HOI NGH! CAP CAO ASEAN-24
VA flONC GOP QUAN TRONB CUA VIET NAM
Nguyin Tien Minh*
Hdi nghi Cap cao ASEAN-24, Hoi nghj Ci'p cao dau ti^n cua nam Chu tich ASEAN cua Mi-an-ma, da diSn ra vao ngay 10-11/5/2014, trong bdi canh chl con khoang 18 thang nOa se chinh thdc hinh thanh Cong ddng ASEAN; ddng thdi tinh hinh the gidi va khu vUc c6 nhieu diSn bien nhanh ehdng va phOc tap, anh hudng tdi mdi trUdng hda binh va dn djnh d Ddng Nam A, dat ra nhieu thach thi/c khd ludng ddi vdi ASEAN va vai trd Chu tich ASEAN cua Mi-an-ma trong nam 2014. TrUde tinh hinh dd. Hoi nghi da neu cao tinh thin doan ket ASEAN, thdng nhat cac bien phap day manh hoan thanh xay dUng Cong dong, phat huy vai trd trung tam cua Hiep hdi trong xt? ly cae vin dS nay sinh, de doa hda binh, an ninh va phat tridn d khu vUc. Tai Hdi nghi Cap cao ASEAN-24, Vidt Nam da cd ddng gdp tich eUc eho cae vi'n dd vS xay dung Cdng dong, tUOng lai cua Cong ddng va dinh hudng quan he ddi ngoa 1.
Toan c3nh Hoi nghi Cap cao ASEAN lan thCi 24 to chi/c tai Thu do Nav Pi Do (Mi an ngay 11/5/2014 Anh: TTXVN
Tuyen bd lich suf cua cac Ngoai trUdng ASEAN
Vu viee Trung Qud'c dUa gian khoan nUdc sau Hai Duong - 981 di vao va ha dat sau trong them lue dia, vung dac quydn kinh te cua Viet Nam, eung nhidu tau vu trang, tau quan sU va may bay hp tdng, xam pham viJng bien hoan toan
* Vu tn/flng Vu ASEAN, Bo Ngoa i giao
cua Viet Nam theo Cdng Udc Li§n hpp qudc (LHQ) vd Luat Bien nam 1982, da x i y ra ehi mot vai ngay trUde Hdi nghj Cap cao ASEAN - 2 4 . Vu viec khdng chl vi pham nghiem trpng chu quyen va quydn chu quydn cua Viet Nam, ma cdn de dpa hda binh, an ninh, va dn djnh eua c i khu vUc, do dd da trd thanh
chu de ndng eua Hdi nghj Ci'p cap ASEAN - 24 va c i c Hdi nghi lien quan.
Tinh hinh phUc tap b Bidn Ddng mpt lan nUa nhU phep thd tinh than doan ket va thd'ng nhat eua Hiep hpi tnJdc eae thich thUe den tU ben ngoai. Va mpt l i n nUa, ASEAN eho th^y tinh than doan ket v i n ludn dupe duy tri ben vUng va
TAPCHiTHfiHGTINfltflHGOAISfl'-T^
LY L U 4 H • THIfC T I C N • KINH N G H | £ H •
p h i t huy theo thdi gian.
Cac Ngoai tni&ng ASEAN da dat dUpc lap trUdng chung va tidng ndi chung vd van de Bidn Ddng, the hi0n vai trp trung tam va cd trach nhiem trUde nhUng vg vi&c de dpa hda binh, dn djnh, an ninh, an t o i n h i n g h i i d khu vUc. Tuydn bd b i y td quan ngai siu sac trUdc tinh hinh phUe tap dang didn ra d Bien Ddng, nhan manh t i m quan trpng cua viec b i o dam hda binh, an ninh, an toan va tU do h i n g h i i d Bidn Ddng, keu gpi c i c ben kidm chd, XLf ly tranh chap b l n g cac bien phap hda binh, khdng sd dung hay de dpa sd dung vu lUe, tuan thu luat p h i p qude te, Cdng Udc Luat Bien nam 1982, tdn trpng v i thUc hidn day di!i Tuydn bd DOC, can sdm d^t dupe COC.
L i n dau tien sau gan 20 nam (ke tU nam 1995 khi ASEAN cd Tuyen bd ve D i o V i n h khan), ASEAN da d?t mdt Tuyen bd rieng cua e i c Bd Irudng Ngoai giao ASEAN ve mdt tinh hinh phUe tap de dpa hda binh, an ninh, an toan h i n g h i i d Bidn Ddng. Vdi vi§c ra Tuy§n bd rieng ngay trUdc thdm Hdi nghi Ci'p cao, ASEAN da vUpt ra khdi thdng le lau nay khi chUa bap gid mdt Hdi nghj tru bj HOi nghj Cap cao ra Tuy&n bd ri§ng, ngay tai mOt nUdc khdng cd ddi hdi chCi quydn d Bidn Ddng,
cang thd hidn tinh edp thidt v i nghiem trpng cua tinh hinh d Bidn Ddng.
