• Tidak ada hasil yang ditemukan

TRiN DAT HAI DUONG BAO TON VA PHAT HUY Dl SAN VAN HOA THOI TRAN

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2024

Membagikan "TRiN DAT HAI DUONG BAO TON VA PHAT HUY Dl SAN VAN HOA THOI TRAN"

Copied!
3
0
0

Teks penuh

(1)

IVk

KHOA HOC; A MOI TRUdNG

BAO TON VA PHAT HUY Dl SAN VAN HOA THOI TRAN TRiN DAT HAI DUONG

Triy hoi Kiep Bac, thi xa Chi Linh

Anh: VAN CAT

* Diem cac di tich thdi Tran:

Theo sd lieu kiem ke di tich lich siir van hda nam 2009, tren dja ban tinh Hal Duong di tich cd nien dai thdi Tran hoac thd cac nhan vat thdi Tran (sau day gpi chung la di tich thdi Tran) kha dam dac, gdm cd 223 di tich, phan bd khip tren cac huyen, thanh phd, thj xa, trong dd cd 51 den; 69 dinh; 62 chiia; 13 mie'u, nghe; 6 dan, cdn lai la van chi, nha thdhp, lang md...

Cac di tich thdi Tran tren dat Hal Duong gom:

Cac dja diem diln ra cac su kien quan trpng trong cudc khang chie'n chd'ng quan xam lupc Nguyen Mdng nhu: Luc Dau Giang (thudc khu vuc cac xa Hung

Dao, Chi Minh, Co Thanh, Nhan Hue)...; Sdng Kinh Thay (thudc khu vuc cae xa Nam Hung, Nam Tan, Thanh Quang, An Binh- huyen Nam Sach); khu hang ddng huyen Kinh Mdn; cac dja danh timg la thai a'p ciia An Sinh vuong Tran Lilu - Than phu Tran Hung Dao (thudc mdt sd xa An Sinh, Hiep An... huyen Kinh Mdn); dai ban doanh va cung la thai ap cua Tran Hung Dao tai Van Kiep (thi xa Chi Linh);

Cac dja diem, di tieh dupc xay dung tif thdi Tran, tieu bieu la khu dl tich Cdn Sdn, Kiep Bac, Phupng Hoang (Chi Linh), An Phu Kinh Chij (Kinh Mdn);

Cac di tich thudc ddng thien Triic Lam, noi luu giu dau an, ky

NGUYEN THI QUE

niem hoac thd tam td True Lam Phat hoang Tran Nhan Tdng, Phap Loa, Huyen Quang - Cdn Son;

Cac di tich thd nhiimg nhan vat ljch su danh tudng cua nha Tran ed cdng lao to Idn trong cuoc khang ehien chdng quan xam lupc nguyen Mdng va edng cupe kien thiet da't nudc thdi Tran.

Hai Duong hdi tu phan ldn nhan vat Ijch sir tieu bieu cua thdi Tran. Cd nhieu ngudi tuy khdng sinh ra tai Hai Duong, nhung manh da't nay da gdp phan dung dudng tam hdn, khi phach hp nhu cae dire vua: Phat hoang Tran Nhan Tdng, Tran Anh Tdng; cac danh than: An sinh vupng Tran Lilu, Tran Hung Dao, Pham Ngu Lao, Trupng Han Sieu, Chu Van An, Tran Nguyen Dan, Huyen Quang tdn gia...va hang tram ngudi sinh tren manh da't Hai Dupng tieu bieu nhu Tran Khanh Du, Nguyin Che Nghia,... va cac nu than da ed edng lao to Idn trong cudc khang ehien chdng quan xam lupe Nguyen Mdng; Cac danh si ndi tie'ng nhu Ludng qudc trang nguyen Mae Dinh Chi, Nhap ndi hanh khien Pham Su Menh, Truong Han Sieu; eae Dai danh y la Tue TTnh, Nguyin Dai Nang...

da ed cdng lao to ldn kien thiet nha Tran - mdt trieu dai hung thjnh dthekyXIII, XIV.

Rat nhieu di tieh d Hal Dupng thd eae vj Thien than hay Thuy than cd cdng phii cho nha Tran

2 0 \ TAP CHi KHOA HOC, CONG NGHE & MOI TRUONG HAI DUONG So 01 * 2/2012

(2)

•€?

