1. Àùåt vêën àïì
Chó tiïu thöëng kï vïì cöng böë KH&CN (goåi tùæt laâ chó tiïu) laâ cöng cuå quan troång àïí àaánh giaá tñnh hiïåu quaã cuãa caác chûúng trònh nghiïn cûáu, ghi nhêån vaâ àaánh giaá hiïåu quaã nghiïn cûáu cuãa tûâng nhaâ khoa hoåc, cú quan nghiïn cûáu vaâ lônh vûåc nghiïn cûáu, àaáp ûáng nhu cêìu quaãn lyá nhaâ nûúác vaâ hoaåch àõnh chñnh saách vïì KH&CN. Chó tiïu luön àûúåc coi laâ cêìn thiïët cho nhaâ nghiïn cûáu, töí chûác nghiïn cûáu, cú quan quaãn lyá nhaâ nûúác vïì KH&CN vaâ caác töí chûác cêëp kinh phñ cho
nghiïn cûáu khoa hoåc vaâ phaát triïín cöng nghïå (NC&PT). Chó tiïu thûúâng àûúåc nhòn nhêån nhû möåt cöng cuå àaánh giaá àõnh lûúång caác kïët quaã nghiïn cûáu, höî trúå trûåc tiïëp cho cöng taác quaãn lyá KH&CN.
Têìm quan troång cuãa viïåc thöëng kï vïì cöng böë KH&CN àaä àûúåc thïí hiïån roä trong Thöng tû söë 05/2009/TT-BKHCN vïì “Hïå thöëng chó tiïu thöëng kï ngaânh KH&CN” do Böå KH&CN ban haânh ngaây 30/3/2009. Thöng tû quy àõnh roä, nhoám chó tiïu thöëng kï vïì “Cöng böë KH&CN”
bao göìm ba chó tiïu:
CHÓ TIÏU THÖËNG KÏ VÏÌ CÖNG BÖË KHOA HOÅC VAÂ CÖNG NGHÏÅ
TS Lï Xuên Àõnh Cuåc Thöng tin KH&CN Quöëc gia
Giúái thiïåu möåt söë phûúng phaáp xaác àõnh chó tiïu thöëng kï vïì cöng böë KH&CN nhû trùæc lûúång thû muåc, hïå söë taác àöång, chó söë trñch dêîn. Mö taã nöåi dung, phûúng phaáp tñnh vaâ caách thïí hiïån cuãa ba chó tiïu thöëng kï vïì cöng böë KH&CN cuãa Viïåt Nam: söë baâi baáo khoa hoåc cuãa Viïåt Nam cöng böë trong nûúác vaâ ngoaâi nûúác, söë baâi baáo khoa hoåc cuãa Viïåt Nam cöng böë úã nûúác ngoaâi àûúåc trñch dêîn vaâ söë giaãi thûúãng KH&CN trong nûúác vaâ quöëc tïë àûúåc trao tùång, söë ngûúâi àûúåc trao tùång giaãi thûúãng KH&CN trong nûúác vaâ giaãi thûúãng quöëc tïë.
MAÄ
SÖË NHOÁM, TÏN CHÓ TIÏU PHÊN TÖÍ
CHUÃ YÏËU
KYÂ CÖNG BÖË
6. CÖNG BÖË KHOA HOÅC VAÂ CÖNG NGHÏå 0601 Söë baâi baáo KH&CN cuãa Viïåt Nam cöng böë
trong nûúác vaâ ngoaâi nûúác
Lônh vûåc nghiïn cûáu Núi cöng böë (trong nûúác, ngoaâi nûúác)
Nùm
0602 Söë baâi baáo KH&CN cuãa Viïåt Nam cöng böë úã nûúác ngoaâi àûúåc trñch dêîn
Lônh vûåc nghiïn cûáu Söë lêìn trñch dêîn
Nùm
0603 Söë giaãi thûúãng KH&CN trong nûúác vaâ quöëc tïë àûúåc trao tùång; Söë ngûúâi àûúåc trao tùång giaãi
thûúãng KH&CN trong nûúác vaâ giaãi thûúãng quöëc tïë
Loaåi giaãi thûúãng Lônh vûåc nghiïn cûáu
Nùm
Baâi viïët naây nhùçm cung cêëp cho baån àoåc thöng tin chi tiïët vaâ luêån cûá khoa hoåc liïn quan trûåc tiïëp àïën viïåc xaác àõnh chó tiïu thöëng kï vïì cöng böë KH&CN noái trïn.
