Nghien e u u - Trao doi
Tpp chi C^ng s d nHOAN THI|N PHAP LUAT
LllN QUAN DEN C 6 N G N G H I THONG TIN DAP UNG YEU CAU PHAT TRIEN
TRONG TINH HINH MOI
LE QUANG HUY*
Ddng vd Nhd nu&c ta ludn coi trpng, quan tam tir rdt s&m viec Sy mgnh ung dung vd phdt trien khoa hpc - cong nghe, dgc biet Id cdc cdng nghe m&i, cong nghe mdi nhpn, the hien tu tu&ng l&n, tdm nhin xa trong tu duy lanh dgo, xdy dyng, phdt triin ddt nu&c. Tuy nhien, vdn con do nhimg vdn de vephdp lugt cdn hodn thien hon nira de cong nghp thdng tin co the Mp img yeu cdu phdt trien trong dnh hinh m&L
Mot so ket qua img dung, phat trifin c6ng nghe thong tin fr Viet Nam
Tir nhutig nam ddu cua cdng cupe ddi mdi ddt nude, ehii truong day manh ung dung va phdt trien cac Imh vyc, nhu dien tir, tin hpc va sau nay la cdng nghe thdng tin da dupe thd hidn yong nhieu van kidn ciia Ddng. Nhdn thirc mang tinh dot pha eiia Dang ve vai yd cua cdng nghe thdng tin va de ra nhiing dinh hudng quan trpng yong iing dung va phat trien cdng nghe thdng tin bdt ddu dupe the hidn rd yong Chi thi sd 58-CTmV, ngay 17-10-2000, cua Bd Chinh yi, ve ddy mgnh ung dung vd phdt triin cdng nghe thdng tin phuc vu su nghiep cdng nghiep hda, hien dgi hoa. Tren co sd kd thira mpt sd quan diem Idn cua Chi thi sd 58-CT/TW, Bp Chinh hi da ban hanh Nghi quydt sd 36-NQ/TW, ngay 1-7-2014, vi day mgnh ung dung vd phdt trien cdng nghi thdng tin ddp ung yeu cdu phdt trien ben vitng vd hpi nhgp qudc te. The chd hda va trien khai thyc hien cae ehii truong
cua Ddng ve cdng nghe thdng tin, Qudc hpi da siia ddi, bd sung, hoan thien he thdng phap luat; Chinh phii da ban hanh nhidu chien luge, nghi quydt, nghi dinh, quyet dinh, dd an, dy an, chuong trinh, ke hoach... Cdc van ban quy pham phap ludt, chi dgo, dieu hdnh, hudng ddn, td chuc thuc hidn cung dupe eac bd, ban, nganh, dja phuong ban hdnh ddng bp. Ve co ban, he thdng chinh sach, phap ludt ve cdng nghe thdng tin ngay cdng dupe hoan thien ddng bd, hieu qud, tgo dugc hanh lang phap ly cdn thiet cho cdng tdc quan ly nhd nude dl cdng nghe thdng tin yd thanh mdt yong nhiing ddng luc quan trpng phat tridn kinh te tri thiic, xa hpi thdng tin, ndng cao nang luc canh yanh qudc gia yong qua trinh hpi nhgp qudc tl, ddng thdi gdp phdn ddy mgnh cdng nghiep hda, hien dgi hda, bdo dam phdt Uiln nhanh, ben vung ddt nude.
* TS, Pho Chu nhiem Uy ban Khoa hpc - Cong nghe va Moi tntong ciia Quoc hpi
Nghien cmi - Trao doi Tpp chi C^ng s a n
Theo kdt qua bao cao danh gia cua Lien hgp qudc, yong hon 10 nam trd Igi day, chi sd phat tridn chinh phu didn tu va chi sd dich vu cdng tryc tuydn cua Viet Nam cd xu hudng gia tdng tich eye. Nam 2018 Viet Nam dugc xep vao nhdm cac nude phat tridn ehinh phu dien tir d mire cao.