Ngoai ra, van de Bien Ddng cung d i dUpc dUa vao c i hai Tuydn bd cda Hpi nghj Cdp cap - 24 (Tuyen bd Nay-Pi-Dd va Tuyen bd Chd tjch Hdi nghj), trong dd cic Nha Lanh dao ASEAN da bay td mdi quan ngai siu sac v& tinh hinh phUc tap dang didn ra trdn Bidn Ddng va sU thdng nhdt quan didm eua ASEAN trUde tinh hinh nghiem trpng nay. Trong bdi cinh d i y phUc tap nay, c i c nha Lanh dao cung nhat tri tiep tuc dd cao tinh than doan ket, tang cUbng ddi thoai, xay dUng Idng tin, phat huy hpn nOa vai trd trung t i m , chu ddng, cd trich nhiem trong xd ly cac van de lien quan den hda binh, an ninh va phit tridn d khu vpc; de cao c i c chuan mUe Ung xCf chung, phat huy vai trd eua eie cdng cu va cP chd hpp tie chinh trj - an ninh hien cd nhU: Hiep Udc Than thien va Hpp t i c 6 Ddng Nam A (TAC), Hiep Udc khu vUe Ddng Nam A khdng cd vu khf hat nhan (SEANWFZ), Tuyen bd 6 nguyen tac cua ASEAN ve Bien Ddng va Tuyen bd ve Ong XLf cua cae ben 6 Bien Ddng (DOC).
Tidp tuc day manh hien thiic hoa Cong ddng
ASEAN van dang quyet tam 6iy manh hoin thanh muc tieu x i y dUng Cdng
ddng v i chuan bj cho giai doan phat tridn tidp theo sau nam 2015. Vdi tinh t h i n dd, c i c nha Lanh dao da thao luin va dd ra c i c djnh hudng uU tien cOa ASEAN trong nam 2014, bao gdm day nhanh tridn khai Ld trinh xay dUng Cdng ddng ASEAN v i o nam 2015, x i y dUng djnh hudng p h i t tridn cua Cdng ddng sau nam 2015, duy tri va p h i t huy vai trd tmng tam cua ASEAN trong hpp t i c khu vL/c. Theo d d , ASEAN c i n hoin thanh 20% dau viec cdn lai d tat c i eae tru cdt, trien khai hidu q u i cac ehUPng trinh, boat ddng ve ket ndi v i thu hep k h o i n g each phat trien; chu trpng nang cao chat lupng thUe hien, e i i tidn cdng t i e dieu phdi.
ASEAN nha't tri tidp tuc day manh h o i n t h i n h ddng bd cac muc tieu hpp t i c trong ba tnj cot cpng ddng la chfnh trj - an ninh, kinh te, va van hda - xa hpi.
Ve chinh trj - an ninh, A S E A N c a n x a y d p n g m d t c h i d n lupc n h i m t h f c h Ung vdi m d i trUdng c h i e n lUpc m d i , bao g d m x d l y m d i q u a n he v a sU gia t a n g i n h h u d n g eua eae nude Idn d k h u vUc; u n g h p x a y dUng m d t k h u d n k h d c a c q u y t a c Ung x d v a h p p t i e tUPng t u n h u H i e p Udc T h a n t h i ^ n va H p p t i c (TAC) m d rdng ra p h a m v i t o a n D d n g A , x i y d u n g cP c h e p h a n Ung n h a n h d d i p h d t h i m h o a
TAP CHITHONG TIN Bifl NGOAI S ( I ' T ^
• L t LUAN T H U C TIEN KINH NGHIEM
thidn tai; day manh ddi thoai xay du'ng Idng tin, xay dUng va chia se cac chuan mUc Ung xu" ehung cung nhu p h i t huy cac edngcu va ePehdhpptae hien ed; ddng thdi, tang eUdng Ung phd hieu q u i c i c thieh thUe an ninh phi truyen thdng dang ndi len.