2. Phûúng phaáp xaác àõnh chó tiïu thöëng kï vïì cöng böë KH&CN: trùæc lûúång thû muåc, hïå söë taác àöång, chó söë trñch dêîn
2.1. Trùæc lûúång thû muåc
Àaánh giaá nùng lûåc khoa hoåc cuãa möåt nûúác laâ viïåc laâm khöng àún giaãn. Saãn phêím cuãa nghiïn cûáu khoa hoåc - nhêët laâ nghiïn cûáu khoa hoåc cú baãn - thûúâng mang tñnh trûâu tûúång, coá àöå trïî vaâ ñt khi gùæn trûåc tiïëp vúái ngûúâi tiïu duâng. Trong nhiïìu trûúâng húåp, kïët quaã nghiïn cûáu khoa hoåc àûúåc aáp duång vaâo cuöåc söëng sau khi cöng trònh nghiïn cûáu hoaân têët àaä vaâi ba chuåc nùm.
Súã dô àaánh giaá chêët lûúång nghiïn cûáu rêët khoá thûåc hiïån vò cöång àöìng khoa hoåc vêîn chûa nhêët trñ vïì möåt chuêín mûåc thöëng nhêët cho têët caã caác lônh vûåc nghiïn cûáu. Tuy nhiïn, möåt söë chó tiïu xïëp haång khaã nùng khoa hoåc giûäa caác nûúác cuäng àaä àûúåc àa söë chêëp nhêån. Trong àoá, chó tiïu quan troång nhêët laâ söë lûúång baâi baáo khoa hoåc vaâ chêët lûúång nghiïn cûáu. Söë lûúång baâi baáo khoa hoåc phaãn aãnh “saãn lûúång”
cuãa möåt nïìn khoa hoåc vaâ mûác àöå àoáng goáp vaâo kho tri thûác toaân cêìu cuãa möåt nûúác. Hiïån nay, trïn thïë giúái coá hún 100.000 taåp chñ khoa hoåc vúái chêët lûúång rêët khaác nhau, do àoá, chó möåt phêìn trong söë àoá àûúåc cöång àöìng khoa hoåc quöëc tïë cöng nhêån laâ nghiïm chónh vaâ àaáng tin cêåy, vaâ chuáng thûúâng àûúåc ghi trong danh muåc caác CSDL cuãa Web of Science
vaâ Scopus. Vñ duå, nùm 2003, trong töíng söë 4497 taåp chñ khoa hoåc cuãa Trung Quöëc, chó coá 67 taåp chñ àûúåc cöng nhêån vaâ liïåt kï trong danh muåc cuãa Viïån Thöng tin Khoa hoåc (ISI), Philadelphia, Hoa Kyâ. Hùçng nùm, têåp àoaân Thomson thu thêåp têët caã caác baâi baáo trïn thïë giúái, kïí caã caác chi tiïët nhû tïn vaâ àõa chó cuãa taác giaã, nûúác xuêët phaát, àïì taâi, lônh vûåc nghiïn cûáu, nùm cöng böë, söë lêìn trñch dêîn.
Vïì cú baãn, caác chó tiïu vïì cöng böë KH&CN àûúåc xaác àõnh bùçng phûúng phaáp trùæc lûúång thû muåc. Kïët quaã nghiïn cûáu khoa hoåc àûúåc àaánh giaá khaách quan vaâ röång raäi thöng qua söë lûúång baâi baáo vaâ söë lêìn trñch dêîn cuãa möåt hay möåt nhoám taác giaã (theo nhoám nghiïn cûáu, viïån nghiïn cûáu, trûúâng àaåi hoåc, cöng ty) trong möåt khoaãng thúâi gian nhêët àõnh. Sûå kïët nöëi trong nghiïn cûáu giûäa caác àún võ nghiïn cûáu khoa hoåc àûúåc àaánh giaá thöng qua phên tñch àöìng taác giaã vaâ trñch dêîn. Trùæc lûúång thû muåc laâ sûå ûáng duång caác phûúng phaáp toaán vaâ thöëng kï àöëi vúái caác cöng böë khoa hoåc vúái giaã thiïët rùçng, hêìu hïët nhûäng phaát kiïën khoa hoåc vaâ kïët quaã nghiïn cûáu cuöëi cuâng seä àûúåc cöng böë trïn caác taåp chñ khoa hoåc uy tñn, núi maâ caác kïët quaã naây seä àûúåc àoåc vaâ trñch dêîn trong caác cöng trònh nghiïn cûáu khaác.
