 trièu CZK. Giài phàp dua ra là nén thay thè càc mày nghién khòng lièn tue bang càe mày nghién lién tyc nhàm giàm lugng nuóc tièu thu, vòn là thành phàn chinh trong vàt lièu ttìn thàt. Nhu vày, MFCA cung cap bang ehùng khuyén khich viéc phàt triln càc ky thuàt san xuàt mòi, nham han che và khàc phuc càc thièu sót cùa ky thuàt san xuàt taiyén thòng.
Dóng thtì, vièc àp dung MFCA cùng sè tao ra tàc dòng tich cuc dén cà hai khfa canh là khia canh kinh té và khia canh mói truàng. Phuong phàp này tàng hièu qua kinh té nhò giàm thilu dugc lugng nguyén lièu bj ttìn thàt, tff dò giàm chi phf san xuàt, tàng hièu qua mói truàng nhò giàm lugng nguyèn lièu và nàng luong tièu thy
Mot nghién effu thyc nghiém khàc dugc thyc hièn bòi Fakoya (2014) vé vièc àp dung MFCA trong vièc cài thièn eàc quyét djnh lièn quan dèn vièc giàm luong chat thài trong mot nhà mày san xuàt bia quy mò nhò ó Nam Phi, cu t h i là Nhà mày Bla Hope. Két qua cùa nghièn cum duge phàn tich thòng qua
mot ma tran ehi phi vé chat thài, dà dua ra minh ehùng ró ràng vé khà nang cùa mò hinh MFCA trong vièe thu thap thÓng tin chat thài néu so sành vói he thóng ké toàn truyén thóng thuòng phàn loai càc chi phi lièn quan dèn mòi truòng vào chi phf san xuàt chung. Tff dò, tàc già dà de xuàt càc giài phàp cài tién cho nhà mày nhu: Làp mot bàn thÓng kè d i ghi nhàn càc thòng tin tff khàu bàt dàu dén khàu két thùc cùa moi me san xuàt; Thay thè càc thièt bl mtì d i làm giàm rò ri nuóc cùng nhu tiét kiém chi phf nhàn còng san xuàt và cuòi cùng, Giàm thilu viéc su dyng nguón nuòc tff con suoi gàn dò, màc dù mién phi trong càc hoat dóng vé sinh nhà mày vi su khan hlèm nuóc sach là mot vàn de Iòn ò Nam Phi. Có the thày, MFCA cung có thè dugc ffng diing trong càc DN nhò de già tàng nhàn thffc quàn tri mói truòng cung nhu giàm thilu càc chi phi lièn quan dén mài truòng vÒn dà bj bò quén, hoàc khòng dugc tfnh toàn day dù theo ké toàn truyén thóng.
Nghièn cùu cùa Doorasamy (2015) vé su phàt trièn cùa MFCA nhu là mot cóng cu cùa EMA, khang dinh MFCA là mot phuong phàp day hiéu qua cùa EMA và trò nèn pho bièn trong càc ngành san xuàt, vi tiém nàng cùa nò trong vièc giùp dò càc to chffc nhàn ra ring bang vièc già tàng su minh bach cùa càc tòn thàt nàm trong chat thài, càc cóng ty eó thè giàm thilu duge càc tàc hai cho mòi taròng và nàng cao hièu qua kinh doanh Trong nghién cùu eùa mình, tàc già dà ttìng hgp lai càc nghièn effu vé ffng dung MFCA tal càe DN san xuà't ò nhiéu ngành nghé trèn nhiéu quóc già khàc nhau. Tàc già ehi ra ràng viée àp dyng MFCA già tàng sy minh bach vé ton thàt vàt lièu và nhàn manh dén càc eo hòi tiét kièm ehi phf trong càc nghién cùu dugc de càp. Càc nghién cùu này cung cho thày, vièc àp dung MFCA dà cung càp thòng tin quy già lièn quan dòn so lugng và già tri cùa dàu ra phi san pham, tff dò có t h i thà'y dugc dàu hièu thàp cùa hiéu nàng san xuàt và trèn cg so dò khuyén khfch eàc
nhà quàn tri giói thièu và àp dung còng nghé và ky thuàt san xuàt sach hon. Tuy nhièn, tàc già cung nhàn manh ràng: Tff càc nghién effu khàc nhau, có thè nhàn thày nhiéu t i chffc con chua y thùc day dù vé vièc thuc hièn ké toàn mòi truòng và MFCA, do vày chua thày dugc eàc Igi fch cùa nò. Vi thè, theo Doorasamy càn eó thém nhiéu huàig dàn hon nffa vé viéc àp dyng và thue hành MFCA cùng nhu càe co quan có lièn quan càn phài xùc tién và khuyén khfch vièe àp dyng MFCA trong nhiéu ngành eòng nghièp khàc nhau.
Dóng quan dièm, Schmidt và Nakajima (2013) két luàn phuong phàp MFCA duoc eàc DN san xuàt àp dung d i dành già nhOng ttìn thàt vàt liéu do viéc sCr dung khòng hièu qua eàc nguón lue và xàc dinh dugc càc khoàn ehi phi có thè tiét kièm, tO dò giùp DN thu dugc nhffng Igi ich kinh té và mòi truòng.
