\ NGHIEN cdu - TRAO B6I III
TRACH NHIEM GIAI TRINH TRONG HOAT DONG CUA CHINH PHU LIEM CHINH
Tran Quyet Thang'
Tdm tat; Bai viet lam ro nhitng vdn de ly ludn ve chinh phu Mm chinh, trach nhiem gidi trinh va vai tro cua trach nhiem gidi trinh trong hoat dong cua chinh phu liem chinh.
Tren cd sd do, co nhUng lien he vdi trach nhiem gidi trinh cua Chinh phii Viet Nam hien nay vd de xuat mot so gidi phdp nhdm tdng cUdng trdch nhiem gidi trinh trong xdy dUng Chinh phit liem chinh d Viet Nam.
Tii khoa: trdch nhiem gidi trinh, chinh phii liem chinh, hoat dong ciia Chinh phii liem chinh
Abstract: The paper clarifies the theoretical issues of honest government, accountability, and the role of accountability in the integrity of government. On that basis, there are implications for the current accountability of the Vietnamese government and to propose some solutions to strengthen accountability in building a sound government in Vietnam.
Keywords: accountability, integrity government, integrity of government operations Ngdy nhdn bdi: 12/8/2018 Ngdy siia bdi:15/8/2018 Ngdy duyet ddng:15/9/2018
C
ung vdi sfl phat trien cua kinh te, nam quyen Iflc vinh cflu dd la nhan dan.van hda va xa hdi, trong xu hfldng Dieu nay keo theo mdt loat cac yeu cau the gidi phang, nhflng chuyen bifa mdi trong sfl tdn tai va hoat ddng cua nha ve chinh tri va hanh chinh cung dfloc thuc nude nhu chuyen nghiep, cd trach nhiem, day va lan rpng tren tpan cau. Trong bdi phung sfl, minh bach va liem chinh.
canh ay, moi nha nfldc Ifla chon cho minh
mdt md hinh phat trife chinh tri va hanh ^ ^ " ' ^ ?•>" " ™ ^^'^"^ ^°'^S' P''*' chinh khac nhau tuy thudc vao the che '^ ™^' ^^^'° *'^'= '=hinh phu ma la mot chinh tri, lich sfl va van hda. Tuy nhien, "^^"8 '^ai ciia chinh phu nham minh bach md rpng dan chu va xay dflng mdt nha ^°^ ™ hieu qua hoa boat ddng cua nd vdi nfldc phuc vu la diem tflong ddng, la mong ™ '™ 1^ "ngfldi cheo thuyfa". Trong xu fldc cua hau het cac qudc gia dflong dai. hudng phat trien chung cua quan tri qudc Nha nfldc trong chu trinh quyen Iflc trd gia, chinh phu hem chinh trd thanh nen ve vdi vi the la ngudi dflac trao quyfa tam tang cho boat ddng cua nfa cdng vu kien thdi va cd trach nhiem trudc nhflng ngudi tao phat trien. Vai trd nay da dfloc khang trao quyen cung ddng thdi la nhflng ngfldi dinh va xay dflng thanh cdng d cac qudc '''Ihs.Phdn hieu TrUdng Bai hocNm vu Ha Not taiQudng Nam.
26 I Tap chi Khoa hoc Noi vu
V \ \ NGHliN CUU-TRAO DOI gia phat trien, song d Viet Nam van la van
de mdL
Xay dflng thinh cdng chinh phu Hem chinh ddi hdi phai cd sfl dim bao cfla nhilu ylu td, trong dd, ylu td kiem soat quyin Iflc cua chinh phu trd thanh van dl then chot. Va de kiem soat dflgc quyen Iflc chinh phu phai yeu cau dflgc chinh phu thflc hien trach nhiem giai trinh. Trich nhiem giai trinh cang dfldc dl cao, sfl giam sat cing hieu qua va kit qua chinh phu cing Hem chinh.
Tren co sd tfl duy do, bai viet lam rd xac lap moi tflong quan gifla trach nhiem giai trinh vi boat dgng cfla chinh phu liem chinh.