Vd ling dung cdng nghe thdng tin, ha tang ling dung cdng nghe thdng tin yong eac CO quan nha nude, nhu may tinh, mgng ndi bp, mang dien rdng, kdt ndi in-ta-net, yang/cdng thdng tin didn tir, don vi chuyen trach vd cdng nghe thdng tin da dupe dau tu, thiet lap va van hdnh. Ngay cang nhidu dich vy cdng true tuyen miic dp 3, 4 dugc yien khai. Nhidu doanh nghiep ehii ddng, tich cue ung dung cdng nghe thdng tin yong boat ddng san xudt, kinh doanh, quan ly va ngay cang nhan thiic ro cdng nghe thdng tin la mdt trong nhiing giai phap giiip doanh nghidp ndng cao ndng sudt lao ddng va sue cgnh yanh. Tdc dp tang trudng thuang mgi didn tii trong vdi ndm gdn day ude tinh trdn 25%, dac biet ITnh vuc ban le tryc tuyen, tiep thi tryc tuydn, thanh toan, ddt phdng du lich tryc tuydn cd doanh thu hang nam tang yudng tir 35%-200%.
Hg tdng vien thdng, in-to-net phat yien nhanh, didn bao phu ngay cdng rdng khap, tiep can vdi nhiing cdng nghe mdi nhdt, tao ndn tang cho iing dung cdng nghe thdng tm yong ddi sdng dan sinh, cdc liiih vuc kinh te, xa hdi, an ninh, qudc phdng. Ty le ddn sd dugc phii sdng di dpng 2G, 3G, 4G dat 99,5%. Sd ngudi sir dung in-to-net nam 2018 udc dgt ban 64 trieu, chiem 67% dan sd. Can day, ba nhd mgng Idn da dugc cdp phep thir nghiem mang di ddng the he mdi 5G. Nhidu CO quan, td chiic, don vi dd xdy dung cdc dinh chd ndi bd, kidn todn bd mdy ehuydn ydch, thilt lap he thdng, phuong an ky thuat dd bdo ddm an toan, an ninh cho cac eo sd dii lieu, he thdng thdng tin, ung dung eua minh.
Ngdnh cdng nghidp cdng nghe thdng tin, dac biet la cdng nghiep phdn ciing, dien tir vdi sy ddng gdp cua cac tap doan cdng nghe Idn ydn the gidi yong nhiiu ndm qua da cd nhiing budc phat yiln manh me, mang lai gia tri xudt khdu Idn, ddng gdp quan trpng vao tang trudng kinh td cua ca nude. Hien cd hon 50.000 doanh nghiep hogt dpng trong linh vye cdng nghe thdng tin. Doanh thu binh quan cua doanh nghiep nganh cdng nghidp cdng nghe thdng tin tang trudng yong 10 nam qua dat trdn 20%/ndm, trong dd giai doan 2009 - 2016 dgt trdn 40%. Ca nude hidn cd khoang gan 100 trudng dgi hpc, cao dang dang thuc hien chuong trinh ddo tao vd cdng nghe thdng tm. Hang ndm cd khoang 50.000 sinh vidn cdng nghe thdng tin ra yudng va khodng 1/3 sd sinh vien nay dap ling ngay yeu cdu lam vide.
Trong nhung nam gdn ddy, khoa hpc va cdng nghe the gidi dang ed nhiing tien bp vupt bac. Ddi mdi sang tao va tri thiic tiep tuc yd thdnh ddng lyc va ngudn lye ngay cang quan ygng ddi vdi qua trinh phdt trien kinh te - xa hdi cua mdi qudc gia. Ddc biet la cudc Cach mgng cdng nghiep lan thii tu dang didn ra da, dang va se lam thay ddi can ban phuong thiic san xudt, lyc lugng san xuat, thay ddi tu duy, Idi sdng, phong cdch lam vide, each thiic giao tiep... Lidn quan den linh vuc cdng nghe thdng tin trong cupc Cach mgng cdng nghiep Idn thir tu, cd 4 nhdm cdng nghe cdt loi: 1- Luu tru, xii ly dii lieu Idn, la tap hgp dii lieu cd quy md Idn, do phiic tap cao, cdc cdng nghe truyen thdng khd cd thi quan tri dugc; 2- In-ta-net kit ndi van vat, yong dd eac ddi tupng vat ly cd the ket noi va giao tidp vdi nhau qua mgng in-ta-ndt; 3- Tri tue nhdn tgo, la cae he thdng cd thd md phdng cae hdnh vi thdng minh, cd tri thdng minh nhu con ngudi thdng qua vide thu thdp, sir dung thdng tin, lap ludn, suy didn trdn dit lieu, tri thiic dugc yich nit
jNlgruen cmi - irao aoi Tqp chi C^ng sdin tir du lieu; 4- Cdng nghe di ddng, ehuoi khdi
(blockchain), tinh toan "dam mdy" (cloud computing).