'0^k::

danh thing cac tran danh Idn nhu Phi Bdng tudng quan thd tai Den Sinh, den Hda (Le Lpi - Chi Linh), Thuy than Lai Te tai Mie'u Thdng (Doan Timg- Thanh Mien)...

Nhan vat dupc thd nhieu tren dat Hai Duong la Dire thanh Tran Tran Hung Dao - khi cdn sd'ng dng lap dai ban doanh d Kiep Bac va thac d day. Kiep Bae la noi thd chinh, ngoai ra dng edn dupc thd tai 7 di tich, 24 den, 27 chiia, 15 dinh, 6 dan, 7 nghe, mie'u... Vimg dat Chi Linh khdng chi cd sd lupng di tich thdi Tran nhieu nhat tinh (40 di tich) ma cdn la noi hdi tu ciia cac danh nhan, nhan vat Ijch su thdi Tran tieu bieu: Tran Nhan Tdng, Phap Loa, Huyen Quang, Tran Hung Dao, Tran Nguyen Dan, Tran Khanh Du, Tran Qud'c Chan, Chu Van An... Nhirng danh nhan, nhan vat Ijch su nay, dupe nhan dan ta thd la nhiirng phue than "Hd qudc ti dan"...

* Bao ton va phat huy di san van hoa thoi Tran tren dat Hai Duong

- Bao ton di tich:

Trong sd 223 di tich thdi Tran tren da't Hai Duong, den nay cd 41 di tich 6ugc xep hang qudc gia, 13 di tich xep hang cap tinh. Di tich Cdn Son, Kiep Bae, Ddng Kinh Chu dupc xep hang qudc gia dpt dau tien ciia ca nudc - nam 1962. Trong 6 di tieh tinh Hal Duong de nghj xep hang qudc gia dac biet thi ed 4 dl tich thdi Tran:

Cdn Son, Kiep Bac, An Phu, Kinh Chii.

Qua cac di tich cd nien dai thdi Tran hoac thd nhirng danh nhan, nhan vat ljch siir thdi Tran hien edn, thdng tin tif cac bia ky tai cac di tich, hoac qua phat hien khao cd hpc cho bie't phan ldn di tich thdi Tran tren dat Hai Duong

deu cd quy md Idn, dupc tu bd, tdn tao ldn d thdi Le, Nguyin;

nhung de'n sau hda binh lap lai thi phan Idn di tieh bi pha hiiy, chi cdn lai dja diem hoac mdt phan kie'n true, tieu bieu la cac khu di tich Cdn Son Kiep Bac, Phupng Hoang, chiia Thanh Mai, Den Gdm, Den Qud'c Phu, chua Siing Nghiem, den Khe Khau, den Trung Que, den Sinh, Den Hda

(Chi Linh), Den Quat Gia Ldc), Den Long Ddng (Nam Sach), Khu

Di tich An Phu, Kinh Chu, Nham Duong (Kinh Mdn). De'n nay, cae di tich da dupe phue dung co ban khdng chi tra lai dien mao cac hang muc vd'n cd ciia di tich ma edn dupc md rdng hon, tdn tao mang da'u an eua thdi ky hien dai nhung khdng lam anh hudng tdi cac ye'u td gd'c, cung nhu canh quan vd'n ed cua di tich. Chi tinh rieng tren dja ban thj xa Chi Linh va huyen Nam Sach, cac khu di tich Kiep Bac, Cdn Son, chiia Vinh Khanh da dupc tu bd, tdn tao ldn; cac di tich: Chiia Thanh Mai, den thd nha giao Chu Van An, den Qudc Phu, den Gdm, den thd Mac Dinh Chi da dupe phue dung, tdn tao len tif phe tieh. Cac Di tich khac da dupc kiem ke bao ve, chd'ng xudng cap hang nam. Nam 2010 Khu di tich Cdn Son, Kiep Bae dupc Thu tudng Chinh phii phe duyet Quy hoach Tdng the bao tdn va phat huy khu di tich gin vdi phat trien du ljch, thj xa Chi Linh cd dien tich tren 8000ha dang dupe then khai thuc hien.