Trùæc lûúång thû muåc coá thïí àaánh giaá mûác àöå aãnh hûúãng vïì khoa hoåc cuãa möåt caá nhên hoùåc àaánh giaá quan hïå húåp taác nghiïn cûáu giûäa caác nhaâ khoa hoåc hay caác àún võ nghiïn cûáu (vñ duå: viïån nghiïn cûáu – trûúâng àaåi hoåc – cöng ty). Trùæc lûúång thû muåc khöng chó giúái haån úã viïåc
thu thêåp söë liïåu vïì söë baâi baáo khoa hoåc vaâ caác xuêët baãn phêím khoa hoåc, phên loaåi theo töí chûác, theo lônh vûåc nghiïn cûáu, núi xuêët baãn àïí xaác àõnh nùng suêët NC&PT maâ coân bao haâm caã söë lêìn trñch dêîn, taác giaã trong nûúác, taác giaã nûúác ngoaâi àïí àaánh giaá chêët lûúång nghiïn cûáu khoa hoåc.
Hiïån nay, hêìu hïët caác söë liïåu vïì trñch dêîn khoa hoåc àïìu do caác cöng ty dõch vuå thöng tin hoùåc caác hiïåp höåi nghïì nghiïåp thu thêåp, xûã lyá vaâ cung cêëp. Nguöìn cêëp chuã yïëu cuãa söë liïåu naây laâ nhûäng CSDL chó dêîn trñch dêîn cuãa ISI (nhû CSDL SCI – Science Citation Index, SSCI – Social Science Citation Index, vaâ AHCI – Arts and Humanities Citation Index) cuãa Viïån Thöng tin Khoa hoåc (ISI), Philadelphia, Hoa Kyâ hay CSDL Scopus cuãa Nhaâ xuêët baãn Elsevier. Caác CSDL cuãa ISI trïn Web of Science laâ cöng cuå cho pheáp tòm kiïëm vaâ àaánh giaá chêët lûúång caác cöng trònh khoa hoåc trïn cú súã caác trñch dêîn khoa hoåc tûâ hún 8.600 taåp chñ nöíi tiïëng thïë giúái, trong àoá, 6.100 taåp chñ thuöåc lônh vûåc khoa hoåc tûå nhiïn, khoa hoåc cöng nghïå vaâ 1.790 taåp chñ thuöåc lônh vûåc khoa hoåc xaä höåi vaâ nhên vùn. Web of Science cho pheáp thûåc hiïån caác lïånh tòm àùåc biïåt vïì chó dêîn trñch dêîn (citation index); xaác àõnh nhûäng baâi baáo vaâ lônh vûåc àûúåc trñch dêîn nhiïìu nhêët; höî trúå viïåc àaánh giaá taác àöång cuãa taåp chñ hoùåc baâi baáo; xaác àõnh võ trñ cuãa tûâng töí chûác nghiïn cûáu vaâ cuãa tûâng quöëc gia trong lônh vûåc KH&CN (caác CSDL naây thûúâng chó bao göìm taâi liïåu tiïëng Anh).
Trùæc lûúång thû muåc laâ möåt phûúng
phaáp àaánh giaá doâng chaãy tri thûác quöëc gia, laâ cöng cuå àõnh lûúång kïët quaã/saãn phêím cuãa caác chûúng trònh, àïì taâi nghiïn cûáu khoa hoåc, àang àûúåc sûã duång röång raäi trïn thïë giúái. Hûúáng túái muåc tiïu naây, möåt söë quöëc gia cuäng àaä tiïën haânh xêy dûång caác CSDL trñch dêîn khoa hoåc cuãa riïng mònh nhû Nhêåt Baãn (Citation Database for Japanese Papers – CJP tûâ nùm 1995), Trung Quöëc (Chinese Science Citation Database; China Scientific and Technical Papers and Citations Database; Chinese Social Science Citation Index). ÚÃ nûúác ta, Cuåc Thöng tin KH&CN Quöëc gia (NASATI) cuäng tiïën haânh thu thêåp vaâ xûã lyá thû muåc möåt söë lûúång khaá lúán vaâ àêìy àuã nhêët Viïåt Nam caác baâi baáo tûâ taåp chñ KH&CN trong nûúác trong nhiïìu nùm qua, möåt phêìn trong söë àoá àaä àûúåc söë hoáa trong thû viïån àiïån tûã cuãa Cuåc.