Cdn phai nhdn manh rdng cdng nghe sd, du lieu sd hda vd vide sir dung dii lieu cd vai trd quydt dinh trong xu thd mdi. Mac dii khac nhau ve each tidp can vd miic dp phat yidn, nhung lan sdng each mang vd cdng nghiep san xuat ket hop vdi cdng nghe thdng tm dang cd tac ddng sdu rdng, mgnh me tdi cau tnic, md hinh kinh td, hogt ddng eiia cae doanh nghiSp, he thdng qudn ly nha nude, xd hpi cua nhieu qudc gia va den cudc sdng ciia timg ngudi dan.
NhuTig van de dat ra doi vtri viec hoan thien phap luat hen quan den cong ngh| thdng tin
Cdc md hinh kinh doanh moi: Ndn kinh te ehia se da xuat hien kha lau trdn the gidi.
Ddy la he thdng kinh td cd nguyen tac ehia se va hpp tdc van hdnh ydn nen tang cdng nghe, dac biet la in-to-net. Ndn kinh te ehia se phdn phdi lai tai nguydn ciia xa hdi chua dupe sir dung hieu qua, cdn lang phi. Thay vi sd hiiu, ngudi tidu dung se tim nhiing ngudn lye du thira dugc ehia se yong cdng ddng va sii dung cd hieu qud hon. Xe hgp ddng dien hi (tac-xi cdng nghe) dupe cho phep thi didm tridn khai tir nam 2017 tgi 4 tinh, thanh phd, vdi diing bdn chdt la sir dung xe nhdn rdi, deu la md hinh cua kinh te ehia se. Tuong tu, ed mat tai Viet Nam tir nam 2014, Airbnb cd tdc dp phat trien kha nhanh, cung cdp mdt san giao dich tryc tuyen trdn in-to-net cho nhirng ca nhdn, gia dinh, khach du lich cd nhu cau thud vd cho thud phdng, can hd, nha d chua cd nhu cdu sir dyng trong thdi gian ngan.
Iiin do: "Tien do" cd thd dugc hieu la bieu hien ky thuat sd ciia gia yi cd the cd trong giao dich ky thuat sd va cd mpt sd chiie nang, nhu phuong tien thanh toan,
trao ddi; don vi kd toan; hinh thuc luu trir gid tri. Tidn do mat ma sir dung cdng nghe ma hda dl kiim soat sy hinh thanh va giao dich cua ddng tien ydn mdi trudng in-to-net.
Hien nay, trdn thi gidi dang cd khoang 800 logi tien do mat ma dugc luu hanh, yong dd blt-coi vd e-the-re-um la 2 logi tidn do mat ma CO gia tri vdn hda thi trudng cao nhdt.