1. Nhan di6n chinh phu liem chinh va khai nilm trach nhiem giai trinh
Chinh phu liem chinh vi trach nhiem giai trinh li nhflng van de mdi trong khoa hgc xa hgi cung nhfl thflc tiln Viet Nam hien nay dat ra. Tuy nhien, ca hai deu la nhflng van de quen thugc, cd lich sfl nghien cflu lau ddi va ton tai trong sfl van dgng cua mdi trfldng phap ly va chinh tri the gidi hang the ky trfldc.
Chinh phfl Hem chinh vi trach nhiem giai trinh deu la san pham cua xu hfldng chuyen dich tfl nen hinh chinh cdng quyin thdng qua nen hanh chinh cdng mdi, trong dd cdt loi li chuyen tfl mgt nen cdng vu cai tri, quin ly sang phuc vu va quan tri. Neu nhfl trach nhiem giii trinh la mgt ddi hdi, mgt boat ddng cua nhi nfldc ndi chung vi cua chinh phfl ndi rieng thi chinh phu Hem chinh li mgt trang thai, mgt tieu chuan cua to chflc vi boat dgng cua chinh phu (chinh phu cd nhilu each hieu khac nhau, trong dd cd 2 each cd ban gom: 1) theo nghia rgng, chinh phu la co
quan hanh phap tfl trung flOng den dia phflong (Government); 2) theo nghia hep, chinh phu la mdt td chflc dflng dau hanh phap (Cabinet). Vdi each hieu niy, chinh phu la mgt nhdm ngfldi cd thi bao gom:
Thfl tfldng (hay Tong thdng), cap phd vi cac bg trfldng. Trong pham vi bai viet, chinh phfl dfldc tiep can theo each bilu thfl nhat).
Nhan dien chinh phu Hem chinh:
Nhan dien chinh phfl Hem chinh li dilu khdng de, bdi tuy thudc vao tflng the che se cd nhflng ddi hdi khic nhau cho chinh phfl Hem chinh. Tflu chung, cd thi thiy chinh phfl Hem chinh la mgt chinh phu phai dung hgp dflgc cac yeu to nhfl: minh bach; chiu trach nhiem; hieu qua; tdn trgng phap quyin.
Minh bach la yeu cau phai cdng khai cac thdng tin vl boat ddng cdng vu cua chinh phfl dl nhin din dflgc biet vi bilu.
Dam bio trong sach cfla chinh phu, noi cac nhan vien cdng quyen khdng tham nhflng va mgi thfl tuc hanh chinh dflgc thflc hien trdi chay vi muc dich phuc vu. Chiu trach nhiem la trang thai rang bugc gifla trach nhiem ngfldi thflc thi vdi ket qua cua ho^t ddng cdng vu. Trach nhiem khdng chi de xac dinh kha nang ganh chiu hau qua khi de xay ra that bai ma cdn ddng vai trd ran de den thai do lim viec cfla ngfldi thflc thi cdng vu. Hieu qua la sfl tac dgng tich cflc cfla cac hoat dgng cdng vu, die biet la kit qui cua thflc thi cac chinh sach cdng ben canh sfl can nhae din chi phi ca hdi vi tinh cdng bang xa hgi. Hieu theo each hep hdn, hieu qua li dat dflOc ket qua cao nhat khi sfl dung cac nguon Iflc va khdng tham nhung. Tdn trgng phap quyen li bao ve, cdng nhan va duy tri trang thai phap luat thflOng tdn va cac gia tri khac thugc ve phap quyin.
Tap chi Khoa hgc N6i vu | 27
I NGHIEN CUfU - TRAO DOI Hi
Co the kit luan: chinh phu Hem chinh la mdt trang thai hay chuan mflc ma trong dd Chinh phu dflgc to chflc vi hoat ddng dfla trin cac tieu chi nhfl minh bach, hieu qua, cdng bang va tdn trgng phap quyen nhim dim bio chinh phu thflc hien tham quyin mdt each dan chu, trong sach vi phuc vu nhin dan.