2.2. Hïå söë taác àöång
Àïí àaánh giaá chêët lûúång möåt cöng trònh nghiïn cûáu khoa hoåc, möåt tiïu chñ quan troång laâ cöng trònh àoá àûúåc cöng böë trïn taåp chñ naâo? Chêët lûúång vaâ àöå tin cêåy cuãa taåp chñ àoá àûúåc àaánh giaá nhû thïë naâo?
Noái caách khaác, hïå söë taác àöång (Impact Factor – IF) cuãa taåp chñ laâ bao nhiïu?
Hïå söë taác àöång do E. Garfield àïì xuêët nùm 1955 vaâ laâ cú súã àïí xêy dûång SCI úã Hoa Kyâ vaâo àêìu nhûäng nùm 1960. Hïå söë taác àöång cuãa möåt taåp chñ àûúåc tñnh toaán bùçng caách chia söë lêìn àûúåc trñch dêîn cuãa caác baâi baáo trong nùm hiïån taåi vaâ söë baâi baáo àûúåc àùng trïn taåp chñ àoá trong voâng 2 nùm trûúác àoá. Vñ duå, trong hai nùm 2003 vaâ 2004, taåp chñ y hoåc
“Lancet” àaä cöng böë 450 baâi baáo khoa hoåc, trong nùm 2005 àaä coá 10.500 baâi baáo khaác trñch dêîn 450 baâi baáo àoá, nhû vêåy Lancet coá hïå söë IF = 10.500/450 = 23,3. Nhûäng cöng trònh nghiïn cûáu àûúåc cöng böë trïn caác taåp chñ coá hïå söë taác àöång cao àöìng nghôa vúái chêët lûúång cao cuãa cöng trònh nghiïn cûáu. Tuy nhiïn, hïå söë taác àöång chó phaãn aánh uy tñn cuãa taåp chñ nhûng khöng phaãn aãnh chêët lûúång cuãa möåt baâi baáo cuå thïí.
Ngoaâi ra, hïå söë taác àöång cuãa taåp chñ cuäng phuå thuöåc vaâo böå mön khoa hoåc (chùèng haån, caác taåp chñ thuöåc khoa hoåc thûåc nghiïåm thûúâng coá hïå söë taác àöång cao hún caác taåp chñ ngaânh khoa hoåc tûå nhiïn vaâ toaán hoåc).
2.3. Chó söë trñch dêîn khoa hoåc Thaânh quaã khoa hoåc phaãi àûúåc lûúång hoáa, cuäng nhû chêët lûúång cuãa cöng trònh nghiïn cûáu phaãi àûúåc xem xeát. Vêën àïì trúã nïn nan giaãi khi tòm möåt cöng thûác quên bònh giûäa hai yïëu töë söë lûúång vaâ chêët lûúång. Trong quaá khûá, thaânh quaã cuãa möåt nhaâ khoa hoåc thûúâng àûúåc àaánh giaá theo: söë lûúång baâi baáo khoa hoåc cöng böë;
töíng söë lêìn trñch dêîn caác baâi baáo; vaâ hïå söë taác àöång cuãa taåp chñ khoa hoåc. Söë lûúång baâi baáo cöng böë trïn caác taåp chñ quöëc tïë thûúâng àûúåc xem laâ möåt thûúác ào vïì tñnh tñch cûåc vaâ nùng suêët nghiïn cûáu cuãa möåt nhaâ khoa hoåc. Tuy nhiïn, söë lûúång baâi baáo chó phaãn aãnh phêìn lûúång vò möåt nhaâ nghiïn cûáu coá thïí cöng böë nhiïìu baâi baáo khoa hoåc, nhûng chêët lûúång nghiïn cûáu coá thïí khöng cao. Vêåy lêëy gò àïí àaánh giaá
“chêët lûúång” nghiïn cûáu cuãa möåt nhaâ khoa hoåc? Trong khi chûa coá möåt thûúác
ào hoaân chónh, ngûúâi ta thûúâng dûåa vaâo hïå söë taác àöång (IF) cuãa taåp chñ maâ nhaâ khoa hoåc cöng böë. Tuy nhiïn, vò IF chó phaãn aãnh chêët lûúång cuãa taåp chñ, nïn phaãi tòm möåt chó söë khaác phaãn aãnh chêët lûúång nghiïn cûáu cuãa caá nhên nhaâ khoa hoåc.