Ddi vdi bit-coi, mdi boat dpng giao dieh se dupe xdc thuc va ghi nhdn lai vao sd cai ke todn cdng khai va phi tap trung thdng qua cdng nghe blockchain. Thang 6-2019, Hiep hdi Libra (Libra Association) - mdt hiep hdi gdm cdc cdng ty Idn, da thdng bdo ve dy an cho ra ddi ddng tien do mat ma mdi Libra. Dang luu y Id thanh vidn Hiep hdi Libra cd cac td chire the thanh todn qudc te, nhu Mastercard, Visa, vdi uu diem Idn nhdt eiia tidn do la tinh thanh khoan cao va chi phi giao dieh thap vi khdng phai thdng qua cdc khau trung gian ma dupe thuc hien tryc tiep tren cae thiet bi dien tir, di ddng vd mdi trudng in-to-net. Ngoai ra, tien do cd tinh luu dpng cao, luu chuyen rdt nhanh, gan nhu d mpi noi va vao bat cir thdi didm nao. Gan ddy tai Viet Nam da biing len manh me "con sdt" tien do, xudt hien nhiing hogt ddng giao dieh tien do theo md hinh kinh doanh da cap, khdng it ngudi da ddu tu hdng trieu USD de trang bi he thdng may tinh ddo "bit-coi" coi ddy nhu kenh ddu tu sinh Igi hang ddu. Mdt sd du dn tiin do sau khi huy dpng vdn bang each keu ggi mua tidn ao thi that bgi, ddng tien khdng edn gia tri giao dich qudc tl, Nhidu ngn nhan bd tiin ddu tu rat Idn va khi thdt bai gdy nhiiu he luy vd kinh tl, xa hpi.
Hang tram ngdn may tinh bi chidm quyIn dilu khiln do nhiem virus "dao" tien do.
Virus nay phat tan qua dich vu quang cdo va Id hdng phdn mdm, chuyen chidm dung bp vi xu ly (CPU) va bd nhd trong (RAM) eiia may tinh.
Nghien euu - Trao doi Tpp chf C 0 n g s o n
Tdi sdn do: "Tai san ao" d ddy duoc hieu la nhiing tdi nguydn yen khdng gian mgng, dugc xac dinh gid tri bang tidn vd cd thd ehuydn giao yong cdc giao dich dan sy. Tai san do ed thd la ten mien (internet domain), dia chi hop thu dien tir, eac logi tai khoan trd choi tryc tuydn... nhung phd bidn nhdt la ten mien va tai khoan yd choi true tuyen.
Cae "tai sdn" nay cd the mua ban bang tidn, cd nhidu trudng hgp cd gid yi rdt Idn. O Viet Nam, cd doanh nghiep hogt dpng yong ITnh vye cdng nghe thdng tin da chi han 2 ty ddng mua Igi tdn midn in-to-net gdn vdi thuang hieu cua minh. Cd doanh nhan kinh doanh do do da bd gdn 2 ty ddng dd mua 2 tai khoan yd choi tryc tuyen. Dii khdng dupe phdp ludt hien hdnh thira nhdn nhung teen thyc td, viec mua ban, trao ddi tai san do van dang didn ra d Viet Nam.
Xem xet cae tinh hudng thyc tiin neu trdn, chiing ta thdy khd nhieu vdn dd dat ra ddi vdi he thdng phap luat ndi chung, teong dd ed phap lugt lidn quan ddn cdng ngh? thdng tin.
Thuc td cho thdy, quy dinh phap luat hien hdnh lien quan den cdng nghe thdng tin chua ddy du va chua cu the, chua dap ung yeu cau cua hogt ddng trong ndn kinh td ehia se. Tir thi du neu tedn ta thdy thieu hanh lang phap ly phdn dinh rd don vi cung cdp nen tang cdng nghe chi don thudn Id cung cap phan mdm, khdng true tiep cung cap djch vu (dieu hanh phuong tien, khdng tuydn dung lai xe, khdng cung cdp khach san, nha nghi...) hay vua la don vi cung cap nen tang cdng ngh?, vira cung cap dich vu (quydt dinh gia cudc, true tidp didu hdnh phuong tidn, tuyen dung lai xe, gia ban phdng nghi...). H? qua la gay khd khan, hgn che, liing tung trong quan ly, nhu cgnh teanh thieu lanh manh, khd bao dam trgt tu, an todn xa hdi, quydn va Igi Ieh hgp phap cua khdeh hang. Keo theo he qua la hang loat van dd phap ly khac ed lien quan khi thuc hidn cdc giao dieh, nhu nghia vu
nop thud, thanh toan didn tir, bdo dam an toan thdng tin, du li?u ea nhdn...