Scavone (2006) cùng có nhffng phàt hièn tffong tu và cho ràng, muc tièu cùa viéc àp dyng MFCA là nhàm giàm thilu lugng vàt lièu dàu vào và thyc hièn càc bién phàp già tàng hièu qua tong thè cuòi cùng dàn dén nhffng cài thién tfch cuc vé kinh té và mòi truàng.
4.2. Càc nghién cùu trong nuóc Tal Viét Nam, trong nhffng nàm gàn day, vàn de mòi truòng ngày càng nhàn dugc nhiéu su quan tàm cùa toàn xà hói. Vi vày, càc nghién cùu vé EMA nói chung và ké toàn chi phi dóng vàt lièu (MFCA) nói rièng cung dugc khà nhiéii nhà khoa hoc kinh tè quan tàm nghién effu, có the ké dén mot so tàc già.
Pham Thj Thu Hién (2012) dà nghièn cùu viéc ffng dyng EMA dòi vói Cóng ty C i phàn (CTCP) Gach men Cosevco, Tàc già dà tinh toàn, phàn tfch, dành già tàc dòng dói vói mài truòng cùa hoat dóng san xuàt tai cóng ty. Tff dò, ho trg cho nhà quàn trj djnh huòng trong vièe cài tién san xuàt, dàu tu thiét bj, ffng dyng còng nghé san xuàt sach hon nham dat dugc sy phàt tnén ben vffng trong tuong lai, nàng cao hinh ành cùa cóng ty trong cóng ehùng.
•^q// r/rt f'J/e /naii f-' •'Jiiém /càn ^'//idtta 9/>0/8
Nghièn cóu trao dò!
Nguyén Thj Tién (2014) trong nghién effu vé EMA, dà thyc hièn vièc tinh toàn và phàn tfch ehi phf, doanh thu lièn quan dén hoat dòng san xuàt san pham xi màng cùa CTCP Xi màng Vieem Hai Vàn, trong dò dac bièt nghièn effu dén EMA cho don vj, Tàc già dà giùp dgn vj nhàn dièn và phàn loai chi phf mòi taròng mot càch day dù và toàn dièn, dac bièt tàc già con giùp nhà quàn trj thày duoc chénh lèch vé già thành và ehi phi mòi truòng truóc và sau khi àp dung kè toàn chi phi dòng vàt lièu. Theo dò, trong tòng già thành san xuàt xi màng, chi phf mòi truòng chiém dén 5,96% ttìng già thành, con theo quan dièm tmyén thÓng chi chiém 0,19%, Vi vày theo tàc già, DN nèn àp dung ké toàn chi phfvà tfnh già thành san pham theo quan dilm quàn tri mói truòng và de xuàt mot sÓ giài phàp de dua he thòng ké toàn này vào thue tien,
Nguyén Manh Hién và Le Thu Hoa (2014) nghién cùu vé vièc àp dyng MFCA trong DN san xuà't gang thép dà ehi ra ràng àp dung MFCA cho thày chi phf tòn thàt vàt lièu cùa dòng chat thài thuc tè chiém tói 22,8% ttìng chi phf san xuàt, eao hon rat nhiéu so vói khi hach toàn theo càch truyén thóng. Do vày, MFCA khóng chi dem lai eàc thòng tin dùng dàn vé chi phi mói truòng à'n trong càc san phà'm cung nhu dóng chat thài ma con ehi ra eho DN càc co hòi san xuàt sach hon nhàm dat duge hièu qua ttìng thè: Giàm ó nhiém mói truòng, tiét kièm chi phi và tàng hiéu qua san xuàt kinh doanh
Dào Thj Loan và Nguyèn Thj Hanh Duyén (2016) chi ra ràng, ò Viét Nam hièn nay chua ban hành che dò ké toàn có lièn quan dèn vièe tó ehffc ké toàn mói tarcmg trong DN. Che dò ké toàn hièn hành chua eò eàc vàn bàn huòng dàn DN trong vièc bóc tàch và theo dói chi phi mói truòng tmng chi phi san xuàt kinh doanh, chua có eàc tài khoàn càn thiét de hach toàn càe khoàn doanh thu cung nhu chi phi mói taròng. Dóng thòi, khoàn doanh thu và chi phi này cung
chua t h i hièn trèn bào cào két qua hoat dòng kinh doanh và chua giài trình cu thè trèn thuyét minh bào cào tài chfnh nén viéc dành già hièu qua kinh doanh eùa DN là chua day dù, chua xàc dinh cu thè tràch nhièm cùa DN dÓi vói mói truòng. Vi vày, hai tàc già dà dua ra mot SÒ djnh huòng và de xuàt nhàm khàc phuc nhffng han che này de qua trình tnén khai ké toàn mòi truòng tal Viét Nam dugc dièn ra thuan Igi hgn.