Möåt trong nhûäng chó söë hêëp dêîn laâ chó söë trñch dêîn trung bònh (average citation) cuãa caá nhên nhaâ khoa hoåc. Chó söë trñch dêîn trung bònh àûúåc tñnh bùçng caách lêëy töíng söë lêìn trñch dêîn chia cho söë lûúång baâi baáo khoa hoåc cuãa möåt taác giaã. Viïåc diïîn giaãi chó söë trñch dêîn trung bònh àöi khi cuäng gùåp khoá khùn. Theo phên tñch cuãa ISI, trong têët caã caác baâi baáo khoa hoåc cöng böë trïn thïë giúái, coá khoaãng 55% caác baâi khöng bao giúâ àûúåc ai (kïí caã chñnh taác giaã) trñch dêîn sau 5 nùm cöng böë.
2.4. Chó söë H – àaánh giaá nùng lûåc nghiïn cûáu cuãa caá nhên nhaâ khoa hoåc
Chó söë H (chó söë Hirsch, hay H index) àûúåc J. Hirsch (Àaåi hoåc California San Diego, Hoa Kyâ) àïì xuêët nùm 2005 nhû möåt chó tiïu khaác cuãa Hïå söë taác àöång. Chó söë H laâ thûúác ào vïì nùng suêët laâm viïåc, aãnh hûúãng cuãa cöng trònh nghiïn cûáu àïën cöång àöìng khoa hoåc quöëc tïë vaâ sûå ghi nhêån cuãa àöìng nghiïåp trong ngaânh cuãa möåt nhaâ khoa hoåc.
Chó söë H böí sung cho caách tñnh töíng söë lêìn trñch dêîn àún thuêìn vaâ giuáp phên biïåt àûúåc nhûäng nhaâ khoa hoåc coá aãnh hûúãng lúán vúái nhûäng ngûúâi chó àún thuêìn viïët nhiïìu baâi. Chó söë H àûúåc nhiïìu trûúâng àaåi hoåc trïn thïë giúái tham khaão, sûã duång khi xeát phong tùång chûác danh haân lêm, xeát cêëp kinh phñ nghiïn cûáu, thêåm chñ caã dûå baáo giaãi thûúãng Nobel.
Theo J. Hirsch, chó söë H àûúåc tñnh toaán dûåa vaâo söë cöng trònh cöng böë vaâ söë lêìn trñch dêîn. Muåc tiïu cuãa chó söë H laâ ào mûác àöå aãnh hûúãng cuãa möåt nhaâ khoa hoåc.
Chó söë H cuãa möåt nhaâ khoa hoåc laâ H cöng trònh trong söë N cöng trònh cuãa nhaâ khoa hoåc àoá àûúåc trñch dêîn ñt nhêët laâ H lêìn, vaâ (N – H) àûúåc trñch dêîn dûúái H lêìn. Vñ duå, nïëu möåt nhaâ khoa hoåc coá chó söë H = 20 coá nghôa laâ nhaâ khoa hoåc naây coá 20 cöng trònh nghiïn cûáu vúái möîi cöng trònh àûúåc trñch dêîn ñt nhêët laâ 20 lêìn. Chó söë H phaãn aãnh thaânh quaã tñch luäy cuãa möåt nhaâ khoa hoåc. Möåt nhaâ nghiïn cûáu coá thïí cöng böë haâng trùm baâi baáo khoa hoåc, nhûng nïëu chó möåt söë ñt trong söë naây àûúåc trñch dêîn thò chó söë H vêîn khöng cao. Coá thïí noái, lúåi thïë lúán nhêët cuãa chó söë H laâ chùèng nhûäng bao göìm hai yïëu töë lûúång vaâ chêët, maâ coân quên bònh àûúåc hai yïëu töë naây.