Trong tru cot kinh te, ASEAN tiep tuc then khai hi§u qua c i c Hiep djnh ThUPng mai TU do vdi c i c ddi tie, eae bien phap tU do hda thUPng mai, djch vu va thuan lpi hda dau tU, va dam phan xay dUng Hiep djnh Ddi tic Kinh te toan didn khu vLfc Ddng A (RCEP).
v d van hoa - xa hoi, ASEAN tiep tuc nang cao nang lUc Ung phd vdi eae t h i c h thUe ed lien quan true tidp den ngUdi dan, nhu: thien tai, mdi trUdng, bien doi khi hau, ngudn nUdc, djch benh..., dong thdi, day manh cdng t i c tuyen truyen, quing b i ve Cpng ddng ASEAN d ca ci'p qudc gia v i khu vUc.
Ngoai ra, tren d i hpp t i c va lien ket chat che vdi c i c nUdc Ddi t i c ddi thoai, c i c to chUe khu vUc v i qud'c td cung nhU e i e ben lien quan khac, ASEAN se tidp tue md rpng va lam siu sac quan he dd'i ngoai, eung ed va phat huy vai trd trung t i m eua minh trong mpt cau true khu vUc dang djnh hinh.
Nham chuan bj cho giai doan phat trien tidp theo
sau khi hinh thanh Cpng ddng, ASEAN dang nd lUc x i y dung Tam nhin sau nam 2015. Cae nha Lanh dao nhat tri r i n g cac t h i n h to cda Tam nhin can p h i i ke thUa va p h i t huy cac t h i n h q u i thUc hien Lp trinh xay dUng Cdng ddn^
ASEAN vao nam 2015, de xuat cac bien p h i p va sang kien mdi phu hpp v6i nang lUc thUe hien eua eae nude thanh vidn, trong dd ASEAN tiep tye phat huy vai trd chu dao v i trung tam trong hpp t i c khu vUc.
Theo dd, Tam nhin can djnh hudng duy tri va thuc day hda binh va dn djnh d khu vUc Ddng Nam A, thue day e i e gia trj va chuan mUc chung trong quan hd giUa cae qude gia, tang cUdng thjnh vUpng chung cua khu vUc thdng qua hdi nhap kinh td trong ASEAN va khu vUe chau A Thai Binh DUPng, hUdng tdi mdt Cpng dong lay ngUdi dan lam trung t i m , tang cUdng tmh hieu q u i cua ASEAN.
Tuyen bd Nay Pi Dd ve Xay d u n g C d n g d d n g ASEAN 2015 dupe Hpi nghj Cap eao - 24 thdng qua va Tuyen bd eua Chu tjch Hpi nghj da the hien quyet tam cao eua ASEAN trong viee day nhanh hoan thanh Lp trinh xay dUng Cpng ddng ASEAN v i ehuan bi djnh hUdng phat trien cua Cong ddng trong giai doan tiep theo.
Vai tro quan trong cua Viet Nam
Vdi phUdng c h i m chO ddng, tich cUc va cd trach nhiem trong tham gia hpp t i e ASEAN, D p i n Vi$t Nam d i cd nhidu ddng gdp quan trpng cho thanh cdng cua Hdi nghj, die biet trong vi'n de Bidn Ddng. Viet Nam da chO ddng thdng tin c i p n h i t vd tinh hinh nghiem trpng dang dien ra va dd nghj ASEAN CP tidng ndi chung ve v i n de nay.
Trong bai p h i t bidu, ThCi tudng Nguyen Tan Dung da n^u rd sU vige dang dien ra tren Bien Ddng, nhi'n manh hda binh, on djnh, an ninh, an toan, tu do hang h i i va hang khong d Bien Ddng dang bj de dpa nghidm trpng vdi sU viec Trung Qud'c ngang nhidn dUa gian khoan nUde siu H i i Duong - 981 eung nhidu t i u vu trang, tau quan sU va may bay hp tdng di vac v i ha dat sau trong thdm luc dja va vung dac quydn kinh td eua Viet Nam, cd tinh dam hue va dung vdi rdng phun nUdc cdng suat Idn gay thUPng vong vd ngUdi va lam hu hai nhidu tau cija Vi§t Nam, x i m pham vung bien thudc quyen chu quyen cda Viet Nam theo Cdng Udc LHQ vd Luat Bien nam 1982, vi pham nghiem trpng luat phap c^ud'c td, Cdng Udc LHQ ve Luat Bidn, Tuyen
TAPCHlTH6NGTINfl(fiN60VS0 — 2014
l i L U A N • THlTC TIEN • KINH NGHlEll •
bd DOC ma Trung Qudc la mdt ben tham gia.