Trdch nhiem gidi trinh: Co sd ly luan cho sfl tdn tai dau tien cua Trach nhiem giai trinh xuit phat tfl ly thuyet vl quyen Iflc nha nfldc phai bi kilm soat dflgc khdi xfldng tfl thdi ky co dai. Theo ddng chay lich sfl, cac ly thuyet nay hoin thien vi phat trien vdi tfl duy vl mdt nha nfldc khe fldc, noi ma chu trinh quyin Iflc phai dfldc cau tao bdi hai vl: din chung trao quyen cho nha nfldc vi kilm soat quyin da trao (ve thfl nhat); nha nfldc nhan quyin va bao cao kit qua va each thflc sfl dung quyen Iflc cho din chflng (ve thfl hai). Nha nfldc nhin fly thac quyen Iflc tam thdi nhflng ludn cd xu hfldng tha hda, do do nhat thilt phai bi kiem soat bdi dan chung vi cac thilt che khac. Va trach nhiem giai trinh trd thanh mgt phflgng tien de thflc hien viec kilm soat quyen Iflc dd[7,tr.l7].
Trach nhilm giai trinh cd lich sfl nghien cflu tai Viet Nam sdm hdn chinh phu Hem chinh. Dfldi gdc do khoa hgc hinh chinh, trach nhiem giii trinh la mgt trong bon tru cdt cua nin quan tri nhi nfldc tdt, ben canh tinh minh bach, tinh dfl doan dflgc va sfl tham gia. Trong do, trach nhiem giai trinh la trgng tam va cd sfl chi phoi manh me len cac yeu td cdn lai. Hieu mdt cich ddn gian, trach nhiem giai trinh trfldc het li sfl giii thieh, cdng bd vl nhflng van dl va hoat dgng sfl dung quyen Iflc cdng cdng ndi chung trfldc cac ben giam sit. Hoat ddng giai trinh cua
chinh phu co ban dfldc chia lam giai trinh cheo (internal accountability) hay cdn ggi la boat dgng giai trinh trfldc cac nhanh quyin Iflc nha nfldc khac va giii trinh trfldc xa hdi (external accountability) hay cdn ggi la boat ddng giii trinh trfldc cdng din, cac to chflc xa hdi dgc lg.p va cac doanh nghiep chiu anh hfldng bdi chinh sach cfla chinh phfl. Ci hai hfldng deu can thiet vi ton tai bat budc trong hoat dgng giai trinh, song giai thieh theo chieu ngang ludn khach quan va hieu qua hdn.
Tuy nhien, trach nhiem giai trinh khdng chi cd giii thich ma bao him ca hau qua phap ly bat loi ma viec giii thich dd bat thanh. Cu thi, giai thich va cdng bo thdng tin la ndi dung dau tien cfla trach nhiem giai trinh nham cdng bo cac ke hoach, cac kit qua va quan trgng nhat la ly giai cac hanh vi cdng vu cfla ca nhin, to chflc sfl dung quyen Iflc cdng thflc hien. Nlu sfl ly giai dd khdng thuylt phuc dflgc nhflng ngfldi kiem soat quyen Iflc, tat ylu nhflng ca nhan, to chflc da thflc hien hinh vi dd phai ganh chiu hau qua tieu cflc. Cac mflc ganh chiu nay cd thi la cac thang bac trong trach nhiem ky luat hoac cd the bi truy cflu trach nhiem hinh sfl nlu du cac ylu td cau thanh.
Nhfl vay cd the dinh nghia trach nhiem giai trinh la nghia vu giii thich, cdng bd cac thdng tin vl each thflc va kit qua sfl dung quyen Iflc nha nfldc cfla nhflng ngfldi vi to chflc sfl dung quyin Iflc cdng trfldc co quan nha nfldc cd tham quyen, trfldc dan chflng vi xa hgi va phai ganh chiu hau qua tieu cflc khi viec giai thich bit thanh.
2. Vai tro cua trach nhilm giai trinh trong hoat dgng cua chinh phu liem chinh
28 I Tap chi Khoa hgc Ngi vu
\ V \ NGHIEN CCfU-TRAO D6I
Trdch nhiem gidi trinh IdphUdng tien ddm bdo sU minh bach trong hogt ddng cua chinh phd Hem chinh:
Cdt loi cua chinh phu liem chinh la sfl minh bach. Dam bao dfldc sfl minh bach mdi bao dam trong sach, cdng bang va duy tri cdng chinh. Sfl minh bach giup chinh phu boat ddng trong "anh sang", dong thdi giflp ngfldi dan de ding kiem soat chinh phu trong trang thai Hem chinh bang phflong phap "anh sang lam chet vi trung".