Tuy nhiïn, do chó söë H luön tùng theo thúâi gian nïn phuå thuöåc vaâo àöå tuöíi cuãa nhaâ nghiïn cûáu vaâ thúâi gian laâm nghiïn cûáu. Chùèng haån, chó söë H cuãa möåt ngûúâi àaä laâm nghiïn cûáu 35 nùm thûúâng cao hún so vúái ngûúâi múái laâm khoa hoåc. Chó söë H cuäng phuå thuöåc vaâo ngaânh khoa hoåc. Noái chung, caác ngaânh khoa hoåc tûå nhiïn vaâ thûåc nghiïåm (nhû vêåt lyá, y sinh hoåc) coá xu hûúáng cöng böë nhiïìu cöng trònh nghiïn cûáu vaâ thûúâng hay trñch dêîn nhau hún caác ngaânh khoa hoåc nhû toaán hoåc hay xaä höåi hoåc. Do àoá, möåt söë hïå söë àiïìu chónh àaä àûúåc nïu ra nhùçm so saánh tûúng àöëi giûäa caác ngaânh khoa hoåc vúái nhau. Tuy vêîn coân khiïëm khuyïët nhûng chó söë H laâ möåt thûúác ào thaânh quaã khoa hoåc khaách quan nhêët so vúái caác chó söë
hiïån nay. Viïåc ûáng duång chó söë H cuäng laâ möåt caách àûa hoaåt àöång khoa hoåc nûúác ta tûâng bûúác höåi nhêåp quöëc tïë.
2.5. Chó söë trñch dêîn tûúng àöëi – àaánh giaá nùng lûåc quöëc gia
Àïí so saánh úã quy mö lúán hún coá thïí dûåa vaâo Chó söë trñch dêîn tûúng àöëi (relative citation index- RCI) laâ chó söë phaãn aãnh mûác àöå aãnh hûúãng trung bònh cuãa möåt nûúác hay möåt khu vûåc. Chó söë trñch dêîn tûúng àöëi laâ têìn suêët trñch dêîn cuãa möåt quöëc gia hoùåc khu vûåc vaâ àûúåc tñnh bùçng caách lêëy trung bònh söë lêìn trñch dêîn cuãa möåt baâi baáo cuãa quöëc gia àoá röìi chia cho söë lêìn trñch dêîn trung bònh toaân thïë giúái cuãa caác baâi baáo khoa hoåc. Chó söë RCI àûúåc tñnh nhû sau:
n_i : söë baâi baáo xuêët phaát tûâ nûúác i, c_i : söë lêìn trñch dêîn tûâ nhûäng baâi baáo àoá,
N : töíng söë baâi baáo cuãa têët caã caác nûúác trïn thïë giúái,
C : töíng söë trñch dêîn cuãa têët caã caác baâi baáo trïn thïë giúái.
p_i = n_i / N: tyã söë baâi baáo cho tûâng nûúác p_i (so vúái töíng söë trïn thïë giúái),
q_i = c_i / C: tyã söë lêìn trñch dêîn cho tûâng nûúác q_i
Chó söë trñch dêîn tûúng àöëi àûúåc ûúác tñnh seä laâ:
RCI_i = p_i / q_i.
Nhû vêåy, nïëu chó söë RCI_i = 1 coá nghôa laâ chêët lûúång vaâ aãnh hûúãng cuãa nghiïn cûáu khoa hoåc cuãa nûúác àoá tûúng àûúng vúái chêët lûúång trung bònh trïn thïë giúái; nïëu RCI_i > 1 hay RCI_i < 1 coá nghôa laâ chêët lûúång vaâ aãnh hûúãng cuãa
nghiïn cûáu khoa hoåc nûúác àoá cao hún hay thêëp hún trung bònh thïë giúái. Möåt nûúác coá thïí cöng böë nhiïìu baâi baáo khoa hoåc (nhû Trung Quöëc chùèng haån), nhûng ñt ai trñch dêîn hay quan têm, vaâ do àoá chó söë RCI rêët thêëp (0,27).