Ngoai ra, phdp ludt lien quan din cdng nghe thdng tin ciing chua didu chinh dugc day du cac quan h? giao dich phat sinh trong thuc tien. Theo phdp ludt hi?n hanh ve giao dich didn tir, chi cd cac yang web thuang mgi didn tir cd tdn midn Vi?t Nam (.vn) mdi phdi khai bao, cung cap thdng tin tryc tuyen cho cae eo quan chire nang nham muc dieh qudn ly. Do dd, cd rdt nhidu eac doanh nghidp cung cap ndn tang teen mang in-to-net, ed hogt dpng kinh doanh teen mgng nhung khdng cd t§n midn Viet Nam lai khdng qudn ly dugc vi khdng thude ddi tuong ap dung.
Mdt khia canh khac la van de djnh danh va xac thyc dinh danh tedn khdng gian mgng.
Trong cdc giao dich dien tir, hdu het eac ben tham gia ddu khdng ggp nhau tryc tidp ma sii dung cdc thiSt bi cdng nghd thdng tin va mdi trudng in-to-net dd hd trg vi$e giao dich, ky kdt. Hien nay, khd nhidu phdn mem ling dung cdng nghe thdng tin thyc hien cac giao dich, thuang mgi didn tu ddu van chi su dung sd dien thogi di dpng, tdi khoan thu didn tir, mat khdu ciia cdc ddi tupng tham gia de xac thuc thi hodn todn chua du bao dam tinh chinh xac ve dinh danh eac ben, dan den nhieu he luy, nii ro. Quy dinh phap lugt ve vi$e thu thdp, danh gia chiing cir di|n hi, chiing minh chiing cu, dieu tea tpi phgm lien quan den ITnh vye cdng nghe thdng tin gap khdng it thdch thiie.
Hidn nay, phdp luat hien hdnh da cd quy dinh chi tiet hogt dpng quan ly, cung cdp va sir dung dich vu trd choi dien tir tryc tuyen, trong dd cd dd egp den vgt phdm do, don vj do, dilm thudng yong trd choi tryc tuyen nhung day chi la nhiing quy dinh ehung vl quydn, nghia vu cua ngudi cung cdp dieh vu, ngudi choi md khdng thua nhdn, bao hd cho cae tdi san ao.
Nghien cmi - Irao doi Tpp c h i C A n g a Vide ling dung ngay cang rdng rai thanh
tyu ciia tri tue nhdn tgo ciing dat ra khdng it vdn dd dudi gdc dp phap ly. Neu nhu nhiing san phdm mdi khdng do eon ngudi nghidn ciiu, tao ra ma do la kdt qua lam vide cua cac he thdng phan mem iing dung cd tri thdng minh nhu con ngudi thi vide bdo hd quyen sd hiiu tri tue, nhu quyen nhdn thdn, quydn tai san eua tac gia... dupe xac dinh nhu the nao? Vdi cdng nghe in 3D, chi can dii lieu sd hda eua sdn phdm la bdt ky mdy in 3D nao eiing cd thd "in" (chd tgo) sdn phdm dd. Tuy nhidn, neu sdn phdm dd dupe bao hd quyen sd hihi tri tue thi phgm vi bao hp ed md rpng bao ham ca dii lieu sd hda cua sdn pham dd hay khdng? Ngoai ra, khi tri tud nhan tao phat trien va img dung ngay cang rpng rai thi khdi ni?m tdi pham, he thdng chd tdi, td tung, thi hanh dn hinh su... cung se thay ddi.
Dd la chua ke dnh hudng khi trinh dp phat trien cac phdn mem tri tue nhdn tao ddn mdt miic nao dd cd the vupt qua tdm kidm soat eiia con ngudi.
Rd rang, qua mdt sd tinh hudng thuc te, chiing ta thay rang h? thdng phap lugt ndi chung vd phdp ludt cd lidn quan ddn cdng nghe thdng tin ndi rieng cdn chua ddng bd, chua ddy dii, thidu eu the, thidu ehuydn sdu, chua theo kip sy phdt tridn qud trinh chuyen ddi sd, can dugc ra soat, nghien ciiu, hodn thien.