Nhieu danh nhan tieu bleu thdi Tran da dupc due tupng ddng nhu Chu Van An, Mac Dinh Chl, Pham Su Menh... Tai Van Mie'u Mao Dien xua chi thd Khong tu, nam 2004 sau khi tu bd, tdn tao ldn da dua thd them 8 nha khoa

bang hang dau ciia da't nudc dupc sinh ra hoac timg sd'ng tren dat Hai Duong, trong dd cd 4 danh nhan thdi Tran la Chu van An, Mae Dinh Chl, Pham Su Menh, Tue TTnh.

Xet ve gia trj, cac di tich thdi Tran tren dja ban tinh Hai Duong, ngoai nhung gia tri dac sic ve lich sur, nghe thuat kien true, nd edn chifa dung nhieu gia trj di san van hda phi vat the dac sic.

Tieu bieu la Difc thanh Tran ed truyen thuye't, huyen thoai dupc luu truyen.

Bao ton, phuc dung le hpi:

L I hdi diln ra tai cae di tieh deu la l l hdi ldn, nhu: l l hdi den Kiep Bac, chiia Cdn Son, chua Thanh Mai, den Phupng Hoang, den Gdm (Chi Linh), Den Quat (Gia Ldc), chiia Minh Khanh, chiia Hao Xa (Thanh Ha); Dinh Trinh Xuyen (Ninh Giang); den thd trang nguyen Mac Dinh Chi (Nam Sach), Den Bia, chiia Giam (Cam Giang)... Trong sd 50 l l hdi tieu bieu ciia Hal Duong dupc Quy hoach, phuc dung thi cd 21 l l hdi thude cae dl tich cd nien dai hoac thd eae danh nhan, nhan vat thdi Tran. Tai L l hdi, l l tudng niem cac danh nhan dupe td chifc trang trpng. Phan hdi dupc nghien ciiru phuc dung, ke thira cac hoat ddng dan gian the hien tinh than thupng vd nhu da'u vat, boi chai d l l hdi den Kiep Bae-di tieh thd Tran Hung Dao va cac danh tudng cua dng la Yet Kieu (Den Quat), Mie'u Kenh Tre, Mie'u Kenh Giang, Dinh Thdng Kenh..., danh gay d eac di tich thd danh tudng Nguyin Che Nghia; dae biet trd chPl phao da't cd nhieu y kie'n cho rang dupc khdi ngudn tir thdi Tran da dupc duy tri d 14 xa ciia huyen Ninh Giang, Tir Ky, Gia Ldc... Cac hoat

TAP CHI KHOA HOC, CONG NGHE & MOI TRUONG HAI DUONG So 01 * 2/2012 <21

(3)

KHOA HOC, C 6 N G NGHE VA MOI TRUING ^^

ddng thiet thuc trong cdng tac giao due truyen thd'ng nhu giao due y dire thdng qua ngay hdi thudc Nam, chan trj, bit mach ke dPn miln phi tai l l hdi den Bia - noi thd Dai Danh Y Tue TTnh; td chifc bao cdng tai den thd nha giao Chu Van An hang nam cua nganh giao due va UBND huyen Chi Linh ed y nghia nhan van sau sic. Rieng l l hdi Cdn SPn Kiep Bac dupc Bd Van hoa - Thdng tin - bu Ijch va UBND tinh Hai Duong phdi hpp nang cap, bao tdn phue dung tif nam 2006. Cac gia trj di san Han Ndm dupc Ban Quan ly Di tich Cdn Spn Kiep Bac, Bao tang Hal Duong, Hdi Siir hpc Hal Dupng td chiirc suu tam phien dich tai cac dl tich Cdn San Kiep Bac, chiia Thanh Mai... An Phu Kinh Chu da lam sang td hon gia trj Ijch sir ciia vimg da't ma cudc khang chien chd'ng quan xam lupc Nguyen Mdng la mdt gia trj tao len phan hdn chira dung, trong mdi di tich, trong tam thirc tran trpng giir gin ciia eae the he edng ddng, ngudi dan noi day.