3. Caác chó tiïu thöëng kï vïì cöng böë KH&CN úã Viïåt Nam: nöåi dung, phûúng phaáp tñnh vaâ caách thïí hiïån
3.1. Söë baâi baáo khoa hoåc cuãa Viïåt Nam cöng böë trong nûúác vaâ ngoaâi nûúác Nöåi dung: phaãn aánh töíng söë baâi baáo khoa hoåc cuãa taác giaã ngûúâi Viïåt Nam àaä àûúåc àùng trïn caác taåp chñ khoa hoåc trong vaâ ngoaâi nûúác. Baâi baáo khoa hoåc (scientific paper) phaãi haâm chûáa kïët quaã nghiïn cûáu cuãa cöng trònh khoa hoåc vaâ àûúåc cöng böë trïn möåt taåp chñ khoa hoåc chuyïn ngaânh (scientific journal) àaä qua hïå thöëng bònh duyïåt (peer-review) cuãa taåp chñ.
Baâi baáo àùng trong caác taåp chñ quöëc tïë thò taåp chñ phaãi thuöåc loaåi coá uy tñn (coá tïn trong danh muåc caác taåp chñ cuãa ISI hoùåc Scopus).
Baâi baáo àùng trong taåp chñ trong nûúác thò taåp chñ phaãi àaáp ûáng ba àiïìu kiïån:
àûúåc Böå Thöng tin vaâ Truyïìn thöng cho pheáp xuêët baãn, höåi àöìng biïn têåp göìm caác nhaâ khoa hoåc thuöåc chuyïn ngaânh khoa hoåc cuãa taåp chñ, baâi baáo àûúåc bònh duyïåt trûúác khi àùng.
Phûúng phaáp tñnh vaâ caách thïí hiïån nöåi dung:
a. Phaåm vi thu thêåp söë liïåu: toaân böå caác baâi baáo khoa hoåc cuãa taác giaã ngûúâi Viïåt Nam àûúåc àùng trong caác taåp chñ
khoa hoåc trong vaâ ngoaâi nûúác trong kyâ baáo caáo hoùåc khoaãng thúâi gian àiïìu tra.
b. Thúâi kyâ thu thêåp söë liïåu: hïët ngaây 31/12 hùçng nùm àöëi vúái baáo caáo thöëng kï hoùåc theo thúâi kyâ àiïìu tra cuãa caác cuöåc àiïìu tra KH&CN.
c. Caách thïí hiïån:
Àún võ: söë lûúång baâi baáo.
Chó tiïu naây àûúåc chia theo caác phên töí chñnh laâ:
- Lônh vûåc nghiïn cûáu: ghi roä àïën cêëp III theo Baãng phên loaåi lônh vûåc nghiïn cûáu KH&CN do Böå KH&CN ban haânh keâm theo quyïët àõnh söë 12/2008/QÀ-BKHCN ngaây 04/09/2008 vïì ban haânh möåt söë baãng phên loaåi thöëng kï KH&CN.
- Núi cöng böë: ghi roä núi cöng böë laâ trong hay ngoaâi nûúác.
3.2. Söë baâi baáo khoa hoåc cuãa Viïåt Nam cöng böë úã nûúác ngoaâi àûúåc trñch dêîn
Nöåi dung: phaãn aánh söë baâi baáo khoa hoåc cuãa taác giaã ngûúâi Viïåt Nam cöng böë úã nûúác ngoaâi àûúåc trñch dêîn vaâ söë lêìn àûúåc trñch dêîn. Baâi baáo phaãi àûúåc àùng trong caác taåp chñ coá uy tñn (coá tïn trong danh muåc caác taåp chñ cuãa ISI hoùåc Scopus).
Nhû àaä trònh baây úã trïn, nùng lûåc khoa hoåc cuãa caá nhên nhaâ nghiïn cûáu hoùåc töí chûác nghiïn cûáu àûúåc thïí hiïån giaán tiïëp qua söë lêìn trñch dêîn caác baâi baáo àaä cöng böë cuãa caá nhên nhaâ khoa hoåc/töí chûác nghiïn cûáu àoá. Söë liïåu naây coá thïí àûúåc ruát ra tûâ CSDL “Chó dêîn Trñch dêîn Khoa hoåc” cuãa Viïån Thöng tin Khoa hoåc Hoa
Kyâ hay tûâ CSDL Scopus cuãa Nhaâ xuêët baãn Elsevier.
Phûúng phaáp tñnh vaâ caách thïí hiïån nöåi dung a. Phaåm vi thu thêåp söë liïåu: toaân böå caác baâi baáo khoa hoåc cuãa têåp thïí/caá nhên ngûúâi Viïåt Nam àûúåc àùng trong caác taåp chñ khoa hoåc quöëc tïë trong kyâ baáo caáo hoùåc khoaãng thúâi gian àiïìu tra.
b. Thúâi kyâ thu thêåp söë liïåu: tñnh àïën hïët ngaây 31/12 hùçng nùm.
c. Caách thïí hiïån:
Àún võ: söë lûúång baâi baáo àûúåc trñch dêîn, söë lêìn trñch dêîn cuãa möîi baâi.