Din Iflgt minh, minh bach can dflgc thflc hien bdi trach nhiem giai trinh. Nlu minh bach li mgt trang thai thi trach nhiem giai trinh la phfldng tien de chinh phu dat dflgc trang thai dd.
Minh bach hfldng tdi thflc hien hai gia tri: biet vi hieu. Nlu khdng cdng khai thdng tin dam bao cho "biet" thi viec luan giai bang nhflng ngdn tfl de nam bat vdi quang dai quan chflng la co sd de "hieu".
Ca hai gia tri nay deu can dflgc thflc hien bdi trach nhiem giai trinh. Bdi le, trfldc hit trach nhiem giai trinh li hoat dgng giai thich. Hoat dgng giai thich nay tam chia lam hai mflc do. Mflc do thfl nhat li sfl cdng khai thdng tin vi giai thich vl nhflng van de cdng vu da, dang hoac sap xiy ra. Mflc do thfl hai li hoat dgng bien minh cho cac hanh vi cdng vu da xay ra va thu dfldc kit qua khdng nhfl mong muon.
Ca hai mflc do khac nhau ve tinh chat va he luy phap ly, song cd chung dich din la minh bach. Sfl minh bach thdng tin tao CO sd cho dan chflng dinh doat van menh cua chinh quyen hay ca nhin cdng quyin.
Mgt chinh phfl Hem chinh nghiem nhien li mgt chinh phfl minh bach, muon minh bach can dam bao trach nhiem giai trinh cfla chinh phfl. Do do, vdi tam doan luan
niy, cd the thay Chinh phfl Hem chinh li chinh phfl phai giai trinh.
Trdch nhiem gidi trinh Id cd che dam bdo chinh phu liem chinh phdi chiu trdch nhiem:
Chinh phu liem chinh phai la mdt chinh phu chiu trach nhiem. Chinh phfl chiu trich nhiem li trang thai chinh phu phai ludn ganh chiu chi tai phap ly vi chinh tri bat Igi khi de xay ra hau qua trong thflc thi cdng vu. Viec chiu trach nhiem cfla chinh phfl liem chinh dfldc thflc hien trfldc luat phip, nghi vien va ngfldi din bang cO chi giam sat quyen Iflc.
Thoat ra khdi co che giam sat nay cflng ddng nghia vdi viec chinh phu se vd trach nhiem va nhfl the Iflc nay chinh phfl sa vio chuyen che va bao Iflc thay vi chinh phu Hem chinh.
Sfl chiu trach nhilm cua chinh phfl tren nguyen tac phai li mgt chi dinh tfl than. Tuy nhien, thflc tien boat dgng cho thay nd can phai dflgc dam bao bdi nhieu CO che. Bdi le khdng ai lai muon kim kep chinh minh vi chinh phu khdng phai la mdt ngoai le. Co chi dim bao de chinh phu phii chiu trach nhiem da dang, trong do trach nhiem giai trinh la mgt ca che hflu hiiu. Trach nhiem giai trinh yeu cau chinh phu phai ludn cd trach nhiem cdng khai, minh bach thdng tin va ganh chiu cac hau qua ve minh khi hinh dgng trai vdi luat phap.
Trdch nhiem gidi trinh Id dieu kien ddm bdo Chinh phd liem chinh hogt dong hieu qud:
Muc tieu cuoi cung trong viec xiy dflng chinh phfl liem chinh la lam cho chinh phu boat dgng hieu qua. Hieu qua cfla chinh phfl liem chinh dflgc do bang Tap chi Khoa hgc Ngi vu 29
I NGHliN C(fU - TRAO D6\ Hi cac kit qua dau ra Idn nhat tren cd sd chi phi thap nhat trong hoat ddng quan tri cfla chinh phu dd. De dat dflgc hieu qui, chinh phfl Hem chinh can sfl tac dgng cfla nhilu yeu to khac nhau. Trong dd cd ci trach nhiem giai trinh. Trach nhiem giai trinh dflgc xem la nhan to giam sat qua trinh boat dgng cfla chinh phfl. Chinh phfl se phai doi mat vdi nguy cd phai giai trmh neu khdng mang den hieu qua hoac hieu qui thap hdn mong mudn cua xa hgi.