Dò Thj Lan Anh (2016) trình bay mot càch khài quàt vé khài nièm EMA, lich su hinh thành và phàt triln cùa EMA cung nhu kình nghiém àp dung EMA à mot so quòe già trèn thè giói. Trong nghièn effu cùa mình, tàc già dà ehi ra nhOng Igi fch ma eàc quóc già này thu dugc khi thue hién eàc chfnh sàch khuyén khfch DN àp dung ké toàn mói fruóng. VI vày, theo tàc già d i khuyén khfch càc DN Vièt Nam thuc hién ké toàn mòi truòng, nhà nuóc càn xày dung he thòng vàn bàn luàt vé mói truòng và bào vé mòi taròng; dua món hoc ké toàn mòi taròng, EMA vào he thóng giào due nghé nghièp. Vé phia còng dóng DN, có thè lua chgn vàn dung tu kinh nghiém EMA cùa càe nuóc My, Due, Nhàt Bàn, Hàn Quóc cho phù hc^ vói diéu kièn hoat dòng cùa DN mình.
5. Két luàn
Có t h i thày ràng, ò càc nuóc trén thè giói càc nghièn effu ùng dung vé ké toàn mòi truòng và ké toàn chi phi dóng vàt lièu khà da dang và day dù, trong dò dàc bièt nhàn manh MFCA là mot phuong phàp EMA vò cùng hffu ich de giùp càc DN có thè dóng thd già tàng hièu qua kinh tè và bào ve mòi truòng.
Tuy nhién, hièn nay tai Vièt Nam da so càc nghièn cùu ehi chù yéu tàp trung vào thyc trang ké toàn mói truòng ò càc DN, rat it nghièn cùu Ong dung vé MFCA Do dò, trong tuong lai càn có nhiéu hon nOa càc nghièn cùu ffng dung MFCA vào thue tién eho eàc DN Vièt Nam nhàm dat duge mue tièu phàt trien ben vffng luón duoc Dàng và Nhà nuòc dàt ra.D
Tàì lièu tham khào
1 Dào Thi Loan & Nguyén Thj Hanh Duyén (2016) Ké toàn mói tn/dng: Thuc trang và Dmh hifóng ùng àung ò Viét Nam. Tap chi Ké toan và l^émtoàn Sé thàng 5/2016.
2 DÓ Thi Lan Anh (2016). ElvlA: Kinh nghiém quóc té và tfé xuat dói vói Viét Nam KjJ yéu Hói thào. Dai hoc Lao dòng - Xà hói.
3. Doorasamy, M (2Q1b} Theoretical Deveiopments in Environmental fJlanagement Accounting and The Rote and Importance of MFCA. Faundations of Management, Voi. 7, ISSN 2080-7279.
4. Fakoya, M. S (2014). Adopting Malenal Flow Cost Accounting Model for Improved Waste- Reduction Decisions in Micro-Brewery.
Environmental Development Sustain, Voi 17:
1017-1030.
5. Hyrslova J.. VagnerM & Palasek J. (2011).
Matenat Flow Cost Accounting (MFCA) - Tool for The Optìmization of Corporate Production Processes. Business, Management and Education, Voi. 9(1) 5-18.
6 Ministry of Economy Trade and Industry of Japan (METI) (2010) Material Flow Cost Accounting MFCA Case Exampie 2010.
7. Nguyén Manh Hién & Le Thu Hoa (2014) Àp dung MFCA trong DN san xuat gang thép Tap chi Kinh té & Phàt tnén. So 201(11) thàng 3/2014
8. Nguyén Thi Tién (2014) EMA tai CTCP Xi màng Vicem Mài Vàn Luàn vàn thac sy. Truòng Dai hoc Kinh té Dà Nàng
9. Onishi y, Kokubu K & Nakajima M. (2009).
Implementing Material Flow Cost Accounting in a Pharmaceuticai Company in Schaltegger S, Bennett M., Burritt & Jasch C (eds).
Environmental Management Accounting for Cleaner Production {p 395-406). Spnnger, Netherlands.
10 Pham Thi Thu Hién (2012). Nghién ciru viéc àp dung EMA trong CTCP Gach men Cosevco (Dacera). Luàn vàn Thac sy. Dai hgc Bà Wang.
11. Scavone G M (2006) Chailenges in Interna! Environmental Management Reporting in Argentina. Journal of Cleaner Production (online).
Voi 14: 1276-1285 Available- http://www.sci- encedirect.com
12. Schmidt M, Nakajima M (2013). Material Flow Cost Accounting as an Approach to Improve Resource Efficiency in Manufacturing Companies Resources (online), 2: 358-369. Available http://www. mdpl com/journal/resources.
13. Viere T, Prox M. Moller A & Schmidt M.
(2011) Implications of Material Flow Cost Accounting for the Ufo Cycle Engineering in Hesselbach J and Herrmann C (eds) Glocaiized Solutions for Sustainability in Manufactunng.
Sprlnger-Verlag Berlin Heidelberg.
14. Wagner B (2003a) Deveiopments ot Material Flow Cost Accounting in Germany Proceedings of International Sysposium on Environmental Accounting. p 52-61. Osaka, Japan.
•'/<ift, ofit -'Ji^ /fifhi W Mìém /offit ao ÌJi^ina 9/20/H