Phmmg hvt&ng hoan thien phap luSt li^n quan den cong nghe thdng tin
Mdt Id, ddi moi tu duy phdp ly Theo quy dinh hien hanh, dd ban hanh eac van ban quy pham phap ludt thudng phai trdi qua nhieu quy trinh, thu tuc, mat kha nhidu thdi gian. Trong bdi canh mdi, dpi ddn khi phdp lugt dupe ban hanh thi eac quan he can phdp lugt didu chinh da thay ddi, van ddng phat tridn theo hudng khac dan ddn phap lugt ludn di sau. Chinh vi vgy, tu duy lap phap can
dap ling ydu cdu ddi mdi theo hudng khdng thy ddng, di sau ma can theo kip vdi thuc tidn, chii ddng, ddn ddu, dinh hudng cho eac quan he xa hdi. Cdn ddy manh iing dung cdng nghe thdng tin dl ndng cao chdt lugng, hieu qua xdy dung, thyc thi chinh sdch, phap lugt (phap dien hda, phdt hien mdu thudn, chdng cheo tiem dn yong he thdng phap lugt). Ap dung eo che thir nghiem dp dung teong phgm vi ban che (sandbox), md rpng an Id Id nhiing thi du ve thay ddi tu duy phap ly trong bdi canh mdi ma mpt sd qudc gia da nghidn cim, tridn khai. Thyc tl cho thdy cd nhieu vdn de mdi nay sinh md chiing ta chua the du lieu diing, ddy du vd nhiing tae ddng ciia nd, vi vgy rat can nghien ciiu, dp dung cac co che thii nghiem eac dinh chd phap ly mdi dp dung yong phgm vi hgn che teong timg ITnh vuc, vdi dieu kien hgn che ve khdng gian, thdi gian... de phan tich, ddnh gia ket qua va quydt dinh lugt hda. Trong bdi canh mdi, vide xdc dinh diing ban chat phap ly eua vdn de tgi eac co quan tu phap khdng hi di: dang, do phap ludt hien hanh chua theo kip vdi thue tien, khdng xac dinh dugc quy phgm phap luat hien ed dd gidi quyet vdn de. Vi the, viec dp dung an le tai tda an se ted nen thudng xuyen ban.
Hai la, bdo ddm tinh thdng nhdt, ddng bp cita hp thdng phdp lugt
Khdng chi phdp luat chuyen nganh vd cdng nghe thdng tin ma eac dinh che teong cdc liiih vyc khdc cung cdn dugc nghidn ciiu, ra sodt, hoan thien, bdo dam ddng bd, thdng nhdt, trdnh chdng cheo, mdu thuan. Ndi bat la phap lugt vd: 1- Bao dam quyIn con ngudi, quydn tu do, ddn chu ciia cdng ddn, quyen tai san, quyIn ridng tu, bdo hd thdng tin, dii lieu ea nhan, dinh danh va xac thyc; 2- Hgp ddng giao dich dien tu; 3- Sd hiiu yi tu?; 4- Ddu tu, tdi ehinh, ngdn hang, tidn te, thud; 5- Hinh su va td tung hinh su; 6- An sinh xa hpi va lao ddng; vd 7- Dich vu cdng.
Nghien euu - Trao doi Ttpp chf C » t i g sAn
Ba la, hodn thien he thdng phdp ludt lien quan true tiep din cdng nghi thdng tin
- Phdp ludt Iiin quan din dU lieu sd hda:
Su dung tri thiic sd hda, du lieu sd hda mot each khdn ngoan mdi la yeu td quydt dinh sy thanh cdng cua mdi qudc gia yong tinh hinh mdi, Theo dd, cdn hodn thien cac dinh chd phdp lugt ve xdy dyng, cap nhdt, ket ndi, ehia se cdc kho dii lieu sd hda, phan tich ehimg va su dung vao mpi hoat ddng ddi sdng kinh te, xa hdi, gidi quyet nhiing bai toan ddt ra trong timg nganh, timg ITnh vyc.
Ndi dung sd, thdng tin khu vyc cdng la tai nguydn quan tepng, can cd eo che cung cap, tiep can, ehia sd; ngoai phuc vu muc dich quan ly nha nude, cdn sii dung cho doanh nghidp, khu vuc tu nhdn dd nghien ciiu, hogch dinh, thuc hien chien lupc san xudt, kinh doanh, thdm chi cho phep khu vuc tu nhan tham gia xay dung, duy yi eac co sd du lieu nay. Cae co sd dii lieu qudc gia, trong dd cd CO sd dii lieu ve cdng dan, can nhanh chdng hoan thanh vide xdy dyng vd dua vdo khai thae, sir dung.