Ndi each khac, trach nhiem giai trinh giup chinh phfl cd dflgc nhflng ap Iflc can thiet hdn de sfl dung cac nguon Iflc trong boat ddng mdt each toi flu nhat. Ap Iflc dd dflgc tao ra bdi cac che tai cfla trach nhiem giii trinh gom: chi tii chinh tri; chi tii phap ly va che tai dao dflc.
O khia canh khac, trach nhiem giai trinh dflgc xem nhfl mgt kenh tfldng tac gifla chinh phu va ngfldi din. Dilu nay khdng chi giflp minh bach cac thdng tin trong boat ddng hinh phap ma cdn giflp chinh phfl hieu ro dfldc cac mong muon cfla ngfldi dan cflng nhfl thai do cfla hg ve cac boat ddng cua chinh phu. Trong viec ban hinh va thflc thi chinh sach cdng, trach nhiem giai trinh giflp chinh phfl cd du thdng tin de thflc hien boat ddng niy mdt each hiiu qua. Vi chinh sach cdng la cdng cu chu yeu dl chinh phfl thay doi sinh kl cua ngfldi din, do dd chinh sach cdng hieu qui cd nghia li ddi song xi hgi chuyen biln tich cflc. Dd la thfldc do Idn nhat cua chinh phu Hem chinh hieu qua.
Trdch nhiem gidi trinh Id gidi phdp ddm bdo tinh phdp quyen trong hogt dgng cda chinh phu liem chinh:
Nhi nfldc phap quyin co ban li thilt che xa hgi trong dd vi thi cua luat phap dfldc dit d vi tri thflong tdn vi hon the
nfla ca ngfldi din vi nhi nfldc deu thfla nhin va tdn trgng vi tri ay. De dit phap luat len vi tri thflgng tdn mdt each co hgc chi can den sfl ghi nhan cfla hiln phap, sgng de nhi nfldc va ngfldi dan tdn trgng vi tri ay thi can phii cd sfl duy tri bdi ly tri tdn trgng phip quyen cua ca nha nfldc va ngfldi din. Tren thflc t l ci nha nfldc lan ngfldi din diu tilm an nguy cd xam pham den phap quyin. Chinh phfl vdi vai trd dai dien cho nhanh quyen hanh phap cd xu hfldng vflgt trdi trong thi tam quyin trd thinh doi tfldng dem den nhilu nguy cd nhat. Do vay, muon tranh dfldc nguy cd iy, nhat thiet phai kiem soit quyin Iflc. Kilm soat de chi fldc quyen Iflc chinh phu dfldi luat phap vi dl chinh phfl tuan phuc tinh phap quyen. Trach nhilm giai trinh cua chinh phfl xet den cflng la dflng de kilm soat quyin Iflc eua chinh phu, lam cho chinh phfl loai bd dflOc cic tfl loi, minh bach thdng tin va trd thanh chinh phu liem chinh. Vay nen, yeu td trach nhiem giai trinh cua chinh phu, chinh phu Hem chinh va Nhi nfldc phap quyin li ylu to cau thinh cua hinh xoay 6c. Cang giai trinh, chinh phu cang Hem chinh. Chinh phfl cang liem chinh cang cflng co tinh phap quyen. Trang thai phap quyen cang dl cao, cing yeu cau chinh phfl phai giai trinh... hinh xoay nay vfla xoay vfla md rgng.