Nam 2011, Sd Van hda. The thao va Du ljch tie'n hanh khao sat nghien ciru danh gia thuc trang edng tac bao tdn va phat huy di san van hda phi vat the trong cae di tich thudc ddng thien True Lam, de xua't bao tdn phat huy dimg tam cac gia trj cua he thdng Di tich nay.

d Hai Duong, nim trong he thd'ng quan ly di san van hda, ngoai eae phdng chirc nang quan ly nha nudc cua Sd Van hda, The thao va Du Ijch, tai cac khu dl tich Idn nhu Cdn Son, Kiep Bac cdn cd Ban Quan ly dl tich true thude Sd va tai eac huyen nhu: Kinh Mdn, Cam Giang, Chi Linh la nhung huyen cd nhieu di tich deu cd Ban

Quan ly di tieh cap huyen true tie'p quan ly eac di tich cd nien dai, thd nhan vat thdi Tran. Cdng tae tu bd, tdn tao cac dl tich dupc thuc hien than trpng vdi su tham gia ciia cac nha khoa hpc, quan ly cd chuyen mdn sau. Dieu nay the hien su coi trpng dl san v&n hda dan tdc ndi chung va di san van hda Tran ndi rieng.

Cdng tac khao cd hpc kham phadi san van hda Tran dupc gidl khao ed quan tam sdm tai khu vuc Kiep Bae, Cdn Spn. Tif viec khao sat, tham dd khao cd hpc, cac nha khoa hpc da phat hien mdt sd di tich thdi Tran da bj thdi gian khda lap trong Idng dat, cd nhung kien nghj kjp thdi sdm phue dung nhu cae cdng trinh thudc khu di tich Cdn Spn, Kiep Bac, Phupng Hoang.

* IVIpt so kien nghj:

Cd the ndi Di san van hda thdi Tran tren da't Hai Duong la mdt bd phan quan trpng eau thanh len ban sac van hda Xir Ddng xua va Hal Dupng ngay nay, eac gia trj di san van hda nay dang dupc cac the he ngudi Hai DuPng tran trpng, gin giuf, phat huy hieu qua trong cudc sd'ng dUPng dai.

Xac djnh the manh di san van hda thdi Tran tai Hai Dupng tieu bieu la cac khu vuc di tich Cdn Spn, Kiep Bac, Phupng Hoang (Chi Linh), An Phu,'Kinh Chii (Kinh Mdn)... la nhiing thie't che van hda truyen thdng can dupe khai thae tu tudng, tinh than yeu nude, yeu dan cua nha Tran de bdi dip eho the he hien tai va mai sau la viec lam can dupc the hien bang cac hoat ddng cu the. De khai thac va phat huy cd hieu qua hon nira nhiing gia tri van hda hudng tdi muc tieu phat then du ljch trong khdng gian vimg ddng

bing sdng Hong, viec ke't ndi he thdng eac di tich nha Tran tai Hai Duong trong mdi lien he vdi cac dja danh thudc cac tinh thanh trong khu vuc can phai dupc chu trpng va then khai mdt each khoa hpc trudc het la viec thue hien Quy hoach tdng the bao tdn va phat huy khu di tich Cdn Spn- Kiep Bac da dupe Chinh phu phe duyet Tiep tue then khai cac chupng trinh quy hoach, bao ve dien tich da't dai phii hpp nhim phat huy hieu qua gia trj cae di tich; Tiep tue thue hien chdng xudng cap, xay dung hd SP xep hang lam can cif phap ly cho viee bao ve cac di tich. Khdng ehi cd cae chuong thnh, ke hoach eiia nganh Van hda, The thao va Du ljch, de nghj cap uy Dang, ehinh quyen eac cap can chu ddng chi dao, xay dung ke hoach, lam tdt cdng tac kiem ke, luu giiir tu lieu khoa hpc di san van hda phi vat the ndi chung trong dd cd cae di san van hda phi vat the tai cac di tieh va trong cdng ddng lien quan tdi thdi Tran. Cac CO quan quan ly nha nudc cac cap can hudng din, tuyen truyen cho cdng ddng tham gia tieh cue vao edng tac bao tdn va phat huy cac gia tn cua Di san van hda; Xay dung cac ke hoach, chuong trinh phat then cac khu, tuyen diem du ljch tai cae di tieh theu Tran tieu bieu la cae khu di tich Cdn Son Kiep Bac, An Phu Kinh Chu, thuc hien phd'i ke't hpp trong td chirc cac su kien du lich van hda cap vimg vdi chu de lien quan den vuong theu Tran, tuyen truyen quang ba cho san pham du lich mang tinh dae trung khdng chi ciia mdi dja phuang ma ciia ca vimg can dupc quan tam bing cac ehupng trinh, san pham chat lupng va cu the hpn"

22 > TAP CHI KHOA HOC, CONG NGHE & MOI TRUONG HAI DUONG So 01 * 2/2012

Referensi

Dokumen terkait