- Phdp lugt ve an todn, an ninh mgng: Kdt ndi va ehia se dii lieu sd hda la dac trung cua xu thd mdi. Vi vgy, hoan thien phdp ludt vd dinh danh, chimg thuc, co che bao dam tinh ridng tu, bao mat thdng tin, dil lieu, bao dam an ninh, an toan teen mdi trudng mgng la rdt cdn thilt. Trudc mdt can sdm xay dung hanh lang phap ly vd dinh danh dien tir, phuong thiic xac thuc an toan khi tham gia thuang mai dien tii; ddy manh, khuyen khich phat triin, ling dung rdng rai chii ky sd, chiing thu xac thyc; quy dinh cu the ve gia tri phap ly cua cac logi tdi lieu dien tii, tai lieu sd.
- Phdp lugt vi hg tdng kit ndi: Vidn thdng, m-to-net la nhiing hg tdng kdt ndi ddng vai ted chii dgo cua nen kinh td sd. Phdp lugt vd ITnh vyc nay cdn hoan thien theo hudng khuyin khich, thiic ddy viec md rpng pham vi hg tdng kit ndi bdng thdng rdng vdi chdt
lupng cao, gid cudc phii hgp teen toan qudc;
quy hoach tan sd va timg budc img dung cd hieu qua mgng vidn thdng di ddng thd he 5G.
Cac quy dinh vd hg tdng kdt ndi giiia con ngudi vd thilt hi cdng nghe, ha tdng thanh toan trong cae giao dich didn tii ciing cdn dupe nghien euu, ehl dinh rd rang.
- Phdp lugt ve ddo tgo, bdi du&ng nhdn luc: Xu hudng lien kit, hdi tu giua cdng nghe thdng tin vdi cac ngdnh khdc, nhu sinh hpc, vat ly, kinh td, thuong mgi, phap ludt...
ngay cdng ted ndn ro ret. Trudc su thay ddi rdt nhanh chdng ciia cdng nghe, nhiSu cdng dogn trong eac nganh, nghe, tham chi mdt sd ngdnh, nghe diing trudc nguy co bi thay the bdi may mdc hoac phdi thay ddi can ban.
Tuy nhidn, thuc te cho thay eac ky nang
"mem", ky nang xa hpi, ky nang xii ly tinh hudng phiie tgp... cua ngudi lam vide thi kho cd the tu dpng hda vd thay the bdi may mdc.
Do dd, phap ludt ve dao tao, bdi dudng nhan lyc trong thdi ky chuyen ddi sd phdi dap iing yeu cdu vd tinh cap nhdt, da dang cd ve ki nang va kien thiie.
- Phdp lugt chuyen sdu ve cdng nghp thdng tin: Khi md cdng nghd thdng tin ngay cang thdm nhgp sau rdng vao ddi sdng kinh te, xa hdi, ddi sdng sinh boat ciia mgi cd nhdn thi phap lugt ve cdng nghe thdng tin cdng can dugc ehuydn biet hda, cu the hon, chat ch£
hon de ddp img ydu cdu theo kip vdi sy phat yien ciia cdng nghd va ddi hdi ciia thyc tien.
Lidn quan den an toan, an ninh mgng, cd the nghien ciiu xay dung phap lugt didu chinh nhiing van de rdt eu the, nhu bao ve thdng tin, dii lieu ca nhan; bao v6 tinh rieng tu; sir dung ehii ky didn tir. Trong hogt ddng tu phap cd thd nghidn ciiu xay dyng phap lugt ve chiing cir dien tir. Lien quan den linh vye qudn ly nha nude ed the nghidn eiiu xdy dyng phap lugt vl Chinh phii dien tii, thdng tin cdng cdng... Day Id kinh nghiem thuc tl d mot sd qudc gia ma chiing ta cdn nghidn ciiu, hoc hdi. •