3. Mot so li6n he vdi Viet Nam hien nay
Viet Nam la quoc gia dang cd nen hinh chinh chuyin doi tfl md hinh truyin thong sang md hinh phuc vu. Do dd, ca Chinh phfl liem chinh lan trach nhiem giii trinh deu li nhflng ngi dung mdi d khia canh ly luan lan thflc tien. Van dechinh phfl liem chinh chi mdi dflgc phat dgng d Chinh phu nhiem ky 2016-2021 vdi muc 30 I Tap chi Khoa hgc Ndi vu
\ \ \ NGHIEN CUfU-TRAO DOI
tieu xay dflng "Chinh phfl Hem chinh, kien tao, hanh dgng va phuc vu". Trong khi do, Trach nhiem giai trinh dflgc ghi nhan mgt each gian tilp thdng qua cac van ban quy pham phap luat sau thdi diem Hien phap nam 1992 dflgc sfla doi, bd sung nam 2001 cd hieu Iflc va chinh thflc dflgc phap dinh tai Nghi dinh 90/2013/ND-CR Cho din nay, tic dgng cfla trach nhiem giai trinh doi vdi boat ddng cfla Chinh phu Hem chinh CO ban dang dflgc xac lip vi cdn tdn tai nhilu vin dl can dieu chinh. Cu the la:
Thd nhat, trach nhiem giai trinh cua Chinh phfl dang thilu the chi phap ly cu the dl boat ddng nhfl mgt nghia vu bat budc. Den nay, trach nhiem giii trinh cua Chinh phu chfla dflgc Hien dinh. Nghia la trong Hiln phap chfla ghi nhgin trflc tiep trich nhilm giai trinh cfla Chinh phfl, thay vio do li cd chi "chiu trach nhiem"
mang tinh chat chung chung.Ngoai ra, Nghi dinh 90/2013 va Thdng tfl 02/2014/
TT-TTCP cua Thanh tra Chinh phfl hfldng dan thflc hien Nghi dinh 90/2013 deu quy dinh vl trach nhiem giai trinh vi hfldng dan quy trinh yeu cau giai trinh cfla ngfldi dan ddi vdi cd quan nha nfldc ndi chung mi khdng hfldng tdi quy dinh cu the trach nhiem giai trinh cfla Chinh phu vdi tfl each li t6 chflc cao nhit cua nen hanh chinh, dong thdi cung khdng xac dinh trach nhiem giai trinh li nghia vu thfldng xuyen cua nin cdng vu ndi chung. Chinh sfl thieu hut co sd phap ly niy ma cho din nay, trach nhiem giii trinh chi dfldc xem nhfl mgt sfl Ifla chgn cua Chinh phfl. Dieu nay trai ngflgc vdi yeu cau cua Chinh phu liem chinh, khi trang thai niy yeu cau trach nhiem giai trinh la mgt nghia vu khdng the tach rdL
Vdi quy dinh ngfldi yeu cau giai trinh phai cd Igi ich Hen quan trflc tiep hoac
nhin dfldc sfl uy quyin cua ngfldi cd Igi ich lien quan trflc tiep din ngi dung yeu cau giii trinh la mgt can Iflc trong tilp can quyen yeu cau giai trinh cua ngfldi din.
Chinh phu khac cac cap hanh chinh khac d cho: thfl nhat, day la to chflc nam quyin dilu hinh vi md xa hgi; thfl hai, Chinh phfl khdng trflc tiep cung cap dich vu cdng, hay ndi rgng ra, Chinh phu it tiep xuc trflc tiep vdi nhan dan. Die diem thfl nhat cho thay cac hieu qua tfl boat ddng cfla Chinh phu khd cd thi do Ifldng neu dfla vio Igi ich cua ca nhin. Vi du, se khdng ai cd quyin yeu cau giai trinh chi phi xay dflng dfl an Dfldng sat Cat Linh - Hi Ddng, bdi neu chilu theo quy dinh rat khd de chflng minh dflgc Dfl an do Hen quan din Igi ich trflc tiep cfla mgt ca nhan. Dac diem thfl hai cho thay, ngfldi din tiep xflc trflc tilp vdi cac cap hanh chinh thip hgn Chinh phu, nen se phai yeu cau cap trflc tiep cung cap dich vu cdng giai trinh theo thfl bac tham quyen. Nguyen tac d diy li cing qua nhilu tang nac, trach nhiem cing giim dan. Vay nen yeu can giai trinh cfla ngfldi dan khd den dflgc ban lam viec cfla cac thanh vien Chinh phfl;
Thd hai, viec ddi hdi trich nhiem giai trinh cua Chinh phfl cfla cac chu thi giam sat Chinh phu edn thieu chfl ddng va lien tuc. Song song vdi trach nhiem phai giai trinh cua Chinh phu, quyen yeu cau cua cic chu the giam sat ddng vai trd duy tri trach nhiem ay. Quyin yeu cau din tfl eae cd quan cd chflc nang giam sat Chinh phfl (cd quyin yeu cau giai trinh ben trong) vi ngfldi din (cd quyen yeu cau giai trinh ra ngoai).