Chó tiïu naây àûúåc chia theo caác phên töí chñnh laâ:
- Lônh vûåc nghiïn cûáu: ghi roä àïën cêëp III theo Baãng phên loaåi lônh vûåc nghiïn cûáu KH&CN do Böå KH&CN ban haânh keâm theo quyïët àõnh söë 12/2008/QÀ-BKHCN ngaây 04/09/2008 vïì ban haânh möåt söë baãng phên loaåi thöëng kï KH&CN.
- Söë lêìn trñch dêîn: töíng söë lêìn baâi baáo àaä cöng böë cuãa têåp thïí/caá nhên àûúåc trñch dêîn búãi caác baâi baáo khaác trïn caác taåp chñ khoa hoåc quöëc tïë.
4. Kïët luêån
Chó tiïu vïì cöng böë khoa hoåc vaâ cöng nghïå laâ möåt cöng cuå quan troång àïí àaánh giaá tñnh hiïåu quaã cuãa caác chûúng trònh nghiïn cûáu, ghi nhêån vaâ àaánh giaá hiïåu quaã nghiïn cûáu cuãa tûâng nhaâ khoa hoåc cho àïën cú quan nghiïn cûáu vaâ lônh vûåc nghiïn cûáu trong tiïën trònh phaát triïín vaâ höåi nhêåp. Xaác àõnh àûúåc chó tiïu cöng böë khoa hoåc vaâ cöng nghïå laâ xêy dûång àûúåc möåt cöng cuå àaánh giaá coá tñnh àõnh lûúång àöëi vúái kïët quaã nghiïn cûáu cuãa tûâng nhaâ khoa hoåc, tûâng töí chûác khoa hoåc vaâ tûâng chuyïn ngaânh khoa hoåc, giuáp ñch cho cöng taác quaãn lyá khoa hoåc vaâ cöng nghïå saát sao vaâ hiïåu quaã hún, àöìng thúâi àaáp ûáng nhu cêìu thöng tin thöëng kï KH&CN cuãa xaä höåi.
chó söë trñch dêîn. Vietsciences-10/2008
7. Phaåm Duy Hiïín, 2006. Nhòn laåi 10 nùm cöng böë êën phêím khoa hoåc Viïåt Nam: caác nhaâ khoa hoåc nghô gò qua nhûäng baâi baáo àùng trïn taåp chñ quöëc tïë?, Taåp chñ Hoaåt àöång Khoa hoåc, söë thaáng 1 nùm 2006.
8. Phaåm Duy Hiïín, 2008. Àaánh giaá aãnh hûúãng trong nghiïn cûáu khoa hoåc qua chó söë H. Tia Saáng, 03/06/2008.
9. Phelan TJ, 1999. A compendium of issues for citation analysis. Scientometrics 1999; 45:117-36.
10. Yoshiko Okubo, 1997. Bibliometric indicators and analysis of research systems: Methods and examples STI working papers 1997, OECD.
1. Garfield E., 2002. The impact factor [internet]
Current Contents 1994 20; 3-7
2. Garfield E.,2006. The History and Meaning of the Journal Impact Factor. Journal of the Ameri- can Medical Association (JAMA), (293): 90-93.
3. Hirsch J. E., 2005. An index to quantify an indi- vidual’s scientific research output. Proc Natl Acad Sci USA 2005;102(46):16569-16572
4. Nguyïîn Vùn Tuêën, 2005. Thïë naâo laâ möåt “baâi baáo khoa hoåc” ?, Tia Saáng söë thaáng 12/2005.
5. Nguyïîn Vùn Tuêën, 2007. Àaánh giaá nghiïn cûáu khoa hoåc: khöng nïn chó cùn cûá vaâo söë lûúång êën phêím! Vietsciences-04/07/2007
6. Nguyïîn Vùn Tuêën, Nguyïîn Àònh Nguyïn, 2008.
Chêët lûúång nghiïn cûáu khoa hoåc úã Viïåt Nam qua
Taâi liïåu tham khaão