ThO tudng Nguydn Tan D u n g k h a n g d i n h coi trpng d^c biet, Iuon lam hdt sUc minh de gin giU va t i n g cUdng quan hd hUu nghi tdt dep giUa Viet Nam va Trung Qude, va ludn chan t h i n h mong mudn c u n g v d i Trung Qudc g i i i quydt cae tranh chap b i n g bien phap hda binh tren cP sd luat phap qudc td, binh dang v i tdn trpng l i n nhau vi Ipi fch eua nhan d i n hai nude, vi hda binh, dn dinh cua khu vUc v i thd gidi. Song lanh thd la thieng lieng, Viet Nam eUc lUc phan ddi cac hanh ddng xam pham va kidn quydt b i o ve ehu quyen qud'c gia v i Ipi fch ehfnh d i n g cua minh phu hpp vdi Luit p h i p qudc td, ddng thdi, kien tri sCf dung mpi kdnh dd'i thoai vdi Trung Qudc de p h i n ddi v i ydu cau Trung Qudc rut ngay gian khoan v i cac t i u ndi tren ra khdi vung biencua Viet Nam.
Bai p h i t bieu eua Thu tudng Nguydn Tan Dung da the hidn rd quan diem, lap trUdng kien quyet eua Vi$t Nam vd van de Bien Ddng, n h i n dUpc sU dong tinh cua b^n be qud'c tdva d i e bi$t l i eua n h i n d i n Vi^t Nam trong nUde v i ngoii nUdc.
TnJdc dd, Vi$t Nam da l i m vi0c chat ehe cung c i c nUdc dd x i y dUng l i p
trUdng thdng nhat chung cua ASEAN tn/de e i e didn bidn phUc tap tren Bien Ddng, va d i thdng qua Tuyen bd cua cae Ngoai trUdng ASEAN vetinh hinh hi§n nay trdn Bidn Ddng.
Vi§e ra Tuy§n bd ridng eua cac Bp tnJdng Ngoai giao ASEAN ve Bien Ddng eho thay cac nUde ASEAN da dat nhan thUe chung vd tinh hinh nghiem trpng d Bien Ddng, l i nguy cP de dpa den hda binh, an ninh va dn djnh cija c i khu vpe.
Su kien nay cung the hien tinh than doan kdt, tieng ndi chung va trich nhidm cda ASEAN chia sd vdi Viet Nam.
Ben canh vi'n de Bien Ddng, V\H Nam da ddng gdp tich cUc cho cac vi'n dd ve xay dUng Cdng ddng, tUPng lai eua Cdng ddng va djnh hudng quan he ddi ngoai. Tren co sd UU tien cua ASEAN vd thUc hien 20% ddng hanh ddng cdn lai theo Ld trinh xay dung Cpng ddng, Viet Nam da n h i n ddng dang eai thuc day mdt sd ddng h i n h dpng cdn chUa dUpc trien khai thudc tru cdt APSC. Chung ta cung dang eai to chUc mdt cupe hpp quan chUc cao ci'p de ban vd vai trd trung t i m v i chidn lupe cua ASEAN trong eau true khu vUe dang chuyen bidn nhanh ehdng; thuc day viec tang eUdng chia sd eae ehuan mUc Ung xd eua ASEAN ra
khu vUc Ddng A rdng Idn hpn. Trong bdi c i n h bidn ddi khi hau toan eau, Viet Nam cung dd nghj phai tang eUdng tham quyen eija Tdng Thu ky ASEAN trong vai trd Didu phdi vidn khu vUc vd eae van de nhan dao, cung nhUvai trd cua Trung t i m CUu trp nhan dao ASEAN (AHA Center). Ve djnh hUdng tUPng lai eua Cpng ddng, Thu tudng Nguydn Ti'n Dung dac biet nhi'n manh Tam nhin can phai kdthUa v i p h i t huy c i c kdt q u i d i dat dupe theo Lp trinh xay dung Cpng ddng ASEAN 2009, va hudng tdi nhUng muc tieu lien ket eao hpn tren ca ba tru edt, nha't la p h i i hudng den ngUdi d i n va vi phue Ipi cua mdi ngUdi dan trong khu vUc.
Chung ta cung yeu eau ASEAN thao l u i n , xay dung mpt sd hoat ddng t i m khu vUc dd danh dau sU kien Ijeh sd: Cdng ddng ASEAN ra ddi.
Cd the ndi, Hdi nghj Ci'p eao ASEAN - 24 da dat ra djnh hudng uli tien quan trpng de ASEAN vUng budc hudng tdi Cpng ddng vao nam 2015 v i giai doan tidp theo sau 2015.
Nhieu khd khan, thieh thUe dang ehd phia trUdc, nhUng vdi tinh than doan ket, thdng nha't, y chf quydt tam, nha't djnh Cdng ddng ASEAN se dUpe x i y dUng thanh cdng v i dat dUpc eae tieu ehf da de ra. •
TAPCHlTHdNGTINGfilNGOAISdl - ^