Doi vdi viec yeu cau giai trinh ben trong, dac biet la Quoc hdi va cac Uy ban cfla Quoc hdi tuy cd chuyen biln tich cflc theo thdi gian, song cho den nay boat Tap chi Khoa hgc Ndi vu | 31
} NGHliN CCfU - TRAO DOI iii ddng nay van chfla thflc sfl hieu qua do cd ehi kiem nhiem cua Quoc hdi. Dai bieu Quoc hgi vfla la nghi si, song cung vfla li
"cdng chflc hinh ehinh" thudc Chinh phfl.
Do do, thilu tinh khich quan va tich cdc.
Khdng nhflng the, cac che tii Qudc hdi ap dung vdi Chinh phu trong trfldng hdp giai trinh that bai cung chfla dfldc cu the hoa mgt each hieu qui tren thflc tl. Viec lay philu tin nhiem chi mang tinh tham khao, trong khi dd, sau cac budi giai trinh, thanh vien Chinh phu nhan trach nhiem ve sfl ylu kem cfla chinh sach, song trich nhiem nhfl the nao lai khdng dflgc ip dung trin thflc te.
O phia ylu cau giai trinh ra ben ngoii, ngfldi dan chfla thflc sfl quan tim den quyen ddi hdi Chinh phu phii giii trinh cfla minh. So it lai thflc hien quyen ddi hdi mgt each dgn le. Dieu nay egng vdi md hinh eac to chflc xi hdi dgc lip chfla phat trien day du da khdng the khulch dai yeu cau cfla cac ca nhin don le thinh yeu ciu cfla mgt to chflc, mdt dai dien hoac mgt cdng dong cd chung Igi ich;
Thd ba, Chinh phfl chfla thflc sfl chfl ddng thflc hien trach nhiem giai trinh. Tuy CO ban, hoat ddng giai trinh cua Chinh phfl xuat phat tfl yeu ciu cua cac ben cd tham quyen, song tren thflc te, trong sfl van hinh cfla Chinh phu Hem ehinh, Chinh phu phai y thflc dflgc trach nhiem giai trinh va chfl ddng thflc hien trach nhiem dd. 6 ddi hdi nay, Chinh phfl Viet Nam chfla thflc sfl dip flng d mflc cao. Cu the, eac hoat ddng giai trinh cua Chinh phu van chfl yeu thflc hien trfldc Quoc hgi thdng qua hinh thflc tra Idi chit van hoac tham gia cac phien giai trinh trfldc Uy ban chuyen mon cua Quoc hgi. Cdn trfldc ddi tugng rgng Idn hOn va quan trgng hOn Ii xa hgi vdi ngUdi din, trUdc cac to chflc xa
32 I Tap chi Khoa hgc Ngi vu
hdi dgc lap va doanh nghiep thi Chinh phfl chfla tim kiem dflOc giai phap vi sfl chu dgng can thilt de thflc hien trach nhiem giai trinh cfla minh. Chfla kl, each thflc giai trinh dfla vao truyen thdng nhi nfldc nhfl hien nay chi mang tinh ddn chieu, sfl tflong tic gifla Chinh phu va ngfldi din trong cac phien giai trinh chfla cao. Trong khi dd, viec chu dgng ginh chiu eac hau qua bat Igi chfla trd thanh thdi quen cua cac thinh vien Chinh phu sau khi boat ddng giai trinh that baii. Trach nhiem vl cd ban chi van la nhflng Idi hfla;
Thd td, Toi an chfla ddng vai trd quan trgng trong viec yeu cau Chinh phih thflc hien trach nhiem giai trinh. Vdi chflc nang canh gifl cdng ly, Toa an von cd vai trd then chdt trong Idem soat quyin Iflc ndi chung vi kiem soat quyen Iflc Chinh phfl ndi rieng. Tuy nhien, vdi dilu kien chinh tri va lich sfl Viet Nam, sfl thieu vang Toa in Hien phap hay chflc nang bao hien da khdng cho phep Toa an thflc hiln chflc nang kiem soat bang viec yeu cau Chinh phu phai giii trinh. Tfl sfl thieu vang nay, thflc tiln cho thay cho den nay, du da trai qua hon 73 nam xac Ijlp chinh thi cdng hoa song Toa an chfla tflng dgc lap xet xfl cac thinh vien Chinh phfl dfldng nhiem hay yeu cau Chinh phu phai giii trinh vl cae hanh vi bay quyet dinh vi Hiln. Day cflng ehinh la nguyen cd Idn nhat khiln cho quyen tfl phap yeu the nhat trong tam quyen.
Cd the khang dinh rang chinh phu Hem chinh li mgt ddi hdi tat ylu cua xu hfldng xay dflng nen quan tri quoe gia, bdi chi khi to chflc dflng dau nin cdng vu boat dgng cdng khai, minh bach vi trong sach thi mgi ngudn Iflc cdng mdi dflgc sfl dung hieu qua, he thong hanh chinh nhi nfldc mdi trd nen chuyen nghiep va phuc vu.
\ \ \ NGHIEN CUfU-TRAO D6I Den Iflot minh, chinh phu lilm chinh chiu
sfl tac ddng manh me cfla trach nhiem giai trinh, de vfla tao ra dflgc sfl ring bugc ve sfl dung quyin Iflc cfla chinh phu, giup cac boat ddng cdng vu thflc hien mgt each cd trach nhiem hon, tfl dd duy tri tinh Hem chinh vfla dl chinh phu cd dflgc sfl tflOng tac kip thdi vdi ngfldi din va xa hgi nham thu thap thdng tin phin boi ve tinh hieu qua cua cae chinh sach ma chinh phfl dang hoach dinh va thflc thi.
Tuy nhien, cd the thay, cac trach nhiem giai trinh va Chinh phu liem chinh deu la nhflng chuan mflc khdng phai de dang dat dflgc, dac biet d nhflng nen cdng vu dang chuyen doi tfl truyen thong sang hien dai. Nhflng thdi quen cfl ky ve tfl duy cflng vdi sfl chi phdi cfla Igi ich nhdm khien nhieu chinh phfl phai chit vat hien dai boa chinh minh.
O Viet Nam hien nay, xay dflng Chinh phu kiln tao trd thanh mdt quyet tam Idn cua ci he thong chinh tri, cung vdi dd la sfl hien dien ngiy cing nhieu hdn cfla trach nhiem giai trinh trong mgt mdi trfldng hanh chinh ngay cing cdi md vi chuyen nghiep, da tao nen co hdi rit Idn de Chinh phfl Viet Nam thflc hien mdt sfl cii td mang tinh bfldc ngoac. Dd la sU thay doi ve tu duy vl he thong the che va ve ket qua thflc hien tren thflc tien theo hfldng tich cflc hdn, dap flng yeu cau cua ngfldi din, xi hdi vi thdi cugc. Song trong sfl thay doi nay, cflng can Iflu y rang mgi sfl vdi va each tin cung phai tra gii nhfl chinh sfl ring
budc ben chit vao nhflng thfl cfl ky. Vay nen, trfldc hit can phai xac lelp mgt Id trinh chi tilt phfl hgp trong xay dflng mgt Chinh phu Hem chinh, phuc vu.G
TAI LIEU THAM KHAO 1. Antonio Bar Cenddn (2012), Accountability and public administration:
Concepts, dimensions, developments. The Netherlands.
2. Anwar Shah (2006),Public Sector Governance and Accountability Series Local governance in developing countries.
The World bank.
3. Nguyen Dang Dung (2008), Y tfldng ve mdt nhi nfldc chiu trach nhiem, Nxb. Da Ning
4. Nguyen Sy Dung (2017), Bin vl Qudc hgi va nhflng thach thflc cfla khai nilm, Nxb Chinh tri - sfl that
5. Nguyen Quoc Hiep (2015), Thflc hien trich nhiem giai trinh trong thflc thi cdng vu nham phdng ngfla tham nhung d Vilt Nam hien nay, Bi tai eip Bg 2014, Vien Khoa hgc Thanh tra
6. Dio Tri Uc (2015), Van dl trach nhiem giii trinh trong cd chi thflc hien quyen Iflc nha nfldc d Viet Nam, Chuyen dl thudc Di tai cap bg cfla Vien Khoa hgc Thanh tra
7. Tran Quylt Thang (2017), Nhan dien Nhi nfldc phap quyin, Nxb. Di Ning
Tap chi Khoa hgc Ngi vu 33